Lüğətlərdə axtarış.

Hikori (digər adı Karya) (lat. Carya) — Şimali Amerikada və Çində bitən fındıqkimilər fəsiləsindən qoz cinsi.

İqor İvanoviç Sikorski (25 may (6 iyun) 1889, Kiyev – 26 oktyabr 1972[…]) - Kiyevdə anadan olan rus əsilli Amerika alimi. Həm sabit qanadlı, həm də xüsusilə helikopterlərdə aviasiyanın bir çox istiqamətində qabaqcıl olmuşdur. Onun ən vacib aviakəşfləri 1913-cü ildə dünyanın ilk çox mühərrikli təyyarə, uçan gəmi və vertolyot kəşfləri idi. ABŞ-yə mühacirət etdikdən sonra 1923-cü ildə Long Island-da bir fermada Sikorsky Aeronavtika Mühəndisliyi Şirkətini (Sikorsky Aero Engineering Corporation) qurdu və 1930-cu illərdə Pan American Airlines üçün uçan gəmiləri inkişaf etdirdi. 1939-cu ildə bugünkü vertolyotlarda istifadə edilənə bənzər bir rotor sistemi ilə təchiz edilmiş Amerikanın ilk etibarlı vertolyotu Vought-Sikorsky VS-300 modelini hazırladı.

== Təbii yayılması: == Amerikanın cənub-qərbində normal, rütubətli torpaqlarda bitir. == Botaniki təsviri: == Hündürlüyü 30 m, gövdəsinin diametri 1m-dək olan ağacdır. Gövdəsi tünd bozdur. Çətiri enli-piramidal formalıdır. Yarpaqların uzunluğu 30 sm-dək, üstü tünd yaşıl, sarımtıl çalarlı, alt tərəfi sıx, narıncı və ya qonur tükcüklüdür. Payızda gözəl qonur-qızılı rəngli olur. Meyvələri 1-2(4) ədəd salxımda, diametri 5 sm-dəkdir. == Ekologiyası: == Kariyaların ən çox şaxtaya davamlı növlərindən biridir. Temperaturun -300-dək enməsinə dözür. Şəhər şəraitinə davamlıdır.

Enrike Omar Sivori (isp. Enrique Omar Sívori, 2 oktyabr 1935[…] – 17 fevral 2005) — karyerası ərzində hücumçu mövqeyində çıxış etmiş italyan əsilli argentinalı keçmiş futbolçu və məşqçi. Klub səviyyəsində 1950-ci illərin sonu və 1960-cı illərin əvvəllərində İtaliyanın Yuventus klubundakı çıxışları ilə tanınır, bundan başqa vətəni Argentinada River Pleyt və İtaliyanın daha bir təmsilçisi Napolidə də oynamışdır.

Sikora adası — Nordenşeld arxipelaqına daxil olan 90 adadan biri. Şimal Buzlu okeana daxil olan Kara dənizinin cənub-şərqində qərarlaşır. İnzibati cəhətdən Rusiya Federasiyasınln Krasnoyarsk diyarı Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisinə daxildir. 1993-cü ildən digər Nordenşeld arxipelaqına daxil olan adalar kimi Rusiyanın və bütün Asiyanın ən böyük qoruğu ərazisinə daxildir. Böyük Arktik qoruğu Arktik qurşağın qorunması məqsədi ilə yaradılmışdır. == Coğrafiyası == Sikora adası öz növbəsində Nordenşeld arrxipelaqınln tərkibinə daxil olan Litke adaları qrupuna aiddir. Litke adaları isə Sikorada daxil olmaqla on adadan ibarətdir. Ada maksimal olaraq 350 metr uzunluğa malikdir. 900 metr şimalda Sofiya adası, şimal-şərqdə qrupun ən böyük adası olan Yermolov yerləşir. Cənubdan isə Lelin boğazı ilə Paxtusov adalarından ayrılır.

== Təbii yayılması: == Amerikada, Gürcüstanda, İngiltərədə yayılmışdır. Bu növ bütün gikorilərdən ən çox yayılandır. == Botaniki təsviri: == Hündürlüyü 30 m-ə çatan, diametri 1m olan geniş çətirli ağacdır. Yarpaqları təklələkvaridir, uzunluğu 15-30 sm, hər yarpaq oxunda 5-9 ədəd yarpaqcıq vardır, kənarları xırda dişlidir, neştərvaridir. Tumurcuqları parlaq, boz-sarıdır. Çiçəkləri sırğa çiçək qrupuna yığılmışdır. Qozanın uzunluğu 2-3 sm, yaşıl, payızda çıxan qapaqlı və qalın qabıqlıdır. Heyvanlar bitkinin toxumu və qabığı ilə qıdalanırlar. == Ekologiyası: == Ürəkvari karya rütubətli dağ yamaclarında və bataqlıqlarda bitir. Qida maddələri az olan kasıb torpaqlarda yaxşı bitir.

Şikari dastanı – qəhrəmanlıq mövzusunda olan bu dastan islamiyyətin yayılması motivi əsasında yaranmışdır. Dastan keçən əsrin 60-70- ci illərindən etibarən Təbriz aşıqları tərəfindən sürəkli repertuarlara salınmış, ancaq dastanın həcmi böyük olduğundan yalnız müəyyən qolları məclislərdə aşıqlar tərəfindən söylənilmişdir. Dastanın tam variantda ifa edilməməsi nəticədə müxtəlif mətnlər arasında əlaqəsizliyə gətirib çıxarmış, daha sonrakı mərhələdə tam mətninin toplanılmasında müəyyən çətinliklər yaratmışdır. Azərbaycan türkcəsinin Təbriz şivəsində söylənən “Şikari” dastanı Aşıq Yədullah tərəfindən öz ustadının dilindən alınaraq bugünkü variantında qorunub saxlanmışdır. “Şikari” dastanı ənənəvi qəhrəmanlıq dastanlarına uyğun çoxşaxəli qollar üzərində qurulmuşdur. Dastanın məzmunu şah Daranın oğlu Şikarinin İslam dinini yaymaq uğrunda mübarizəsi ilə bağlı olaraq müxtəlif ölkələrə səyahətini, eyni zamanda ailə-məişət məslələrinin də yer aldığı hadisələri əhatə edir. “Şikari”də hadisələrin inkişaf nöqtəsi bir çox dastan və nağıllarda motivləşən iki qardaşın rəqabətindən başlanır. Belə ki, Rum şahı Daranın Ərçə adlı oğlu qardaşı Şikarinin atası tərəfindən vəliəhd seçilməsini qəbul edə bilmir, ov bəhanəsiylə Şikarini saraydan uzaqlaşdırıb uzaq bir səhrada quyuya salır. Şah Daraya isə Şikarini ovda şirlərin parçalaması xəbərini verir. Keyvan tacir tərəfindən quyudan azad olunan Şikari onunla birlikdə ölkələri dolaşıb İslamı yaymaq uğrunda mübarizəyə qoşulur.

Sikorsky Aircraft Company (ing. Sikorsky Aircraft Corporation) — 1925-ci ildə İqor Sikorskiy tərəfindən təyyarə istehsalı və inkişafı üçün qurulan ABŞ şirkətidir. 1942-ci ildə İqor Sikorsky qabaqcıl vertolyot dizaynı ilə bu sahədəki üstünlüyü təmin etdi. Onlar inkişaf etdirdikləri texnologiya ilə vertolyotlardan istifadəni təhlükəsiz etdilər və şirkət dünyanın aparıcı aviasiya şirkətlərindən birinə çevrildi. == Məhsulları == Sikorsky, demək olar ki, bütün modellərini S nömrələri ilə müəyyənləşdirir; S-1-dən S-27-dək modellər Rusiya İmperiyasında İqor Sikorsky tərəfindən hazırlanmışdır. Sonrakı modellər, xüsusən də vertolyotlar, fiziki qabiliyyətləri və avadanlıqlarında cüzi fərqlərə sahib olsalar da çox zaman məqsədlərindən asılı olaraq, hərbi təşkilatlar tərəfindən bir çox təriflər aldılar. Bəzi hallarda təyyarələr Sikorsky və ya başqa bir istehsalçıya qaytarıldı və buna əlavə olaraq dəyişdirildilər; bu eyni baza model nömrəsində daha çox dəyişənliklərə səbəb oldu.

Fatehpur-Sikri (hind dilində फतेहपूर सिकरी, ing. Fatehpur Sikri, urduca فتحپور سیکری‎) — Hindistanın Uttar-Pradeş ştatının Aqra rayonunda şəhər. 1571-1585-ci illərdə Böyük Moğol İmperiyasının imperatoru Əkbər şahın dövründə paytaxt şəhər olmuşdur, daha sonra imperatorun Lahoru iqamətgah qərar verməsi ilə əvvəlki statusunu itirmişdir. 1986-cı ildə qədim Fatehpur-Sikri şəhəri UNESСO-nun Ümumdünya irsi abidələri siyahısına daxil edilib. == Haqqında == Böyük Moğol İmperiyasının imperatoru Əkbər şah Aqradan 60 km aralıda yerləşən Fatehpur-Sikri şəhərini inşa etdirmişdir. Hökmdarın bu şəhəri tikdirməsinin səbəbi hörmətlə yanaşdığı, rəğbət göstərdiyi “çiştiyyə” təriqətinin yaradıcısı Səlim Çiştinin orada yaşaması idi. Şəhər öz adını - "Zəfər şəhəri" - Moğol imperatorunun Kxanva - Aqradan 40 km aralıda yerləşən ərazidə baş verən döyüşdə qazandığı qələbənin şərəfinə almışdır. Əkbər şah isə şəhəri paytaxt elan etdikdən sonrra burada qalada inşa etdirmişdir. Böyük Moğol İmperiyasının imperatoru Əkbər şahın sərbəst düşüncəli və tolerant hökmdar olması onun çoxlu hindu racasının dəstəyini qazanmasına gətirib çıxarmışdır. Racalar şəhərin tikintisi üçün həm pul yardımı göstərmiş, həm də ustalar göndərmişlər.

Şiori Kutsuna (yap. 忽那 汐里, ing. Shioli Kutsuna; 22 dekabr 1992, Killarney Heights[d]) — yapon aktrisa və model. == Həyatı == Kutsuna 22 dekabr 1992-ci ildə Sidney şəhərində anadan oldu. Yaponiyaya köçməzdən əvvəl 14 yaşına qədər Avstraliyada yaşadı.

Şiori Miyake (d. 13 oktyabr 1995) — Yaponiya qadın futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 17 oyun keçirib.

Sikorsky S-70B/28D Sea Hawk — Sikorsky (Sikorski) tərəfindən istehsal edilən hərbi nəqliyyat və hücum vertolyotu UH-60 modelinin hərbi donanma üçün istehsal edilmiş korroziyaya davamlı gövdəyə və dəniz alətlərinə malik modelidir. Türkiyə Hərbi Dəniz Qüvvələrinə ilk paket Sea Hawk sifarişi 2002-ci ildə təslim edilmişdir. Sahə yoxlanışı, axtarış-xilasetmə, şaquli doldurma, hücum (sualtı, suüstü) və nəqliyyat imkanlarına malikdir. Su üstü hədəflərə qarşı AGM-119 Penguin MK2 döyüş raketindən və AGM-114 Hellfire başlıqlı döyüş mərmisindən, sualtı hədəflərə qarşı MK-46/50/54 torpedalarından istifadə edə bilər və malik olduğu daldırma sonarı ilə sualtı hədəfləri skan edə bilir. 2002-ci ildə Sapanca gölündə, 2014-cü ildə isə Kartepe regionunda qəza yaşamışdır. 2012-ci ildə verilmiş 12 helikopterlik ümumi təyinatlı sifarişinin 2017-ci ildə təhvil veriləcəyi gözlənilir.

Vought-Sikorsky VS-300 (və ya S-46 ) — İqor Sikorskiy tərəfindən hazırlanmış tək mühərrikli Amerika istehsalı bir helikopterdir. Əvvəlcə 75 at güclü (56 kVt) mühərriklə təchiz edilmiş üç bıçaqlı bir rotoru var idi. VS-300-ün ilk uçuşu 14 sentyabr 1939-cu ildə yerə bağlanmış kabellərlə, ilk “sərbəst” uçuşu 1940-cı il mayın 13-də baş tutdu. VS-300, ABŞ-da yeganə qaldırıcı rotor istifadə edən və antitor üçün tək şaquli təyyarə quyruq rotor konfiqurasiyasından istifadə edən ilk uğurlu helikopterdir. Üzən əlavələr quraşdırıldıqdan sonra ilk praktik amfibiya vertolyotuna çevrildi idi. == Dizayn və inkişafı == İqor Sikorskinin praktik helikopter axtarışları Birləşmiş Aviasiya Korporasiyasının (United Aircraft Corporation) Vought-Sikorsky bölməsinin Mühəndislik müdiri olduğu dövrdə Birləşmiş Aviasiya rəhbərlərini fırlanan qanadlı vasitələrin uçuş problemləri ilə əlaqədar illərlə davam etmiş işlərinin və tədqiqatlarının bir irəliləməyə səbəb olacağını söyləyərək onları inandıra bilməsi ilə başladı. İlk eksperimental vasitəsi VS-300, Sikorsky tərəfindən 14 sentyabr 1939-cu ildə yerə bağlanmış kabellərlə sınaqdan keçirildi. Sikorsky, dönər qanad uçuşu konsepsiyasını inkişaf etdirərkən həm əsas rotor, həm də quyruq rotoru sistemlərini gücləndirmək üçün tək mühərrik istifadə edən ilk şirkət idi. VS-300-ün sonrakı uçuşları üçün Sikorsky, torka qarşı kömək etmək üçün quyruq ucuna şaquli qanadlı profil səthini əlavə etdi, lakin nəticəsiz qaldığı sübut edildikdən sonra onu çıxardı. Dairəvi nəzarətin mükəmməlləşdirilməsinin çətin olduğu aşkar edildi və Sikorskinin döngənin kilidlənməsi və quyruq gövdəsinin hər iki tərəfinə iki kiçik şaquli ox formasında qaldırıcı rotor əlavə etməsinə səbəb oldu.

RAH-66 Comanche, Amerika Ordusu üçün hazırlanmış Boeing/Sikorsky ilə ortaq olaraq 4 yanvar 1996-cı ildə sınaq uçuşunu yerinə yetirən bir hücum/patrul helikopteridir. AH-64 Apacheni əvəz edəcəyi gözlənilirdi. Radarda görsənməyəcək bir texnologiya ilə təchiz edilmişdi. Lakin, yüksək xərcinə görə, proqram 2004-cü ildə ləğv edildi. Bu günə qədər 2 prototip istehsal edilmişdir. 14 metr uzunluğundadır və 3.37 metr hündürlükdədir. Onun maksimal sürəti 324 km-dir. Dolu yanacaqla 485 km mənzilə sahibdir. Amerikalıların fikrincə, ABŞ-nin F-22 ilə İraq müharibəsindən sonrakı ən böyük israfçılığı olacaqdı. Xüsusi texnologiyaya sahib olmasına baxmayaraq, AH-64 Apachelər bu helikopterin radarlarda tutulmamaqdan başqa demək olar ki, bütün xüsusiyyətlərinə malik idi.

2018-ci ilin dekabr ayının sonunda ilin ən maraqlı aviasiya hadisələrindən biri baş verdi: "Sikorsky" və "Boeing" şirkətinin müştərək istehsalı olacaq çoxməqsədli SB1 "Defiant" (ingiliscədən "cəsarətli", "qüsursuz", "itaətsiz") helikopterinin konsepsiyası təqdim edildi. Bu yeni layihənin mərkəzində ABŞ hərbçilərinə bir neçə yüksək sürətli helikopter ailəsi vermək üçün nəzərdə tutulan perspektiv "Vertical Lift" proqramı dayanır. SB-1-i gördükdə "dejavü" hiss etsəniz təəccüblənməyin. ABŞ artıq uzun müddətdir ki, yeni helikopterin bənzəri olan, "Sikorsky" istehsalı S-97 "Raider" helikopterini müvəffəqiyyətlə sınaqdan keçirir. == SB1 "Defiant" == Yeni SB1 helikopterini sözün əsl mənasında bu maşının modifikasiyası adlandırmaq da olmaz. Helikopterlər təmamilə fərqli vəzifələri həll etmək üçün nəzərdə tutulub. Xatırladaq ki, S-97 nisbətən kiçik bir helikopterdir, iki nəfər heyətə malikdir və altı nəfər desant daşıya bilir. Bunun kəşfiyyat, yüngül zərbə və ya gələcək pilotsuz aparatın bazası olduğu dəqiq məlum deyil. Onu daha çox ömrünü başa vuran "Bell" istehsalı kiçik OH-58 "Kiowa" helikopterlərinin yüksək sürətli əvəzi kimi görürlər. Böyük ehtimal ki, S-97 helikopteri zərbə tipli "Apache" helikopterlərini əvəz etməyəcək.