Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • уязвить

    -влю, -вишь; уязвлённый; -лён, -лена, -лено; св. см. тж. уязвлять, уязвляться, уязвление кого-что 1) устар. Нанести рану кому-л. * А рану ты завяжешь.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УЯЗВИТЬ

    ...təhqir etmək, sındırmaq, qəlbini qırmaq, incitmək, toxunmaq; ◊ уязвить самолюбие heysiyyətinə toxunmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЯЗВИТЬ

    sancmaq, neştərləmək, sındırmaq, təhqir etmək, incitmək, toxunmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЯЗВИТЬ

    хкIурун, тIарвал гун, кефиник хкIурун, намусдик хкIурун, кефина эцягъун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЯЗВЛЯТЬ

    несов., см. уязвить.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ACILAMAQ

    глаг. kimi уязвлять, уязвить; говорить, сказать колкости, обижать, обидеть кого-л.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • УЯЗВЛЯТЬ

    несов. bax уязвить.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЛОВИТЬ

    tutmaq, sezmək, başa düşmək, anlamaq, tapmaq, istifadə etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЯСНИТЬ

    1.anlamaq, başa düşmək, 2.aydınlaşdırmaq, başa salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УБАВИТЬ

    1. кими авун, агъузун, тIимилрун. 2. куьруь авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДАВИТЬ

    баймишарна (бугъмишарна) кьин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДИВИТЬ

    тажуб авун, мягьтел авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЛОВИТЬ

    ...пер. кьатIун. 3. пер. менфят къачун, хийир къачун (фурсатдикай); уловить момент моментдикай менфят къачун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЯСНИТЬ

    гъавурда гьатун, гъавурда акьун, кьиле гьатун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДИВИТЬ

    təəccübləndirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УБАВИТЬ

    1. azaltmaq, əksiltmək; aşağı salmaq; 2. qısaltmaq, gödəltmək; 3. əksilmək, azalmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • уязвлять

    см. уязвить; -яю, -яешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уязвляться

    см. уязвить; -яется; страд.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уязвление

    см. уязвить; -я; ср.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • SANCICI

    способный жалить, уязвить, уколоть

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SANCAN

    способный жалить, уязвить, уколоть

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • СЪЯЗВИТЬ

    сов. bax язвить.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • развить

    ...Раскрутить что-л. свитое, завитое, скрученное. Развить свиток. Развить локоны. б) отт. Разъединить на нити, волокна, пряди и т.п. Развить веревку. Ра

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • съязвить

    -влю, -вишь; св.; разг. Сказать что-л. язвительное.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • СЪЯЗВИТЬ

    см. язвить.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗВИТЬ

    РАЗВИТЬ I сов. hörgüsünü açmaq (eşilmiş, hörülmüş şeyin). РАЗВИТЬ II сов. 1. inkişaf etdirmək, irəlilətmək; 2. gücləndirmək, artırmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • РАЗВИТЬ

    ...(йигинвал) кутун, йигинвал артухрун. 4. гужлу авун, гегьеншрун; развить агитацию агитация гужлу авун (артмишун, гегьеншрун). 5. магькемрун, къуватл

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗВИТЬ

    1. inkişaf etdirmək; 2. yetişmiş, mədəni, bilili, məlumatlı; 3. gözüaçıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЯЗВИТЬ

    1. yaralamaq, 2. zəhərləmək, sancmaq, acılamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЯЗВИТЬ

    несов. 1. тIарун (рикI), рикIин тIарвал гун. 2. туькьуьл гаф лугьун, туькьуьл гафаралди рахун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЯЗВИТЬ

    несов. 1. köhn. yaralamaq; 2. məc. zəhərləmək, acılamaq, sancmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • язвить

    ...нсв. 1) (св. - съязвить) Говорить насмешливо, зло, язвительно. Язвить по любому поводу. Язвил он неуместно. 2) кого-что устар. Причинять боль (физиче

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TİKANLAMAQ

    глаг. язвить (задевать кого-л. колкими, злыми замечаниями), съязвить. Sözlərlə tikanlamaq kimi язвить словом кого

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ИЗЪЯВИТЬ

    bildirmək, göstərmək, bəyan etmək, izhar etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КАЗНИТЬ

    сов. и несов. 1. edam etmək; 2. məc. cəzalandırmaq, incitmək, öldürmək; 3. məc. köhn. ifşa etmək, tənqid etmək, rüsvay etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯЗВИТЬ

    сов. köhn. yara basmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯВИТЬ

    сов. bildirmək, göstərmək, bəyan etmək, izhar etmək; изъявить согласие razılığını bildirmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЯВИТЬ

    ...bəyanat vermək; 2. köhn. təqdim etmək; göstərmək, təsdiq etdirmək; заявить документ у нотариуса sənədi notariusda təsdiq etdirmək; ◊ заявить себя özü

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЗРИТЬ

    : совесть зазрила (зазрит) dan. insafı(m) rəva görmədi, vicdan(ım) yol vermədi.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЗВАТЬ

    сов. çağırmaq, dəvət etmək, gətirmək (təkidlə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КАЗНИТЬ

    1. Edam etmək; 2. Cəzalandırmaq, incitmək, öldürmək; 3. Ifşa etmək, tənqid etmək, rüsvay etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • РАЗРЫТЬ

    1. qazımaq, qazıb açmaq, qazıb çıxartmaq; 2. eşələmək, qarışdırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • РАЗБИТЬ

    1.sındırmaq; 2. qırmaq; 3. bömək, ayırmaq; 4. salmaq; 5. qurmaq; 6. vurmaq, şikəst etmək, zədələmək, əzmək, yaralamaq; 7

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • РАЗЛИТЬ

    1. tökmək, doldurmaq; 2.dağıtmaq; 3. yaymaq, saçmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • РАЗМЫТЬ

    yuyub aparmaq, uçurtmaq, dağıtmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • РАЗРЫТЬ

    1. эгъуьнун, эгъуьнна чукIурун. 2. пер. ахтармишун, хкуьрун, хкуьрна какадрун, чукIурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗМЫТЬ

    ци тухун (мес. вацIун ци къерех, са чка)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗЛИТЬ

    1. цун (мес. стаканра чай, челегдай шуьшейра чехир). 2. аладрун, аладарна экъичун, чукIурун. 3. пер

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗБИТЬ

    ...(мес. къаб; кьил; душмандин кьушун). 2. кукIварун; хер авун; разбить нос в кровь нер кукIварна ивидал авун (хер авуна). 3. кукIварун; буря разбила ко

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАЗВАТЬ₁

    разг. эверун, ша лугьун (гзафбруз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАЗВАТЬ₀

    1. тIвар гун, тIвар эцигун; назвать сына Керимом хцел Керим лагьана тIвар эцигун. 2. лугьун. 3. тIвар лугьун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КАЗНИТЬ

    несов. 1. кьиникьалди жаза гун. 2. пер. рикIин азабар гун. 3. пер. русвагьун, пислемишун, жаза гун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗЪЯВИТЬ

    малумрун, чирун, лугьун; изъявить своѐ желание жуван мурад лугьун (малумрун, хабар гун).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЯВИТЬ

    1. малумрун, хабар тун. 2. къейд авун (паспорт ва мсб)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЗВАТЬ

    разг. эверун, эверна тухун; зазвать в гости мугьманвилиз эверун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАДВИТЬ

    сов. eşib uzatmaq, hörüb uzatmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЛОВИТЬ

    сов. 1. tutmaq; уловить звуковую волну səs dalğasını tutmaq; 2. məc. sezmək, başa düşmək, anlamaq, duymaq; 3. məc. tapmaq, istifadə etmək (fürsətdən);

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УБАВИТЬ

    ...əksiltmək; aşağı salmaq; убавить расходы xərcləri azaltmaq; убавить цену qiyməti aşağı salmaq; 2. qısaltmaq, gödeltmək; 3. əksilmək, azalmaq; убавить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВЯЗИТЬ

    сов. dan. batırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАВИТЬ

    сов. 1. boğmaq, boğub öldürmək, basıb öldürmək; 2. tapdalamaq, bərkitmək; döyəcləyib bərkitmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДИВИТЬ

    сов. təəccübləndirmək, heyrətləndirmək, heyrətə salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЯСНИТЬ

    сов. 1. anlamaq, başa düşmək; 2. aydınlaşdırmaq, başa salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • убавить

    ...количество жидкости. Убавил корм животным. Убавила молока в бидоне. Ни убавить, ни прибавить! (разг.; всё так, всё абсолютно точно). 2) что, чего Сде

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • удавить

    ...разг. Умертвить, сдавив горло, шею; удушить. Удавить собаку. Удавить в петле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • удивить

    ...ком-л., поразить необычайностью чего-л. Сильно удивить кого-л. Удивить своими стихами. Удивить родителей. Удивить поступком.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уездить

    ...сделать гладкой, уплотнённой поверхность чего-л.; укатать. Уездить дорогу, двор. Уездить снег. 2) Измучить лошадь, вьючное животное продолжительной е

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уловить

    ...едва видимое, слышимое и т.п. Уловить звук летящего самолёта. Уловить сигнал фонаря. Уловить запах цветов. Уловить лёгкое прикосновение руки. Уловить

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уяснить

    ...что или с придат. дополнит. Сделать ясным, понятным для себя. Уяснить смысл нового постановления. Уяснить (себе) все обстоятельства дела. Попытаться

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уазик

    -а; м.; разг. Автомобиль марки УАЗ. Ездить на уазике. Хорошая проходимость уазика.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ulvit

    ulvit (geol.)

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ÜZVİ

    ...prosesləri ilə səciyyələnən; canlı, orqanik. Üzvi aləm. Üzvi təbiət. 2. Heyvan və bitki orqanizmlərinin pozulması, çürüməsi nəticəsində əmələ gələn;

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÜZVİ

    tərkibi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ÜZVİ

    1. органический; 2. органически;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÜZVİ

    daxili (əlaqə)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ÜZVİ

    təbii — canlı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ÜZVİ

    s. organic; ~ kimya organic chemistry; ~ dəyişikliklər organic changes; ~ xəstəlik organic disease; ~ analiz organic analysis; ~ maddə organic matter

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ÜZVİ

    ə. 1) bədən üzvlərinə aid olan; 2) nəbatat və heyvanata aid olan; canlı // orqanık; 3) ayrılmaz, ayrılmayan, çox sıx

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ÜZVİ

    ...Üzvi aləm органический мир, üzvi təbiət органическая природа, üzvi materiya органическая материя 2. образовавшийся в результате разложения животных и

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • УВИТЬ

    сов. 1. sanmaq; 2. bürümək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВИТЬ

    1. алчукун, арушун. 2. алчук хьун, аруш хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЗИТЬ

    несов. 1. daraltmaq, darlaşdırmaq; 2. arıq göstərmək, ensiz göstərmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЗИТЬ

    1. daraltmaq, darlaşdırmaq, arıq göstərmək, ensiz göstərmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • üzvi

    üzvi

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ÜZVİ

    [ər.] прил. 1. органический; органик; ччан алай (мес. тӀебиат, алем); // üzvi kimya органический химия (углероддин маса элементрихъ галаз соединенияр

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • üzvi

    sif. organique ; ~ kimya chimie f organique ; ~ dəyişikliklər changements m pl organiques ; ~ xəstəlik maladie f organique ; ~ analiz analyse f organi

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • подколенник

    ...разг.-сниж. Пинок коленом. Дать подколенника кому-л. (также: уязвить, оскорбить, унизить кого-л. действием или словом).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • посрать

    ...свой кишечник от кала; испражниться. 2) Испортить настроение, уязвить, съязвить. Он любит посрать в душу.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подковырка

    ...-рок, дат. - -ркам; ж.; разг. см. тж. подковырочка Стремление задеть, уязвить, уколоть кого-л.; язвительное замечание. Оставь свои подковырки! Подпус

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • İYNƏLƏMƏK

    ...вонзить иголку, булавку и т.п. 2) перен. обижать, обидеть, язвить, уязвить кого-л. 2. делать, сделать укол(-ы) 3. шить, латать иголкой 4. прикалывать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • подкусить

    ...подкусываться 1) что Прикусить, закусить снизу. 2) кого разг. Уязвить, поддеть. Подкусить друзей. Страсть подкусить собеседника. Подкусить на статье.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • кеф

    ...удовольствие; жить в достатке. ||кефиник хкӀурун - задеть, уязвить (кого-л.).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • уязвимый

    ...и успевали убегать (Обручев). 2) Такой, которого (которое) легко уязвить. Сердце - самый уязвимый орган. 3) Неспособный выдержать удар, оказать нужно

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • неуязвимый

    ...неуязвимо, неуязвимость 1) а) Такой, которого трудно, невозможно уязвить. Неуязвимый противник, соперник. Н-ая сила. Н-ое спокойствие. Н-ая увереннос

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • оскорбить

    ...оскорбление а) кого-что и с прид. (чем) Крайне обидеть, унизить кого-л.; уязвить в ком-л. какие-л. чувства. Оскорбить чью-л. честь, гордость. Смертел

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • укусить

    ...откусить. Чёрствый хлеб не укусишь. Укусить бутерброд. 3) кого разг. Уязвить кого-л., задеть чьё-л. самолюбие. Оратор старался укусить оппонента. • -

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подколоть

    ...(чем-л. колющим) В драке подкололи двоих. 4) разг. Поддеть, уязвить. Подколоть соседа шуткой, метким замечанием. II -колю, -колешь; подколотый; -лот,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • приколоть

    ...ножом. Безжалостно приколоть человека. 4) кого жарг. Поддеть, уязвить; подшутить над кем-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ущипнуть

    ...пирога. Ущипнуть кусочек хлеба. 3) разг. Причинить нравственную боль, задеть, уязвить кого-л. Ущипнуть за сердце. Ущипнуть при всяком удобном случае.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • зацепить

    ...кого (что) разг. Затронуть чьи-л. чувства, интересы; слегка обидеть, уязвить, задеть. Зацепить кого-л. шуткой, своей статьёй в газете. Зацепить за жи

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уколоть

    ...кого-л., чьи-л. чувства колким ядовитым замечанием, насмешкой; уязвить. Уколоть кого-л. свои ответом. Шутка уколола кого-л. Уколоть самолюбие, гордос

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QƏLB

    ...душу чью, к ому; qəlbini qırmaq см. qəlbinə dəymək (насадить душу, уязвить); qəlbini yemək: 1) глубоко переживать 2) покорить душу чью; qəlbini sındı

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • сердце

    ...некоторых людей). Уколоть, ужалить в самое сердце. (сильно обидеть, уязвить до глубины души). Ум сердца (о способности некоторых людей правильно руко

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Uacit
Uto ya Uacet — Qədim Misirə aid Nil deltasında yerləşmiş qədim Buto şəhərinin və ümumiyyətlə Aşağı Misirin hökmdarlarının mühafizəkarı gözlüklü ilan - kobra cildində ilahə. Qədim əfsanəyə görə papirusrəngli ilahə İsidaya Horu Setdən xilas edərkən Nilin delta bataqlığında gizlədilməsində ona kömək etmiş və Horu bəsləmişdir. Buna uyğun yunan mfologiyasındakı rəvayət isə Leto ilə bağlıdır. Leto (yun. Λητώ miken yazılarında ra-to) - yunan mifologiyasında titan ilahə, Koy və Febanın qızı, Zevsin Heranın qorxusundan atmış olduğu sevgilisi (arvadı), ekizlərin Apollon və Artemidanın anası. Fironlar öz hakimiyyətlərinin mənbəyini, döyüşlərdə məğlubedilməzliklərini Aşağı Misirin mühafizəçisi Uacetin mərhəmətində görürlərmiş. Bu məqsədlə də Misir hökmdarları onun əksini baş örtüyünün alın hissəsində daşıyarmışlar.
Banvit BK
Bandırma basketbol klubu, Bandırma mərkəzli, Türkiyədəqurulmuş olan və hələ də dəstəklənilən basketbol klubudur.
Avit
Mark Mesili Flavi Eparxi Avit (rus. Marcus Maecilius Flavius Eparchius Avitus), Roma tarixşünaslığında daha çox Avit kimi tanınır (395, Klermon-Feran – 457) — 455–456-cı illərdə Qərbi Roma imperatoru. 455-ci ildə Petroni Maksim vəfat etdikdən sonra Şimali Afrikada məskunlaşan vandallara qarşı mübarizəyə rəhbərlik etmək üçün vestqotlar tərəfindən imperator seçilmişdir. Şərqi Roma imperiyasından kömək ala bilmədiyi üçün 456-cı ildə vestqotlar tərəfindən taxtdan salınmışdır. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Sidonius Apollinaris, Panegyric for Avitus Hydatius, Chronicle John of Antioch, Chronicle Jones, Arnold Hugh Martin, John Robert Martindale, John Morris, "Eparchius Avitus 5", Prosopography of the Later Roman Empire, Volume 2, Cambridge University Press, 1992, ISBN 0-521-20159-4, pp. 196–198. Mathisen, Ralph W., "Avitus (9/10 July 455 – 17/18 October 456)", De Imperatoribus Romanis Max, Gerald E., Political Intrigue During the Reigns of the Western Roman Emperors Avitus and Majorian, Historia, 1979, pp. 225–237. Randers-Pehrson, Justine Davis. "Barbarians and Romans: The Birth Struggle of Europe, A.D. 400–700".
Dov Qazit
Dov Qazit (tam adı: Dov Qazit, ivr. ‏דב גזית‏‎; 17 iyun 1908, Bakı – 1986) — Hayfa şəhərindəki İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Texniki Məktəbinin baş komandiri. Afrikada xidmət edərkən aslan balasına sahib çıxmışdır. Həmin aslan Aharon Şulovun Qüds Bibliya Zooparkında saxlanılan ilk aslan olub. == Həyatı == Dov Qazitin əsl adı Boris Ruvinoviç/Romanoviç Qrobşteyndir. Solomon Qrobşteynin qardaşı, Bakıda neft sahəsində mühəndis olan Ruvin/Roman Qrobşteynin oğludur. Ailədə üç qardaşdan biridir. 8 yaşında olarkən atası erməni-müsəlman davasında qətlə yetirilmişdir. 18 yaşında Boris Sankt-Peterburq Dövlət Texnoloji Universitetinə təhsil almağa getmiş və burada sionist tələbə qrupuna qoşulmuşdur. SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı sionist qrupun aksiyasını dağıtmış və Boris də daxil olmaqla, qrupun bütün üzvlərini həbs etmişdi.
Davit Volkov
Davit Volkov (3 iyun 1995, Tbilisi) — Azərbaycan Premyer Liqasında çıxış edən Sabahın gürcüstanlı futbolçusu.
Davit İşxanyan
Davit İşxanyan (27 dekabr 1958, Heşan, DQMV) — Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası siyasətçisi. Erməni İnqilabi Federasiyasının üzvü, 2023-cü ilin avqustundan separatçı Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının Milli Assambleyasının prezidentidir. O, 2023-cü ilin sentyabrında qısa müddətə Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası prezidentinin səlahiyyətlərini icra edib. == Həyatı == 2023-cü il avqustun 7-də İşxanyan Milli Assambleyanın prezidenti seçilib. Sentyabrın 1-də o, həm də sələfi Arayik Harutyunyanın istefasından sonra prezident səlahiyyətlərini icra etdi və bu vəzifəni 2023-cü ildə keçiriləcək prezident seçkilərinə qədər saxladı. Bu postda İşxanyandan sonra Samvel Şahramanyan keçəcəkdi.
Komi-yazvin dili
Komi-yazvin dili (Ёдз Коми көл) — komi-yazvinlərin dili, nəfərləri Perm diyarının şimalında, əsasən Krasnovişer rayonun ərazisində yaşayırlar. Komi dilinin komi-zıryan və komi-permyak standartları ilə yanaşı üç şivəsindən biridir. Ural dil ailəsinin fin-uqor dillərinin Perm dilləri qrupuna aiddir. Təqribən 2000 nəfəri kompakt şəkildə Perm diyarının şimalında, əsasən Krasnovişer rayonunun Antipina, Parşakova, Bıçina və Verx-Yazva kəndlərinin ərazisində yaşayırlar. == Həmçinin bax == Kiril qrafikalı əlifbalı dillər siyahısı == Ədəbiyyat == Лыткин В. И. Коми-язьвинский диалект. — М.: Изд-во АН СССР, 1961. — 228 с.
Üzvi kimya
Üzvi kimya — tərkibində karbon atomu olan kimyəvi birləşmələri öyrənən bir elmdir. Üzvi kimya canlı aləmdə (bitki, heyvan, insan) yayılmış karbon atomunun digər 2 elementlərlə əmələ gətirdiyi birləşmələri öyrənən bir elimdir. Üzvi birləşmələri əmələ gətirən əsas dörd elementdir (O, H, N, C). == Üzvi kimya həyatımızda == Üzvi kimyanın ilkin cəhdi həyatin kimyasını başa düşmək olmuşdur. Kimya hətta, kimyanın insanların həyatında olan rolundan xəbərdar olmadan, geniş çoxmilli sənayenin (qida, paltar və milyonlarla müalicə vasitələri) inamlı əsaslarına çevrilmişdir. Kimyaçilar molekulların hərəkətini başa düşmək üçün fiziklər və riyaziyyatçılar ilə əməkdaşlıq edirlər. Eyni zamanda onlar molekulların həyati prosesləri necə müəyyənləşdirdiyini başa düşmək üçün bioloqlarla əməkdaşlıq edirlər. Bütün elmlər kimi kimya da, kainatın dərk edilməsi üçün olan modellərdə unikal yer tutur. Bu molekullar haqqında elmdir. Lakin üzvi kimya daha çox bir şeydir.
Üzvi maddələr
Üzvi maddələr — biokütləni təşkil edən üzvü maddələrin cəmi, yəni orqanizmlərin canlı maddəsinin cəmi, orqanizmlərin ölü maddələri (töküntü, torf və s.), humus və ya çürüntü və ölü kütlənin parçalanması nəticəsində əmələ gələn çoxlu miqdarda məhsul (protein, karbohidratlar, liqlin, yağlar, qətran, mum, üzvi turşular, aşılayıcı maddələr). == Ümumi məlumat == Karbon atomunun üzvi birləşmələrinin çox olması bir çox səbəblərdən asılıdır. Hazırda 13 mln-dan çox üzvi maddə mövcuddur. Üzvi kimya bir çox elmlərlə əlaqəlidir.İlk növbədə q/üzvi kimya, biokimya, fiziki kimya, biologiya, fizika, anatomiya, fiziologiya, biotexnologiya, ekologiya və s. elmlərlə sıx əlaqəli inkişaf edir. Üzvi kimyanın inkişafında bir çox alimlərin rolu, xidmətləri olmuşdur. Y.Sil, Ş.Jerar, E.Franklit, Kekule, A.Kuper, M.Lomonosov, A.M.Butlerov, M.Markovnikov, A.Zinin, N.Zelinski, Kuçerov. Azərbaycan alimlərindən Y.Məmmədəliyev, Ə.Quliyev, A.Məhərrəmov, M.Qulubəyov, Ş.Ömərov və başqalarının xidmətləri olmuşdur. Müasir üzvi kimyanın qarşısında geniş imkanlar durur. Belə ki, indiki neft ehtiyatları dünya əhalisinin təlabatını 50-100 il ödəyə bilər.
Üzvi sintez
Üzvi sintez – üzvi maddələrin sintez üsuludur. Üzvi kimyanın mühüm bir sahəsidir. == Tarixi == XIX əsrin əvvəllərinə qədər vitarizm nəzəriyyəsinin təsviri ilə belə hesab edilirdi ki, üzvi birləşmələr canlı orqanizmdə xüsusi həyati qüvvənin iştirakı ilə alına bilər. Həmin əsrin əvvəllərindən başlayaraq aparılan üzvi birləşmələrin ilk sintezləri bu nəzəriyyənin əsassızlığın göstərdi və o andan etibarən qeyri üzvi maddələr olan disian və amonyakın qarşılıqlı təsirindən üzvi maddə olan karbamidin (sidik cövhərinin) alınması ilə üzvi kimyada üzvi sintezin əsas qoyuldu: Göründüyü kimi ilk üzvi sintezlər o qədər də mürəkkəb olmayan birləşmələrin alınması ilə başlamış, lakin tədricən üzvi sintezlər mürəkkəbləşmiş bir neçə mərhələli olmuş və bir neçə təbii birləşmələrin alınması mümkün olmuşdur. 1904-cü ildə bu üsulla adrinalin sintez olunmuşdur. Hal-hazırda üzvi sintez sahəsi inkişaf etdirilərək təsdiq edilmişdir ki, çoxmərhələli reaksiyalar əsasında ən mürəkkəb quruluşlu, xüsusi əhəmiyyət kəsb edən birləşmələri əldə etmək olur. == Üzvi sintezin üsulları == Üzvi sintezin üsulları iki cürdür. Retrosintetik sintez üsulu Templat sintez üsulu == Retrosintetik analiz üsulu == Hazırda üzvi sintezin elə imkanları vardır ki, ən mürəkkəb quruluşlu birləşmələri sintez etmək mümkün olur, hətta bu bir neçə yolla baş verir. Çoxvariantlı sintez imkanı olduqda, sintezin səmərəliliyi əlavə olaraq başlanğıc birləşmələrin, reagentlərin asan əldə olunması reaksiya şəraitinin sadəliyi, məqsədli məhsulların çıxımının yüksək olması və sair digər amillərlə müəyyən olunur. XX əsrin ilk illərindən başlayaraq məqsədli molekulların sintezinin planlaşdırılmasına sistematik yanaşma üsulundan – retrosintetik analiz adlanan bir üsul tətbiq edilmişdir..
Braqalı Avit
Braqalı Avit (lat. Avitus Bracarensis) — Portuqaliya ədəbi keşişi. O, Braqa kilsəsində keşişlik edir. Avqustinlə məsləhətləşmək və Pelagi qarşı tapılan 415-ci ildə Yerusəlim şurasında iştirak etmək üçün səyahət etmişdir. O, 415-ci ildə Yerusəlim yaxınlığında Müqəddəs Stefanın məqbərəsinin möcüzəvi şəkildə tapılması haqqında birinci şəxsdən hesabın latın dilində tərcüməsini hazırlaması ilə tanınır.
Vyanalı Avit
Vyanalı Avit və ya Alkim Ekdikiy Avit (lat. Alcimius Ecdicius Avitus; təq. 450[…], Vyen – güm. 5 fevral 518 və ya 525, Vyen) - müqəddəs, Vyana yepiskopu (Burqon). Ondan frank və burqund padşahlarına və bir sıra yepiskoplara 80 məktub, həmçinin "De mundi Principio" didaktik kitabı qorunub-saxlanılmışdır.Vyanalı Avit katoliklər və pravoslavlar tərəfindən müqəddəs kimi anılır.
Azotlu üzvi birləşmələr
Azotlu üzvi birləşmələr - azot tərkibli birləşmələrə deyilir. Azotlu üzvi birləşmələr mühüm birləşmələrdən biridir.
Elementli üzvi birləşmələr
Elementli üzvi birləşmələr (EÜB) - Bu birləşmədə Karbon başqa birləşmələrdən fərqli olaraq atomlarla rabitələri mövcuddur. == İzahı == Əksər üzvi maddələr orqanogen-atomlardan (C, H, O, N, S) ibarətdir.Sonralar müəyyənləşdirildi ki, bunlardansavayı üzvi birləşmələrin tərkibində silisium, bor, metal atomları və praktik olaraq bütün elementlər ola bilər. Orqanogenlərdən fərqli olan bu birləşmələr element-üzvi birləşmələr (EÜB) adlandırılmışdır. Onlar praktik olaraq üzvi və qeyri-üzvi birləşmələrin xassələrini özündə cəmləşdirirlər. == Tarixi == Hər şey arsendən başlandı. tanınmış alman alimi R.Bunzen 1841-ci ildə dimetilarseni (CH3)2AsH (kakodil) almışdır. bu ona baha başa gəldi. O, gözünü itirmiş, lakin tədqiqatı davam etdirmişdir. 50-ci illərdə Bunzenin tələbəsi E.Frankland sink-, qalay-, civə-üzvi birləşmələri almağa müvəffəq olmuşdur. Sonralar element üzvi birləşmələri XX əsrin görkəmli alimləri Fridel Krafts, Tsiqler, natta, Qrinyar, Andrianov, Nesmyanov və b.
Fosforlu üzvi birləşmələr
Fosforlu üzvi birləşmələr - tərkibində fosfor olan birləşmələrə deyilir.
Halogenli üzvi birləşmələr
Halogenli üzvi birləşmələr - tərkibində Karbon - Halogen rabitəsi saxlayan birləşmələrə deyilir. == Halogenli törəmələrin nomenklaturası == Halogenli törəmələr R-Hal kimi (Alk-Hal-alkilhalogenidlər və Ar-Hal-arilhalogenidlər üçün) ümumi formulaya malikdirlər. Sistematik nomenklatura ilə ad verərkən müvafiq doymuş karbohidrogenin adının əvvəlinə halogen atomunun yerini göstərmək şətrilə "xlor", "brom", "yod" - sözləri yazılır. halogen karbohidrogen zəncirinin hansı ucuna yaxındırsa, nömrələmə də ordan başlanır. Əgər zəncirdə ikiqat və üçqat rabitələr varsa, onda nömrələmə ondan başlanır. Əgər halogen zəncirdə yeganə əvəzləyicidirsə, müvafiq radikalın adının sonunda "xlorid", "florid", "bromid" və "yodid" sözlərini əlavə edirlər. Əgər ilkin karbohidrogenin bütün hidrogen atomları halogenlə əvəz olunubsa onda halogenli törəmənin adının əvvəlinə "per-" sözü əlavə edilir. Bir sıra halogenli törəmələr üçün trival nomenklaturadan istifadə edilir. == Halogenidlərin fiziki xassələri == Struktur quruluşuna görə alkil və arilhalogenidlərin qaynama və ərimə temperaturları müvafiq karbohidrogenlərdən böyükdür. Normal şəraitdə, ancaq ən kiçik halogenidlər: CH3F, C2H5F, C3H3F, CH3Cl, C2H5Cl, CH3Br qazdır.
Kükürdlü üzvi birləşmələr
Kükürdlü üzvi birləşmələr - tərkibində Karbon - Kükürd rabitəsi birləşdirən birləşmələrə deyilir. == Təsnifat == == Əsas nümayəndələri == == Adlandırılması == Kükürd üzvi birləşmələri adlandırmaq üçün "tio" hissəciyindən istifadə edilir.Bu ikivalentli kükürd atomunu göstərir. Bundan başqa "tio" oksigenin kükürdlə əvəz olunmasını göstərir. Məsələn "ol" hidroksil qrupunu OH, "tiol" ilə -SH qrupunu, "on" karbonil qrupunu, "tion" ilə C=S qrupunu adlandırırlar. "Tia" hissəciyi ("tio"dan fərqli olaraq) karbon atomunun kükürdlə əvəz olunmasını göstərir. == Mənbə == S.F.Qarayev, U.B.İmaşev, G.M.Talıbov "Üzvi kimya", Bakı-2003.
Metal üzvi birləşmələr
Metal üzvi birləşmələr Metal-üzvi kimya metal-üzvi birləşmələri öyrənir. Metal-üzvi birləşmələr (MÜB) üzvi qrupların bilavasitə metal atomu ilə metal-karbon rabitəsi vasitəsi ilə əmələ gətirdiyi birləşmələrdir. Əgər üzvi liqand keçid metal atomu ilə bilavasitə keçid metal–karbon rabitəsi ilə birləşibsə, belə birləşmələr keçid metalların metal-üzvi birləşmələri, əgər qeyri-keçid metalla birləşibsə, onda qeyri-keçid metalların metal-üzvi birləşmələri adlanır. Metalüzvi birləşmələrin kompleks birləşmələrdən fərqi odur ki, kompleks birləşmələrdə bilavasitə metal–karbon rabitəsi yoxdur. Bu baxımdan metal-üzvi birləşmələr kompleks birləşmələrin xüsusi formasıdır.Keçid metalların metal-üzvi birləşmələrinə maraq əsasən iki aspektlə (praktik və fundamental) əlaqədardır. Ən əvvəl bu komplekslərin tədqiqi keçid metal atomunun rabitə yaratma qabiliyyətini araşdırmağa və keçid metal-üzvi liqand arasındakı çox mərkəzli ikielektronlu rabitələrin xüsusiyyətlərini dərindən dərk etməyə imkan verir. İkincisi keçid metalların metal-üzvi birləş¬mələrinin perspektivli katalitik sistemlər olması ilə əlaqədardır. Məlumdur ki, keçid metallar əsasında alınmış homogen katalizatorlar çoxtonnajlı kimyəvi məhsulların - spirtlər, plastifikatorlar, sirkə turşusu, dərman maddələrinin və s. sintezində istifadə edilir. Keçid metalların ilk metal-üzvi birləşməsinin nümunəsi platinin olefin kompleksi – K+[C2H4PtCl3]– olmuşdur.
Oksigenli üzvi birləşmələr
Oksigenli üzvi birləşmələr - molekulunda Karbon - Hidrogen, Karbon - Oksigen rabitəsi saxlayan birləşməyə deyilir.
Qeyri-üzvi birləşmə
Qeyri-üzvi birləşmə, üzvi olmayan mənasına gəlir. Biologiyada su, mineral, turşu, əsaslar, duzlar kimi orqanizmlərin quruluşunda olan ancaq canlı olmayan və ya bir canlı tərəfindən istehsal edilməmiş kimyəvi birləşmələrdir. Təbiətdən hazır olaraq alınır, qeyri-üzvi birləşmələrin istehsalı mümkündür. Qeyri-üzvi birləşmələr, sıxlıqla karbon daşımayan molekullardır. Bunlara misal kimi, anionlar və kationlar olaraq təsnif edilən müxtəlif ion birləşmələr ilə kovalent birləşmələrin verə bilərik. Fotosintez edə bilən canlılar (dəniz yosunları, bitkilər və sianobakteriya) qeyri-üzvi birləşmələri sintezləşdirərək üzvi maddələr yaradırlar. Qeyri-üzvi birləşmələr canlı quruluşuna qatılır və metabolik reaksiyalarda tənzimləyici vəzifəsi görür.
Silisiumlu üzvi birləşmələr
Silisiumlu üzvi birləşmələr - tərkibində Karbon - Silisium rabitəsi olan birləşmələrə deyilir. Bəzən onları Silikonlar adlandırırlar.
Zərif üzvi sintez
Zərif üzvi sintez – çoxmərhələli reaksiyalar sxemi üzrə az miqdarda reaktivlərlə mürəkkəb quruluşa malik birləşmələrin sintez üsuludur. == Zərif üzvi sintezin əsas üzvi sintezlə müqayisəsi == Onların arasında bir sıra fərqlərin olduğunu aşkara çıxarır.. Əsas üzvi sintezin məhsullarından fərqli olaraq zərif üzvi sintezin məhsulları çox diqqətlə təmizlənməlidirlər. Zərif üzvi sintezin istehsallarının həcmi əsas üzvi sintezinki ilə müqayisədə çox da böyük olmur. Zərif üzvi sintezin məhsulları öz çeşidinə görə çoxsaylı və rəngarəngdir, məhsulların dəyəri isə nisbətən yükskdir. Adətən bu sənaye sahəsini “Kiçik tonnajlı kimya” adlandırırlar. == Zərif üzvi sintez üsulunun tətbiqi == Zərif üzvi sintez üsulu ilə ilk dəfə sintetik üzvi birləşmələr toxuculuq sənayesində tətbiq olunmuşdur. XIX əsrin axırlarında ilk sintetik dərman preparatı (E.Fişer) və sintetik boyaq maddəsi (U.Perkin) alındı və kimya-əczaçılıq sənayesi yarandı. XX əsrin ortalarındatəbii maddələrin nümayəndələri (vitaminlər, antibiotiklər) sintez olundu və tətbiq sahəsi tapdı. Sonralar zülallar, nuklein turşuları, lipidlər, karbohidratların ayrı-ayrı nümayəndələri və fraqmentləri sintez olundu.
"Mexaniki və üzvi həmrəylik."
Sosiologiyada " mexaniki həmrəylik " və " orqanik həmrəylik " [1] Émile Durkheim tərəfindən inkişaf etdirilən həmrəylik anlayışlarıdır. Durkheim , "The Division of Labour in Society" (1893) kitabinda cəmiyyətlərin inkişaf nəzəriyyəsinin bir hissəsi kimi "mexaniki" və "üzvi həmrəylik" ifadələrini təqdim etmişdir. Durkheimin sözlərinə görə, ictimai həmrəyliyin növləri mexaniki və üzvi cəmiyyətlər olan cəmiyyət növləri ilə əlaqəlidir. Mexaniki birliyini nümayiş etdirən bir cəmiyyətdə, onun birləşməsi və inteqrasiyası, eyni iş, təhsil və dini təlim və həyat tərzi ilə əlaqəli olan fərdlərin — homojenliyindən gəlir. Mexanika həmrəyliyi normal olaraq "ənənəvi" və kiçik miqyaslı cəmiyyətlərdə fəaliyyət göstərir. [2] Sadə cəmiyyətlərdə (məsələn, qəbilə), həmrəylik adətən ailə şəbəkələrinin qohumluq əlaqələrinə əsaslanır. Üzvi həmrəylik, işin ixtisaslaşmasından və insanlar arasındakı tamamlayıcılıqlardan yaranan bir-birinə olan bağlılığından gəlir — müasir və sənaye cəmiyyətlərində baş verən inkişaf. [2] Bu, daha inkişaf etmiş cəmiyyətlərdə bir-birinə olan asılılıqlara əsaslanan sosial birlikdir. Fərqli vəzifələri yerinə yetirərkən və müxtəlif dəyərlər və maraqlara sahib olsa da, cəmiyyətin sırası və çox həmrəyliyi insanlarin müəyyən vəzifələrini yerinə yetirmək üçün bir-birlərinə güvənməsindən asılıdır. Beləliklə, ictimai həmrəylik daha kompleks cəmiyyətlərdə onun tərkib hissələrinin bir-birindən asılı olması yolu ilə saxlanılır (məsələn, fermerlər fermerin ərzaq istehsal etməyə imkan verən traktoru istehsal edən zavod işçilərini qidalandırmaq üçün ərzaq istehsal edir).
Mexaniki və üzvi həmrəylik
Sosiologiyada " mexaniki həmrəylik " və " orqanik həmrəylik " [1] Émile Durkheim tərəfindən inkişaf etdirilən həmrəylik anlayışlarıdır. Durkheim , "The Division of Labour in Society" (1893) kitabinda cəmiyyətlərin inkişaf nəzəriyyəsinin bir hissəsi kimi "mexaniki" və "üzvi həmrəylik" ifadələrini təqdim etmişdir. Durkheimin sözlərinə görə, ictimai həmrəyliyin növləri mexaniki və üzvi cəmiyyətlər olan cəmiyyət növləri ilə əlaqəlidir. Mexaniki birliyini nümayiş etdirən bir cəmiyyətdə, onun birləşməsi və inteqrasiyası, eyni iş, təhsil və dini təlim və həyat tərzi ilə əlaqəli olan fərdlərin — homojenliyindən gəlir. Mexanika həmrəyliyi normal olaraq "ənənəvi" və kiçik miqyaslı cəmiyyətlərdə fəaliyyət göstərir. [2] Sadə cəmiyyətlərdə (məsələn, qəbilə), həmrəylik adətən ailə şəbəkələrinin qohumluq əlaqələrinə əsaslanır. Üzvi həmrəylik, işin ixtisaslaşmasından və insanlar arasındakı tamamlayıcılıqlardan yaranan bir-birinə olan bağlılığından gəlir — müasir və sənaye cəmiyyətlərində baş verən inkişaf. [2] Bu, daha inkişaf etmiş cəmiyyətlərdə bir-birinə olan asılılıqlara əsaslanan sosial birlikdir. Fərqli vəzifələri yerinə yetirərkən və müxtəlif dəyərlər və maraqlara sahib olsa da, cəmiyyətin sırası və çox həmrəyliyi insanlarin müəyyən vəzifələrini yerinə yetirmək üçün bir-birlərinə güvənməsindən asılıdır. Beləliklə, ictimai həmrəylik daha kompleks cəmiyyətlərdə onun tərkib hissələrinin bir-birindən asılı olması yolu ilə saxlanılır (məsələn, fermerlər fermerin ərzaq istehsal etməyə imkan verən traktoru istehsal edən zavod işçilərini qidalandırmaq üçün ərzaq istehsal edir).
Üzvi maddələrin bitki orqanizmində hərəkəti