Lüğətlərdə axtarış.

Colitti Covanni (it. Giovanni Giolitti; 27 oktyabr 1842[…] – 17 iyul 1928[…]) — İtaliya dövlət və siyasi xadimi. == Həyatı == Turin Universitetində hüquq təhsili (1860) almışdır. 1862-ci ildən Ədliyyə nazirliyində, sonra Maliyyə nazirliyində məmur olmuşdur. 1873-cü ildən baş maliyyə müfəttişi, 1877-ci ildən xəzinədarlıq katibi idi. 1882-ci ildə Liberal partiyasından parlamentə deputat seçilmiş, dövlət müşaviri təyin edilmişdi. Dəfələrlə nazirlər kabinetlərinin tərkibinə daxil olmuş (1889–90-cı illərdə maliyyə naziri, 1901–03-cü illərdə daxili işlər naziri), baş nazir vəzifəsini tutmuşdur (1892, may – 1893, noyabr; 1903, noyabr – 1905, mart; 1906, may – 1909, dekabr; 1911, mart – 1914, mart; 1920, iyun – 1921, iyun). Covanni İtaliyanın dövlət siyasətinə böyük təsir göstərmişdir. İtaliya tarixinin 1880-cı il lərin sonundan 1920-ci illərin əvvəllərinə qədər olan dövrü İtaliya liberalizminin "qızıl əsri" hesab olunur və Covanni dövrü (eta giolittiana) adlandırılır. Covanninin baş nazir olduğu dövrdə İtaliyada liberal islahatlar keçirildi: dövlət sığortası tətbiq edildi, fəhlələrin həmkarlar ittifaqları yaratmaq və tətil keçirtmək hüquqları tanındı, əhalinin seçki hüququ genişləndirildi (1912-ci il islahatı nəticəsində seçicilərin sayı 2903 min nəfərdən 8443 min nəfərə qədər artdı).

Covanni Allevi (9 aprel 1969, Askoli Piçeno, Marke) — italyan bəstəkar və pianoçu.

Covanni Antonio Kanal (it. Giovanni Antonio Canal) və ya Kanaletto (it. Canaletto (1 oktyabr 1697, Venesiya — 20 aprel 1768, Venesiya) italyan rəssamı, Venesiya veduta janr məktəbinin başçısı, şəhər mənzərə rəsmlərinin mahir ustası, barokko rəssamı. birlikdə Canaletto Giambattista Pittoni, Giovanni Battista Tiepolo formaları, o dövrün ənənəvi böyük Old Masters. == Həyatı == Antonio Kanal teatr rəssamı atası Bernardo Kanaldan rəssamlıq öyrənmiş ona teatr səhnələrinin dekorlarını qurmaqda kömək etmişdir. 1719-cu ildə Romaya gələrək vedutist Covanni Paolo Panininin yaradıcılığı ilə tanış olur. Məhz bundan sonra o, özünün məşhur Venesiya mənzərələrini çəkməyə başlamışdır. İlk zamanlar o, öz rəsmlərini birbaşa eskiz cızmadan mənzərədən çəkərmiş. Sonradan isə öz emalatxanasından Kamera-obskuradan istifadə etməklə çəkərmiş. 1746-cı ildə Kannaletto Londona gələrək, 10 il müddətində orada qalıb yaradıcılıqla məşqul olur.

Covanni Anyelli (13 avqust 1866[…] – 16 dekabr 1945[…], Turin) — İtalyan sənayeçisi. == Həyatı == Anyelli 13 avqust 1866-cı ildə Villar Peroza şəhərində zadəgan ailəsində doğulub. Modenadakı hərbi akademiyanı bitirib, süvari dəstəsində zabit qismində qulluq edib. 1892-ci ildə hərbi karyerasına son qoyaraq bizneslə məşğul olmağa başlayıb. 11 iyul 1899-cu ildə Anyelli bir neçə şəriki ilə birlikdə Turində Fiat avtomobil şirkətini təsis edib. Tezliklə o, şirkətin idarəçiliyində əhəmiyyətli fiqura çevrilib. Onun istehsal etdiyi ilk avtomobilin mühərriki 2.6 kilovat (3,5 at gücü) gücündə idi. Mühərrik arxa tərəfdə quraşdırılmışdı və o dövrün birsilindrli mühərriklərindən fərqli olaraq ikisilindrli idi. Şirkətin kütləvi şəkildə istehsal etdiyi ilk avtomobil Fiat Zero oldu. 1904-cü ildə firmanın avtomobillərinin konstruksiyasında dəyişikliklər edildi: -şirkətin istehsal etdiyi ilk modellərdə şassinin əsası rolunu oynayan taxta ramanın əvəzinə metal rama tətbiq edilməyə başlandı.

Covanni di Nikolao Arnolfini (1400, Lukka, Toskana – 11 sentyabr 1472, Brügge) — İtaliyanın Toskana bölgəsinin Lukka şəhərindən olan tacir. O, həyatının çox hissəsini, o zamanlar Burqundiya hersoqluğunun bir hissəsi olan Flandriyada keçirdi, çox güman ki onun daimi yaşayış yeri zəngin ticarət şəhəri və Burqundiya sarayının əsas qəsəbələrindən biri olan Brügge idi. Arnolfinilər Lukkada kiçik lakin zəngin şəhərin siyasi və ticari həyatında aktiv iştirak edirdilər, Florensiya kimi bu şəhərin də əsas gəlir sahəsi bahalı parçaların toxuculuğu idi. == Həyatı == Onu əmisi oğlu Covanni di Arriqo Arnolfinidən fərqləndirmək üçün "di Nikolao" və ya "Nikolaonun oğlu" kimi tanınan Covanni, ailə biznesində işləmək üçün erkən yaşlarında Flandriyadakı Brüggeyə köçdü və ömrünün qalan hissəsini orada yaşadı. O, ipək və digər parçalar, qobelenlər və digər qiymətli əşyaların ticarəti ilə zənginləşdi, baxmayaraq ki, sonrakı illərdə o, biznesində uğursuzluqlar yaşadı və ticarətdən uzaqlaşdı. Ona şöhrət qazandıran amil odur ki, məşhur Flamand rəssamı Yan van Eyk iki portretində Arnolfini ailəsinin bir çox kişiləri arasında məhz onu çəkmişdir. Şəkillərdən biri "Arnolfini cütlüyünün portreti" 1434-cü ilə aid olunur və London şəhərində saxlanılır, digəri isə Berlində saxlanan onu tək təsvir olunduğu portretdir. Ehtimal var ki, o, valideynlərinin yaşadığı Lukka şəhərində anadan olub, lakin nə yer, nə də tarix sənədləşdirilməyib. O, hələ texniki olaraq uşaq yaşlarında Brüggeyə göndərilmişdir, bu məlumatın mənbəsi onun adı ilk dəfə çəkildiyi 1419-cu ilə aid atasının Lukkadan Brüggeyə göndərdiyi məktubdur. Məktubda atası onu yetkin elan edir.

Covanni Bokkaçço (it. Giovanni Boccaccio; ən tezi iyun 1313 və ən geci iyul 1313[…], Florensiya, Florensiya Respublikası[…] – 21 dekabr 1375[…], Çertaldo, Florensiya Respublikası[…]) — italiyalı yazıçı və şair. İntibah humanizmi üçün olduqca əhəmiyyətli olan əsərləri arasında Dekameron daha məşhurdur. == Həyatı == Onun doğumu haqqında məlumatlar şübhəlidir. O, Florensiyada və ya Sertaldo yaxınlığında bir kənddə anadan olub. O, Florensiya taciri Bokkaçço de Çellinonun oğlu idi. Bokkaçço Florensiyada böyüyüb boya-başa çatmışdır. 1326-cı ildə atası bank müdiri təyin olunanda Bokkaçço ailəsi ilə birlikdə Neapola köçür və yaradıcılığa da Neapolda başlayıb. Neapol Universitetində hüquq təhsili alıb == Əsərləri == Seçilmiş əsərləri: Rime (1914, Böyük həyatı boyunca yazdığı şeirlərin sadələşdirilmiş və şərhli çapı) Filocolo (Nəsr) Filostrato (Şeir) Elegia de Madonna Fiammetta (Roman) Dekameron (Əhvalatlar) Commento alla Commedia (Dantenin İlahi Komediyasının şərhi) == Filmoqrafiya == Dekameron (film, 1971) / it.

Covanni Boldini (it. Giovanni Boldini; 31 dekabr 1842, Ferrara — 12 yanvar 1931,Paris) — İtalyan rəssam. XIX əsrin ən yaxşı portret rəssamlarından biri — XX əsrin əvvəlləri. == Həyat və fəaliyyəti == Bir sənətçinin oğlu. Florensiyanın İncəsənət Akademiyasını bitirib. 1869-cu ildən Londonda işləmiş, portret rəssamı kimi tanınmışdır. 1872-ci ildə Parisə yerləşdi və salonda əsərini sərgiləməyə başladı. Edqar Deqas, Con Sarqent, Paul Elle ilə dost idi. Gözəl dövrün bir çox görkəmli şəxsiyyətinin portretlərini yaratdı, zamanının ən məşhur və yaxşı ödənişli portret rəssamlarından biri idi. Parisdəki Dünya Sərgilərində Qran-pri qazandı (1889, 1900).

Covanni Boqado (16 sentyabr 2001-ci ildə Limpioda anadan olub) — Paraqvay Primyera Diviziyası təmsilçilərindən olan Klub Libertad klubunda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar Paraqvaylı futbolçudur. == Klub karyerası == === Libertad === Boqado Libertad akademiyası vasitəsilə inkişaf etmişdir. Boqado öz peşəkar karyerasında debütünü 10 dekabr 2016-cı ildə Rubio Nu klubuna qarşı oyunda etmişdir. O, 90-cı dəqiqədə Antonio Bareyronu əvəz etmişdir. Həmin görüşdə Libertad liqa görüşündə rəqibinə 1-0 hesabı ilə qalib gəlmişdir. == Karyera statistikası == === Klub === 30 May 2017 tarixində yenilənib1Libertadores Kuboku görüşləri daxildir. 2Paraqvay Superkuboku görüşləri daxildir.

Covanni Centile (it. Giovanni Gentile; 29 may 1875[…], Kastelvetrano[d] – 15 aprel 1944[…], Florensiya) — italyan filosofu, siyasətçi. Roma Universitetinin professoru, Mussolini hökumətində Maarif naziri. Centile Hegelin təlimini yenidən nəzərdən keçirmiş və yeni hegelçiliyin subyektiv idealist çalarlarından biri olan "aktualizm" sistemini yaratmışdır. Centileyə görə, bütün mövcudat həmişə aktual, fəal olan, düşünən fikrin, hərəkətin nəticəsidir. Düşünən fikrin yaradıcılığı isə məkan və zaman şəraiti ilə məhdudlaşdırılmışdır. Onun doğurduğu materiya ölüdür, ətalətlidir, lakin fikirlə vəhdət halındadır. Solipsizmdən uzaqlaşmaq üçün Centile universal "mən" anlayışını işə salır. Reallıq fərdi şüur ideyaları ilə eyniyyət təşkil etməyib, kainatda təşəkkül tapma prosesində bütün əkslikləri aradan qaldıran fövqəlşəxsi transsendental başlanğıcın xalis təfəkkürüdür. Sosioloji-siyasi baxışlarında Centile liberalizmdən fatalizmədək təkamül etmişdir.

Colitti Covanni (it. Giovanni Giolitti; 27 oktyabr 1842[…] – 17 iyul 1928[…]) — İtaliya dövlət və siyasi xadimi. == Həyatı == Turin Universitetində hüquq təhsili (1860) almışdır. 1862-ci ildən Ədliyyə nazirliyində, sonra Maliyyə nazirliyində məmur olmuşdur. 1873-cü ildən baş maliyyə müfəttişi, 1877-ci ildən xəzinədarlıq katibi idi. 1882-ci ildə Liberal partiyasından parlamentə deputat seçilmiş, dövlət müşaviri təyin edilmişdi. Dəfələrlə nazirlər kabinetlərinin tərkibinə daxil olmuş (1889–90-cı illərdə maliyyə naziri, 1901–03-cü illərdə daxili işlər naziri), baş nazir vəzifəsini tutmuşdur (1892, may – 1893, noyabr; 1903, noyabr – 1905, mart; 1906, may – 1909, dekabr; 1911, mart – 1914, mart; 1920, iyun – 1921, iyun). Covanni İtaliyanın dövlət siyasətinə böyük təsir göstərmişdir. İtaliya tarixinin 1880-cı il lərin sonundan 1920-ci illərin əvvəllərinə qədər olan dövrü İtaliya liberalizminin "qızıl əsri" hesab olunur və Covanni dövrü (eta giolittiana) adlandırılır. Covanninin baş nazir olduğu dövrdə İtaliyada liberal islahatlar keçirildi: dövlət sığortası tətbiq edildi, fəhlələrin həmkarlar ittifaqları yaratmaq və tətil keçirtmək hüquqları tanındı, əhalinin seçki hüququ genişləndirildi (1912-ci il islahatı nəticəsində seçicilərin sayı 2903 min nəfərdən 8443 min nəfərə qədər artdı).

Covanni Kakkamo (İtalyan. Covanni Caccamo) — italyan müğənnisi və bəstəkarıdır. 2015-ci ildə Covanni İtalyan mahnılarının San-Remo şəhərində keçirilən Sanremo musiqi festivalında gənc ifaçılar arasında "Ritorneroiu da te" mahnısı ilə birinci yeri tutdu. 2016-cı ildə Debora Yurato ilə duetdə "Big" kateqoriyasında San-Remo festivalında "Via da qui" mahnısı ilə üçüncü yeri tutub.Malik Ayan, Françeska Mikyelin, Emma və bir çox başqaları kimi ifaçılar üçün xüsusi olaraq musiqi yazır.

Covanni Plano Karpini və ya İoann Karpini (it. Giovanni da Pian del Carpine, lat. Iohannes de Plano Carpini; 1182 — 1 aprel 1252) — italiyalı fransiskan rahibi. Böyük Monqol imperiyasına səyahət etmiş ilk avropalı. Səyahətləri əsasında Historia Mongalorum quos nos Tartaros appellamus ("Bizim tatar adlandırdığımız, monqalların tarixi") və Liber Tartarorum ("Tatarlar haqda kitab") əsərlərini yazmışdır.

Covanni Domeniko Kassini (8 iyun 1625[…] – 14 sentyabr 1712[…], Paris) — Fransız astronom. Yerin orbitini təyin etməyə cəhd edərkən nəzərdən keçirdiyi 4 tərtibli müstəvi əyrisi (Kassini ovalı) onun adı ilə adlandırılıb. == Fəaliyyəti == XVII əsrdə astronom Covanni Kassini 3 qonşu Fibonaççi ədədini əlaqələndirən düsturu isbat edib. Yerdən Günəşə qədər olan dəqiq məsafəni (149 597 870 700 metr) ilk dəfə 1672-ci ildə məşhur astronom Covanni Kassini ölçmüşdü. O, Yerdən Günəşə olan məsafənin 140 milyon kilometr olduğunu bildirmişdir.

Covanni Kroçe (it. Giovanni Croce), və yaxud Dalla Kroçe (it. Dalla Croce), eləcə də İohan a Kruçe Klodiyensis (it. Ioanne a Cruce Clodiensis), Dzuanne Çiotsoto (it. Zuanne Chiozotto); (1557[…], Kyocca, Veneto – 15 may 1609[…], Venesiya) — intibah və erkən barokko dövrünün italyan bəstəkarı, Venesiya musiqi məktəbinin təmsilçisi.

Covanni Leone (3 noyabr 1908, Neapol - 9 noyabr 2001-ci il, Roma) — İtaliyanın altıncı prezindenti (29 dekabr 1971 – 15 iyun 1978-ci illərdə). Xristian Demokrat partiyasını təmsil edib.

Covanni Pyerluici da Palestrina (it. Giovanni Pierluigi da Palestrina; ən tezi 3 fevral 1525 və ən geci 2 fevral 1526 – 2 fevral 1594[…], Roma, Papa dövləti[…]) — İntibah dövrünün ən böyük polifonistlərindən biri olan italyan bəstəkarı. Roma musiqi məktəbinin ən məşhur nümayəndəsi.

Covanni Qronki (10 sentyabr 1887[…], Pontedera kommunası[d], Toskana – 17 oktyabr 1978[…], Roma) — İtaliyanın üçüncü prezindenti (11 may 1955 – 11 may 1962). Xristian-Demokrat partiyasını təmsil edib.

Covanni Vastola (20 aprel 1938 – 20 yanvar 2017, Ravenna, Emiliya-Romanya) — Yarımmüdafiəçi kimi çıxış etmiş peşəkar İtaliya futbolçusudur. Vastola 20 yanvar 2017-ci ildə 78 yaşında vəfat etmişdir.

Covanni Verqa (it. Giovanni Verga) (d. 2 sentyabr 1840, Kataniya - v. 27 yanvar 1922, ) – italyan yazıçısı == Həyatı == Covanni Verqa 1840-cı ildə Siciliyanın Kataniya şəhərində liberal zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Yaradıçılığının ilk illərinə vətənpərvər və sentimental- melodic ruhda qələmə aldlğı “Dağlardaki karbonarilər”, “Laqunalarda”, “Gülnahkar”, “Eros” və “Yeva” kimi romanlarla ədəbiyyata gələn Verqa sonraki dövürlərdə yaxından bələd olduöu Siciliya kəndinin ağır güzəranını təsvir edən məşhur “verist” novellalarını yaratmışdır. “Verizm” (italiyanca vero- həqiqi deməkdir) bir cərəyan kimi İtalyanın ədəbi mühitinə inqilabi metod, yeni ideologiya kimi daxil olmuşdur. XX əsrin 80- ci illərində verizm bütün İtaliyada yayaılaraq ölkənin aparıçı əbədi məktəbinə çevrilmişdir. Sicilidiyada bu məktəbin baniləri Covanni Verqa və Luici Kapuana ilə yanaşı, F.De Poberto və bədii yaradıçılığına bu cərəyanla başlayan L.Pirandello, Napolidə M.Serao, S.Di Cakomo və R.Brakko, Sardeniyada Q.Deledda, Abrutsoda C.Campoli və bəzi ilkin novellaları ilə Q.D`Annuntsio, Toskanada isə R.Fiçini kimi tanınmış yazışılar öz əsərlərində doğma əyalətlərinin sosial- psixoloji problemlərini parlaq gerçəkliklə əks etdirirdilər.1922-ci ildə vəfat etmişdir. == Yaradıçılığı == Covanni Verqa “Çöllərin həyatı”, 1880; “Kənd novellaları” 1983, topluları böyük müşahidə qabiliyyəti əsasında və kəskin reallizmlə yazılmışdır. Sadə balıqçı ailsinin uğursuz taleyindən bəhs edən “Malavolyalar ailəsi” romanı italyan bədii nəsrinin klassik nümunəsi sayılır.

Don Covanni və ya Cəzalandırılmış əxlaqsız (KV 527, it. Don Giovanni ossia Il dissoluto punito) — "Şən drama" (it. dramma giocoso) iki pərdəli Mosartın, Antonio de Samoranın pyesi əsnasında Lorenso da Pontenin yazmış olduğu librettoya bəstələmiş olduğu opera. Operanın ilk premyerası 29 oktyabr 1787-ci ildə Praqada Məhəllə teatrının (çex. Stavovské divadlo) səhnəsində oynanılır. 7 may 1788-ci ildə isə Vyanada təkrar oynanılır. Opera həm "Don Covanni…" həm də "Don Juan…" kimi də adlandırılır. Çünki personajın adı ispanca don Xuan (isp. Don Juan), fransızca don Juan, italyanca isə don Covanni (it. Don Giovanni) kimi tələfüs edilir.

Covanni Simeone (5 iyul 1995[…], Buenos Ayres) — Argentinalı peşəkar futbolçu. İtaliyanın "Hellas Verona" klubunun hücumçusu. "Napoli" klubunda icarə əsasında çıxış edir. Məşhur futbolçu və məşqçi Dieqo Simeonenin oğlu. == Karyera == Covanni "River Pleyt" klubunun yetirməsidir. 4 avqust 2013-cü ildə hücumçu "River Pleyt"in heyətində "Gimnasia və Esgrima" komandası ilə oyunda debüt etdi. Covanni "River Pleyt"in heyətində ilk qolunu 8 sentyabr 2013-cü ildə "Tiqre" ilə görüşdə vurdu. 2015-ci ilin yayında o, "Banfild"ə icarəyə verilir. Argentina çempionatında “Banfild”in heyətində 34 oyun keçirir və 12 qol vurur. 18 avqust 2016-cı ildə İtaliyanın "Cenoa" klubuna keçir.16 avqust 2017-ci ildə "Fiorentina" ilə 30 iyun 2022-ci ilə qədər müqavilə imzaladı.

Covanni Antonio Skopoli (it. Giovanni Antonio Scopoli, 3 iyun 1723[…], Kavaleze[d], Trentino-Alto Adice – 8 may 1788[…], Paviya), İtaliya-Avstriya təbiətşünası. == Əsas işləri == Methodus plantarum (1754) Flora carniolica (1760) Tentamina physico-chymico-medica (1761) De Hydroargyro Idriensi Tentamina (1761) Introductio ad usum fossuinm (1763) Entomologia Carniolica, Viienna: Trattner.

Covanni Batista Tyepolo, (digər adı Janbatista və ya Jiambatista Tyepolo) 1696-1770-ci illər ərzində yaşayıb, fəaliyyət göstərib. Venesiyalı rəssam, qravür ustası idi. Tyepolo Venesiya freskaçılarının son “böyük usta”sı olaraq tanınırdı. == Uşaqlığı və gəncliyi (1696-1726) == Janbatista Tyepolo Venesiyada kapitan Dominiko Tyepolonun ailəsində doğulub. Bu soyad aristokrat nəslinə aid idi. Amma Dominiko aristokrat rütbəsini almaq istəmədi. Rəssam yaşadığı bölgədəki Pietro di Castello da xaç suyuna salınıb. Xaç atası Covanni Batista Dorianın adına uyğun olaraq bu adı veriblər. Tyepolonun bir yaşı olanda atası ailəsini maddi çətinliklər içində qoyaraq vəfat edir. Janbatista əvvəllər Gregorio Lazzarinin şagirdi olub.

Covanni Battista Antonelli (it. Giovanni Battista Antonelli; isp. Juan Bautista Antonelli) — İtaliyalı hərb memarı. Covvani Antonelli İtaliyanın Qatteo şəhərindən anadan olmuş və İspaniyanın Toledo şəhərində vəfat etmişdir. Əsasən qalaların və hərbi binaların tikintisi sahəsində fəaliyyət göstərmişdir. Covvaninin ən önəmli inşaat işlərindən biri Aralıq dənizi sahilləridə düşmən gəmilərini izləmək üçün tikilmiş müşahidə qüllələridir. Qardaşı Battista Antonellidə özü kimi hərb memarığı ilə məşğul olmuşdur. == Fəaliyyəti == Covvani Antonelli XVI əsrin ikinci yarısında Pireney yarımadası və Aralıq dənizində İspaniya imperiyası üçün hərbi istehkamlar və qalalar inşa etməyə başlayır. Kralın razılığı və rəhbərliyi ilə həyata keçirilən tikinti işləri nəticəsində özünü peşəkar bir memar kimi doğrultmağı bacaran Covvaniyə qısa zamanda daha məsuliyyətli bir iş həvalə olunur.

Covanni Benedetto Platti (9 iyul 1697, Padova – 11 yanvar 1763, Vürtsburq) — italyan bəstəkar və qaboyçu.