Vizadan İmtina Proqramı

Vizadan İmtina Proqramı (VİP) (ing. Visa Waiver Program (VWP) — ABŞ federal hökumətinin müəyyən ölkələrin vətəndaşlarına turizm, ticarət və ya tranzit yolu ilə 90 günə qədər viza almadan ABŞ-yə səyahət etməsinə imkan verən proqramdır. Proqram 50 əyalətə və Kolumbiya Bölgəsinə, eləcə də ABŞ-nin digər əraziləri olan Puerto-Riko və ABŞ Vircin adalarına məhdud tətbiqetmə ilə aiddir.

ABŞ hökuməti tərəfindən bu proqramda iştirak üçün seçilən ölkələr yüksək İnsan İnkişafı İndeksinə görə yüksək gəlirli iqtisadiyyata malik olan, bir sözlə inkişaf etmiş ölkələrdir.

Proqramda iştirak edən ölkələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  ABŞ və əraziləri
  Sərbəst əlaqəli ölkələr (hərəkət azadlığı)
  Vizasız ölkələr (6 ay)
  Vizadan İmtina Proqramı (90 gün)
  Polis arayışı ilə vizasız (6 ay)
  ABŞ-yə daxil olmaq üçün viza tələb olunur

VİP-ə əsasən vizadan imtina hüququ qazanmaq üçün ABŞ-yə daxil olmaq istəyən səyahətçi, ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Naziri tərəfindən təyin edilmiş bir ölkənin vətəndaşı olan "proqram ölkə" olmalıdır. Seçilmiş ölkənin vətəndaşı olmayan digər ölkələrin vətəndaşları vəya daimi sakinləri bu proqramdan yararlana bilməzlər. Proqram ölkələri olaraq təyin olunma meyarları İmmiqrasiya və Vətəndaşlıq Qanununun 217 (c) Bölməsində (Başlıq 8 ABŞ § 1187) göstərilmişdir.[1] Kriteriyalar pasport təhlükəsizliyini və immiqrasiya və vətəndaşlıq qanununun 217 (c) (2) (A) bəndində göstərildiyi kimi 3%-dən çox olmayan və ABŞ-nin immiqrasiya qanunlarına davamlı olaraq uyğun gələn, çox aşağı miqrasiya dərəcəsi olan ölkələr olmalıdır.

2021-ci ildən etibarən 40 ölkənin və ərazinin vətəndaşları VİP çərçivəsində ABŞ-yə vizasız giriş hüququna malikdirlər:[2][3]

Qeydlər
  1. ↑ - Yalnız Tayvan şəxsiyyət vəsiqəsi olan vətəndaşlar.
  2. ↑ - Yalnız Britaniya vətəndaşları VİP-də iştirak edə bilərlər.[4]
  3. Bütün ölkələr üçün səyahət tarixində müəyyən ölkələrə sahib olan vətəndaşlar uyğun deyil (aşağıya bax)
Vizadan İmtina Proqramına əlavə tarixi
  • 1 iyul 1988: Birləşmiş Krallıq
  • 15 dekabr 1988: Yaponiya
  • 1 iyul 1989: Fransa, İsveçrə
  • 15 iyul 1989: (Qərbi) Almaniya, İsveç
  • 29 iyul 1989: İtaliya, Niderland
  • 29 iyul 1991: Monako
  • 1 oktyabr 1991: Andorra, Avstriya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, İslandiya, Lixtenşteyn, Lüksemburq, Yeni Zelandiya, Norveç, San Marino, İspaniya
  • 29 iyul 1993: Bruney
  • 1 aprel 1995: İrlandiya
  • 29 iyul 1996: Avstraliya
  • 30 sentyabr 1997: Sloveniya
  • 9 avqust 1999: Portuqaliya, Sinqapur
  • 17 noyabr 2008: Çex Respublikası, Estoniya, Macarıstan, Latviya, Litva, Malta, Slovakiya, Cənubi Koreya
  • 5 aprel 2010: Yunanıstan
  • 1 noyabr 2012: Tayvan
  • 28 fevral 2014: Çili
  • 11 noyabr 2019: Polşa
  • 23 oktyabr 2021-ci il: Xorvatiya[5]

Argentina 8 iyul 1996-cı ildə proqrama əlavə edildi və 21 fevral 2002-ci ildən siyahıdan çıxarıldı.[6]
Uruqvay 9 avqust 1999-cu ildə proqrama əlavə edildi və 15 aprel 2003-cü ildən proqramdan çıxarıldı.[7]

Ziyarətçilər 90 gün ərzində ABŞ-də qala bilərlər. Həmçinin əgər ilk ABŞ-yə daxil olunubsa Kanada, Meksika, Bermuda və ya Karib dənizindəki adalarda vaxt keçirtmə mümkündür. Hava və ya gəmi ilə səyahət təqdirdə ESTA tələb olunur. Visa İmtina quru sərhəd keçidləri üçün ESTA olmadan tətbiq olunur, lakin sərnişin hava və ya dəniz yolu ilə təsdiqlənməmiş bir daşıyıcı ilə gəlirsə, VWP ümumiyyətlə tətbiq edilmir (yəni viza tələb olunur).

2016-cı ildən etibarən[8] 1 mart 2011-cı ildən sonra İran, İraq, Liviya, Şimali Koreya, Somali, Sudan, Suriya və ya Yəmənə səyahət etmiş və ya İran, İraq, Sudan və ya Suriya ilə ikili vətəndaşlığı olan şəxslərə bu proqram şamil olunmur.[9][10] Diplomatlar, hərbçilər, jurnalistlər, humanitar işçilər və ya qanuni iş adamları kimi bəzi kateqoriyalardan viza tələbi Milli Təhlükəsizlik Katibi tərəfindən aradan qaldırıla bilər.[11]

Namizəd və yol xəritəsi ölkələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Viza İmtina Proqramında statusa namizəd göstərilən ölkələr "yol xəritəsi" statusu ilə iştirak etmək hüququ arasındadır. Namizədlik Amerika Birləşmiş Ştatları Milli Təhlükəsizlik Departamenti tərəfindən irəli sürülmüş ölkənin daxili təhlükəsizliyi və immiqrasiya təcrübələrinin ətraflı qiymətləndirilməsinə başlayır. Bir ölkənin təsdiqlənmədən və ya proqramdan çıxarılmadan əvvəl siyahıda nə qədər qala biləcəyinə hər hansı zəmanət yoxdur.

2005-ci ildən bəri, ABŞ Dövlət Departamenti VİP-ə qoşulmaq (və ya yenidən qoşulmaq) istəyən "yol xəritəsi ölkələri" kimi tanınan ölkələrlə müzakirələr aparır.[12]

Gözlənilən ölkələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2007-ci ildə sadalanan 19 yol xəritəsi ölkəsindən[13] 11-i VİP-ə qəbul edilmişdir. 2021-ci ildə ABŞ hökuməti VİP-ə qoşulmaq istəyən yeddi ölkəni açıqlamışdır:[14]

  1. ↑ 1996-2002-ci illərdə VİP-ə daxil edilmişdir.[15]
  2. ↑ 1999-2003-cü illərdə VİP-ə daxil edilmişdir.[17]

Viza imtina proqramında olan ölkə istənilən vaxt bu proqramdan çıxarıla bilər. Bu, ABŞ-nin müəyyən bir ölkənin vətəndaşlarının əvvəllərlə müqayisədə daha çox VİP məhdudiyyətlərini pozmalarına, məsələn, icazəsiz işləmək və ya ABŞ-də icazə verilən qalma müddətlərini keçmələrinə inandıqları təqdirdə baş verə bilər. Buna görə, Argentinanın VİP-dəki iştirakı, 2002-ci ildə bu ölkədə baş verən maliyyə böhranı və VİP yolu ilə ABŞ-də kütləvi mühacirət və vətəndaşlarının qanunsuz olaraq qalma səbəblərinə görə ləğv olundu. Uruqvayın proqramdakı iştirakı 2003-cü ildə oxşar səbəblərdən ləğv edildi. Bir ölkənin siyasi və iqtisadi vəziyyəti onun uyğunluğunu birbaşa müəyyənləşdirməsə də, siyasi cəhətdən sabit və iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrin vətəndaşlarının ABŞ-də olarkən qeyri-qanuni iş axtarmaq və vizalarını pozmaq üçün çox təşviq etməyəcəklərinə inandıqları kimi hallar konsulun ciddi şəkildə vizanın təsdiqləməsi və ya rədd edilməsini nəzərə almasına səbəb olur. İsrail Amerika fələstinlilərin İsrailə gəldiyi təqdirdə viza qaydalarına əməl etməyəcəyinə inandığına görə onlara qarşı ciddi nəzarətə görə hələ proqrama daxil edilməyib.[18]

Avropa İttifaqı Viza İmtina Proqramına hazırda daxil olmayan qalan üç üzv ölkəyə - Bolqarıstan, Kipr və Rumıniyaya görə ABŞ-yə təzyiq göstərib.[19] 2014-cü ilin noyabrında Bolqarıstan Hökuməti, Birləşmiş Ştatların onun vətəndaşları üçün vizanı ləğv etmədiyi təqdirdə Transatlantik Ticarət və İnvestisiya Tərəfdaşlığını təsdiqləməyəcəyini açıqladı.[20]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Visa Waiver Program: How can a country join the VWP? Arxiv surəti 7 iyun 2016 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib iyun 7, 2016, at the Wayback Machine" Bureau of Consular Affairs. United States Department of State.
  2. ↑ "Visa Waiver Program". U.S. Department of State. July 1, 2009. June 7, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 7, 2016.
  3. ↑ "Visa Waiver Program Designated Countries". U.S. Customs and Border Protection. Archived from the original on October 19, 2015.
  4. ↑ Passports Arxivləşdirilib 2020-10-18 at the Wayback Machine, U.S. Embassy & Consulates in the United Kingdom.
  5. ↑ FAQ: Croatia's Inclusion in the Visa Waiver Program Arxivləşdirilib 2021-12-02 at the Wayback Machine, U.S. Embassy in Croatia, October 22, 2021.
  6. ↑ "Termination of the Designation of Argentina as a Participant Under the Visa Waiver Program". uscis.gov. February 21, 2002. May 1, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 25, 2017.
  7. ↑ "Attorney General's Evaluations of the Designations of Belgium, Italy, Portugal, and Uruguay as Participants Under the Visa Waiver Program". U.S. Citizenship and Immigration Services. March 7, 2003. March 26, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 25, 2017.
  8. ↑ https://www.congress.gov/bill/114th-congress/house-bill/2029 Arxivləşdirilib 2018-04-21 at the Wayback Machine H.R.2029, Division O, Title II – Visa Waiver Program Improvement and Terrorist Travel Prevention Act of 2015, enacted Dec. 18, 2015
  9. ↑ "Visa Waiver Program Improvement and Terrorist Travel Prevention Act Frequently Asked Questions Arxivləşdirilib 2021-02-15 at the Wayback Machine". U.S. Customs and Border Protection. December 5, 2017. Retrieved December 13, 2017.
  10. ↑ "DHS Announces Further Travel Restrictions for the Visa Waiver Program Arxivləşdirilib 2022-09-22 at the Wayback Machine". U.S. Department of Homeland Security. February 18, 2016.
  11. ↑ "United States Begins Implementation of Changes to the Visa Waiver Program Arxivləşdirilib 2021-01-23 at the Wayback Machine". U.S. Department of Homeland Security.
  12. ↑ name=roadmap>Alison Siskin. Visa Waiver Program (PDF). Congressional Research Service. January 24, 2007. səh. 14. July 22, 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: July 12, 2012.. Quote: "Currently there are 19 'road map' countries. They are Argentina, Brazil, Bulgaria, Cyprus, Czech Republic, Estonia, Greece, Hungary, Israel, South Korea, Latvia, Lithuania, Malta, Poland, Romania, Slovakia, Taiwan, Turkey, and Uruguay."
  13. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; roadmap adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  14. ↑ Adding Countries to the Visa Waiver Program: Effects on National Security and Tourism Arxivləşdirilib 2021-11-25 at the Wayback Machine, Congressional Research Service, October 27, 2021. Chile and Croatia were not listed as road map countries in 2007 but were later admitted to the VWP, while Turkey was listed in 2007 but not cited in 2021.
  15. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; ar adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  16. ↑ Adding Countries to the Visa Waiver Program: Effects on National Security and Tourism Arxivləşdirilib 2021-11-25 at the Wayback Machine, Congressional Research Service, October 27, 2021. Chile and Croatia were not listed as road map countries in 2007 but were later admitted to the VWP, while Turkey was listed in 2007 and sorted as an aspiring country on page 5.
  17. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; uy adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  18. ↑ Dagoni, Ran. "Israelis still a long way from US visa waiver Arxivləşdirilib 2015-04-03 at the Wayback Machine". Globes. December 4, 2014.
  19. ↑ Gotev, Georgi. "EU gives US six months to come clean on visa policy Arxivləşdirilib 2016-01-31 at the Wayback Machine". Euractiv. February 5, 2014.
  20. ↑ "Bulgaria Will Not Sign TTIP Unless US Lifts Visa Requirements – Minister Arxivləşdirilib 2020-11-11 at the Wayback Machine". Novinte. November 26, 2014.