Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • прилить

    -лью, -льёшь; прилей; прилил, -ла, -ло; св. см. тж. приливать, приливаться, прилив 1) Притечь, подступить (о жидкости) Кровь прилила к голове. Молоко

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРИЛИТЬ

    атун; авахьна атун; кровь прилила к голове иви кьилиз атана (кьилиз яна, кьилиз акъатна).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИЛИТЬ

    сов. 1. axmaq, gəlmək, axıb gəlmək; 2. əlavə tökmək, üstünə tökmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • прилив

    -а; м. см. тж. приливный 1) к прилить - приливать. Прилив крови к голове. Прилив денежных средств. Прилив новых людей на Север. Прилив туристов. Прили

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пришить

    ...что (чем) спец. Приколачивая, прикрепить; прибить. Пришить доску. Пришить рельсы к шпалам. Пришить гвоздями. 3) что (кому) разг. Ложно приписать что-

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРИПЛЫТЬ

    сов. 1. üzüb gəlmək, üzüb çatmaq; 2. gəlmək (gəmidə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИБЫТЬ

    сов. 1. gəlmək, gəlib çıxmaq, varid olmaq, çatmaq; 2. artmaq, çoxalmaq; вода в реке прибыла çayın suyu artmışdır

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИВИТЬ

    ПРИВИТЬ I сов. calamaq, calaq etmək, peyvənd etmək, aşılamaq. ПРИВИТЬ II сов. hörüb bağlamaq, eşib bərkitmək (bənd etmək).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИЖИТЬ

    сов. dan. qeyri-rəsmi əlaqədən uşaq doğmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИЛЁТ

    м мн. нет uçub gəlmə, gəlmə; прилёт птиц quşların uçub gəlməsi.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИЛИВ

    ...qabarma, yüksəlmə, artma (dəniz suyu); 2. məc. axma, yığılma; прилив крови к голове beyinə qan axması (yığılması); 3. məc. yüksəliş; прилив демократи

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИПИТЬ

    сов. dan. içib qurtarmaq, içmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • пролить

    -лью, -льёшь; пролей; пролил и пролил, пролила, пролило и пролило; пролитый; -лит, -лита, -лито; пролитый; -лит, -лита, -лито; св. см. тж. проливать,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • приплыть

    ...приплывать 1) Плывя, достичь какого-л. места; прибыть. Приплыть к берегу, к острову. Приплыть на лодке, катере. Приплыть в город на теплоходе. 2) шут

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРОЛИТЬ

    сов. 1. tökmək, axıtmaq; 2. yağmaq (yağış); ◊ пролить бальзам на что köhn. sakitləşdirmək, təskin etmək; пролить кровь чью qanını axıtmaq, yapalamaq,

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЛИТЬ

    1. экъичун. 2. авадрун (мес. накъвар). 3. къун (марф)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • прибить

    ...Прикрепить к чему-л. гвоздями; приколотить. Прибить крышку к ящику. Прибить объявление. На стене прибиты полки. 2) а) что Пригнуть, прижать, придавит

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • прибыть

    ...-ло; св. см. тж. прибывать, прибывание, прибытие 1) а) офиц. Прийти, приехать, приплыть, прилететь. Прибыл самолёт, совершавший рейс номер 8230. Поез

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • привить

    -вью, -вьёшь; привей; привил, -ла, -ло; привитый и привитой; -вит, -а и -а, -о; св. см. тж. прививать, прививаться, прививание, прививка, привитие что

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • прижить

    -живу, -живёшь; прижил, -ла, -ло и, (разг.), прижил, -ло; прижитый; -жит, -жита, -жито и, прижитый; -жит, -жита, -жито; св. см. тж. приживать, прижива

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • прилёт

    см. прилететь 1); -а; м. Весенний прилёт птиц.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРИБИТЬ

    сов. 1. mıxlamaq, çalmaq, vurmaq; 2. yatırtmaq, yapışdırmaq; град прибил рожь к земле dolu çovdarı yerə yatırtdı; 3. безл. çıxarmaq, atmaq, gətirmək;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИШИТЬ

    сов. 1. tikmək; 2. vurmaq, mıxlamaq; 3. məc. böhtana salmaq, böhtan atmaq, nahaqdan isnad etmək, nahaqdan üstünə qoymaq, nahaqdan günahlandırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИШИТЬ

    1. гилигун, акалун; цун; цвана гилигун. 2. гилигна михералди кIевирун. 3. пер. буьгьтен вигьин, ттум гилигун (са ттаб, са нагьакьан авачир кар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИЛИВ

    1. хкаж хьун, яд хкаж хьун (вахт-вахтунлай тикрар жез, гьуьлуьн яд хкаж хьун). 2. атун; кIватI хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИЛЕТ

    мн. нет атун; хтун (цавай лув гана)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИЖИТЬ

    она прижила с ним двух детей адаз (дишегьлидиз) адалай кьве аял хьана,

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИВИТЬ

    1. илигун, къелем гун, жалгъа гун. 2. мед. ягъун (цIегь), раб ягъун (са азардивай хуьн патал дармандин раб)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИБЫТЬ

    1. атун. 2. артух хьун, гзаф хьун, винел атун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИБИТЬ

    1. ягъун (мес. мих); яна алкIурун. 2. ягъун, яна ччиле ттун, яна къаткурун (мес. хару техил). 3. ягъун (ци къерехдиз са затI)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОЛИТЬ

    1. Tökmək, axıtmaq; 2. Yağmaq (yağış)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИЛИВ

    1. Qabarma, yüksəlmə, artma; 2. Axma, yığılma; 3. Yüksəliş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИПЛЫТЬ

    1. сирнавна атун; сирнавун. 2. атун (гимида, луьткведа аваз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПИЛИТЬ

    несов. 1. мишердалди атIун; мишер чIугун. 2. пер. разг. къехуьнрун, гъуьнтI гун, гьамиша айибар ийиз ччан къачун, гьамиша ччинар ккун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • пылить

    ...Поднимать пыль; поднимая, наносить пыль куда-л. Пылить шваброй. Не пыли ногами. Зачем пылишь песком? б) лекс., безл. С улицы пылит. 2) а) разг. Подни

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пилить

    пилю, пилишь; пилящий; пиленный; -лен, -а, -о; нсв. см. тж. пилиться, пиление, пилка 1) а) что Разрезать пилой какой-л. материал (дерево, камень, мета

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПЫЛИТЬ

    несов. toz eləmək, toz qaldırmaq, tozlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПИЛИТЬ

    несов. 1. mişarlamaq, bıçqılamaq, mişarla kəsmək (doğramaq); 2. məc. danlamaq, öcəşmək, cana gətirmək, zəhlə tökmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПЫЛИТЬ

    несов. руг авун, руг акъудун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • PIRILTI

    шум, вызванный порханием птиц

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PARILTI

    ...Ə.Cəmil. // Uzaqda görünən işıqlı şey. Gözümə bir parıltı dəydi. O parıltı nədir?

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ПРАВИТЬ

    idarə etmək, başçılıq etmək, düzəltmək, yerinə salmaq, itiləmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • PARILTI

    блеск, сияние, блик, глянец, лоск, сверкание, мерцание

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PIRILTI

    ...çalmasından çıxan səs. Tula o saat özünü bildirçinin üstünə atdı. Bildirçin pırıltı ilə qalxdı. S.S.Axundov. Zəminin kənarındakı yaşıl otluqdan ürkmü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ПРИЛИВАТЬ

    несов., см. прилить.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИЛИВАТЬ

    несов. bax прилить.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРИЛИТЬСЯ

    сов. bax прилить 1-ci mənada.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • некрепко

    см. некрепкий 1), 3); нареч. Некрепко пришить, привязать, прибить. Чай заварен некрепко.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • приливаться

    см. прилить; -ается; страд.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ОПЫЛИТЬ

    1. маядин руг ягъун, дишидан мая ягъун (набататрин цуьквериз). 2. дарман ягъун, дарман хъчин (набататриз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРАВИТЬ

    несов. 1. гьакимвал авун (са уьлкведиз); идара авун (са уьлкве). 2. гьалун (мес. арабадик квай балкIанар, луьткве, гими)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОКРЫЛИТЬ

    лувар кутун, ашкъилу авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КРИВИТЬ

    несов. какурун, патахърун. ♦ кривить душой рикIе авайди дуьз талгьун, ттаб (тапарар) авун, тапаррун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İRİLİK

    1. дородность; 2. величина, размер;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İRİLİK

    is. İri şeyin hal və keyfiyyəti; böyüklük, yekəlik. Dənin iriliyi. Başın iriliyi. Bu irilikdə qoz görməmişəm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ПРЕЛЫЙ

    мурс акъатай, цIай къачуна чIур хьайи, цIай къачуна ктIизвай, ктIай

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОДЛИТЬ

    ...тIимил хцун, са тIимил цун хъувун (мес. хуьрекдик гъери, соус). ♦ подлить масла в огонь футфа кутун, мадни къизмишрун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОПЛЫТЬ

    фин, целай фин, сирнавна фин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЕРЕЛИТЬ

    1. цун, ичIирун (санай масаниз). 2. гзаф цана аладрун (алахьун). 3. цIийи кьилелай цIурурна цун хъувун (мес

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРИКРЫТЬ

    1. Örtmək; 2. Saxlamaq, qorumaq; 3. Gizlətmək, pərdələmək, ört-basdır etmək, üstünü örtmək; 4. (hərbi) himayə etmək, qorumaq; 5

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • приливать

    см. прилить; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подлиться

    ...Налиться подо что-л. Вода подлилась под крыльцо. 2) к чему разг. Прилить. Кровь подлилась к вискам.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • прихлынуть

    -нет; св. 1) Хлынув, прилить. Прихлынули волны. Кровь прихлынула к голове. Слёзы прихлынули. 2) Подойти, приблизиться к чему-л. (о большом количестве

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QABARMAQ

    ...покрываться пузырями). Su qabarır вода пузырится 5. приливать, прилить, вздуваться, вздуться. Çay qabardı река вздулась 6. покрываться, покрыться моз

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • хлынуть

    ...градом. Хлынуть потоком, ливнем, рекой, ключом. 2) Внезапно прилить, броситься при сильном волнении, смущении и т.п. (о крови) Кровь хлынула в голову

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПРИЛИТЫЙ

    прич. əlavə tökülmüş, üstünə tökülmüş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
OBASTAN VİKİ
Brijit
Brijit (fr. Brigitte) — ad.
Kriolit
Kriolit (Na3AlF6, natrium heksaflor-alüminat) 1987-ci ilə qədər tükənən, bir vaxtlar Qrenlandiya adasının qərb sahilindəki İvittuut şəhərində böyük bir yataq ilə aşkar edilən nadir bir mineraldır. Nadirliyinə görə, bəlkə də dünyada tükənmək üzrə olan yeganə mineraldır. [7] Kriolit ilk dəfə 1798-ci ildə Danimarkalı baytar və həkim Peder Kristian Abildgaard (1740–1801) tərəfindən təsvir edilmişdir; [8] [9] bu mineral Qrenlandiyadakı İvittuut şəhərindəki bir yataqdan əldə edilmişdir. Ad Yunan dilində κρύος (cryos) = don və λίθος (lithos) = daş sözlərindən götürülmüşdür. [10] Pensilvaniya Duz İstehsal Şirkəti, Natrona, Cornwells Heights zavodlarında 19-cu və 20-ci yüzilliklərdə kaostik soda hazırlamaq üçün çox miqdarda kriolit istifadə etmişdir. Tarixən bir alüminium filizi və daha sonra alüminium ilə zəngin oksid filiz boksitin elektrolitik emalında istifadə edilmişdir. Alüminiumun oksidin filizlərindəki oksigendən ayrılmasının çətinliyi, oksid minerallarını həll etmək üçün bir axın olaraq kriolitin tətbiqi ilə aradan qaldırıldı. Saf kriolitin özü 1012 °C-də (1285 K) əriyir və alüminiumun elektroliz yolu ilə asanlıqla çıxarılmasına imkan vermək üçün alüminium oksidlərini kifayət qədər yaxşı həll edə bilər. Həm materialların istiləşməsi, həm də elektroliz üçün hələ də böyük enerjiyə ehtiyac var, lakin oksidlərin özlərinin əridilməsində enerji çox qənaətlidir. Təbii kriolit bu məqsəd üçün istifadə oluna biləcəyi halda, çox nadir mineral olduğundan, sintetik natrium alüminium florid florit mineralından istehsal olunur.
Ksilit
Ksilit(CH2OH(CHOH)3CH2OH)-rəngsiz hidroskopik kristal, çoxatomlu spirtlərin nümayəndəsidir. Optiki aktiv deyil; suda, metil və etil spirtlərində, qlikollarda, piridində, sirkə turşusunda həll olur; efirlərdə, dioksanda, karbohidrogenlərdə, alkilhalogenidlərdə, butil və propil spirtlərində həll olmur. Kimyəvi xassələrinə görə Ksilit çoxatomlu spirtlərin tipik nümayəndəsidir. Ksilit sənayedə ksilozaları reduksiya etməklə alırlar. Bu məqsədlə xammal kimi kənd təsərrüfatının pentoza tərkibli tullantılarından və ağacdan istifadə olunur. Ksiliti təyin etmək üçün, adətən, xromotoqrafiyadan, eləcə də onun mis və vanadium-xinolin kompleksləri əmələ gətirmək xassəsinə əsaslanan üsullardan istifadə olunur. Ksilit və onun 1,4-anhidridi (klisitan) sellofan istehsalında plastifikator və rütubət stabilizatoru kimi, kağız və ətriyyat sənayesində istifadə olunur. Ksilit ksiftal alkid qatranının, səthi-aktiv maddələrin, lakların, yapışdırıcıların alınmasında komponentdir. Ksilit şirin dada malikdir (saxarozadan iki dəfə şirindir), ödqovucudur; insan orqanizmi ilə mənimsənilmir. Şəkərli və piylənmədən əziyyət çəkən xəstələr üçün qənnadı məmulatların hazırlanmasında saxarozanın əvəzinə istifadə olunur.
Perlit
Perlit — tərkibində 3–4%-dək konstitutsion (bağlı) su olan konsentrik-qabıqlı perlit quruluşlu, riolit və riodasit tərkibli vulkan şüşəsi növü. 1000–1200 °C temperaturda perlit sürətlə şişir və qapalı məsamələri olan yüngül material əmələ gəlir. Bu material beton, odavamlı sement, boya, plastmas, asfalt istehsalında doldurucu, habelə səs və istilik keçirməyən material kimi istifadə edilir. Azərbaycan Respublikasında perlit iri yatağları Kəlbəcər rayonunda yerləşir. Riolit Vulkanik şüşə Beton Sement Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
Pirili
Pirili (Ağstafa) — Azərbaycanın Ağstafa rayonunda kənd. Pirili (Kürdəmir) — Azərbaycanın Kürdəmir rayonunda kənd.
Prelat
Prelat — katolik kilsələrdə yüksək ruhani vəzifələrdən biri.
Prenit
Prenit — rombik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. Rəng – ağ, boz, açıq-sarı, bozumtul- və otu-yaşıl, qırmızımtıl, bəzən rəngsiz; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşədən sədəfiyədək; Şəffaflıq – yarımşəffaf; Sıxlıq – 2,8-3; Sərtlik – 6-6,5; Sınıqlar – qeyri-hamar; Ayrılma – {001} üzrə orta; Morfologiya – kristallar: nadir hallarda qısasütunvari və nazik lövhə şəkilli; İkiləşmə: polisintetik; Mineral aqreqatları: böyrək-, vərəq- və daraqvari, radial-şüalı, dənəvər, kürəvi, qaysaq şəkilli əmələgəlmələr, druzalar. Tipik hidrotermal mineral olub, tez-tez hidrotermal dəyişilmiş əsasi süxurlarda–qabbro və diabazlarda əsasi plagioklazların parçalanma məhsulu kimi qeyd edilir. Habelə əsasi effuziv süxurların–bazalt və andezitlərin badamvari boşluqlarında rast gəlir. Kontakt-metasomatik əmələgəlmələrdə, adətən, endoskarnlarda rast gələn prenit epidot, piroksen və qranat üzrə inkişaf edir. Mineralın tapıldığı yerlər: Arendal, Kraqeryo (Norveç); Falun (İsveç); Ural, Qafqaz (Rusiya); Zakarpatye (Ukrayna). Azərbaycanda Kiçik Qafqazın ofiolit qurşağının hiperbazitlərində, Daşkəsən və Gədəbəy rayonlarının skarnlarında, Ağcakənd çökəkliyinin vulkanogen əmələgəlmələrində, Talışın subqələvi bazaltoid formasiyasının süxurlarında, Şimali-Daşkəsən kobalt yatağında qeyd edilmişdir. Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Prilep
Prilep (mak. Прилеп, translit. Prilep) — Şimali Makedoniya Respublikasının cənubunda şəhər və eyniadlı bələdiyyənin inzibati mərkəzi. Şəhər ölkənin böyük şəhərlərindən olan Monastırın yaxınlığında yerləşir. Makedoniyanın cənubunda yerləşən Prilep, ölkənin inzibati ərazi bölügüsündə Pelagonya bölgəsi sərhədlərinə daxildir. Prilep, antiq Styberra şəhərinin qalıqları üzərində qurulub. Qurulmasından sonra şəhər Roma İmperiyası dövründə inkişaf etmişdir. 268-ci ildə Qotlar tərəfindən demək olar ki, məhv edilmiş, işğaldan sonra şəhərin yalnız kiçik bir hissəsi qalmışdır. Şəhər, XIV əsrdə (1385-1395) ətrafındakı yaşayış məntəqələri ilə Osmanlı İmperiyası ərazisinə daxil edilmişdir. Bu dövrdən XX əsrin əvvəllərinə (1912-1913) qədər Osmanlı inzibati ərazisinə aid olmuşdur.
Primat
Primatlar (lat. Primates) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinə aid heyvan dəstəsi. Bu dəstəyə meymunlar və insan da daxildir. Dəstədə 400-dən çox növ mövcuddur. Yaşburunlar (Strepsirrhini) Cırtdan lemurlar (Cheirogaleidae) Lemurlar (Lemuridae) Lepilemurlar (Lepilemuridae) İndrilər (Indridae) Əlayaqlılar (Daubentoniidae) Lorilər (Lorisidae) Qalaqolar (Galagidae) Quruburunlar (Haplorhini) Uzuntopuqlar (Tarsiidae) Oynağanlar (Callitrichidae) İlməquyruqlar (Cebidae) Gecə meymunları (Aotidae) Sakolar (Pitheciidae) Hörümçəyəbənzərlər (Atelidae) Əntərmeymunlar (Cercopithecidae) Hibbonlar (Hylobatidae) Hominidlər (Hominidae) Primatkimilər dəstəsinə daxil olan canlılar formasına və boyuna görə müxtəlifdir. Müasir primatlar Asiya, Afrika və Amerikanın tropik və subtropik ərazilərində, Zond və Filippin adalarında yaşayırlar. Ətrafları 5 barmaqlıdır, bu da onlara ağacdan möhkəm tutmağa imkan verir. Beyin yarımkürələri iri olur. Göz çuxurları kəllənin ön tərəfində yerləşir. Müəyyən edilmişdir ki, primatlar cücüyeyən məməlilərin qədim qruplarından əmələ gəlmişdir.
Prisbit
Prisbit və ya Parsbit — Xəzər xaqanlığının qadın hökmdarı. Bəzi qaynaqlarda adı Barsbek kimi yazılır.
Prişib
Göytəpə (əvvəlki adı: Prişib) — Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonununda şəhər. Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının 29 aprel 1992-ci il tarixli, 112 saylı Qərarı ilə Cəlilabad rayonunun Prişib şəhərinin tarixi adı özünə qaytarılaraq Göytəpə şəhəri adlandırılmışdır. Azərbaycan tarixçilərinin yazdığına görə, Rusiya İmperiyası XIX əsrdə Azərbaycan xanlıqlarını işğal edəndən sonra özünə dayaqlar yaratmaq üçün bölgəyə 250 min nəfərdən çox rus millətindən olan şəxs köçürüb. Onlar həm Bakı və Gəncə kimi böyük şəhərlərdə yerləşdirilirdi, həm də bölgələrdə. O vaxt ruslarına bir hissəsi də indiki Cəlilabad ərazisində yerləşdirilib. Cəlilabad rayonunda rus yer adları çoxdur — Astraxanovka, Tatyanovka, Nikolayevka, Petrovka, Privolnoye, Mixaylovka və s. XIX əsrdə Azərbaycana köçürülən ruslar üçün münbit torpaqlar ayrılır, onlara yerli əhaliylə müqayisədə müxtəlif güzəştlər edilirdi. Cəlilabad rayonunun indiki ərazisi demək olar ki meşə örtüyündən məhrumdur, çöllükdü. İqlimi qurudu. Elə Göytəpə şəhərinin ətrafı da yalnız kartof sahələri və üzümlüklərdən ibarətdir.
Prolin
Prolin (Pro, P) — Protein formalaşdıran 20 aminturşulardan biri. Prolin və törəmələri üzvi reaksiyalarda assimmetrik katalizator kimi istifadə olunur.
Riolit
Riolit — yüksək silikat midarına sahib turş tərkibli maqmatik süxur. Qranitlərin effuziv analoqudur. Termini 1860-cı ildə alman geoloqu Baron von Rixtofen (Birinci Dünya Müharibəsi aviatorunun babası, Qırmızı Baron kimi tanınır) işlətmişdir. Yunan dilində "rhyo", "rhyax" sözündən götürülüb və lavanın axını mənası verir. Riolit əsasən kvars, plagioklaz və sanidin, az miqdarda hornblend və biotitdən ibarət olur. Matriksdə şüşə materiallarının olması riolitə məsaməlilik verir. Həmin şüşə materialları müxtəlif kristallar və opaldan ibarət olur. Afir və porfir quruluşlu olur. Püruzləri plagioklazdan (adətən oliqoklaz, bəzən albit), kalium-natriumlu çöl şpatından (sanidin, ortoklaz), rəngli minerallardan-biotit və piroksendən (adətən avgit), qonuru hornblenddən, vulkan şüşəsindən ibarətdir. Əsas kütləsi şüşəli və ya mikrofelzitli, az hallarda sferolitli, çox vaxt flüidal olur.
Spilit
Spilit - albitləşmiş diabaz qrupuna aid olan paleotip bazalt süxur ("natriumlu bazalt"). Sualtı vulkanik püskürmə ilə əlaqədar olan lavalarda, araları, adətən, yəşəm tipli sementlə dolmuş kürəvi ayrılmaların olması və bu süxurların silisiumlu radiolariya süxurları ilə sıx assosiasiya onların su altında əmələ gəldiyini göstərir. Quruluşu mikrolit tipli, pilotaksit, yaxud intersertaldır. Mikrolitlər albitləşmiş plagioklazdan ibarətdir, onların arası isə xlorid və filiz mineralları (maqnetit, pirit, ilmenit), bəzən də dəyişilməyə uğramış hornblend və piroksenlə dolur. Spilit spilit-keratofir formasiya xarakter üzvü hesab edilir. Yer qabığının mütəhərrik zonalarının ilkin mərhələsi üçün səciyyəvidir. Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
Kilit
Kilit — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunda kənd. Rayonun mərkəzindən 16 km cənub şərqdə, Naxçıvan-Bakı dəmir yolunun sol tərəfində, Zəngəzur silsiləsinin ətəyindədir. Zaqafqaziya MİK-in 1929-cu il 18 fevral tarixli qərarına əsasən Ordubadın Qorçevan kəndində Naxçıvan MSSR-in 9 kəndi sırasında əkin yerləri və otlaqları ilə birlikdə qanunsuz olaraq Ermənistan SSR-ə birləşdirildi. Bundan əlavə Qorçevan ermənilərin hələ 1921-ci ildən icarəyə götürdükləri, 1923-cü ildən zorakılıqla sahibləndikləri Kilit kəndi torpaqlarının bir hissəsi də bu respublikaya qatıldı. 1992-ci ildə erməni silahlı quldurlarının basqınları nəticəsində əhalisi Ordubad rayonunun müxtəlif yerlərinə köçmüşdür. Hər tərəfdən sıldırım yamaclı dağ və dərələrlə əhatə olunan Kilit kəndinin cənub şərqində karst mağarası mövcuddur (mağaranın dəhliz və salonlarında stalaktik və stalaqmitlər var). Mağaraların girəcəyində aşkar edilmiş mədəni təbəqə qalıqları onların qədim insan məskənləri olduğunu göstərir. Kilit yaxınlığında Ül dərəsi adlı yerdə orta əsrlərə aid yaşayış yerinin qalıqları və qəbir abidələri aşkar edilmişdir.
Lilit
Lilit (ivr. ‏לילית‏‎; lilit, və ya lilith) — yəhudi mifologiyasında xarakter, ilk dəfə Babil Talmudda aşkar olunmuşdur. Mesopotamiya mətnlərində Lilit əksər hallarda şeytan qadın sinfi (Līlīṯu) ilə əlaqəli göstərilir. Yəhudilər Liliti şər qüvvə hesab edirlər. Yəhudi folkloruna görə üç mələk Liliti məcbur etdilər ki, üstündə o üç mələyin (Sanvi, Sansanvi və Semanqelaf) adları yazılmış gözmuncuğu taxmış ana və uşaqlara zərər verməyəcəyinə dair and içsin. Ben Sira əlifbası Lilitin Adəmin birinci həyat yoldaşı olduğunu bildirən ilk kitabdır. Bu ideya Yaradılış kitabında olan ikiqat ayələrin şərhinə dayanır. Tövratın ilk hissəsi olan Yaradılışın birinci Babında Adəm ilə birlikdə bir dişi yaradıldığından bəhs edilir, ikinci hissədə isə Adəmin qabırğa sümüyündən bir dişi yaradıldığı yazılmışdır. İnanca görə Lilit Adəm ilə eyni zamanda və eyni anda yaradıldığına görə Adəm ilə bərabər olduğu fikrində idi, bu səbəbdən də Adəmə tabe olmağı şiddətlə rədd etmişdi, tanrıya qarşı çıxmış və cənnətdən uzaqlaşdırılmışdı. Bundan sonra tanrı Adəmin qabırğa sümüyündən Həvvanı yaradır.
Pelit
Pelit — <0,001 mm və ya <0,005 mm ölçülü hissəciklərdən təşkil olunmuş (mənşəyi və tərkibliindən asılı olmayaraq) çökmə süxurların ümumi adı. Hissəciklərinin ölçüləri <0,01 mm-dən kiçik olan dib çöküntüləri (lillər) də pelit adlanır. Pelit fraksiyası çökmə süxurların və dib çöküntülərinin ölçüləri <0,01 mm hissəciklərdən ibarət olan fraksiyası. Pelit quruluş çox kiçik ölçülü (<0,01 mm) hissəciklərindən (95%-dən çox) ibarət çökmə süxur quruluşu; gil və gil şistləri, argillit və mergellər, vulkanik tuflar və bəzi klastik süxurlar üçün səciyyəvidir. Pelitləşmə — kaliumlu çöl şpatlarının epimaqmatik proseslər, yaxud aşınma nəticəsində dəyişilməsinin ilk mərhələsi. Nəticədə pelit (kaolin və b.) yaranır, minerallar şəffavlığını itirir. Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Pilot
Pilot — təyyarəni idarə edən şəxs (təyyarə, helikopter, planer, hava gəmisi və s.). Bu həm peşə, həm ixtisas, həm də hobbi ola bilər. Pilotlara aviator, pilot da deyilir. SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Qırmızı Ordusunda qırmızı uçaqlar deyilirdi. Ədəbiyyatda ifadələr var: Hərbi pilot, Mülki pilot və s. Ən çox pilotlar hərbi, mülki və həvəskarlara bölünür (bölmə şərtlidir, çünki bəzən hərbi pilotlar mülki aviasiyada dövlət qulluğuna keçirlər — məsələn, bu II Dünya Müharibəsi başa çatdıqdan sonra tipik idi). Həm yeni təyyarə, həm də fabrikdə istehsal olunan üst-üstə düşmələri sınayan pilot eksperimental pilotlar (sınaq pilotları) da var. Peşəkar pilotlar uçuş məktəblərində, həvəskar pilotlar — uçuş klublarda təlim alırlar. Geniş bir fərdi kompüter istifadəçisi olan aviasiya trenajorlarının meydana gəlməsi ilə, simulyatorlara həsr olunmuş onlayn cəmiyyətlərdə, yeni bir növ pilotun ortaya çıxması haqqında danışırlar. Buna baxmayaraq, bu konsepsiya real aviasiya ilə əlaqəli deyil.
Pirit
Pirit (kükürd kolçedanı, dəmir kolçedanı) — kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn. Kobaltpirit, nikelli pirit, mərgümüşlü pirit. Rəng – açıq bürüncü-sarı, tez-tez oksidləşmə rəngləri alır; Mineralın cizgisinin rəngi – qara; Parıltı – güclü metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 4,9–5,2; S – 6–6,5; Ayrılma – {100} və {111} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvari; Başqa xassələr – zəif elektrik keçiricisidir; termoelektrik xassəsi var; bəzən detektor xassələri təzahür edir; Morfologiya – kristallar: heksaedrik, pentaqon-dodekaedrik, hərdənbir oktaedrik, bəzən burulmuş; heksaedr üzləri üzrə kobud, başqa üzlər üzrə isə nazik ştrixlərin olması ilə səciyyələnir; İkiləşmə: {110} və {111} üzrə təmas və qarşılıqlı nüfuzetmə; Mineral aqreqatları: bütöv dənəvər kütlələr, müxtəlif süxurlarda püruzlar, böyrək- və salxımvari aqreqatlar; konkresiyalar, sekresiyalar, stalaktitlər, bəzən – druzalar, pirrotin, maqnetit, hematit və üzvi qalıqlar üzrə psevdomorfozalar, markazit üzrə paramorfozalar, isti bulaqların çöküntülərində qabıq, qaysaq və nazik təbəqələr. Ən geniş yayılmış sulfid olub, müxtəlif genetik tipli filiz və süxurlarda rast gəlir. Piritin ən iri yığınları hidrotermal-çökmə və hidrotermal-metasomatik kükürd kolçedanı, mis-kolçedan və kolçedan-polimetal obyektlərində yerləşir. Kobaltpirit isə geniş miqyasda Mərkəzi Afrikanın stratiform tipli mis yataqlarında yayılmışdır. Skarnlar və maqnetit filizləri üzrə inkişaf edən sulfidlərlə sıx assosiasiyada kontakt-metasomatik yataqlarda rast gəlir. Daş kömürlər içərisində, həmçinin çökmə mənşəli dəmir, manqan və alüminium filizlərində və çökmə süxurlarda qeyd olunur. Aksessor mineral kimi püskürmə süxurlarda müşahidə edilir.
Rinit
Rinit (yun. ῥίς, ῥινός - "burun") — burun boşluğu selikli qişasının qıcıqlanması və iltihabı. Ümumi simptomları — burun tutulması, asqırma və burun axıntısıdır. İltihab viruslar, bakteriyalar, qıcıqlandırıcılar və ya allergenlərdən qaynaqlanır. Rinitin ən çox rast gəlinən növü allergik rinitdir, adətən toz və tük kimi havada olan allergenlər səbəb olur. Allergik rinit asqırma və burun qaşınması, öskürək, baş ağrısı, yorğunluq, halsızlıq və koqnitiv pozuntu kimi əlavə simptomlara səbəb ola bilər. Allergenlər gözlərə də təsir edə bilər, gözlərdə sulanma, qızartı və ya qaşınma, göz ətrafında şişlik yarada bilər. Əvvəllər qeyri-allergik rinit diaqnozu qoyulmuş bir çox insanda əslində yerli allergik rinit ola bilər. Əsas simptomları burun axıntısı, tutulması, tez-tez asqırmaq, tənəffüsün çətinləşməsi, burunda və boğazda qızartı, qaşıntı, qıcıqlanma və s. kəskin rinit.
Bricit Bardo
Bricit Bardo və ya Brijitt Bardot (fr. Brigitte Bardot, 28 sentyabr 1934[…], XV arondisman (Paris), Fransa) — "BAFTA" mükafatına namizəd göstərilmiş keçmiş fransız kino aktrisası, maniken, müğənni və heyvan haqları aktivisti. Ən çox 1950–60-cı illərin qadın fiquru kimi tanınır. Qadın müstəqilliyinin və cinsi azadlığının simvolu olan Brijitt Bardo karyerası ərzində bir çox uşaq-qadın və füsunkar qadın rolunu oynamışdır. Dövrünün ən böyük rejissorları ilə işləmiş və zərif bir xəfifliyin yanında, şəhvət ehtiva edən rollarda oynaması onu tezliklə seks simvoluna çevirmişdir. 1969-cu ildən bəri Fransanın azadlığını əks etdirən "Marianna"nın rəsmi simasıdır. Brijittdən əvvəl Marianna anonim fenomen idi. Bardo aktrisalıq karyerasından əvvəl Paris Konservatoriyasında təhsil almış balerina idi. Aktrisalıq karyerasına isə 1952-ci ildə başladı. On altı filmdə oynadıqdan sonra o dövrdə həyat yoldaşı olan Rocer Vadimin rejissoru olduğu "Və tanrı qadını yaratdı" (fr.
Bricit Makron
Brijit Makron (fr. Brigitte Macron, qızlıq soyadı. Tronyö (fr. Brigitte Trogneux), əvvəllər — Ozyer (fr. Auzière), doğ. 13 aprel 1953, Amyen, Fransa) — Fransanın 25-ci prezidenti, fransız siyasətçi Emmanüel Makronun xanımı. İxtisasca orta məktəbdə fransız və latın dilləri müəlliməsidir. Fransanın (2017-ci il mayın 15-dən) birinci xanımıdır. Brijit Tronyö şokolatye və şirniyyat mağazaları şəbəkəsinin sahibi Jan Tronyö (1909—1994) və onun xanımı Simonanın (qızlıq soyadı. Puyol, 1910—1998) ailəsində anadan olub.
Bricit Mendler
Bricit Kler Mendler (18 dekabr 1992) — Amerika aktrisası, müğənni, musiqiçi və söz yazıçısıdır. Ən məşhur rolu isə Uğurlar, Çarli!dəki Teddi Dankan roludur. Və ən məşhur film rolu isə, "Lemonade Mouth"-dakı Oliviya Vayt roludur. Musiqi sahəsində isə, 2012 üçün Hollivud Rekords şirkəti ilə razılaşmışdır.
Brijit Bardo
Bricit Bardo və ya Brijitt Bardot (fr. Brigitte Bardot, 28 sentyabr 1934[…], XV arondisman (Paris), Fransa) — "BAFTA" mükafatına namizəd göstərilmiş keçmiş fransız kino aktrisası, maniken, müğənni və heyvan haqları aktivisti. Ən çox 1950–60-cı illərin qadın fiquru kimi tanınır. Qadın müstəqilliyinin və cinsi azadlığının simvolu olan Brijitt Bardo karyerası ərzində bir çox uşaq-qadın və füsunkar qadın rolunu oynamışdır. Dövrünün ən böyük rejissorları ilə işləmiş və zərif bir xəfifliyin yanında, şəhvət ehtiva edən rollarda oynaması onu tezliklə seks simvoluna çevirmişdir. 1969-cu ildən bəri Fransanın azadlığını əks etdirən "Marianna"nın rəsmi simasıdır. Brijittdən əvvəl Marianna anonim fenomen idi. Bardo aktrisalıq karyerasından əvvəl Paris Konservatoriyasında təhsil almış balerina idi. Aktrisalıq karyerasına isə 1952-ci ildə başladı. On altı filmdə oynadıqdan sonra o dövrdə həyat yoldaşı olan Rocer Vadimin rejissoru olduğu "Və tanrı qadını yaratdı" (fr.
Brijit Makron
Brijit Makron (fr. Brigitte Macron, qızlıq soyadı. Tronyö (fr. Brigitte Trogneux), əvvəllər — Ozyer (fr. Auzière), doğ. 13 aprel 1953, Amyen, Fransa) — Fransanın 25-ci prezidenti, fransız siyasətçi Emmanüel Makronun xanımı. İxtisasca orta məktəbdə fransız və latın dilləri müəlliməsidir. Fransanın (2017-ci il mayın 15-dən) birinci xanımıdır. Brijit Tronyö şokolatye və şirniyyat mağazaları şəbəkəsinin sahibi Jan Tronyö (1909—1994) və onun xanımı Simonanın (qızlıq soyadı. Puyol, 1910—1998) ailəsində anadan olub.