1. Bir şeyin varlığı – yoxluğu, yaxud düzgünlüyü, həqiqi vəziyyəti barədə yəqinlik hasil etmək üçün onu gözdən keçirmək, təhqiq etmək, müayinə etmək, araşdırmaq. Hesabatı yoxlamaq. Məsələnin həllini yoxlamaq. Kassanı yoxlamaq. Siyahıda adları bir-bir yoxlamaq. Xəstənin səhhətini yoxlamaq.
// Nəzarət məqsədi ilə təhqiq etmək, təftiş etmək; baxmaq. İşin gedişini yoxlamaq. İdarənin fəaliyyətini yoxlamaq.
– [Sarxan] növbədə duran qarovulu yoxlayıb, bəzi tapşırıqlar verdi.
// Eyni məqsədlə araşdırıb baxmaq.
Məndən sonra iki nəfərin də çamadanını yoxladılar.
// Bir şeyin düzgün olub-olmadığını müəyyən etmək üçün nəzarətdən keçirmək. Biletləri yoxlamaq. Sənədləri yoxlamaq.
– Qulam üzüaşağı enib küçədə dəmir sütuna rəbt edilmiş böyük saata baxdı, öz qol saatını yoxladı.
2. Bir şeyə əl ilə toxunmaq; müəyyənləşdirmək. Nəbzini yoxlamaq.
– Dimdik oturub ətrafımı yoxlarkən əlimə bir heyvan quyruğu toxundu, bu, bir pələng quyruğu idi.
Məsmə arvad əlini can köynəyinin yaxasına salıb üçlüyü yoxladı.
3. Biliyi, təcrübəni, keyfiyyəti və s.-ni öyrənmək məqsədi ilə təcrübədən, sınaqdan keçirmək. Şagirdlərin biliyini yoxlamaq. Adamları işdə yoxlamaq.
// Bir alətin, cihazın, maşının və s.-nin saz olub-olmadığı haqqında yəqinlik əldə etmək üçün onu işlədib sınaqdan keçirmək. Yeni cihazları yoxlamaq.
– Əvvəl maşının hissələrini yoxladı, yağladı, bir neçə yerini açıb içəriyə baxdı…
4. Götür-qoy etmək, bir şey haqqında ətraflı düşünmək, fikirləşmək.
…Öz məsləhətlərini yoxlayıb bitərəf qalan hökumətlər bunlardır: Şvetsiya, Norvegiya, İran…
5. Bax yoluxmaq
2.
Bir dəfə Nurəddin sərçəni götürüb oynamaq bəhanəsi ilə qaçıb İmamverdi babanı yoxlamağa getdi.
[Məsmə:] …Həftə nəhayətində onu yoxlamağa getdim. Mən onun səadəti üçün çalışırdım.