s. big, large; big-big; ~ qarpızlar bigbig water-melons; ~ daşlar big-big stones
Полностью »прил. (сочет. только с сущ. во мн. ч.) крупные, большие. İri-iri daşlar крупные камни, iri-iri parçalarla большими кусками, iri-iri dilimlərlə большим
Полностью »...безуспешно пытаться сделать то одно, то другое. Тыр-пыр, а дело ни с места. Тыр-пыр, никак не найти деталь.
Полностью »İr ( böyümək) feilindən dəl-i qəlibi üzrə yarnıb, “böyük” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »...sözünü ağzında qoymaq” anlamlarında işlədilir. Qədim mənbələrdə ir sözü dodaq sözünün sinonimi kimi verilib. İndi tatarlar dodağa “iren” deyirlər.
Полностью »Kök sinməkdir (həzm olunur), -ir şəkilçisi təsirli feil düzəldib (həzm etmək). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »zərf : tir-tir titrəmək (əsmək) – soyuqdan, qorxudan, həyəcandan bərk titrəmək, əsim-əsim əsmək. [Ərən:] Hər kəs Nəbini dəhşətlə dinləyir, qorxudan ti
Полностью »...Usandırıcı uşaq ağlaması səsi. □ Zır-zır eləmək – bax zır-zır zırıldamaq. Zır-zır zırıldamaq – zırıltı ilə ağlamaq; daim ağlamaq. 2. sif. Ağlayan. Zı
Полностью »təql. Mırıltı səsi, mırıltı. Mır-mır səsi eşidilir.□ Mır-mır mırıldamaq dan. – dodaqaltı deyinmək, donquldanmaq, söylənmək. Bundan yana dönüb isə mır-
Полностью »...səs. // Zərf mənasında. Səssiz dərədə bərq vurar şır-şır axan su. A.Səhhət. Yenə baş götürüb oynayır həyat; Axır şırıl-şırıl şır-şır bulaqlar. S.Vurğ
Полностью »1. sif. Səsi xırıltılı. Xırxır adam. – Bu çolaq, xır-xır qocanı görəsən niyə cəzalandırmışlar? S.Vəliyev. 2. is. Xırıltılı səs, xırıltı. Ancaq yabana
Полностью »1) is. pleurard m, -e f ; pleurnicheu//r m, -se f ; 2) sif. pleurard, -e, pleurnich/eur, -euse, pleurnichard, -e ; ~ ağlamaq sangloter vi, pousser des
Полностью »звукоподражание стрекоту, трескотне : цицӀре цӀир-цӀир ийизва кузнечик стрекочет.
Полностью »...поодиночке, по одному 2. поштучно 3. подряд, один за другим, по очереди. Bir-bir çıxış etmək выступать по очереди
Полностью »is. [ər.] Ardıc ağacı. Qəddintək nə ər-ər, nə şimşad olur; Onu görcək qəmdən can azad olur. M.P.Vaqif. Qəddin şümşadı ər-ərdir, üzün qızılgüldən tərdi
Полностью »çır-çır çığırmaq – bərk çığırmaq, qışqırmaq, bağırmaq. Sabah yola düşəndə də [uşaq] çır-çır çığırırdı. “Aşıq Ələsgər”. [Şahbaz bəy:] Şərəfnisə, qadan
Полностью »...yerbəyer danışır. S.Rəhimov. 4. Hərəyə bir, hər dəfədə bir. Bir-bir vermək. Bir-bir paylamaq.
Полностью »в сочет.: fır-fır fırlanmaq вертеться (крутиться) волчком: 1. очень быстро кружиться 2. перен. быстро и много работать
Полностью »сущ. 1. скрипение. Təkərlərin cır-cırı (cırıltısı) скрипение колёс 2. трещотка: 1) игрушка, а также вообще устройство, издающее треск 2) тех. маш. наз
Полностью »zərf. un à (və ya par) un, par pièce, à la pièce, l’un après l’autre, consécutivement ; ~ çıxış etmək intervenir l’un après l’autre
Полностью »Müxtəlif hal şəkilçiləri ilə: bir-biri ilə, bir-birinə, bir-birindən, birbirini – qarşılıq bildirir. İtlərin hürməyi, ovçuların səsləri, nökər və meht
Полностью »z.: ~ əsmək to tremble / to shake* all over, to shudder (at); ağcaqayın yarpağı kimi ~ əsmək to tremble like an aspen leaf*
Полностью »z. one by one, one at a time, one after another; ~ gəlmək to come* one by one / one after another; ~i ilə one with another, with each other; ~i ilə mü
Полностью »в сочет. çır-çır çığırmaq кричать, орать во все горло (во всю глотку), драть горло (глотку), надрываться
Полностью »I сущ. 1. плакса II прил. плаксивый (ребёнок); zır-zır ağlamaq плакать навзрыд; zır-zır zırıldamaq визгливо и протяжно плакать
Полностью »I прил. охриплый, хриплый: 1. сиплый, нечистого тона, сопровождаемый шумами. Xır-xır səs охриплый голос 2. издающий такие звуки II сущ. хрип III нареч
Полностью »в сочет. tir-tir əsmək (titrəmək) дрожмя дрожать, сильно дрожать, трепетать (от страха), трястись; soyuqdan tir-tir əsmək дрожать от холода
Полностью »звукоподр. звуки, издаваемые собакой; mır-mır mırıldamaq беспрерывно ворчать, рычать
Полностью »сущ. хохотун, хохотунья, хохотушка (охотник посмеяться); hır-hır hırtıldamaq хохотать, скалить зубы
Полностью »звукоподр. кар-кар; карканье; qır-qır etmək каркать: 1. о вороне: кричать, издавать звуки, похожие на “кар-кар” 2. перен. ворчать. Bəsdir qır-qır etdi
Полностью »n. lightning, flash ir streak of light in the sky caused by the discharge of an electric spark in a thundercloud.
Полностью »...qohumların) ixtiyarına keçən mal, mülk və s. miras. İrs almaq. İrs çatmaq. – [Gülsabah:] Xanım, qardaşın arvadının məgər irsdə payı var? M.F.Axundzad
Полностью »I сущ. 1. работа: 1) деятельность, занятие. Fiziki iş физическая работа, əqli (zehni) iş умственная работа, ev işi домашняя работа, tədqiqat işi иссле
Полностью »I (Vedi, Şərur, Gəncə, Qarakilsə, Meğri) saçın ayrıcı, tağ. – İvi: düz ayırmıyıfsan (Qarakilsə) II (Qarakilsə) arx. – Balaca bir iv qaz, bı su axıp ge
Полностью »...пространство внутри чего-л. Evin içi внутренность дома, vaqonun içi внутренность вагона 2) внутренности (органы, расположенные в брюшной и грудной по
Полностью »...doxsan üçüncü il тысяча девятьсот девяносто третий год, yeni il новый год, ilin fəsilləri времена года, ilin ortası середина года, gələn il: 1. будущ
Полностью »I сущ. 1. бечёвка (тонкая веревка) 2. верёвка (скрученные или свитые в виде шнура пряди шерсти, хлопка и др. волокнистых материалов). İplə bağlamaq св
Полностью »I прил. 1. крупный: 1) состоящий из отдельных частей, частиц, элементов большого размера. İri qar dənələri крупные снежинки, iri yağış damcıları крупн
Полностью »...объединенных общностью присхождения, наследственных особеннсотей). “Ali” irq “высшая” раса
Полностью »сущ. наследие, наследство (явление культуры, быта и т.п., оставшиеся от прежних деятелей, от прошлого). Ədəbi irs литературное наследие, mənəvi irs ду
Полностью »I сущ. собака: 1. домашнее животное. Yaman it злая собака, yiyəsiz it бездомная собака, zəncirli (zəncirdə saxlanan) it цепная собака, quduz it бешена
Полностью »I (Quba) qoxu, iy. – Üzərrigi yandıraduğ, yaxşı in verədü II (Culfa, Naxçıvan, Ordubad, Şərur, Zəngilan) hin III (Göyçay) səs. – Mənim inim ona çətin
Полностью »1 I сущ. запах. Kəskin iy острый запах, bənövşə iyi запах фиалки; iy bilmək распознавать запахи, iy duymaq чувствовать запах II прил. пахучий; iy vəzi
Полностью »...или лапы на какой-л. поверхности. Ayaq izləri следы ног, dovşan izi заячий след 2. углубление, полоса на поверхности чего-л. после движения, перемеще
Полностью »is. [ər.] Mənşə və bəzi irsi xüsusiyyətlərinə (saçlarının, dərilərinin rənginə, başlarının quruluşuna və s.) görə bir olan tarixən təşəkkül tapmış ins
Полностью »...ölçücə, cüssəcə böyük, yekə; cüssəli, həcmli. İri qazan. İri bədən. İri əl. İri uşaq. İri fındıq. – [Xanım] uzun, mütənasib boylu, sağlam bədənli, ir
Полностью »is. 1. Uzun pambıq, kətan, yun və s. liflərindən eşilib hazırlanan və əsasən bağ kimi işlədilən məmul. İplə bağlamaq. Tayları iplə sarımaq. – [Ağa:] G
Полностью »...tamam olduqda ehsan vermək. İldən-ilə, illərdən-ilə – hər il, il keçdikcə, ilbəil, durmadan. Çay dediyi sözlər yerini aldı; İldən-ilə gölün suyu azal
Полностью »is. [ər.] Namus, ismət, iffət, şərəf (çox vaxt namus sözü ilə birgə işlənir). Xain olsaq əgər bu dünyadə; İrzü namusumuz gedər badə. M.Ə.Sabir. [Piri
Полностью »is. 1. Bir şeyin içərisi, daxili, iç tərəfi. Əvvəl evin içi, sonra çölü. (Ata. sözü). Mağaranın içi yumşaq ağac qabıqları ilə döşənmişdi. A.Şaiq. Əşrə
Полностью »межд. разг. аку гьа! (тажубвал ва мягьтелвал ийидайла, маса гафарихъ галаз лугьуда)
Полностью »is. 1. Fəaliyyət, çalışma, zəhmət, əmək. Əqli iş. Fiziki iş. İş görmək. Elmi iş. İşlə məşğul olmaq. – İş insanın cövhəridir. (Ata. sözü). İş rəncbərin
Полностью »местоим. 1. абур; абруз; абрук; он видел их адаз абур акуна; позови их абруз эвера; не трогай их абрук кямир. 2. абрун; их дом абрун кIвалер.
Полностью »is. 1. Canavar, tülkü kimi heyvanların mənsub olduğu yırtıcı məməli heyvanların xüsusi fəsiləsinə mənsub ev heyvanı. Çoban iti. Həyət iti. Ov iti. – İ
Полностью »is. Maddələrin, şeylərin burun qişasının xüsusi sinirlərinə təsir etmə xassəsi. Kəskin iy. İy duymaq. Onun burnu yaxşı iy bilir. – Güllərin ətri otlar
Полностью »is. Pambıqdan, yundan və s.-dən iplik əyirmək üçün ortası şiş, iki ucu sivri ağac alət. Qərənfil bacı gözünü əlindəki iydən çəkib hirsli-hirsli … baxd
Полностью »is. 1. İnsan və ya heyvan ayağından səth üzərində qalan nişanə; ləpir. Canavar izi. Qarın üstündə dovşan izi var. – Talada quzu gördüm; Bir maral izi
Полностью »1. внутренность, внутрення часть; 2. нутро, внутренности, ливер, требуха; 3. сердцевина, ядро; 4
Полностью »местоим. 1. ада; вещи, купленные им, находятся здесь ада къачур шейэр ина ава. 2. абруз; дайте им книги абруз ктабар це.
Полностью »предлог 1. -ай, -яй; вышел из дому кIваляй экъечIна; прибыл из города шегьердай атана; вырыть из земли ччиликай эгъуьнна хкудун; из крестьян лежб
Полностью »...хадай. Ata. sözü dil var bal gətirər, dil var bəla gətirər; 2. -ır, -ir, -ur, -ür; -dır, -dir, -dur, -dür; хъваз ава (хъвазва) içir; гьина ава? (гьин
Полностью »...didmək, parçalamaq” anlamında işlədilib. Görünür, qıs (qır) və ıs (ır) sözü kökdaş olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »...feilindən əmələ gəlib, əsli artur (увеличивать) kimi olub. İndiki –ır şəkilçisi –dır4 şəkilçisindən törəmədir, hazırda sinonim kimi işlədilir (gəz və
Полностью »гл., ни-куь вуж-вуч; -да, -на; -а, -ир, -рай, -мир са нин-куьн ятӀани чкадал хьурун, дегиш авун, дегишарун. Зун эвезариз алахъмир, ам валай алакьдач
Полностью »...(от греч. irís (irídos) - радуга) см. тж. иридиевый Химический элемент (Ir), тяжёлый тугоплавкий редкоземельный металл серовато-белого цвета (использ
Полностью »...ква qabağımda kağız-qələm var; 2. -dır, -dir, -dur, -dür; 3. -ır, -ir, -ur, -ür; ам кардик ква o, işləyir; кӀелек ква oxuyur; 4. dəyər, layiqdir; хъс
Полностью »...çevrilməsi isə mümkündür. Bir vaxtlar dodaq sözünün sinonimi kimi ir sözü işlədilib (indi irişmək sözündə qalıb). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »...dəhşətli tufan / hadisə; 2. d.d. eybəcər, çirkin, iyrənc, kif ir, idbar, pis; ~ houses eybəcər / pis evlər; 3. çox şiddətli, güclü, bərk; ~ noise güc
Полностью »урус, сущ.; -яди, -яда; -яр, -йр, -йра тайин тир са кьадардин чил, мулк, чка. Алай йисан 22- августдиз Дагъустандин территориядиз сухулмиш хьайи
Полностью »Gəm isimdir, bəs -ir şəkilçisi ona necə əlavə olunub? Sözün əsli gəmğir olub, -gir4 şəkilçisi adlarda feil düzəldir (müqayisə et: oqğur –“посадить”; q
Полностью »Kök ir (çirk) hissəsidir, ondan irimək (гнить) feili düzəlib. İrin irimək feilindən sərin qəlibi üzrə əmələ gəlib. Başqa yozum: fars dilində bu söz “r
Полностью »...expose smb. to ~ bir kəsi, təhlükəyə məruz qoymaq; His life is ir, danger Onun həyatı təhlükədədir; to be out of ~ təhlükəsiz olmaq; ~ to a country
Полностью »f. noircir (se) vt, obscurcir (s’) vt, assombrir (s’) ; göy ~ır le ciel s’obscurcit ; hava qaralır le ciel s’obscurcit ; uzaqdan meşə qaralır la fôret
Полностью »...Yevlax) bax uzuno:xar. – Süleyman uzunhoqqar adamdı, maşına sığışme: ır; – Qədir uzunhoqqarın biridi (Bərdə); – Saf <lap> uzun adama uz
Полностью »гл., ни вуж-вуч; -да, -на; -из, -зава; -а, -ир, -рай, -мир; галчӀур тавун, галчӀур тахвун, галчӀур хъийимир чиляй тӀуз ялун. Абур кьведни жанавур г
Полностью »...Кускафтар я, гадаяр... Генжали явашнавай ванцел рахана. КичӀе жем ир... Къ. М. Экуь инсан. Кускафтар кисна. Гила Мамрашрин багълара, а патал алай к
Полностью »...daxili fleksiya zəminində əmələ gəlib. Belə məlum olur ki, -ır şəkilçisi adlardan feil düzəldib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »...özü də iraq kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Sözün ilkin kökü ir (ur) sözüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »...şirin sözləri, Qaradı qaşları, ala gözləri, Sən də muradına ir, səhər yeli! (“Əsli və Kərəm”)
Полностью »...bilmədim. Güman ki, sözün etimonu qısmaq feili ilə bağlıdır, -ır isə ondan ad düzəldib: gəlmək və gəlir (доход) qəlibi üzrə. (Bəşir Əhmədov. Etimolog
Полностью »|| БАРЧУМАРУН рах., гл.;, -да, -на; -из, -зава; -а, -ир, -рай, -мир барчимар || барчумар авун, барчимар || барчумар тавун, барчимар || барчумар тахву
Полностью »...“duz”la bağlıdır, “od” anlamını verir, -ər isə “kişi” deməkdir (xıd-ır “od kişisi” kimi başa düşülə bilər). Səbəbi isə odur ki, Xıdır peyğəmbər kiçik
Полностью »гл., каузат.; -да, -на; -из, -зава; -а, -ир, -рай, -мир; галукьар тавун, галукьар тахвун || гахлукьар тавун, гахлукъармир || галукьар хъийимир 1) ни
Полностью »Sözün qədim kökü ay (разделять) feilidir, -ır şəkilçisi köç-ür-mək qəlibi üzrə ay felini təsirli feilə çevirib, sonra köklə qaynayıb-qarışıb. Ay sözü
Полностью »...Tatar dilində az sözündən az-sı-maq feili əmələ gəlib onlarda az-sı-n-ır-qa (az hesab et) sözü də var. Əsirgə feili azsınırqa kəlməsinin dəyişmiş for
Полностью »1. Sözün etimonu ir kəlməsidir və tez deməkdir. Anadolu türkləri nəyi isə sonrakı günə (aya...) saxlamağı bəyan edərkən ertələ sözünü işlədirlər. 2. B
Полностью »гл., ни вуж; -да, -на; -из, -зава; -а, -ир, -рай, -мир; илифар авун, илифар тавун, илифар тахвун, илифар хъийимир 1) махсус гьазурнавай, са квез ят
Полностью »...contradicion l’un avec l’autre ; onların fikirləri bir-birinə ~ir ils ont des idées opposées ; 3) zərf. contrairement adv, au contraire ; ~ hərəkət e
Полностью »|| МИЛИЦИОНЕР урус, сущ.;~ди, - да; -яр || ~ар, ~ирцуры, ~ир || ра милициядин жергедин къуллугъчи. Шегьерда, -. алава хъувуна ада, поступал алай мили
Полностью »...təhrik elə), ötkür (yola sal və s.). Təsirli feil düzəldən –ır4 şəkilçisi (köçür, keçir..), ehtimal ki, həmin –gır4 ( və ya –dır4) şəkilçisinin zəmin
Полностью »is. [ər.] Söyləmə, demə, danışma. □ İrad eləmək (etmək) – demək, söyləmək. İngiltərə vaizi Ser Deterdinq öz moizələrinin birində irad edirmiş ki, düny
Полностью »sif. İradəsi olmayan, iradəsi zəif, qətiyyətsiz. Zeynal iradəsiz bir gəncdi. S.Hüseyn
Полностью »sif. Möhkəm iradəyə, xarakterə sahib olan (bax iradə 1-ci mənada). İradəli oğlan. – [Günəş] nəzakətli, ciddi və iradəli bir qadın olmuşdu
Полностью »is. [ər.] 1. İnsan psixikasının, insanın öz qarşısına qoyduğu məqsədə nail olmaq, arzu və istəklərini həyata keçirmək qabiliyyətində təzahür edən xüsu
Полностью »sif. Hər şeyə irad tutan, hər şeydə bir nöqsan, eyib, qüsur tapmağa çalışan. İradçı adam
Полностью »is. [ər.] Nöqsan, kəsir, eyib, qüsur. □ İrad eləmək (tutmaq, saymaq) – nöqsan tutmaq, kəsrini, eybini demək
Полностью »is. İradəsi olmayan adamın hal və keyfiyyəti; iradə zəifliyi, qətiyyətsizlik. Toğrul artıq hökumət işlərindəki dəyərsizliyini və həddindən artıq zəifl
Полностью »