Vistula
Vistula (pol. Wisła;alm. Weichsel) — Polşanın ən uzun və ən böyük çayıdır ki uzunluğu 1.047 km (651 mil)dir. Vistulanın su sahəsi 194,424 km ² dir ki 168,699 km ² Polşada ərazisində yerləşir (ölkəni yarıya bölür).
Vistula, Polşanın cənubunda yerləşən Barania Qora dağından qaynaqlanır ki dəniz səthindən 1220 metr ucadır və Silesian Beskidz (Karpat dağlarının qərb hissəsində)dağ silsiləsində yerləşir.Vistula, burada Ağ kiçik Vistula (Biała Wisełka) və Qara kiçik Vistula (Czarna Wisełka) ilə başlanır. O, yol boyu bir neçə iri Polşa şəhərlərindən o cümlədən Krakov, Sandomierz, Varşava, Potsk, Votsoavek, Toruni, Bidqoşç, Şvyeçe, Qruconts, Tçev və Qdanskdan keçərkən geniş Polyak düzənliklər üzərində axınını davam edir.Vistula, bir delta və neçə qolları ilə Vistula laqununa boşalır və ya birbaşa Baltik dənizinin Qdansk körfəzinə daxil olur.
Vilusa
Vilusa və ya Vilusiya (het 𒌷𒃾𒇻𒊭) — qərbi Anadoluda Son Tunc dövrünə aid şəhər. E.ə. XVIII əsrə aid het mənbələri tərəfindən Assuva konfederasiyasının bir hissəsi kimi təsvir edilmişdir.
== Mənbələrdə ==
Vilusanın yaşayış yeri het mənbələrində bir sıra kitabələrdə qeyd olunur, o cümlədən:
Manapa-Tarxunta məktubunda (e.ə. 1310–1280-ci illər) Sexa çayının (indiki Bakırçay) o tayındakı şəhərdən bəhs edilir.
Aleksandu müqaviləsi (təxminən e.ə. 1280-ci il) Viluslu Aleksandu il' Het çarı II Muvatalli arasında imzalanmışdır.
Tavaqalava məktubu (e.ə. 1250-ci il) Het çarı III Xattusili (təxminən e.ə 1275–1250-ci illərdə hökmranlıq etmişdir) tərəfindən Axxiyava padşahına ünvanlanmışdır. Burada Vilusa uğrunda hərbi münaqişədən bəhs edilir.
Visla
Vistula (pol. Wisła;alm. Weichsel) — Polşanın ən uzun və ən böyük çayıdır ki uzunluğu 1.047 km (651 mil)dir. Vistulanın su sahəsi 194,424 km ² dir ki 168,699 km ² Polşada ərazisində yerləşir (ölkəni yarıya bölür).
Vistula, Polşanın cənubunda yerləşən Barania Qora dağından qaynaqlanır ki dəniz səthindən 1220 metr ucadır və Silesian Beskidz (Karpat dağlarının qərb hissəsində)dağ silsiləsində yerləşir.Vistula, burada Ağ kiçik Vistula (Biała Wisełka) və Qara kiçik Vistula (Czarna Wisełka) ilə başlanır. O, yol boyu bir neçə iri Polşa şəhərlərindən o cümlədən Krakov, Sandomierz, Varşava, Potsk, Votsoavek, Toruni, Bidqoşç, Şvyeçe, Qruconts, Tçev və Qdanskdan keçərkən geniş Polyak düzənliklər üzərində axınını davam edir.Vistula, bir delta və neçə qolları ilə Vistula laqununa boşalır və ya birbaşa Baltik dənizinin Qdansk körfəzinə daxil olur.
Ammi visnaga
Diş dişqurtlayan (lat. Ammi visnaga) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin dişqurtlayan cinsinə aid bitki növü.
== Dişqurtlayan ==
Dişlərin arasına dolan yemək qalıqlarını təmizləmək üçün çırtlanmış tum qabığını xatırladan dişqurtlayan meyvələrinin çəyirdəyi bəlkə də ən təbii vasitədir. Ehtimal ki, bitkinin adının yaranmasında da bu amil əsas rol oynayıb. Əks halda nə bitkinin boy-buxunu, nə də ağappaq çiçəkləri ilə adı arasında heç bir əlaqə tapmaq mümkün olmazdı.
Dişqurtlayan ağappaq çiçəklərinin başçatladan xoşagəlməz qoxusu olur və bu kəsif qoxu hər kəsi ondan aralı gəzməyə vadar edir.
== Botaniki təsviri ==
1 m-ə qədər hündürlüyü olan çoxbudaqlı ikillikot bitkisidir. Milşəkilli odunlaşmış incəbudaqlı kökə malikdir. Dikdayanan, incəşırımlı, en kəsiyində dəyirmi gövdəsi, növbəli düzülmüş, ayaları ikili və ya üçlü yarılmış və xətvarı paylar əmələ gətirmiş yarpaqları var.
Xoşagəlməyən qoxusu olan, ağ rəngli xırda çiçəkləri gövdə və budaqların sonunda məskunlaşaraq çoxşüalı, diametri 6-10 sm olan mürəkkəb çətirşəkilli çiçək qrupunu əmələ gətirmişdir.
Daucus visnaga
Diş dişqurtlayan (lat. Ammi visnaga) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin dişqurtlayan cinsinə aid bitki növü.
== Dişqurtlayan ==
Dişlərin arasına dolan yemək qalıqlarını təmizləmək üçün çırtlanmış tum qabığını xatırladan dişqurtlayan meyvələrinin çəyirdəyi bəlkə də ən təbii vasitədir. Ehtimal ki, bitkinin adının yaranmasında da bu amil əsas rol oynayıb. Əks halda nə bitkinin boy-buxunu, nə də ağappaq çiçəkləri ilə adı arasında heç bir əlaqə tapmaq mümkün olmazdı.
Dişqurtlayan ağappaq çiçəklərinin başçatladan xoşagəlməz qoxusu olur və bu kəsif qoxu hər kəsi ondan aralı gəzməyə vadar edir.
== Botaniki təsviri ==
1 m-ə qədər hündürlüyü olan çoxbudaqlı ikillikot bitkisidir. Milşəkilli odunlaşmış incəbudaqlı kökə malikdir. Dikdayanan, incəşırımlı, en kəsiyində dəyirmi gövdəsi, növbəli düzülmüş, ayaları ikili və ya üçlü yarılmış və xətvarı paylar əmələ gətirmiş yarpaqları var.
Xoşagəlməyən qoxusu olan, ağ rəngli xırda çiçəkləri gövdə və budaqların sonunda məskunlaşaraq çoxşüalı, diametri 6-10 sm olan mürəkkəb çətirşəkilli çiçək qrupunu əmələ gətirmişdir.
Vislava Şimborska
Vislava Şimborska (pol. Maria Wisława Anna Szymborska; 2 iyul 1923[…], Kurnik[d], Böyük Polşa voyevodluğu[d] – 1 fevral 2012[…], Krakov) — Polşa şairəsi, tərcüməçi, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1996).
== Həyatı ==
Vislava Şimborska XX yüzillikdə ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı alan beşinci polyak müəllifidir. O, Poznan yaxınlığındakı kiçik Kurnik şəhərində doğulmuşdu. Səkkiz yaşı olanda ailələri Krakova köçmüşdü. Xanım Şimborska artıq səksən ilə yaxındır ki, özünün sakit və mütəvazi həyatını Polşanın qədim paytaxtında yaşayır. İkinci Dünya müharibəsi illərində o, Krakovdakı gizli polyak məktəbini bitirmişdi. Müharibə dövründə dəmir yolunda fəhlə kimi çalışmış, bununla da Almaniyada məcburi əməkdən xilas olmuşdu. Krakovdakı Yagellon universitetində polonistika və sosiologiyanı öyrənmişdir. Lakin imkansızlıq ucbatından bu sahələrin heç birində təhsilini tamamlaya bilməmişdi.
Visnaga daucoides
Diş dişqurtlayan (lat. Ammi visnaga) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin dişqurtlayan cinsinə aid bitki növü.
== Dişqurtlayan ==
Dişlərin arasına dolan yemək qalıqlarını təmizləmək üçün çırtlanmış tum qabığını xatırladan dişqurtlayan meyvələrinin çəyirdəyi bəlkə də ən təbii vasitədir. Ehtimal ki, bitkinin adının yaranmasında da bu amil əsas rol oynayıb. Əks halda nə bitkinin boy-buxunu, nə də ağappaq çiçəkləri ilə adı arasında heç bir əlaqə tapmaq mümkün olmazdı.
Dişqurtlayan ağappaq çiçəklərinin başçatladan xoşagəlməz qoxusu olur və bu kəsif qoxu hər kəsi ondan aralı gəzməyə vadar edir.
== Botaniki təsviri ==
1 m-ə qədər hündürlüyü olan çoxbudaqlı ikillikot bitkisidir. Milşəkilli odunlaşmış incəbudaqlı kökə malikdir. Dikdayanan, incəşırımlı, en kəsiyində dəyirmi gövdəsi, növbəli düzülmüş, ayaları ikili və ya üçlü yarılmış və xətvarı paylar əmələ gətirmiş yarpaqları var.
Xoşagəlməyən qoxusu olan, ağ rəngli xırda çiçəkləri gövdə və budaqların sonunda məskunlaşaraq çoxşüalı, diametri 6-10 sm olan mürəkkəb çətirşəkilli çiçək qrupunu əmələ gətirmişdir.
Vistula Universiteti
Vistula Universiteti — Polşada universitet; İKT üzrə ixtisaslaşmış müasir ali məktəblərdən biri.
== Tarixi və fəaliyyəti ==
1996-cı ildə İqtisadiyyat və İnformatika Ali Məktəbi adı ilə fəaliyyətə başlayan bu təhsil müəssisəsi Polşanın ilk özəl ali məktəblərindən biridir. Bu ali təhsil ocağı 2011-ci ilin 11 fevral tarixindən etibarən universitet statusu əldə edərək Vistula Universiteti adlandırılıb.
Universitet 25 000 m² sahəni əhatə edən əraziyə malikdir. Burada seminar məşğələləri üçün 2200 yerlik 7 auditoriya və 46 mühazirə zalı inşa edilib. Ali təhsil ocağında 10 kompüter zalı fəaliyyət göstərir. Eyni zamanda, ali məktəbin dəhlizlərində internetə çıxışla təmin olunmuş kompüterlər qoyulub. Bütün auditoriyalar müasir multimedia vasitələri və qurğularla təchiz edilib, seminar zallarında müasir audiovizual avadanlıqlar qurulub.
Universitet şəhərciyində idman zalı, tennis kortu və trenajor zalları inşa olunub. Bütün tələbələrə pulsuz olaraq tibbi xidmətlər göstərilir.
Vistula-Oder əməliyyatı
Vistula-Oder strateji hücum əməliyyatı – 1945-ci ildə Sovet-Alman cəbhəsinin sağ cinahında sovet qoşunlarının strateji hücumu. Yanvarın 12-də başlayıb fevralın 3-də başa çatıb. O, 1-ci Belarusiya (komandiri - Sovet İttifaqının marşalı Georgi Jukov) və 1-ci Ukrayna Cəbhələrinin (Sovet İttifaqının marşalı İvan Konyev) qüvvələri tərəfindən həyata keçirilib.
Vistula-Oder əməliyyatı zamanı Vistulanın qərbindəki Polşa ərazisi alman qoşunlarından azad edildi və Oderin sol sahilindəki körpübaşı tutuldu, sonradan Berlinə hücumda istifadə edildi. Əməliyyat sürətli xarakter daşıyırdı - 20 gün ərzində sovet qoşunları gündə 20-30 km məsafədə irəliləyirdilər. Bu müddət ərzində onlar düşmənin 7 möhkəmləndirilmiş xəttini və 2 böyük su səddini keçiblər.
== Hücum ərəfəsində mövqe ==
1945-ci ilin yanvarına qədər Alman ordusu kritik vəziyyətdə idi. Macarıstanda və Şərqi Prussiyada ağır döyüşlər getdi, Wehrmacht tədricən Qərb cəbhəsində geri çəkildi. İasi-Kişinev əməliyyatı zamanı Sovet ordusu Almaniya üçün strateji əhəmiyyətli Ploeşti neft bölgəsini (Rumıniya) ələ keçirdi. Müttəfiqlərin bombalaması Alman sənayesinə ciddi ziyan vurdu.
Trik-il-Visqa
Trik-il-Visqa (malta Torri ta' Triq il-Wiesgħa) — Maltanın Zabbar şəhəri yaxınlığında iki mərtəbəli gözətçi qülləsidir. 1659-cu ildə tikilmişdir. Bu, De Redinin qüllələri arasında doqquzuncu qüllədir. 20-ci əsrdə qüllə əhəmiyyətli dərəcədə zədələndi, lakin 2008–2009-cu illərdə aparılan bərpa sayəsində indi yaxşı vəziyyətdədir.
== Tarixi ==
Qüllə 1659-cu ildə Maltanın cənub-şərq sahilində, Böyük Limanın yaxınlığında tikilmişdir. "Trik-il-Visqa" adı "Geniş küçə" deməkdir, bu ad qüllənin qorumalı olduğu geniş sahil xəttinə görə verilmişdir. Trik il Visqa qülləsi Santa Mariya delle Graziye (qərbdə) və Çonkor (şərqdə) qüllələri arasında yerləşirdi, lakin bu iki qüllə Britaniya hərbçiləri tərəfindən söküldükdən sonra artıq mövcud deyil. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı qüllənin yaxınlığında uzunmüddətli atəş nöqtələri yerləşirdi.
