Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • вырыть

    -рою, -роешь; св. (нсв., также, рыть) см. тж. вырывать, вырываться что разг. выкопать 1), 2) Вырыть яму, канаву, пруд. Вырыть землянку. Вырыть картофе

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВЫРЫТЬ

    1. эгъуьнун. 2. эгъуьнна хкудун. 3. пер. къекъвена жугъурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫРЫТЬ

    сов. 1. qazımaq; 2. qazıb çıxartmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫПИТЬ

    хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫМЫТЬ

    1. Yuyub təmizləmək; 2. Yuyub aparmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫШИТЬ

    çəki çəkmək, naxış tikmək, naxış getmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВАРИТЬ

    несов. 1. ругун; варить рыбу балугъ ругун. 2. авун, гьазурун; варить обед хуьрек авун, обед гьазурун. 3. гьезм авун, цIурурун (руфуна хуьрек).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЕРИТЬ

    несов. инанмиш хьун, чIалахъ хьун, инанмишвал авун, агъун, иман гъун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЗРЫТЬ

    эгъуьнун (ччил ва мсб)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВИНИТЬ

    несов. тахсирлу авун, тахсир кутун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫБИТЬ

    ...кукIварна хкудун (рак). 2. яна вигьин. 3. акъудун, чукурун; выбить врага из окопов душман окопрай акъудун, чукурун. 4. ягъун (хару). 5. гатана руг ак

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫБРИТЬ

    ттун (кьил, ччуру)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫБЫТЬ

    экъечIун, экъечIна хъфин; акъатун. ♦ выбыть из строя жергедай акъатун (дяведин итимар кьена, хер хьана ва маса себебрикди); арадай акъатун, виже къвез

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫЖИТЬ

    1. сагьдиз амукьун, ччан алаз амукьун; дири хъхьун, сагъ хъхьун. 2. югъ тагана (югъ тагуз, хурук кутуна) чукурун, акъудун, экъечIуниз мажбур авун. ♦ в

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫЛИТЬ

    ...экъичун; ичIирун, цун. 2. цIурурна цун, цIурурна цуналди расун, авун; вылить колокол из меди цурцукай цIурурна (кIалубда цана) зенг расун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫМЫТЬ

    чуьхуьн; вымыть лицо ччин чуьхуьн.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫШИТЬ

    гъаларалди (парчадал) нехишар ягъун, гиширар ягъун; бахияр атIун (ягъун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫЖИТЬ

    1. Sağ qalmaq, sağalmaq; 2. Yaşamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • VIRIŞ

    (Cəlilabad) üst-üstə. – Çağırdilər bı kəndin adamlərini, tü:əgi vırdış tökdilər bıralara

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • VIYIT

    (Ağdaş) torağay. – Qar yağanda vıyıtdar kəndə doluşullar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • VİZİT

    I сущ. визит: 1. кратковременное посещение кого-л., преимущественно официальное. Azərbaycan gəmilərinin dost ölkəyə viziti визит азербайджанских кораб

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • VİZİT

    I. i. visit; rəsmi ~ official visit; dostluq ~i friendly visit II. s. ~ vərəqəsi bax vizitka

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ВАРИТЬ

    несов. 1. bişirmək; 2. qaynatmaq; варить бельё paltar qaynatmaq; 3. həzm etmək, əritmək; ◊ голова варит başı yaxşı işləyir, anlayır; желудок варит yax

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЕРИТЬ

    ...etmək, ümidvar olmaq; ◊ верить на слово quru sözə inanmaq; не верить своим глазам (ушам) gözlərinə (qulaqlarına) inanmamaq; heyrət etmək, təəccüblənm

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЗРЫТЬ

    сов. çevirmək, qazımaq, belləmək, yumşaltmaq (torpağı)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИЗИТ

    м vizit (1. səfər; görüş; 2. həkimin xəstə yanına gəlməsi); ◊ прийти (приехать, быть) с визитом vizitə gəlmək, görüşə gəlmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИНИТЬ

    несов. 1. təqsirləndirmək, günahlandırmaq, ittiham etmək; 2. danlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИХРИТЬ

    несов. sovurmaq, sovurub qaldırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫБИТЬ

    сов. 1. vurub sındırmaq; sındırmaq; выбить стекло şüşəni vurub sındırmaq; 2. vurub salmaq, vurub düşürmək; vurub yıxmaq; выбить мяч из рук vurub topu

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫБЫТЬ

    сов. 1. çıxmaq, getmək, çıxıb getmək; выбыл из города в сентябре sentyabrda şəhərdən çıxıb getmişdir; 2. tərk etmək, buraxmaq (işi, qulluğu, məktəbi v

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫЖИТЬ

    ...yaşamaq; 4. dan. qovmaq, sıxışdırıb çıxartmaq, çıxmağa məcbur etmək; ◊ выжить из ума xərifləmək; yaddaşı korşalmaq (pozulmaq).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫЛИТЬ

    1. Tökmək, boşaltmaq, axıtmaq; 2. Tökmək, hazırlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИЗИТ

    визит (1. официальны яз гуьруьшмиш хьун, атун. 2. танишрин кIвализ фин. 3. доктор азарлудан патав атун).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫБИТЬ

    1. Vurub sındırmaq, sındırmaq; 2. Vurub salmaq, vurub düşürmək, yıxmaq; 3. Vurub çıxartmaq; 4. Vurmaq, döymək, xarab etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИХРИТЬ

    sovurmaq, sovurub qaldırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИНИТЬ

    1. Taqsırlandırmaq, günahlandırmaq, ittiham etmək; 2. Danlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИЗИТ

    vizit (1. Görüş; 2. Həkimin xəstə yanına gəlməsi)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЗРЫТЬ

    çevirmək, qazımaq, belləmək, yumşaltmaq (torpmağı)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЕРИТЬ

    1. Inanmaq, etibar etmək, bel bağlamaq; 2. Etiqad etmək; 3. Ümid etmək, ümidvar olmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВАРИТЬ

    1. Bişirmək; 2. Qaynatmaq; 3. Həzm etmək, əritmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • VİZİ́T

    ...[Əbdürrəhman bəy:] Elə şeyləri sən özün yaxşı bilirsən, gərək o gəlsin vizitə, yoxsa mən gedim ona deyim? N.Vəzirov. [Həsən ağa:] Necə, nə üçün məktə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PİRİT

    1 сущ. геол. пирит (минерал золотистого цвета с металлическим блеском, соединение железа с серой); серный или железный колчедан II прил. пиритовый, пи

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FIRIT

    в сочет. fırıt vermək подзадоривать, подстрекать к чему-л.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • MIRIT

    I (Lənkəran) 1. paxıl 2. çoxbilmiş II (Lerik) güvə. – Xəlçiyə mırıt düşib

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • XIRIT

    I (Culfa) baramaqurdunun 1-ci yuxusu II (Ordubad) bax xırit

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • FIRIT

    fırıt verməx’: (Borçalı, Qazax) qızışdırmaq. – Lətif fırıt verir, adamları birbirinə qatır (Borçalı) Fır kəhlix’ (Kəlbəcər) – quş adı. – Fır kəhlix’

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • DİRİT

    I (Şəki, Tovuz) bax dilit II (Zəngilan) hissə, parça. – Bağın ya:nda iki dirit yer belləmişəm III (Çənbərək) növbə. – Bü:n qoyna getməx’ sənin diritin

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • МИРИТЬ

    несов. дустарун, баришмишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШИРИТЬ

    1. enlətmək, genəltmək; 2. məc. genişləndirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • CİRİT

    (-di) mızraq, cıda cıda, mızraq

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ВЫМЫТЬ

    сов. 1. yumaq, yuyub təmizləmək; вымыть лицо üzünü yumaq; 2. yuyub aparmaq; водой вымыло берег su sahili yumuşdur; ◊ вымыть (кому) голову bax голова;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫКРЫТЬ

    сов. xüs. örtmək; döşəmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • viriat 2021

    viriat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • VİZİT

    [fr.] визит (1. гуьруьш; 2. духтур азарлудан патав атун).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • vizit

    1) is. visite f ; rəsmi ~ visite officielle ; visite guidée, visite commentée (ekskursiya) ; dostluq ~i visite de courtoisie ; visiteconférence (mühaz

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • VISIT

    visit1 n 1. vizit, səfər; yoluxma; mutual / reciprocal ~s dip. qarşılıqlı vizitlər / görüşlər; goodwill ~ dip. xoşməramlı görüş / vizit; to make / to

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • ВЫШИТЬ

    сов. çəki çəkmək, naxış tikmək, naxış getmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫПИТЬ

    сов. içmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫЛИТЬ

    ...tökmək, vedrənin suyunu boşaltmaq; 2. xüs. tökmək, hazırlamaq; вылить статую из бронзы tuncdan heykəl tökmək; 3. su ilə yuvadan çıxartmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫРЫВАТЬ₀

    несов., см. вырыть.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • вырывать

    I см. вырвать I; -аю, -аешь; нсв. II см. вырыть

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QANOVCUQ

    I сущ. канавка. Qanovcuq açmaq вырыть канавку II прил. канавочный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇALALATMAQ

    глаг. понуд. kimə, nəyi заставить кого рыть, вырыть яму где

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • неглубоко

    см. неглубокий; нареч. Нырнуть неглубоко. Вырыть яму неглубоко. Уголь залегает неглубоко. Неглубоко переживать свою потерю.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВЫРЫВАТЬ

    ВЫРЫВАТЬ I несов. bax вырвать I. ВЫРЫВАТЬ II несов. bax вырыть. ВЫРЫВАТЬ III несов. bax вырвать II.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • дорыть

    ...-роешь; св. см. тж. дорывать, дорываться, дорывание что Окончить рыть; вырыть до какого-л. места. Дорыть канаву.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ÇALALAMAQ

    ...яму, воронку и т.п. где (обычно о действии внешних сил) 2. рыть, вырыть яму, углубление где

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • выкопать

    ...выкапываться, выкапывание кого-что 1) что Копая, сделать углубление; вырыть. Выкопать яму, колодец, пруд. 2) (нсв., также, копать) что Копая, извлечь

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • траншея

    ...или ров. Траншея для водопроводных труб. Траншея для электрического кабеля. Вырыть траншею. 2) Ров с бруствером, предназначенный для ведения огня, ск

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QAZMAQ

    1 глаг. 1. рыть, вырыть, копать, выкопать. Bünövrə qazmaq рыть фундамент, bellə qazmaq рыть лопатой, torpaq qazmaq копать землю, qanov qazmaq рыть кан

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇUXURLATMAQ

    ...образование ям, ухабов, выбоин и т.п. на чём-л. 2. заставить кого-л. вырыть яму где-л., на чём-л. 3. дать впасть (ввалиться, вдаться вглубь – о глаза

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • перерыть

    ...перерываться что 1) Разрыть целиком или во многих местах; перекопать. 2) Вырыть ров, канаву и т.п. поперёк чего-л. Перерыть дорогу канавой. 3) а) раз

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подкопать

    ...землю, проложить ход подо что-л. Подкопать укрепления противника. 2) Вырыть часть клубней от каждого куста (картофеля). 3) что и чего Раскопать, вско

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • рыть

    рою, роешь; рытый; рыт, -а, -о; нсв. (св. - разрыть, вырыть) см. тж. рыться, рытьё что 1) Делать в земле яму, углубление и т.п.; копать. Рыть канал, к

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подрыть

    ...корни. Подрыть почву. Подрыть канаву. Подрыть окопы, траншеи. 2) разг. Вырыть добавочно, углубить (яму, окоп и т.п.) Окоп подрыли, сделали глубже. 3)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • отрыть

    ...куче мусора слитки серебра. Отрыть через сутки. 2) Выкопать, вырыть в земле (окоп, траншею и т.п.) Отрыть ров, ход, сообщение. Отрыть землянку. 3) На

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ИЗ

    ...вышел из дому кIваляй экъечIна; прибыл из города шегьердай атана; вырыть из земли ччиликай эгъуьнна хкудун; из крестьян лежберрикай. 2. - ин; гер

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ÇALA

    ...Dərin çala глубокая яма, canavar çalası волчья яма, çala qazmaq вырыть (выкопать) яму; çalaya düşmək: 1) спуститься в яму 2) провалиться, угодить в я

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • канал

    ...орошения, отвода или стока воды. Судоходный канал. Оросительный канал. Вырыть, проложить канал. 2) техн. Всякое узкое более или менее длинное полое п

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ÇUXUR

    ...земле углубление; ухаб. Çuxurun dərinliyi глубина ямы, çuxur qazmaq вырыть яму, çuxura düşmək ввалиться (угодить) в яму 2) углубление в чём-л., где-л

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ВЫРЫТЬСЯ

    сов. eşələnib çıxmaq; çıxmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
OBASTAN VİKİ
Cirit
Cirit — at üzərində oynanılan idman növlərindən biridir. At üzərindəki idmançının ciritini rəqibinə dəqiq atmasını, döyüş zamanı özünə və atına hakim olmasını və bu yolla rəqibinə hakim olmağı hədəfləyən qaydaları olan bir idman növüdür. Ümumiyyətlə Qars, Bayburt, Ardahan, Uşak və Ərzurumda oynanılır. == Tarixi == Cirit türklərin Mərkəzi Asiyadan Anadoluya gəlişindən bəri oynadıqları döyüş oyunu olaraq bilinir. Sonrakı dövrlərdə Anadoluda oynanılan və atçılıq idmanı olaraq da bilinən cirit, nəsildən-nəslə ötürülərək mövcudluğunu bu gün də davam etdirir. Alp Arslan dövründə Anadoluda oynanılan bu idman növü, Şərqi və Orta Anadolunun fərqli bölgələrində daha çox yayılmışdır. XI–XVI əsrlərdə Anadoluda döyüşü oyunu kimi oynanılan cirit, sonrakı dövrlərdə, xüsusilə XIX əsrdə Osmanlı imperiyası sarayında ən böyük əyləncə idman növü idi. Müsabakalarda yaşanan hayati Yarışmalardakı həyati təhlükə səbəbiylə bu oyun II Mahmut dövründə qadağan edildi və daha sonra Anadoluda yenidən nümayiş oyunu olaraq oynanılmağa başlandı. Türkiyədəki cirit idmanına bugünkü dövrdə maraq Şərqi Anadolu bölgəsində yaşayan insanların daha sıx maraq göstərdiyi görülür. İlk Atçılıq İdman klubu 1957-ci ildə bu bölgədə Ərzurumda quruldu.
Pirit
Pirit (kükürd kolçedanı, dəmir kolçedanı) — kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn. == Növ müxtəliflikləri == Kobaltpirit, nikelli pirit, mərgümüşlü pirit. == Xassələri == Rəng – açıq bürüncü-sarı, tez-tez oksidləşmə rəngləri alır; Mineralın cizgisinin rəngi – qara; Parıltı – güclü metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 4,9–5,2; S – 6–6,5; Ayrılma – {100} və {111} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvari; Başqa xassələr – zəif elektrik keçiricisidir; termoelektrik xassəsi var; bəzən detektor xassələri təzahür edir; Morfologiya – kristallar: heksaedrik, pentaqon-dodekaedrik, hərdənbir oktaedrik, bəzən burulmuş; heksaedr üzləri üzrə kobud, başqa üzlər üzrə isə nazik ştrixlərin olması ilə səciyyələnir; İkiləşmə: {110} və {111} üzrə təmas və qarşılıqlı nüfuzetmə; Mineral aqreqatları: bütöv dənəvər kütlələr, müxtəlif süxurlarda püruzlar, böyrək- və salxımvari aqreqatlar; konkresiyalar, sekresiyalar, stalaktitlər, bəzən – druzalar, pirrotin, maqnetit, hematit və üzvi qalıqlar üzrə psevdomorfozalar, markazit üzrə paramorfozalar, isti bulaqların çöküntülərində qabıq, qaysaq və nazik təbəqələr. == Mənşəyi və yayılması == Ən geniş yayılmış sulfid olub, müxtəlif genetik tipli filiz və süxurlarda rast gəlir. Piritin ən iri yığınları hidrotermal-çökmə və hidrotermal-metasomatik kükürd kolçedanı, mis-kolçedan və kolçedan-polimetal obyektlərində yerləşir. Kobaltpirit isə geniş miqyasda Mərkəzi Afrikanın stratiform tipli mis yataqlarında yayılmışdır. Skarnlar və maqnetit filizləri üzrə inkişaf edən sulfidlərlə sıx assosiasiyada kontakt-metasomatik yataqlarda rast gəlir. Daş kömürlər içərisində, həmçinin çökmə mənşəli dəmir, manqan və alüminium filizlərində və çökmə süxurlarda qeyd olunur. Aksessor mineral kimi püskürmə süxurlarda müşahidə edilir.
İvrit
İvrit dili, həmçinin ibri dili və ya ibrani dili (ivr.: עִבְרִית, ʿĪvrīt, tələffüzü [ivˈʁit] ( dinlə) və ya [ʕivˈrit] ( dinlə); səm.: ࠏࠁࠓࠉࠕ) — sami dillərinin Kənan dilləri qrupuna daxil olan dil. 1948-ci ildən İsrailin rəsmi dilidir. E.ə. II–I minilliklərdə Fələstin yəhudiləri bu dildə danışırdılar. Qədim yəhudi dilinin mühüm abidəsi olan "Əhdi-ətiq"in ən qədim hissəsi e.ə. XIII–XII əsrlərə aiddir. Eramızın əvvəlindən arami dilinin sıxışdırdığı ivrit dili mədəniyyət və din dili kimi qalmışdı. Orta əsrlərdən bədii, fəlsəfi, elmi və dini ədəbiyyat dilidir. XIX əsrin sonundan XX əsrin əvvəlindən yenidən danışıq dili kimi istifadə olunur. Müasir ivrit dili qədim yəhudi dilinin morfoloji xüsusiyyətlərini saxlamaqla, semantik və sintaktik cəhətdən idiş və digər german, Habelə slavyan dillərinin təsirinə məruz qalmışdır.
İvrit dili
İvrit dili, həmçinin ibri dili və ya ibrani dili (ivr.: עִבְרִית, ʿĪvrīt, tələffüzü [ivˈʁit] ( dinlə) və ya [ʕivˈrit] ( dinlə); səm.: ࠏࠁࠓࠉࠕ) — sami dillərinin Kənan dilləri qrupuna daxil olan dil. 1948-ci ildən İsrailin rəsmi dilidir. E.ə. II–I minilliklərdə Fələstin yəhudiləri bu dildə danışırdılar. Qədim yəhudi dilinin mühüm abidəsi olan "Əhdi-ətiq"in ən qədim hissəsi e.ə. XIII–XII əsrlərə aiddir. Eramızın əvvəlindən arami dilinin sıxışdırdığı ivrit dili mədəniyyət və din dili kimi qalmışdı. Orta əsrlərdən bədii, fəlsəfi, elmi və dini ədəbiyyat dilidir. XIX əsrin sonundan XX əsrin əvvəlindən yenidən danışıq dili kimi istifadə olunur. Müasir ivrit dili qədim yəhudi dilinin morfoloji xüsusiyyətlərini saxlamaqla, semantik və sintaktik cəhətdən idiş və digər german, Habelə slavyan dillərinin təsirinə məruz qalmışdır.
İvrit əlifbası
İvrit əlifbası — Sami dil ailəsinə daxil olan və İsrail dövlətinin rəsmi dövlət dili olan İvrit dilinin yazılması üçün istifadə olunan əlifba. İvrit əlifbasında yazı digər Sami əlifbasındakılar kimi sağdan sola yazılır. Əlifba 22 samit hərfdən ibarətdir. Sait səslər yazılmır və sait hərf də yoxdur. Hərflər bitişdirilməz və ayrı yazılır. 5 hərfin sözün sonunda yazılışı başqa cürdür. Sait səslər (Nikkud, cəm: Nikkudot) əsas hərflərə qoyulan işarələrlə ifadə olunur, amma bu nöqtələmə çox vaxt istifadə olunmur. Bunlar ancaq dini mətnlərdə tədbiq olunur. İvrit əlifbası təkcə İsrail yəhudilərinin deyil, həmçinin Aşkenazilərin danışdığı və German mənşəli olan yidiş (yəhudi almanca) ilə Seferad mənşəli yəhudilərin danışdığı ladino (yəhudi ispanca) dilinin yazılmasında da istifadə olunur. Musa peyğəmbərin dövründə yəhudilərin müqəddəs kitabı olan Tövrat ivrit dilində yazıldığına görə yəhudilər bu dili "Müqəddəs Dil" də adlandırırlar.
Niklaus Virt
Niklaus Virt (ing. Niklaus Emil Wirth; 15 fevral 1934, Vintertur, Sürix kantonu – 1 yanvar 2024, Sürix) — məşhur isveçrəli alim, kompüter elmləri üzrə professor, Pascal, Modula-1, Oberon proqramlaşdırma dillərinin müəllifi. 15 fevral 1934-cü ildə anadan olmuşdur. O, Swiss Academy of Engineering (İsveçrə), U. S. Academy of Engineering (ABŞ), BerlinBrandenburg Academy (Almaniya) Milli Akademiyalarının üzvüdür. Müxtəlif sayda adlara və titullara layiq görülən məşhur alim 1984-cü ildə EYLER, ALGOL-W, MODULA və PASCAL proqramlaşdırma dillərini yaratdığına görə Türinq mükafatına layiq görülmüşdür. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R. M., Salmanova P. M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh.
Socratici Viri
Socratici viri - Siseron tərəfindən ədəbiyyata gətirilən latınca ifadədir. İfadə, "Sokratın davamçıları" mənasındadır və Sokratın şagirdlərinə və davamçılarına aiddir. Bəzən bu ifadə Sokratik dialoq müəllifi Platona aid edilir.
Josef Virt
Josef Virt (alm. Karl Josef Wirth‎;6 sentyabr 1879[…], Frayburq-im-Braysqau – 3 yanvar 1956[…], Frayburq-im-Braysqau, Baden-Vürtemberq) — Almaniyada siyasi və ictimai xadim, 1921–1922-ci illərdə Almaniya kansleri, habelə xarici işlər naziri. 1930–1931-ci illərdə daxili işlər naziri. 1955-ci ildə "Xalqlar arasında sülhün möhkəmləndirilməsinə görə" Beynəlxalq Stalin Mükafatı laureatı. == Həyatı == Zavod mühəndisi ailəsində anadan olub. O, Frayburq Universitetini bitirib, burada riyaziyyat, təbiət elmləri və iqtisadiyyat üzrə təhsil alıb. 1906–1913-cü illərdə doğma Frayburqdakı gimnaziyada dərs demişdir. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı hərbi xidmətə yararsız olduğu üçün Qərb Cəbhəsində Qırmızı Xaç komandiri kimi xidmət etmişdir. Katolik Mərkəzi Partiyasının sol qanadının rəhbəri, Reyxstaqın üzvü (1914–1918 və 1920–1933). 1918-ci il Noyabr İnqilabı zamanı respublikanın sadiq tərəfdarı olan Virth Badenin yeni maliyyə naziri təyin edilir.
Çırtı, çırtı
ÇIRTI, ÇIRTI-qədim uşaq oyunudur. == Oyunun quruluşu == Uşaqlardan biri başçı seçilir. Başçı ortada dayanır, qalan uşaqlar isə dairəvi düzülurlər. Başçı əlində çubuq oyuna başlayır. Əvvəl-əvvəl sağ tərəfdə olan uşaqlara deyirlər: - Çırtı, çırtı! Sağdakı uşaqlar cavab verirlər: - Can çırtı! Soldakı uşaqlar deyirlər: - Bizim çırtı sizin çırtıya yalan dedi. Sağdakı uşaqlar deyirlər: - Kimin saqqalına yaraşır? Soldakı uşaqlar deyirlər: -Hər kəs ayağını çəp qoysa, onun saqqalına yaraşır. Bütün cərgədə olan uşaqlar soldan sağa bir-bir ayaqlarını irəli çıxarırlar.
Barit
Barit (ağır şpat) – Ba [SO4] — rombik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. Barit ümumiyyətlə ağ və ya rəngsizdir və barium elementinin əsas mənbəyidir. Barit qrupu barit, selestin (stronsium sulfat), bucaqsit (qurğuşun sulfat) və anhidritdən (kalsium sulfat) ibarətdir. Barit və selestin bərk məhlul əmələ gətirir (Ba,Sr)SO4. == Növ müxtəliflikləri == Selestinobarit (bəzən 28,3%-ə qədər SrO), xokutolit (17-22% PbO), radiobarit (Ra–n·10-7 q/t-dək). == Xassələri == Rəng – rəngsiz, qar kimi ağ, sarı, cəhrayı, yaşılımtıl, maviyə çalan, az hallarda qəhvəyi, qırmızı; rəngi çox vaxt zonal olur; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından sədəfiyədək; Şəffaflıq – su kimi şəffafdan yarımşəffafadək; Sıxlıq – 4,3-4,7; Sərtlik – 3,0-3,5; Kövrəkdir; Ayrılma – {001} üzrə mükəmməl, {210} üzrə orta; Sınıqlar – qeyri-hamar; Lüminessensiya – bəzən flüoressensiya, fosforessensiya, termolüminessensiya; Morfologiya – kristallar: yastı, nazik- və qalınlövhəvari; İkiləşmə: nadir rast gəlir, adətən polisintetik; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx, lövhə-, yelpik-, iri vərəq- və torpaqvari ("barit səpələnməsi") kütlələr, kollomorf - zonal əmələgəlmələr, stalaktitlər, druzalar, konkresiyalar, jelvaklar, "qızıl güllər", püruzlar, viterit və kalsit üzrə psevdomorfozalar. == Mənşəyi və yayılması == Mineralın yataqlarının əksəriyyəti orta- və aşağıtemperaturlu hidrotermal əmələgəlmələrə aid olub, adətən, barit-polimetal, barit-flüorit, barit-kalsit, qızıl-barit, barit-viterit, bəzən, demək olar ki, monomineral barit və s. damarları ilə təmsil olunur. Bəzi əsasi vulkanitlərin badamvari boşluqlarında, sualtı eksqalyasion sulfid əmələgəlmələrində, termal bulaqların çöküntülərində qeyd edilir.
Barıt
Barıt — çoxkomponentli partlayıcı maddə olub, xaricdən oksigen daxil olmadan daxildən yanma və bununla böyük daxili enerjili qaz yaratmaq qabiliyyətinə malikdir. Barıt mərmilərin atılmasında, raketlərin hərəkət etdirilməsində və başqa məqsədlər üçün istifadə edilir. Paralel laylarla yanma zamanı istilik bir laydan başqasına ötürülür. Bununla yanma zamanı qaz əmələ gəlməsini tənzimləmək olur. Bu barıt dənəciyinin ölçüsündən və yanma sürətindən asılı olur. Dənəciyin ölçüsü onun forması, həndəsi ölçüləri ilə təyin olunur. Yanma zamanı bu ölçülər kiçilə və ya böyüyə bilər. Belə yanmaya deqressiv və ya proqressiv deyilir. Qaz əmələgəlməsində müəyyən qanunauyğunluq əldə etmək üçün dənəciklər əlavə yanmayan materialla örtülürlər. Barıtın yanma sürətinə onun tərkibi, başlanğıc temperaturu və təzyiq təsir edir.
Birqit
Birqit (24 sentyabr 1988, Kohilla kənd bələdiyyəsi[d]) — 24 sentyabr 1988-ci ildə anadan olan Estoniyalı müğənni. Birqit 2013 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Estoniyanı "Et Uus Saaks Alguse" mahnısı ilə təmsil edib. == Karyerası == Birgit 2007-ci ildə "Eesti otsib superstaari" milli televiziya şousunun 1-ci mərhələsinin qalibi olmuşdu. Elə həmin ildə də o, Uilyam Şekspirin "Veroniyalı iki centlmen" pyesi əsasında çəkilmiş eyniadlı filmdə Silviya obrazını canlandırır. 2007-ci ildə bunlardan başqa o, "L'Olivo d'Oro" (qızıl zeytun) italyan mədəniyyət festivalında qeyri-italyan kimi çıxış edərək birinci yerə çıxır və mükafatlandırılır. == Şəxsi həyatı == Birgit 15 mart 2015-ci il tarixində Indrek Sarrapla Taylandda ailə həyatı qurdu. Bu cütlüyün Simeon adlı oğlu və Helen adlı qızı var. == Diskoqrafiyası == Albomları Birgit Oigemeel (15 yanvar 2008) Ilus aeg (11 noyabr 2008) Teineteisel pool (19 noyabr 2009) Uus algus (3 dekabr 2013) Mahnıları Kas tead, mida tähendab?
Diorit
Diorit — bir və ya bir neçə rəngli mineraldan, adətən, horblenddən və plaqioklaznda (andezin, bəzən oliqoklaz-andezin), ibarət olan intruziv süxurdur; tərkibində, habelə biotit və ya piroksen də ola bilər. Rəngli mineralların miqdarı 40%-ə yaxındır; kvarsın miqdarı 10%-dən çox olduqda kvarslı diorit adlanır. == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Fırıq
Fırıq — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Güləzi bələdiyyəsinin tərkibindədir. == Toponimikası == Fırıq oyk, sadə. Quba r-nunun Güləzi i.ə.v.-də kənd. Baş Qafqaz silsiləsinin yamacındadır. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin ortalarında Afurca kəndindən çıxmış ailələrin indiki yerdə məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Tədqiqatçılara görə, oykonim er. "təriqət", "məzhəb", "kütlədən ayrılmış bir qrup" və ya "bölük" mənasında işlədilən fərəq sözü ilə bağlıdır. Firiq variantında da qeydə alınmışdır. Əslində, oykonim RSDFP-nın Bakı Komitəsi yanında bolşeviklərin qabaqcıl dağıstanlı fəhlələrlə birlikdə təşkil etdikləri Faruq (ədalət tərəfdarları) sosial-demokrat qrupunun (1907) adı ilə bağlıdır.
Girik
Girik — Azərbaycan Respublikasının Qusar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Toponimikası == Yerli əhalinin məlumatına görə, oykonim ləzgi dilindəki küyqü sözündən olub, "çaytikanı" deməkdir. Girik sözü Azərbaycan dilinin dialektlərində "çayın keçid yeri", türk dillərində isə "gərilmiş, dartılmış, uzanmış" mənalarında işlənir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Samurçayın sahilində yerləşir. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 1307 nəfər əhali yaşayır.
Kibrit
Kibrit — açıq od almaq üçün ucunda yanan başlıq olan tez alışan xırda çubuq. == Yanma temperaturu == Kibrit yanan zaman odun temperaturu 750-850 °C, bu zaman 300 °C — yanan çubuğun temperaturu, 800 — 1000 °C isə odun temperaturudur. == Kibrit alışma reaksiyası == Qırmızı fosfordan kibrit istehsalında istifadə olunur. Belə ki, onun narın əzilmiş şüşə və yapışqanla qarışığını kibrit qutusunun yanına çəkirlər. Tərkibi kalium-xlorat (Bertolle duzu) KClO3 və kükürddən ibarət olan kibrit başlığı qutunun yanına sürtüldükdə alovlanma baş verir. 6P + 5KClO3 → 5KCl + 3P2O5 == Düzəltmə tarixi == Dünyada ilk kibriti 1826-ci ildə ingilis kimyaçı və əczaçı Con Uoker düzəldib. O, 1826-ci ildə çubuq ilə kimyəvi qatıçığı qarışdırırdı. Çubuğun üzərində qatışıqdan bir damcı qurumuşdu. Uoker onu təmizləmək üçün yerə sürtəndə çubuq alovlandı. Beləliklə kibritin tarixçəsi başladı.
Kilit
Kilit — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunda kənd. == Coğrafi mövqeyi == Rayonun mərkəzindən 16 km cənub şərqdə, Naxçıvan-Bakı dəmir yolunun sol tərəfində, Zəngəzur silsiləsinin ətəyindədir. == Tarixi == Zaqafqaziya MİK-in 1929-cu il 18 fevral tarixli qərarına əsasən Ordubadın Qorçevan kəndində Naxçıvan MSSR-in 9 kəndi sırasında əkin yerləri və otlaqları ilə birlikdə qanunsuz olaraq Ermənistan SSR-ə birləşdirildi. Bundan əlavə Qorçevan ermənilərin hələ 1921-ci ildən icarəyə götürdükləri, 1923-cü ildən zorakılıqla sahibləndikləri Kilit kəndi torpaqlarının bir hissəsi də bu respublikaya qatıldı. 1992-ci ildə erməni silahlı quldurlarının basqınları nəticəsində əhalisi Ordubad rayonunun müxtəlif yerlərinə köçmüşdür. Hər tərəfdən sıldırım yamaclı dağ və dərələrlə əhatə olunan Kilit kəndinin cənub şərqində karst mağarası mövcuddur (mağaranın dəhliz və salonlarında stalaktik və stalaqmitlər var). Mağaraların girəcəyində aşkar edilmiş mədəni təbəqə qalıqları onların qədim insan məskənləri olduğunu göstərir. Kilit yaxınlığında Ül dərəsi adlı yerdə orta əsrlərə aid yaşayış yerinin qalıqları və qəbir abidələri aşkar edilmişdir.
Kiril
Kiril — ad. Kiril Pozdnyakov — Azərbaycanlı professional velosiped yarışçısı. Kiril Tenison Vayt — Avstraliya botaniki.
Kirkit
Kirkid (Kirkit, və ya kirki) — xalça, palaz və digər xalça məmulatlarını toxuyarkən ikinci arğacı salmaq üçün istifadə edilən, qədimdə bəzi heyvanların (əsasən də keçi və ya ceyran) buynuzundan, 1934-cü ildən etibarən metaldan və s.-dən hazırlanan, ikidən dördə qədər dişi olan alətdir. Azərbaycanın bəzi bölgələrində bu aləti daraq da adlandırırlar. Kirkidin iki, üç və ya dörd dişi olur. Zaman keçdikcə digər alətlər kimi bu alətlərin də forma və texniki xüsusiyyətləri təkmilləşmiş, kirkidin dişlərinə metal ucluqlar əlavə olunmuşdur. Arğacın hamar salınması üçün nəzərdə tutulan texnoloji tələblərə tam cavab vermədiyi üçün kirkid sonda tam metaldan hazırlanmışdır.
Kırım
Krım, Krım yarımadası (ukr. Крим, rus. Крым) və ya Qırım, Qırım yarımadası (krımtat. Qırım, türk. Kırım, osman. قريم, Qırım, azərb-əbcəd. قريم) — Ukraynanın tərkibində yarımada. Yarımadada Krım Respublikası yerləşir. Yarımada Or bərzəxi vasitəsi ilə materikə birləşir. 2014-cü ildən Rusiya Federasiyasının işğalı altındadır.
Lilit
Lilit (ivr. ‏לילית‏‎; lilit, və ya lilith) — yəhudi mifologiyasında xarakter, ilk dəfə Babil Talmudda aşkar olunmuşdur. Mesopotamiya mətnlərində Lilit əksər hallarda şeytan qadın sinfi (Līlīṯu) ilə əlaqəli göstərilir. Yəhudilər Liliti şər qüvvə hesab edirlər. Yəhudi folkloruna görə üç mələk Liliti məcbur etdilər ki, üstündə o üç mələyin (Sanvi, Sansanvi və Semanqelaf) adları yazılmış gözmuncuğu taxmış ana və uşaqlara zərər verməyəcəyinə dair and içsin. Ben Sira əlifbası Lilitin Adəmin birinci həyat yoldaşı olduğunu bildirən ilk kitabdır. Bu ideya Yaradılış kitabında olan ikiqat ayələrin şərhinə dayanır. Tövratın ilk hissəsi olan Yaradılışın birinci Babında Adəm ilə birlikdə bir dişi yaradıldığından bəhs edilir, ikinci hissədə isə Adəmin qabırğa sümüyündən bir dişi yaradıldığı yazılmışdır. İnanca görə Lilit Adəm ilə eyni zamanda və eyni anda yaradıldığına görə Adəm ilə bərabər olduğu fikrində idi, bu səbəbdən də Adəmə tabe olmağı şiddətlə rədd etmişdi, tanrıya qarşı çıxmış və cənnətdən uzaqlaşdırılmışdı. Bundan sonra tanrı Adəmin qabırğa sümüyündən Həvvanı yaradır.
Lirik
Lirika "lira" sözündən olub, yunanca simli musiqi aləti deməkdir. Şərq ədəbiyyatında lirik şeirlərə rübabi şeirlər də deyilir. Rübab da ərəb sözü olub, simli alətə deyilir. Elə bədii əsərlər var ki, orada həm epik lövhələrlə, hadislərin təhkiyə yolu ilə verilməsinə, həm də şairin (lirik qəhrəmanın) bu və ya digər obraza, hadisəyə, əşyaya, təbiətə lirik münasibətinə təsadüf olunur. Əvvəldən axıra qədər həyat hadisələrinin müəyyən bir süjet əsasında təsviri ilə şairin daxili duyğularının ifadəsi üzvi şəkildə birləşir, iki növ (epik və lirik növlər) bir-birilə demək olar ki, qaynayıb qarışır. Buna görə də bu cür əsərlər qeydsiz-şərtsiz bir janra (ya epik, ya da lirik janra) daxil olmur. Belə əsərlər xüsusi bir janr təşkil edərək epik-lirik növ adlanır. Ədəbiyyatşünaslıqda buna qarışıq lirik də deyilir. Ayrı-ayrı poemalarda hadisənin epik təsviri ilə lirik tərənnümün nisbəti müxtəlifdir. Bəzi əsərlərdə təhkiyə, bəzilərində isə tərənnüm üstün olur.
Mirik
Mirik — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Mirik kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 18 may 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Kənd 9 noyabr 2020-ci ildə imzalanmış üçtərəfli atəşkəs bəyanatının 6-cı bəndinə əsasən 1 dekabr 2020-ci ildə işğaldan azad edilmişdir. == Tarixi == Mirik kəndi Qarabağ yaylasındadır. Kənd qədim Mirik qalasının yanında yerləşdiyi üçün həmin qalanın adını daşıyır. Keçmiş adı Mirik Hasanalı olmuşdur. Yaşayış məntəqəsini təqribən XVIII əsrin axırları XIX əsrin əvvəllərində Dərələyəz mahalından gəlmə Hasanalı tayfasına mənsub ailələr salıb. Ehtimal olunur ki, mirik sözü türk dillərindəki marak/maraq sözündən olub, “muşahidə məntəqəsi” mənasındadır. Mirik kəndinin yaranma tarixi ilk orta əsrlərə, buradakı ilk insan məskənlərinin mövcudluğu isə ibtidai icma dövrünə qədər gedib çıxır. Bu kəndin ərazisindəki siklon xarakterli memarlıq nümunələri, antik qala, yeraltı mağaralar, tunellər və kəhrizlər Azərbaycan tarixini öyrənmək üçün çox maraqlı, əvəzsiz materiallardır.
Qırız
Qrız — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Adı == "Qrız" sözü haqqında əsası olmayan rəvayətlər söyləyənlər olmuşdur. Belə ki, Qrız-Qrıts sözü qırmaq feli ilə təsadüfən fonetik səsləşir və ona görə də, bu rəvayətlər uydurmadır. "Tök" (tökmək), "var", "gəldi", "gələcək", "gəlir" fellərinin Qrız dilində təsnifatını və s. verdikdə "Q" elementinə, daha doğrusu söz önlüyünə rast gəlinir. Həmin "Q" elementi yüksəklik, ucalıq, hündürlük, açıqlıq göstərir. "rıts" isə hamar, cila mənasını verir. Cilalanmış daş-ritsə xud, cilalanmış taxta-ritsə təxtə yer bildirir. Kəndin mövqeyinə görə belə adlanır. Qrızlı tədqiqatçı Şıxbala Qrızlı bu haqqda "Qrızlar və qrız dili" kitabında geniş məlumat vermişdir.
Qırış
Qırışlar — mimika əzələlərinin aktivliyi, dərinin elastikliyinin itirilməsi və digər səbəblərdən dəridə yaranan bükük qatların