Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ПАЖИТЬ

    ж köhn. otlaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • пажить

    -и; ж.; трад.-поэт. Луг, поле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПЯЛИТЬ

    görmək, tarım çəkmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОЖИТЬ

    сов. 1. yaşamaq, həyat sürmək, ömür sürmək, dolanmaq, güzəran keçirmək; 2. kef çəkmək, səfalı ömür keçirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • пятить

    пячу, пятишь; нсв. кого-что Двигать, толкать назад, заставлять пятиться. Пятить коня.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пялить

    ...Таращить (глаза), глядя в упор, не отрываясь. Что зенки свои на меня пялишь? 2) на кого-что Надевать с усилием; напяливать.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пьянить

    -нит; нсв. (св. - опьянить) кого-что 1) Приводить в состояние опьянения, действовать опьяняюще (обычно о спиртных напитках) 2) Приводить в состояние,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пряжить

    ...пряженый; -жен, -а, -о; нсв.; кулин. см. тж. пряжиться, пряжение Жарить в большом количестве кипящего масла (о пище) Пряжить пирожки, хворост. Пряжит

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПАЛИТЬ₀

    несов. 1. алугрун (винел пад ккун, винел алай чIарар, цак ккун); палить гуся къаз алугарна михьун. 2. разг. ккун; палить дрова кIарасар ккун; солнце

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • палить

    ...обжигать, удалять волосяной покров, пух и т.п. Палить гуся. Палить свинью. Палить шкуру. 2) (св. - спалить) что разг. Сжигать, уничтожать (огнём) Пал

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПЯТИТЬ

    несов. həsləmək, geri vermək, dala itələmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПЯЛИТЬ

    несов. xüs. gərmək, tarım çəkmək; ◊ пялить глаза, gözlərini bərəltmək (zilləmək), diqqətlə baxmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПЬЯНИТЬ

    несов. kefləndirmək, sərxoş etmək, məst etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • пожить

    -живу, -живёшь; пожил, -ла, -ло; поживший; св. 1) Некоторое время жить. 2) разг. Провести время в развлечениях, удовольствиях, насладиться жизнью. Пож

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПАРИТЬ

    ПА́РИТЬ I несов. 1. pörtlətmək, pörtmək; 2. buğa vermək, buğla bişirmək, demlə bişirmək; 3. qaynar su ilə (buğla) yandırmaq, qırmaq (taxtabitiləri və

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПОЖИТЬ

    1. яшамиш хьун, дуланмиш хьун. 2. пер. кеф чIугваз дуланмиш хьун, кефер чIугун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАЛИТЬ

    ПАЛИТЬ I несов. 1. ütmək, oda vermək; 2. qarsalatmaq; 3. yandırmaq. ПАЛИТЬ II несов. atmaq (top, tüfəng).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПАЛИТЬ₁

    несов. разг. ягъун; са къатда ягъун (туп, тфенг)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАРИТЬ

    несов. 1. вичин бугъадал чурун; вичин бугъадал ругун; бугъламишун. 2. кудай яд иличун, кудай целди ва я бугъадалди михьивун; бугъламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАРИТЬ

    несов. 1. цава лувар ахъайна лал кьена акъвазун (мес. липIлипI къуш). 2. пер. хиялар авун, хиялралди цавара къекъуьн, хиялралди цавуз экъечIун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • парить

    I парить -рю, -ришь; нсв. см. тж. парение, парка, париться, парильный 1) что Варить при помощи пара в закрытой посуде. Парить репу. Парить капусту. 2)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПЬЯНИТЬ

    несов. 1. пиянрун, кефли авун. 2. пер. кефли хьайи хьиз авун, кьил-кьилелай ракъурун, вич-вичелай ракъурун (мес

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЯЛИТЬ

    несов. чIугун, чIугуна акьалжун. ♦ пялить глаза вилер экъисна (садаз) килигиз акъвазун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЯТИТЬ

    кьулу-кьулухъди ракъурун (ялун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАЗИТЬ

    несов. tex. oyuq açmaq, oymaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • PACT

    n saziş, müqavilə, pakt; non-aggression ~ hücum etməmə haqqında müqavilə / pakt; ~ of peace sülh müqaviləsi / paktı; security ~ təhlükəsizlik haqqında

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • бажит

    (нареч.) - неужели.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • зажить

    I -живёт; зажил, -ла, -ло; св. см. тж. заживать, заживание Зарубцеваться (о ране, ссадине и т.п.); сделаться здоровым (о частях тела) Болячки зажили.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • БАЖИТ

    хьун f. 1. cidd-cəhd etmək, həddən artıq səy göstərmək; 2. inad etmək, israr etmək; inad göstərmək, sözündən geri çəkilməmək, öz dediyini yeritməyə ça

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • БАЖИТ

    1. zərf ciddən, gerçəkdən, həqiqətən; 2. ola bilərmi? doğrudanmı?

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • БАЖИТ

    indeed.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • НАЖИТЬ

    сов. 1. qazanmaq; нажить своим трудом öz zəhməti ilə qazanmaq; 2. yığmaq, toplamaq; 3. dan. düçar olmaq, mübtəla olmaq, tutulmaq (xəstəliyə və s.); 4.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БАЖИТ

    араб, кӀус яраб. Бедназар тахьуй ви суьрет, Бажит кушун агъ я ханум? Е. Э. Ханум. Туьрме я чаз мажбур 'учит, Гьаниз гъахьун бурж я бажит... М. А. Мег

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • TACIT

    adj 1. sözlə ifadə edilməyən; nəzərdə tutulan; 2. dinməz, danışmaz; to have a ~ understanding with smb

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • нажить

    -живу, -живёшь; нажил, -ла, -ло; нажитый; -жит, -а, -о; св. см. тж. наживать, наживаться, наживание 1) а) что Приобрести постепенно, скопить в течение

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАЖИТЬ

    ...sağalmaq, yaxşı olmaq, bitişmək (yara); 2. yaşamağa başlamaq; зажить по-новому yeni qaydada yaşamağa başlamaq; 3. məh. qazanmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЖИТЬ

    1. Sağalmaq, yaxşı olmaq, bitişmək (yara); 2. Yaşamağa başlamaq, yaşamaq; 3. Qazanmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЖИТЬ₀

    сагъ хьун (хер)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЖИТЬ₁

    яшамиш хьун, яшамиш жез башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАЖИТЬ

    1. къазанмишун. 2. пер. къачун (са бала, са азар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • PARIL-PARIL:

    parıl-parıl parlamaq кил. par-par (par-par parıldamaq).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • parıl-parıl 2021

    parıl-parıl

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • PARIL-PARIL

    в сочет. parıl-parıl parıldamaq ярко блестеть, ярко сверкать, gözləri parıl-parıl parıldayırdı глаза блестели

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PARIL-PARIL

    parıl-parıl parlamaq – bax par-par parıldamaq (“par-par”da). Hanı parıl-parıl parlayan gözlər? S.Rüstəm. Samovarlar parıl-parıl parlayaraq qaynayırdıl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • BARIT

    ...partlayıcı maddə. Tüstüsüz barıt. Ağ barıt. Barıt tüstüsü. Barıt iyi. ◊ Barıt qoxusu gəlir məc. – müharibə gözlənilir. Barıt kimi açılmaq (partlamaq)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • BARİT

    [yun.] Barium-sulfat; ağ boyalar və kimyəvi maddələr hazırlamaq üçün sənayedə və s.-də işlədilən açıqrəngli ağır şpat

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DASİT

    is. [lat.] Maqmatik süxur

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FACİƏ

    ...fəlakət, müsibət, bədbəxtlik. Başına faciə gəlmək. Alkoqolizm faciə ilə nəticələnir. – Mirzağanın faciəsi ictimai bir faciə idi. S.Hüseyn. [Şəndə:] İ

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • HACƏT

    is. [ər.] 1. Ehtiyac, lüzum. Bu qədər söhbətə nə hacət. Təfərrüata hacət yoxdur. – Yox, yazmaram! Amma hələ qoy yazım; Hacət olsa, bundan belə yazmara

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • BARIT

    1. порох; 2. пороховой;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FACİƏ

    1. трагедия, драма; 2. несчастье, трагический случай, катастрофа;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • HACƏT

    инструмент, орудие, снасть

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ГАДИТЬ

    1.ifraz etmək, murdarlıq etmək, murdarlamaq (heyvan haqqında), batırmaq, bulamaq (insan haqqında;) 2

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПАДАТЬ

    yıxılmaq, düşmək, tökülmək, uçulmaq, dağılmaq, sökülmək, zəifləmək, azalmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПЯТЫЙ

    вад лагьай

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАКЕТ

    1. Paket (bağlı məktub); 2. Bağlama, bağlı; 3. Qovluq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • PAKET

    ...qoyulmuş konvert, zərf. Pristav əlini cibinə salıb, göy bir paket çıxarıb açdı. H.Nəzərli. Firidun paketi açdı, ikicə sətir yazılmışdı. M.İbrahimov.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PALID

    ...iri yarpaqlı ağac. [Dərviş:] Qoca baltanı götürüb, uzaqda duran palıd ağaclarının birinin böyründən əl böyüklüyü qədər ağartdı… A.Divanbəyoğlu.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PANDİ́T

    is. Kəşmir brahmanlarının ümumi adı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PAPIŞ

    ...ayaqqabı mənasında. [Fatma xanım:] O uşaqdı?… Xeyr, bəbədi. Ayağına papış gərək, döşünə döşlük. N.Vəzirov.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PARİK

    [fr.] Parçaya tikilmiş süni taxma saç. Parik qoymaq. Teatr pariki. – Parikin ən xırda təfərrüatında da zahiri bənzəyişə xüsusi fikir verilmişdi. M.Hüs

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PAKET

    конверт

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PALID

    1. бот. дуб; 2. дубовый;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ПАМЯТЬ

    hafizə, yaddaş, xatirə, huş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПЬЯНЫЙ

    пиян; пиянди

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАДАТЬ

    несов. 1. аватун; падать с лошади балкIандилай аватун. 2. ярх хьун; алукьун; падать навзничь далудихъди ярх хьун. 3. ярх хьун, уьцIуьн (мес. жугъун,

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАКЕТ

    пакет (1. конвертда ва я маса чарчик кIевнавай. кагъаз. 2. чарчик ва я маса затIуник кIевнавай затIар. 3. чарчин кисе, чарчия чанта). ♦ индивидуальн

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАМЯТЬ

    ж мн. нет 1. память, хурун зигьин; рикIел аламукьунин бажарагъвал; фикир; память у него слабая адан хурун зигьин зайиф я, адан рикIел аламукьдайди т

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАРИК

    парик (кьилел акьалждай масадан чIарар, мес. театрда артистди).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАРИЯ

    м 1. пария (Индияда са кастадикни квачир, са ихтиярни авачир кас). 2. пер. са ихтиярни авачир кас.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАСТИ

    несов. чIура хуьн (малар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАХАТЬ

    несов. кьуьгъвер авун, гьалун, ччил гьалун, цан цун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЬЯНЕТЬ

    несов. 1. пиян хьун, кефли хьун. 2. пер. лап кеф хьун, вич-вичелай фин, агалхьун; кефли хьайиди хьиз хьун (еке лезетдин, хушвилин эсердик)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГАСИТЬ

    1. Söndürmək, keçirmək; 2. Ləğv etmək, ödəmək; 3. Boğmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
OBASTAN VİKİ
Abjit
Abjit — Azərbaycan Respublikasının Balakən rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Abjit Balakən rayonunun Qaysa inzibati ərazi vahidində kənd. Qoyuntəpə dağının ətəyindədir. Yaşayış məntəqəsi ikinci dünya müharibəsindən sonra yaradılmışdır. Kəndin adı eyni adlı çayın adından alınmışdır. 2014-cü il məlumatına görə bu kənddə heç kim yaşamır.
Apatit
Apatit — heksaqonal sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. == Növ müxtəliflikləri == Xlorapatit, oksoapatit, karbonatapatit və b. == Xassələri == Rəng – sarımtıl, agımtıl-yaşıl, sarımtıl-yaşıl, mavi, bənövşəyi, boz, qırmızımtıl-qəhvəyi, qəhvəyi, tüstü rəngli; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından yağlı parıltıyadək; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 3,2-3,4; Sərtlik – 5; Kövrəkdir; Ayrılma – {0001} və {1011} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, qabıqvari; Lüminessensiya – fosfo-ressensiya, flüoressensiya; Morfologiya – kristallar: qısa-və uzunprizmatik, nisbətən az hallarda lövhəvari, futlyaraoxşar, bəzən zonal; İkiləşmə: səciyyəvidir; Mineral aqreqatları: dənəvər, şəkərəbənzər, sıx, torpaqvari, kollomorf (kollofan) və çubuqvari əmələgəlmələr, qabıqlar, jelvaklar, gil mineralları, narın qum dənələri, kvars, kalsit və b. möhtəvilərini ehtiva edən, tez-tez rast gələn və fosforitlər adlanan incəlifli quruluşlu konkresiyalar, üzvi qalıqlar üzrə psevdomorfozalar. == Mənşəyi və yayılması == Apatitin genetik baxımdan ən müxtəlif yataqları içərisində əsas yeri onun maqmatik və çökmə yataqları tutur. Maqmatik apatitin böyük yığınları qələvi püskürmə süxurlarında qeyd edilir. Bəzən sənaye əhəmiyyətli miqdarda karbonatitlərdə rast gəlir. Böyük ölçülü çubuq formalı və prizmatik apatit kristalları qranit və qələvi peqmatitləri üçün səciyyəvidir. Apatitə həmçinin kontakt-metasomatik əmələgəlmələrdə, skarn tipli dəmir filizi yataqlarında, yüksək temperaturlu hidrotermal damarlarda, alp tipli damarlarda da rast gəlinir.
Aplit
Aplit (yun. άπλόος – sadə) — xırda və ya narın dənəli, nadir hallarda porfirvarı ağ, açıq boz, sarımtıl və ya çəhrayı rəngli (ümumiyyətlə açıq rəngli) minerallardan – xırda izometrik kvars və çöl şpatlarından ibarət maqmatik damar (dayka) süxuru. Aplitlərə azqalınlıqlı daykalar və damarcıqlar şəklində qranit və qranitoid kütlələrində, bəzən isə onlardan kənarda ətraf süxurların çatlarında rast gəlinir. Apltlərdə cüzi miqdarda rəngli minerallar – maqnetit, mikalar, bəzən qələvi piroksenlər və amfibollardan başqa aksessor mineral kimi muskovit, bəzən qranat və turmalin, adi aksessor minerallar – maqnetit, ortit, həmçinin apatit və bir çox başqa nadir minerallar (ksenotim, xrizoberill, aleksandrit, topaz, anataz və s.) var. Mikrostrukturu aplit və ya panidiomorf dənəvərdir; dənələrinin forması çox halda qeyri-düzgün üçbucaqlı və ya qeyri-düzgün dairəvidir. Tərkibinə və yatım şəraitinə görə Aplit dayka və damarcıqları maqmanın qalıq turş ərintisinin intruziv kütlələrin və ətraf süxurların çatlarına nüfuz edərək kristallaşıb bərkiməsi nəticəsində əmələ gəlir. Belə ərintilər həmişə su və digər uçucu komponentlərlə zəngin olduğundan maqmanın soyuması zamanı həmin komponentlərin ərintidən ayrılması onun kristallaşmasını sürətləndirməklə yanaşı xırda dənəli strukturun əmələ gəlməsinə səbəb olur; qalıq ərinti qapalı şəraitdə kristallaşdığı zaman peqmatitlər əmələ gəlir. Sinonimləri – qranitin, qranomazanit, xaplit; növləri – qranit-aplit, qranodiorit-aplit, diorit-aplit, kvarslı diorit-aplit, kvarslı monsonit-aplit, monsonit-aplit, plagioqranit-aplit, kvarslı siyenit-aplit, siyenit-aplit, tonalit-aplit. Azərbaycan ərazisində aplitlərə ən çox Kiçik Qafqazın Gədəbəy, Daşkəsən, Qabaqtəpə, Üçtəpə, Dəlidağ, Mehri-Ordubad və s. intruzivlərin qranitoid kütlələrində təsadüf olunur.
Barit
Barit (ağır şpat) – Ba [SO4] — rombik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. Barit ümumiyyətlə ağ və ya rəngsizdir və barium elementinin əsas mənbəyidir. Barit qrupu barit, selestin (stronsium sulfat), bucaqsit (qurğuşun sulfat) və anhidritdən (kalsium sulfat) ibarətdir. Barit və selestin bərk məhlul əmələ gətirir (Ba,Sr)SO4. == Növ müxtəliflikləri == Selestinobarit (bəzən 28,3%-ə qədər SrO), xokutolit (17-22% PbO), radiobarit (Ra–n·10-7 q/t-dək). == Xassələri == Rəng – rəngsiz, qar kimi ağ, sarı, cəhrayı, yaşılımtıl, maviyə çalan, az hallarda qəhvəyi, qırmızı; rəngi çox vaxt zonal olur; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından sədəfiyədək; Şəffaflıq – su kimi şəffafdan yarımşəffafadək; Sıxlıq – 4,3-4,7; Sərtlik – 3,0-3,5; Kövrəkdir; Ayrılma – {001} üzrə mükəmməl, {210} üzrə orta; Sınıqlar – qeyri-hamar; Lüminessensiya – bəzən flüoressensiya, fosforessensiya, termolüminessensiya; Morfologiya – kristallar: yastı, nazik- və qalınlövhəvari; İkiləşmə: nadir rast gəlir, adətən polisintetik; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx, lövhə-, yelpik-, iri vərəq- və torpaqvari ("barit səpələnməsi") kütlələr, kollomorf - zonal əmələgəlmələr, stalaktitlər, druzalar, konkresiyalar, jelvaklar, "qızıl güllər", püruzlar, viterit və kalsit üzrə psevdomorfozalar. == Mənşəyi və yayılması == Mineralın yataqlarının əksəriyyəti orta- və aşağıtemperaturlu hidrotermal əmələgəlmələrə aid olub, adətən, barit-polimetal, barit-flüorit, barit-kalsit, qızıl-barit, barit-viterit, bəzən, demək olar ki, monomineral barit və s. damarları ilə təmsil olunur. Bəzi əsasi vulkanitlərin badamvari boşluqlarında, sualtı eksqalyasion sulfid əmələgəlmələrində, termal bulaqların çöküntülərində qeyd edilir.
Barıt
Barıt — çoxkomponentli partlayıcı maddə olub, xaricdən oksigen daxil olmadan daxildən yanma və bununla böyük daxili enerjili qaz yaratmaq qabiliyyətinə malikdir. Barıt mərmilərin atılmasında, raketlərin hərəkət etdirilməsində və başqa məqsədlər üçün istifadə edilir. Paralel laylarla yanma zamanı istilik bir laydan başqasına ötürülür. Bununla yanma zamanı qaz əmələ gəlməsini tənzimləmək olur. Bu barıt dənəciyinin ölçüsündən və yanma sürətindən asılı olur. Dənəciyin ölçüsü onun forması, həndəsi ölçüləri ilə təyin olunur. Yanma zamanı bu ölçülər kiçilə və ya böyüyə bilər. Belə yanmaya deqressiv və ya proqressiv deyilir. Qaz əmələgəlməsində müəyyən qanunauyğunluq əldə etmək üçün dənəciklər əlavə yanmayan materialla örtülürlər. Barıtın yanma sürətinə onun tərkibi, başlanğıc temperaturu və təzyiq təsir edir.
Dalit
Dalit (hind दलित) - Hindistanda ən aşağı silkin nümayəndəsi, bütün ictimai və dini hüquqlarda məhrum edilmiş sinif. Dalitlər bəzi mənbələrdə pariya olaraq adlandırılır. Dalit sözü hind dilində olan toxunulmazlar sözündən yaranmışdır. Aşağı sinifə mənsub olduqlarından və ən natəmiz işlərin dalitlərə həvalə olunması səbəbindən inanca görə onlara toxunmaq belə arzu edilmir. 1997-2002-ci illərdə Hindistan prezidenti olmuş Koçeril Raman Narayanan ölkə tarixində ilk dalit prezidentdir. 2017-ci ildə Hindistan prezidenti seçilmiş Ram Nath Kovind də dalitdir.
Dasit
Dasit – narın dələnli, turş tərkibli riolit və orta tərkibli andezitin arasında keçid tipli maqmatik süxur. Adı qədim Roma Dakiyasından (Dacia) götürülüb.Növləri: pürüzlərin tərkibinə görə: avgitli, biotitli, hiperstenli, hornblendli, tridimitli, enstatitli; teksturuna görə: porfir, afir; quruluşuna görə: hioladasit; yaşına görə: neodasit, paleodasit; yaatma şəraitinə görə: intruziv, effuziv; dəyişilməsinə görə: kaynotip, paleotip. == Tapılması == Dasit lava axınlarında, lava gümbəzlərində, daykalarda, sillərdə və piroklastik tullanıtlarda rast gəlinir. O adətən subduksiya zonasından yuxarıda qitə plitəsinin üstündə, nisbətən cavan okean plitəsinin əridiyi yerdə tapılır. == Mineraloji tərkib == Riolit və andezit arasında mövqe tutduğuna görə dasitin andezitə nisbətən daha çox kvarsı, riolitə nisbətən isə daha çox plagioklazı olur.Afir quruşlu, açıq boz, yaşılımtıl boz vulkanik süxurdur. Plagioklaz feldşpatlar tez-tez oliqoklaz, andezin və labradoritlər olur. Dasit qranodioritin narın dənəli effuziv ekvivalenti (analoqu) hesab olunur.Plagioklaz bir çox dasitdə ən bol mineralır. Dasitin tərkibindən bundan başqa kvars, biotit, hornblend, avgit və enstatit də rast gəlinir. Daha çox plagioklaz və kvarsdan ibarət olan dasit adətən açıq rəngli, tez-tez ağdan açıq boza qədər rənglərdə olur. Hornblend və biotitlə zəngin dasit açıq bozdan açıq qəhvəyiyə qədər rənglərdə ola bilər.
Halit
Halit (daş duz) NaCl — kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. == Xassələri == Rəng – rəngsiz, ağ, sarı, qırmızımtıl, qara, rəngi çox vaxt qarışıqlardan asılı olub, qeyri-müntəzəm, bəzən zonal xarakter daşıyır; Güclü deformasiyaya uğramış, yaxud silvinlə (KCl) sıx assosiasiya təşkil edən halit çox vaxt xal-xal rəngə boyanır. Bu, güman ki, K40-un və adətən onunla bağlı olan Rb87-un radioaktivliyi ilə əlaqədardır; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə (təzə sınıqlarda), yağlı, ipəyi; Şəffaflıq – şəffaf, yaxud yarımşəffaf; Sıxlıq – 2,1-2,2; Sərtlik – 2; Kövrəkdir; Ayrılma – kub {100} üzrə mükəmməl, {110} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvarı; Başqa xassələr – çox yüksək istilikkeçirmə; zəif elektrikkeçirmə; suda asan həllolma; hidroskopiklik; şor dad; Morfologiya – kristallar: heksaedrik, bəzən oktaedrik, nisbətən az hallarda – sütunvari, tez-tez kristallik «qayıqcıq»lar; kub üzlərində çox vaxt qıfaoxşar pilləli oyuqlar olur; İkiləşmə: {111} üzrə nadir rast gəlir; Mineral aqreqatları: xırda dənəlidən nəhəngdənəliyədək massiv əmələgəlmələr, sıx lifli, ovuntulu kütlələr, bəzən stalaktit və stalaqmitlər, sızmalar, druzalar, nazik təbəqəçiklər. == Mənşəyi və yayılması == Tipik xemogen mineral olub, dəniz və şor göl sularının buxarlanması nəticəsində doymuş məhlullardan çökür. Çox vaxt əhəngdaşlarının, dolomitlərin və başqa çökmə süxurların içərisində qalın laylar təşkil edir. Duz laylarının böyük dərinliklərdə plastik deformasiyası və onların tez-tez üstdə yatan süxurlara daxil olması ilə duz günbəzlərinin əmələ gəlməsi əlaqədardır. İsti, quru iqlim şəraitində qapalı duzlu hövzələrin dibində özüçökən ovuntulu duz əmələgəlmələrinin kristalları toplanır. Bəzən halit sublimasiya məhsulu kimi vulkan kraterlərinin divarlarında müşahidə edilir. Mineralın nazik təbəqəcikləri başqa duzlarla birlikdə səhra və çöl rayonlarında torpaq səthində şoranlıq əmələ gətirir.
Hapıt
Haput — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun Əlik kənd inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Baş Qafqaz silsiləsinin yamacındadır. Azərbaycanın qafqazdilli etnik qrupu olan haputluların məskunlaşdığı kəndlərdəndir. Özlərini hər adlandırırlar. Kəndin adı Ptolemeyin (II əsr) Albaniya şəhərləri sırasında qeyd etdiyi Xabota ilə əlaqələndirilir. Haputlular Qədim Albaniyada yaşayan 26 tayfadan biri olan hər tayfasının nümayəndələridir . Hal hazırdada qonşu kəndlər Haputlulara öz dillərində Hər deyirlər. Azərbaycan dilinin dialektlərində həm hapıtdı (hapıtmaq), həm də hər sözü "tələsik, vaxtından tez" mənalarında işlənir. Mənbələrin verdiyi məlumata əsasaən XIX əsrin ortalarında Göycay qəzasında 736 nəfər haputlu ailəsinin məskunlaşdığı Haputlu Məlikli, Haputlu Mollaqasımlı, Haputlu Gidəyli, Haputlu Nətəs Qacar, Haputlu Hacı Qətəsi, Haputlu İmamlı, Haputlu Kürd kəndləri var idi. == Toponimikası == Haput kəndi Quba rayonunun Əlik i.ə.v.-də kənd.
Latit
Latit — möhtəviləri və əsas kütləsi kaliumlu və kaliumlu-natriumlu çöl şpatlarından (ortoklaz, sanidin) və əsasən andezindən və ya bəzən labradordan ibarət olan traxiandezit bazalt süxur tərkibində müəyyən miqdarda rəngli minerallar (avgit, olivin, biotit), bəzən kvars möhtəviləri iştirak edir. Monsonitin effuziv anoloqu. Köhnəlmiş termin. == İstinadlar == == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Majin
Majin — İranın İlam ostanının Dərəşəhr şəhristanının Majin bəxşində şəhər və onun mərkəzi.
Padia
Düyü (lat. Oryza) - qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Qabıqlı halda çəltik deyilir. Çəltiyin qabığı alınanda düyü əmələ gəlir. Düyü dayaz sularda bitən bir bitkidir. Dünyanın, demək olar ki, hər yerində istehlak olunur. == Düyü məhsulları == == Tərkibi == Kimyəvi tərkibi: su 13 %, nişasta 7 %, yağ 2,2%, karbohidrat 73 %, minerallar 1,2 %. == Düyü istehsalı ilə məşğul olan ölkələr == Düyünün illərə görə istehsalı min. ton.
Paket
Paket (packet) – ümumi anlamda: şəbəkədə bir qurğudan başqasına ötürülən informasiya vahidi. Paket kommutasiyası şəbəkəsində bu termin belə təyin olunur: göndərilmək üçün nəzərdə tutulmuş ikilik rəqəmlərdən ibarət olan müəyyən olunmuş maksimal ölçülü verilənlər yığını; burada həm verilənlər, həm də idenfikator-nömrə, göndərənin və alanın ünvanı və bəzən xətalara nəzarət verilənləri olur. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 623 s.
Palıd
Palıd (lat. Quercus) — fıstıqçiçəklilər sırasının fıstıqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.Palıd ağacından odun yayılmış hesab olunur. == Təbii yayılması == Palıdın təbii yayılma sahəsi Şimal Yarımkürəsinin mülayim iqlimli əraziləridir. Yayılma ərazisinin cənub sərhədlərini tropik hündür dağlar təşkil edir. Dünya florasının tərkibində fıstıq fəsiləsinin 9 cinsi, 900-ə qədər növü yayılmışdır. Bunların əksəriyyəti ağac, nadir hallarda kol olub, yer kürəsinin bütün ərazilərində yayılmışdır.Palıd qiymətli dərman, aşı, boyaq, texniki, yem və bəzək bitkisidir. Azərbaycanda isə 12 növünə rast gəlinir. Onun 3 növü mədəni hala keçirilərək yaşıllaşdırma məqsədilə geniş istifadə edilir. Respublikamızın ərazisində palıd növləri uzunömürlü olub, hündürlükləri 12–40 m-ə çatır. Palıd növləri ən çox şimal yarımkürəsinin mülayim tropik zonalarında yayılmışdır.
Pamir
Pamir dağları — Orta Asiyada Tacikistan-Çin, Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu sərhədlərində olan və Himalay dağlarının şimal silsilələrini təşkil edən sıra dağlar. Hisar vadiləri Tanrı dağlarını Pamir dağ sistemindən ayırır. Bir digər adıda Zalım Xalıd olan Pamir dağları, eyni zamanda Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu daxilinə 1.760 km girir. Ən yüksək zirvəsi 7495 m. yüksəkliyi ilə İsmayıl Samani zirvəsidir. Pamir dağlarından gələn Seyhun və Ceyhun çaylarının sularının toplanması ilə bu gün qurumaqda olan Aral gölü həyata qayıdır. Xaşxaşın vətəni sayılır.
Pamiut
Pamiut (əvvəlki adı Frederikşab) — Sermersooq bələdiyyəsində, Qrenlandiyanın cənub-qərbində şəhər. Pamiut bölgəsində insanlar eramızdan əvvəl 1500-cü ildən yaşayırlar. Şəhərin adı kalalisut dilindən tərcümədə "Fyordun ğzının sakinləri" mənasını verir.
Panjin
Panjin (çin. 碱蓬草) — Çində qeyri-adi qırmızı çimərlik. Panjin Qımızı sahil — Panjin şəhərinin 30 kilometr cənub-qərbində, Liaohe çayı deltasında yerləşir. Çinin ən məşhur çimərliyidir. Rəngin səbəbi isə dayaz sahildə yaşayan qırmızı yosunların(lat. Rhodophyta rhydos-qırmızı , Fitos bitki) ifraz etdiyi maddələr — "floridean" və purpur bakteriyalarıdır. Ətrafdakı alaq otları aprel-may aylarında inkişaf edir və yosunlar maddələrini ifraz edənə kimi yaşıl olurlar. Payızda isə artıq sahil qan qırmızısına boyanır sonsuz qırmızı xalça ilə örtülür. Panjin Qırmızı sahili bir çox təşkilatlar tərəfindən qorunur və bura yalnız VİP turistlər girib tamaşa edə bilər.
Papio
Pavianlar (lat. Papio) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin primatlar dəstəsinin əntərmeymunlar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Parik
Parik (fr. perruque) — parçaya tikilmiş süni taxma saç == Haqqında == Pariklərdən teatr incəsənətində və şou-biznesdə geniş istifadə olunur. == Tarixi == Dəb tarixində parik sivilizasiyanın gəlişi ilə praktik olaraq yaranır. Qədim şərq dövlətlərində onun istifadəsi haqqında Qədim Misir, Assiriya, Babilistan, Səhnədə səs effektləri yaradan işçi, Akkad və s. O, hakimiyyətin atributu idi. Pariklərin birinci məlum təsvirləri Qədim Misirin sülaləsinin III (3-cü) əsrin sonuna aiddir. Təxminən 2600-cü ilə qədər. Qədim Misirdə pariklər təmiz qırxılmış başlarda olurdu. Pariklərin istehsalı üçün xurma palmasının lif ilə cildlənmiş insan saçları istifadə olunurdu.
Paris
Paris (fr. Paris, tələf. Paği) — Fransanın paytaxtı və ən çox əhalisi olan şəhəri, 1 yanvar 2023-cü il rəsmi hesablamada 105 km2-dan çox bir ərazidə 2,102,650 sakinin yaşadığı şəhər, bu da onu Avropa İttifaqının 4-cü ən çox əhalisi olan şəhəri edir, beləki 2022-ci ildə dünyanın ən sıx məskunlaşmış 30-cu şəhəridir. == Coğrafiyası == Şəhər Paris hövzəsinin mərkəzində, təxminən dəniz səviyyəsindən 65 m hündürlükdə yerləşmişdir. Parisin yaşayış məhəllələri 36 km-lik dairəvi yolla əhatələnmişdir. Parisin ərazisinə həmçinin şəhərdən qərbdə yerləşən Bulon və şərqdə yerləşən Vensen meşələri də aiddirlər. Şəhərin sahəsi 87 кm², adı çəkilən meşə zolaqları ilə birlikdə 105 кm²-dir. İndiki sərhədlər 1860-cı ildə qurulub. Şəhər sərhədi əsasən Periferik dairəvi yol boyunca uzanır, onun xaricində şərqə və qərbə doğru şəhərin bir hissəsi olan Bois de Vincennes və Boulogne var. Fransız xəritələrində uzun müddət Paris meridianı 0 meridian kimi göstərilmişdir.
Pariti
Hibiskus (lat. Hibiscus) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin əməköməcikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == Bombycidendron Zoll. & Moritzi Bombycodendron Hassk. Brockmania W. Fitzg. Pariti Adans. Wilhelminia Hochr.
Pariz
Pariz və ya Bariz— İranın Kirman ostanının Sircan şəhristanının Pariz bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 4,527 nəfər və 1,231 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti Cibal Bariz elindən ibarətdir, fars dilində danışırlar və şiəmüsəlmandırlar.
Qanit
Qallium nitrat — mineral, alümoşpinellər qrupu. Qrupun digər mineralları (şpinel, hersinit, qalaksit) ilə izomorf sıralar yaradır. Al qismən Fe3+, Cr, Mn3+ ilə əvəz olunur. Kubik kristalları oktaedrik, yaxud dodekaedrik. İkiləşmə şpinel qanunu {111} üzrə olur. Ayrılma {111} üzrə qeyri-mükəmməl. Aqreqat: tək-tək dənələr. Tünd-yaşıl, bozumtul-yaşıl, göyümtül-qara, bəzən sarı və ya qonur. Cizgisi boz, bozumtul-yaşıl. Parıltı: şüşəli, yağlı.
AK Parti
Ədalət və İnkişaf Partiyası (türk. Adalet ve Kalkınma Partisi, qısa AK Parti kimi tanınır) — Türkiyədə mövcud olan siyasi partiya. Partiyanın sədri 21 may 2017-dən bəri Rəcəb Tayyib Ərdoğandır. == Tarixi == Partiya 14 avqust 2001-ci ildə Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən qurulmuşdur. Partiya 2002, 2007 və 2011-ci ildə keçirilən Parlament seçimlərinin qalibi olmuşdur. Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Abdulla Gül, Binəli Yıldırım və Bülənt Arınc partiyanın öndə gələn şəxsləridir. 3 noyabr 2002-ci ildə keçirilən Parlament seçimlərində Ədalət və İnkişaf Partiyası 34,29% səslə birinci seçildi. 550 nəfırlik Milli Məclisdə 365 yer qazandı. 22 iyul 2007-ci il Parlament seçimlərində 46,58% səslə Partiya yenə birinci seçildi. 2007 seçimlərində millət vəkili sayı 22 nəfər azaldı.
Andrey Panin
Andrey Panin — Rusiyanın tanınmış teatr və kino aktyoru. == Haqqında == Andrey Vladimiroviç Panin 28 may 1962-ci ildə Rusiyanın Novosibirsk şəhərində anadan olub. == Filmoqrafiya == Morfi (film, 2008) / rus.