[ yun. iodes] Başlıca olaraq dəniz yosunlarından istehsal edilən tünd-boz rəngli, metal kimi parıldayan kristallik maddə (kimyəvi element).
// Bu maddənin təbabətdə işlədilən spirtli məhlulu. Yaraya yod sürtmək.
Yod
Yod (I) — D. İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 53-cü element.
Yod (I) – 70 kq ağırlığında sağlam insanın orqanizmində təxminən 25 mq-dır. Bir gün ərzində qalxanabənzər vəzidən qana 100–300 mkq-a qədər hormonal yod keçir. İnsan qidasında yodun çatışmazlığı endemik ur (zob) xəstəliyinin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Yod balıqda (5–8 mkq%), dəniz suyunda, feyxoada (390 mkq%), dəniz kələmində, balıq yağında vardır.
Suyunda yod çatışmayan rayonların əhalisi üçün yodlaşdırılmış duz hazırlanır. 1 ton duza 25 q KJ əlavə edilir ki, həmin duz vasitəsilə insan sutkada 200 mkq yod qəbul edir. Sutkalıq tələbat insanın əməyindən və həyat tərzindən asılı olaraq 100–260 mkq-dır. Mikroelementlər yeyinti məhsullarında cüzi miqdarda vardır və bunların miqdarı mikroqram və ya qamma ilə göstərilir. Mikroelementlərin də orqanizm üçün çox böyük əhəmiyyəti vardır.
Anadangəlmə yod çatışmazlığı sindromu
Anadangəlmə yod çatışmazlığı sindromu — hamiləlik zamanı tez-tez qida ilə kifayət qədər yod qəbul edilməməsi nəticəsində yaranan, tiroid hormonunun çatışmazlığı (hipotireoz) nəticəsində doğuş zamanı yaranan fiziki və əqli inkişafın pozulması ilə müşahidə olunan xəstəlikdir. Bu, anadangəlmə hipotiroidizm adlanan və tarixən kretinizm (köhnəlmiş) olaraq adlandırılan, doğuş zamanı qeyri-aktiv tiroid funksiyasının səbəblərindən biridir. Müalicə edilməzsə, həm fiziki, həm də zehni inkişafın pozulması ilə nəticələnir. Simptomlara guatr, körpələrdə zəif boy artımı, böyüklərin boyunun azalması, dərinin qalınlaşması, saç tökülməsi, genişlənmiş dil, çıxıntılı qarın; uşaqlarda sümüklərin böyüməsinin gecikməsi ; və zehni geriləmə, nevroloji pozğunluqlar, ovulyasiyada problemlər, böyüklərdə sonsuzluq görülür.
İnkişaf etmiş ölkələrdə yenidoğulmuşlarda qalxanabənzər vəzinin funksiyasının yoxlanılması təmin etmişdir ki, təsirlənənlərdə tiroid hormonu olan tiroksinlə müalicəyə dərhal başlanılır. Bu müayinə və müalicə faktiki olaraq xəstəliyin nəticələrini aradan qaldırıb.
== Əlamətlər və simptomlar ==
Yod çatışmazlığı guatr adlanan qalxanabənzər vəzinin tədricən genişlənməsinə səbəb olur. Zəif boy artımı həyatın ilk ilində görünür. Müalicəsiz yetkin boy 100 to 160 santimetr (3 ft 3 düym to 5 ft 3 düym) arasında dəyişir şiddətindən, cinsindən və digər genetik faktorlardan asılı olaraq. Digər əlamətlərə dərinin qalınlaşması, saç tökülməsi, dilin böyüməsi və qarın çıxması daxildir.
Alfred Yodl
Alfred Yodl (alm. Alfred Josef Ferdinand Jodl; 10 may 1890[…], Vürtsburq – 16 oktyabr 1946[…], Nürnberq Məhkəmə Həbsxanası[d]) — Alman Generaloberst. Üçüncü Reyxin hərbi xadimi.
Kalium yodid
Kalium yodid (kalium yodid) qeyri-üzvi bir birləşmədir, kimyəvi formulu KI olan hidroiodik turşunun kalium duzudur. İşıqda sarıya çevrilən rəngsiz kristal duzdur. Yod ionlarının mənbəyi kimi geniş istifadə olunur. Natrium yodiddən daha az higroskopikdir. Tibbdə dərman, kənd təsərrüfatında gübrə olaraq, eyni zamanda fotoqrafiya və analitik kimyada da istifadə olunur.
== Fiziki xüsusiyyətləri ==
Kub sistemli rəngsiz kristallardır (a = 0,7066 нм, z = 4,
F
m
3
¯
m
{\displaystyle Fm{\bar {3}}m}
). Sıxlığı 3,115 q/sm3-dır. Bu birləşmə 681 ° C ərimə nöqtəsinə malikdir.
qaynama nöqtəsi 1324 ° C-dir. 100 q suda: 127,8 q (0 ° C), 144,5 q (20 ° C), 209 q (100 ° C)-də həll olur.
Yodel It!
Yodel It! (azərb. Yodellə!) — Rumıniyaın 2017 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsindəki mahnısı.
İlinka və Aleks Florea "Yodel It!" mahnısı ilə Rumıniyanı Ukraynanın paytaxtı Kiyevdə keçirilən Avroviziya 2017-də təmsil etmişdir. Mahnının sözləri Aleksandra Nikulaya, musiqisi isə Mihai Aleksandruya aiddir. Musiqi tənqidçilərindən qarışıq rəylər qazanan mahnı Avroviziyada Rumıniyaya finalda 7-ci yeri qazandırmışdır.
