Поиск по словарям.

İntihar və ya özünəqəsd — qəsdən özünün ölümünə səbəb olan hərəkət. Risk faktorlarına depressiya, bipolyar pozuntu, şizofreniya, şəxsiyyət pozğunluğu kimi ruhi nasazlıqlar da aiddir. İntihar maliyyə çətinliklərindən, münasibətlər ilə bağlı çətinliklərdən və ya zorbalıqdan yarana bilər. Əvvəlki intihar cəhdlərinin tarixi intiharın tamamilə dəqiq göstəricisidir. İntiharların təxminən 20%-ində əvvəlki cəhd etmiş, onların 1%-i bir il ərzində və 5%-dən çoxu isə 10 il ərzində intihar ediblər. Özünə zərər verən hərəkətlər adətən intihar cəhdi deyil və özünə zərər verənlərin əksəriyyətində intihar riski yüksək deyildir. Bəzi özünə zərər verənlər intihar yolu ilə həyatlarını sona qoya bilər və ya özünə zərər və intihar riski üst-üstə düşə bilər. Qumarbazlıq intihar düşüncəsinin və cəhdlərinin artması ilə əlaqələndirilir. Patoloji qumarbazların 12–24%-i intihar cəhdləri edirlər. Qumarbazların arvadlarının intihar nisbəti ümumi əhalidən üç dəfə yüksəkdir.

Azərbaycanda intihar — == Arxa plan == === Ölkə qanunvericiliyi === === Dini fikirlər === VIII əsrdən Azərbaycanda yayılmış İslam dinin müqəddəs kitabında qeyd edilir: "Ey iman gətirənlər! Qarşılıqlı razılıqla edilən alış-veriş müstəsna olmaqla, bir-birinizin mallarını haqsız bəhanələrlə (haqsız yerə) yeməyin və özünüzü öldürməyin! Həqiqətən, Allah sizə qarşı mərhəmətlidir!" (Ən-Nisa surəsi) Əbu Hüreyrə başqa bir rəvayətlə Məhəmməd peyğəmbərin belə dediyini nəql edib: "Özünü boğub intihar edən Cəhənnəmdə də boğar. Özünə bir şey batırmaqla intihar edən həmin şeyi Cəhənnəm atəşində də özünə batırar. Özünü hündür bir yerdən atıb intihar edən Cəhənnəmdə də özünü atar". Şərqi pravoslav kilsəsinə görə intihar Tanrının fiziki həyat hədiyyəsinin rəddi hesab edilir. Roma-Katolik kilsəsi teologiyasına görə intihar "Öldürməyin" əmrinə zidd olan günahdır. == Statistika == === Ölkə statistikası === Ölkədə kəndlərə nisbətən şəhərlərin, əsasən də Bakının intihar payı digər yerlərdən daha çoxdur (2013-cü il məlumatı). Mütəxəssislərə görə rəsmi statistikada qeyd edilən rəqəmlər əslində “daha yüksək” olmalıdır, çünki intihar hadisələri adətən ailələrin açıqlamaq istəmədiyi mövzulardandır. Psixoloq Elnur Rüstəmova görə insanlar daha çox diqqət cəlb etmək üçün “göstərişli intiharlara” əl atır.

Kütləvi intihar – çoxlu sayda insanın birlikdə və ya eyni səbəbdən ayrı-ayrı yerlərdə kütləvi formada intihar etməsi. Kütləvi intihar hallarına tarixdə nadir hallarda rast gəlinsə də, bir çox nümunəsi mövcuddur. == Önəmli kütləvi intihar nümunələri == Eramızdan əvvəl 133-cü ilə baş vermiş Numantiya mühasirəsi zamanı, numantiyalılar təslim olmağın əvəzinə kütləvi intihar etmək yolunu seçmişdir. 1336-cı ildə Litvada yerləşən Pilenayi qalası Tevton ordeninin cəngavərləri tərəfindən mühasirəyə alınmışdır. Knyaz Margiris özünü və adamlarını müdafiə edə bilməyəcəyini başa düşəndə, düşmənin əlinə heç bir şeyin keçməməsi məqsədilə qalanı oda vermiş, özü və əsgərləri ilə birlikdə kütləvi intihar etmişdir. 1945-ci ilin aprel və may aylarında Almaniyanın şimalında yerləşən Demmin şəhərində yaşayan 900 nəfərə yaxın sakin Sovet ordunsunun əlinə keçməmək məqsədilə kütləvi intihar etmişdir. 1978-ci ildə Qayananın şimalında Cim Cons rəhbərliyindəki Xalqlar məbədi tərəfindən yaradılmış Constaun şəhərciyindəki 918 nəfər dini baxışları səbəbindən kütləvi intihar etmişdir.

Qazaxıstanda intihar — ölkədə qeyri-təbii ölümün ümumi səbəbi və uzun müddətli bir sosial problemdir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2011-ci il hesabatına görə, dünyada hər il intihar səbəbindən ölənlərin sayının 3.23% -i Qazaxıstana aiddir. Yeniyetmə və gənc yaşlıların intiharı ölkədə böyük bir problemdir. Qazaxıstanda bütün ölümlərin 12,2% -ni intihar təşkil edir. Qazaxıstandakı Psixoanalistlər Assosiasiyasının prezidenti Anna Kudiyarova deyir ki, əksər hallarda kişilər özünü asaraq öldürürlər. Qadınlarda, dərman həbləri apteklərdə mövcud olduğu üçün ilk növbədə gəlir. Silahlı intihar hərbçilər və polislər arasında geniş yayılmışdır . Tez-tez orduda intihar səbəbi təhlükəlidir. 15 yaşdan 19 yaşa qədər qızlar arasında ölkədə qeydə alınan intiharların sayı ən yüksəkdir və oğlanlar üçün bu, Rusiyadan sonra ikinci ən yüksəkdir. UNİCEF-in 2009-cu il hesabatında 1999-2008-ci illər arasında ölkə gəncləri arasında intihar hadisələrinin sayının 23% artdığı göstərilir.

İntihar hücumu və ya kamikadze hücumu bir aktivistin daşıdığı partlayıcı maddələrdən istifadə edərək özünü öldürməsi və ətrafına ziyan vurmasıdır. Bu hərəkəti edən şəxsə çox vaxt “canlı bomba” və ya “intiharçı” deyilir. Tarixdəki ilk intihar hücumları, yaponların müharibələrdə həyata keçirdikləri kamikadze hücumlarıdır. 1980-ci illərdən bəri intihar hücumları silahlı təşkilatlar tərəfindən sistematik olaraq istifadə olunur. Canlı bombanın əməliyyatda ölmədiyi təqdirdə əməliyyatın uğursuz hesab olunmasına görə intiharçının ölməsi bu əməliyyatların vacib şərtidir. Bu gün silahlı təşkilatlar adətən bu vasitəni son çıxış yolu kimi görürlər və ictimaiyyətdə səs yaratmaq və qorxu mühiti formalaşdırmaq məqsədi ilə belə əməliyyatlar icra edilir.

Aokiqaxara (yap. 青木ヶ原, "Yaşıl ağaclı düzənlik"); həmçinin Dzyukay (yap. 樹海, "Ağaclar dənizi") — Yaponiyanın Honşu adasında, Fudzi dağı ətəyində yerləşən meşə. 864-cü ildə Fudzinin püskürməsi nəticəsində dağın şimal-qərb yamacında sahəsi 40 km² olan lava yaylası meydana gəldi. Məhz bu ərazidə sonradan, tədricən çox qəribə görünüşə malik meşə meydana gəldi. Ərazidəki ağacların kökləri bərk lava örtüyünü dəlib keçə bilmədiyindən torpaq səthdə qəribə forma almışlar. Meşənin yerləşdiyi bölgənin relyefi çox parçalanmışdır və ərazidə çoxlu mağaralara rast gəlmək olar. Bəzi mağaraların uzunluğu yüzlərcə metr olur. Ümumən, meşənin meydana gəlmə tarixi təxminən 1200 il hesab olnur. Ehtimal olunur ki, meşə altında zəngin dəmir filizi yataqları mövcuddur.

İudaizmdə intihar— Yəhudilərin intihara dair fikirləri qarışıqdır. Ortodoksal Yəhudilikdə, intihar Yəhudi qanunları ilə qadağandır və günah kimi qəbul edilir. Yəhudiliyin Qeyri-ortodoksal formaları bu hərəkəti xəstəlik və ya iğtişaş nəticəsində ölümə daha yaxın bir hadisə kimi tanıya bilər (məqsədyönlü köməkçi intihar halları istisna olmaqla). Rabbi alimlər həm ölənlərə, həm də sağ qalanlara şəfqət əmr edir. İntihar etməkdə kömək etmək və bu cür kömək istəmək (bununla da günahkar bir iş yoldaşı yaratmaq) da qadağandır, Levit 19: 14-dəki "Korun qarşısına əngəl qoymayın" minimal bir pozuntusu, ravvinlər bu ayəni əngəl qoymağın hər hansı bir növünü qadağan etməsi kimi şərh etdilər : teoloji (məsələn, insanları saxta doktrinaya inandırmaq), iqtisadi (məsələn, pis maliyyə məsləhətləri vermək) və ya bu vəziyyətdə mənəvi büdrəmələr, habelə fiziki. Intihara qadağa Traktat Bava Kama 91b-dəki Talmudda qeyd edilmişdir. Semahot (Evel Rabbati) 2: 1–5, Yaradılış 9: 5-də bibliya qadağasını əsas gətirən Yaradılış Rabbah 34:13 ilə birlikdə sonrakı yəhudilərin intihar haqqında qanununun əsasını təşkil edir."Və şübhəsiz ki, canlarınızın qanını tələb edirəm." Yəhudi Qanun və Standartları Komitəsinin Mühafizəkar Yəhudilikdəki Yəhudi Qanunları orqanının alimləri "Mühafizəkar Yəhudilik" jurnalının 1998-ci ilin yay sayında, Vol. L, № 4. Bu qadağanı təsdiqləyir, sonra amerikalıların və avropalıların intihar etmək üçün kömək istəməsinin artan tendensiyasına toxunur. Mühafizəkar teshuva qeyd edir ki, bir çox insan tez-tez ölümcül xəstəliklərə tutulsalar da, əksər insanlar özlərini öldürməyə cəhd etmirlər.

Köməkli intihar — başqasının köməyi ilə intihar aktı. Bir çox yurisdiksiyalarda bir insanın intihar edərək ölməsinə kömək etmək cinayətdir. Köməkli intiharın qanuni olduğu əksər ölkələrdə fərdlər müəyyən meyarlara cavab verməlidirlər. Bunlara ölümcül xəstəliyə sahib olmaq, sağlam düşüncəli olduqlarını sübut etmək, ölmək arzusunu könüllü və dəfələrlə ifadə etmək, müəyyən edilmiş ölümcül dozanı özlərinin əl ilə qəbul etməsi daxildir. Qanunların əhatə dairəsi yerdən yerə dəyişir. Birləşmiş Ştatlarda köməkli intihar sadəcə yaşamaq üçün altı ay və ya daha az müddətə malik olanlar üçündür. Almaniya, Kanada, İsveçrə, İspaniya, İtaliya, Avstriya, Belçika və Niderland kimi digər ölkələrdə ölümcül diaqnoz tələb olunmur və könüllü evtanaziyaya əlavə olaraq icazə verilir.

Özünüfəda, həmçinin altruist intihar — şəxsin başqalarını xilas etmək və ya onlara fayda vermək, qrupun rifahı və ya cəmiyyətin adət-ənənələrini və şərəfini qoruyub saxlamaq üçün öz həyatını qurban verməsi. Həmişə qəsdən həyata keçirilir. Xeyirxah intihar insanın daha böyük xeyir üçün öz həyatını fəda etməsini ifadə edir. Belə bir fədakarlıq müəyyən bir hərəkəti yerinə yetirmək üçün və ya cəmiyyətdə təbii tarazlığı saxlamaq üçün edilə bilər. Emil Durkhaym özünün "İntihar: Sosiologiyada tədqiqat" kitabında altruist intiharı cəmiyyətlə ifrat inteqrasiyanın məhsulu kimi görmüşdür. Kitabında real həyat nümunələri arasında "ailəsi/ictimaiyyəti/ölkəsi uğrunda döyüşə getməyi seçən əsgər" daxildir. Bununla belə, bu cür kateqoriyalaşdırma mübahisəli olaraq qalmışdır, çünki bu cür hərəkətlərin cəsarətini aşağı salırdı. Durkhayma görə, altruist intihar eqoist intihar, fatalist intihar və anomik intiharla ziddiyyət təşkil edir. Bunun əksinə olaraq, bir dövlətin gücü ilə törədilən "qurban" yevgenika və ya kütləvi qətl adlandırılır, lakin başqa bir şəkildə "məcburi əhali məhdudiyyətləri" və ya "əhali nəzarəti" kimi adlandırıla bilər. == Etiraz forması kimi == === Tibetdə === 2022-ci ilin may ayına olan məlumata görə, 160 rahib, rahibə və adi insan Tibetdə özünü yandırmışdır.

İntihar

Demmində kütləvi intihar (alm. Massensuizid in Demmin‎; ing. Mass suicide in Demmin) - 1945-ci ilin 1 may tarixində Almaniyanın Meklenburq-Ön Pomeraniya vilayətində yerləşən Demmin şəhərində baş vermiş kütləvi intihar hadisəsi. Üçüncü Reyx tərəfindən Sovet ordusuna qarşı aparılan propaqandadan təsirlənən şəhər sakinləri sovet əsgərlərinin şəhərə yaxınlaşması ilə bağlı xəbərləri aldıqdan sonra, sağ ələ keçməməkləri üçün özlərini öldürmüşdür. Kütləvi intihar nəticəsində mindən çox şəhər sakinin bir necə saat ərzində canına qəsd etdiyi ehtimal olunur.

İntihar (fr. Le Suicidé) ― Eduard Mane tərəfindən 1877-1881-ci illər arasında tamamlanan kiçik yağlı boya tablosu. Manetin yaradıcılığı çərçivəsində rəsm çox az tədqiq edilmişdir, çünki sənət tarixçiləri Manet sənətinin inkişafı çərçivəsində əsərə yer tapmaqda çətinlik çəkmişlər. Rəsmin təsviri məzmunu yenicə özünü güllələmiş kimi görünən bir adamla - çarpayıda əyilmiş halda hələ də əlində silah tutan - və bir neçə mebel parçası ilə məhdudlaşır. Manet intiharın əvvəlki təsvirlərini sildi və heç bir hekayə məzmunu və ya "mənəviləşdirmə meyli" təmin etdi. Ulrike İlq tablonu Qustav Kurbetin realizmi ilə əlaqələndirərək qeyd edir ki, Kurbet Ornanda dəfn (1849–50) əsərində də ölüm təsvirindən istifadə edib, bu əsər Kurbet sonralar onu yeni bədii yanaşmasının başlanğıcı kimi təsvir edib. Le Suicidé-nin realizmi, onun faktiki intiharı təsvir etdiyinə dair fərziyyələri gücləndirdi, lakin mövzu, əgər varsa, məlum deyil. Fərziyyələr on ildən çox əvvəl Manetin studiyasında intihar edən Manetin köməkçisi ilə bağlı idi. Rəsmlə əlaqəli olması təklif edilən başqa bir intihar Emil Zolanın 1866-cı ildə yazdığı bir rəssamın intiharıdır. Son tənqidçilər bu assosiasiyaları kiçik hesab edirlər.

Cənubi Koreya intihar hallarına görə dünyada 12-ci yerdədir. Cənubi Koreya İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatında ən yüksək intihar nisbətinə malikdir. 2012-ci ildə intihar dördüncü ən yüksək ölüm səbəbi olmuşdur. İnkişaf etmiş dünyanın digər ölkələri ilə müqayisədə yüksək intihar nisbətləri yaşlılar arasında intiharın yayılması ilə daha da ağırlaşır. Yaşlı koreyalılar arasında intihar faktorlarından biri Cənubi Koreyada yaşlı vətəndaşlar arasında geniş yayılmış yoxsulluğun miqdarı ilə bağlıdır, ölkənin yaşlı əhalisinin təxminən yarısı yoxsulluq həddinin altında yaşayır. Yaşlılar üçün zəif maliyyələşdirilən sosial təhlükəsizlik şəbəkəsi ilə birlikdə bu, onların ailələri üçün maddi yük olmamaq üçün intihar edərək ölmələri ilə nəticələnə bilər, çünki uşaqların valideynlərinə baxdığı köhnə sosial quruluş ənənəsi XXI əsrdə böyük ölçüdə itib. Nəticədə kənd yerlərində yaşayan insanlarda intihar halları daha yüksək olur. Bu, xüsusilə iş üçün müraciət edərkən yaşlılara qarşı ayrı-seçkiliyin son dərəcə yüksək olması ilə əlaqədardır və 50 yaşlarında olanların 85,7%-i ayrı-seçkiliyə məruz qalır. Yaş ayrı-seçkiliyi yoxsulluq dərəcələrinə təsir etməklə yanaşı, intiharla da birbaşa əlaqəlidir. İntihar, 10-39 yaş arası koreyalılar arasında ən əsas ölüm səbəbidir.

"İntihar" (fr. Le Suicide) — Emil Durkhaymın 1897-ci ildə nəşr olunan əsas əsəri. Kitab sosioloji tədqiqat modeli olmuşdur. Durkhaym intiharın psixoloji yox, yalnız sosial səbəbləri olduğunu sübut etməyə çalışaraq mövcud rəsmi statistikanın ikinci dərəcəli təhlili metodundan istifadə etmişdir. Bir sıra tədqiqatçılar bu əsəri "metodoloji klassik", digərləri isə böyük uğursuzluq hesab edirlər. Durkhaym intiharın dörd növünü ayırd etmişdir: eqoist, altruist, anomik, fatalist. Eqoizm — başqalarını deyil, yalnız özünü sevmək istəyi. Altruizm — başqa bir insanın və ya insanların mənafeyinə yönəlmiş fədakar hərəkətləri təyin edən əxlaqi prinsip. Tipik olaraq, bu anlayış öz mənfəətini ümumi mənafeyə qurban vermək qabiliyyətini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Anomiya — müasir böyük şəhərlərdə mövcud olan, inqilab və ya üsyan dövründə ölkədə baş verən qanunsuzluq, normaların olmaması vəziyyəti.

Türkiyə Silahlı Qüvvələrində intihar — Türkiyə Silahlı Qüvvələrində xidmət edən hərbçilərin intihar etməsi halları. 1990-cı illərin sonlarında Türkiyə Silahlı Qüvvələrində intihar nisbətləri nəzərəçarpacaq dərəcədə artmışdır. 2002–2015-ci illər arasında təxminən 1,141 əsgər intihar etmişdir. 2013-cü ildə Milli Müdafiə Naziri İsmət Yılmaz Silahlı Qüvvələrin məsələ ilə mübarizə apardığını bildirmişdi. Türkiyə Silahlı Qüvvələri yüksək intihar nisbətləri ilə mübarizə aparmaq üçün 2013-cü ildə müalicə olaraq hər əsgərə bir dost təyin etmişdir. Həmçinin 2013-cü ildə hərbi intiharların hər üç gündə bir nəfərə çatdığı bir vaxtda Türkiyədə hərbi xidmət 15 aydan 12 aya endirilmişdir. 2014-cü ildə İslam Dövləti və YPG-yə qarşı döyüşlərdə travma alan bir Türkiyə əsgəri daha iki əsgəri öldürməsi, sonra isə intihar etməsi ilə gündəmə gəlmişdi. 2015-ci ildə türk əsgərləri dinc əhalidən 2,5 dəfə çox intihar etmişdir. Əsgərlərə verilən G3-lərə intihar əleyhinə tətiklər əlavə edilmişdir. Türkiyə ordusu əvvəllər intihar edən əsgər ailələrinə pul cəzası kəsmiş və onların istifadə etdikləri güllənin pulunu ödəmələrini tələb etmişdir, lakin silahlı qüvvələr təzyiq altında bu tətbiqi ləğv etmişdir.

İntiharçılar dəstəsi (ing. Suicide Squad) — DC Comics nəşriyyatının eyniadlı antiqəhrəman komandası əsasında çəkilmiş 2016-cı il istehsalı superqəhrəman filmi. Filmin rejissoru və ssenaristi Devid Eyerdir. Filmin rollarında Uill Smit, Cared Leto, Marqo Robbi, Yuel Kinnaman, Viola Devis, Cay Kortni, Cey Ernandes, Adevale Akinnuoye-Aqbace, İke Barinholtz, Skott İstvud və Kara Delevin çıxış etmişdirlər. "İntiharçılar dəstəsi" filmində Amanda Uollerin başçılıq etdiyi gizli hökumət agentliyinin təhlükəli qara əməliyyatlara göndərmək və dünyanı güclü təhdiddən xilas etmək üçün supercinayətkarlardan ibarət komanda qurmasından bəhs edilir. Warner Bros. Pictures filmin istehsalına 2009-cu ilin fevralında başlamışdır. 2014-cü ilin sentyabrında Devid Eyer filmin rejissoru və ssenaristi təyin olunmuşdur və oktyabr ayında aktyor və aktrisa seçimləri başlamışdır. Əsas çəkilişlər 13 aprel 2015-ci ildə Ontario əyalətinin Toronto şəhərində başlamış və həmin ilin avqust ayında İllinoys ştatının Çikaqo şəhərində başa çatmışdır. "İntiharçılar dəstəsi" filminin premyerası 1 avqust 2016-cı ildə Nyu-York şəhərində baş tutmuşdur və 5 avqust 2016-cı ildə ABŞ-də 2D, 3D və IMAX 3D formatlarında buraxılmışdır.

“Suicide Squad: The Album” - eyni adlı filmin musiqi albomudur. Albom 5 avqust 2016-cı ildə Atlantic Records və Warner Bros. Records tərəfindən çıxarılmışdır. Stiven Prays tərəfindən yazılmış instrumental film musiqilərinin toplandığı Suicide Squad (Original Motion Picture Score) adlı albom isə WaterTower Music tərəfindən 8 avqust 2016-cı ildə çıxarılmışdır. Albomun dijital versiyasında səkkiz bonus trek də yer almışdır. ABŞ-da 182,000 nüsxə satışla albom Billboard 200 hit paradında birinci yerdə debüt etmişdir. 128,000 satış göstəricisi ilə albom həftənin ən yaxşı satılan albomu olmuşdur. 500.000 nüsxə ilə satışa görə İntiharçılar dəstəsi musiqi albomu qızıl sertifikat almışdır. Filmdə istifadə olunmuş bəzi mahnılar, filmin musiqi albomuna daxil olmamışdır. Həmin mahnıların siyahısı aşağıdadır: The Animals – "The House of the Rising Sun" Lesli Qor – "You Don't Own Me" Rolling Stones – "Sympathy for the Devil" Rik Ceyms – "Super Freak" AC/DC – "Dirty Deeds Done Dirt Cheap" Kanye Vest – "Black Skinhead" Rae Sremmurd ft.

Amanda Mişel Todd (ing. Amanda Michelle Todd; 27 noyabr 1996, Port Kuitlam[d], Britaniya Kolumbiyası – 10 oktyabr 2012, Port Kuitlam[d], Britaniya Kolumbiyası) — YouTubea yerləşdirdiyi videoçarxdan sonra intihar edən, Kanadanın Britaniya Kolumbiyası əyalətində yaşamış 15 yaşlı orta məktəb şagirdi. İntihar etmədən əvvəl YouTubeda yayınladığı videoda o intihar səbəbindən, Facebookda yaşadığı istismardan, çılpaq şəkillərinin İnternetdə paylaşılmasından, özü-özünə xətər yetirməsindən və ona yaxın bir insan tərəfindən hücuma məruz qalmasından bəhs edir. Videoçarx müddətində danışmayan və yalnız əlindəki kağızlara yazdığı mətnləri göstərən Todd, necə şantaj edildiyini, ona necə fiziki və mənəvi hücumların olduğunu izləyənlərə çatdırır. 10 oktyabr axşam vaxtı Kanada polisi Amandanın Port Kuitlamdakı evindən ani ölüm xəbərini almış, istintaq başlatmış, sosial media da mövzunu araşdırmaya başlamışdır. Amanda Toddun intiharı Kanadada və bir çox digər ölkələrdə sosial media vasitəsilə insanlara qarşı edilən zorakılıq mövzusunda müzakirələrə səbəb olmuşdur. Todd Kuitlamdakı CABE orta məktəbinin 10-cu sinif şagirdi idi.

İntihar və ya özünəqəsd — qəsdən özünün ölümünə səbəb olan hərəkət. Risk faktorlarına depressiya, bipolyar pozuntu, şizofreniya, şəxsiyyət pozğunluğu kimi ruhi nasazlıqlar da aiddir. İntihar maliyyə çətinliklərindən, münasibətlər ilə bağlı çətinliklərdən və ya zorbalıqdan yarana bilər. Əvvəlki intihar cəhdlərinin tarixi intiharın tamamilə dəqiq göstəricisidir. İntiharların təxminən 20%-ində əvvəlki cəhd etmiş, onların 1%-i bir il ərzində və 5%-dən çoxu isə 10 il ərzində intihar ediblər. Özünə zərər verən hərəkətlər adətən intihar cəhdi deyil və özünə zərər verənlərin əksəriyyətində intihar riski yüksək deyildir. Bəzi özünə zərər verənlər intihar yolu ilə həyatlarını sona qoya bilər və ya özünə zərər və intihar riski üst-üstə düşə bilər. Qumarbazlıq intihar düşüncəsinin və cəhdlərinin artması ilə əlaqələndirilir. Patoloji qumarbazların 12–24%-i intihar cəhdləri edirlər. Qumarbazların arvadlarının intihar nisbəti ümumi əhalidən üç dəfə yüksəkdir.

İltihab (lat. inflammatio) yerli və ümumi patoloji prosess, və ya patoloji qıcıq və təsirlərin nəticəsində orqanizmin hüceyrə strukturlarının zədələnməsinə qarşı bir reaksiyadır.Normal halda immun sisteminin hüceyrələri toxuma hüceyrələrinin bütün hissələrində səpələnmiş vəziyyətdə olur .Əgər orqanizmin müəyyən sahəsində yoluxma mərkəzi yaranırsa immun sisteminin hüceyrələri və onların sintez etdikləri faktorlar həmin sahədə cəmlənirlər .Bunu təmin edən proseslərə ilktihab reaksiyaları deyilir .İltihab prosesi üçün 3 əsas əlamət xarakterikdir : yoluxmuş sahənin qanla təchizatının güclənməsi endotelial hüceyrələrin yığılması nəticəsində kapilyarların keçiriciliyinin artması leykositlərin venullardan ( venoz kapilyarlardan) yoluxma sahəsinə doğru miqrasiyası.İltihabın ilk mərhələlərində buraya neytrofillər , sonra isə monositlər və limfositlər toplanırlar . Yoluxmanın tipindən asılı olaraq patogenə qarşı müxtəlif cür immunoloji reaksiyalar yaranır:1.Hüceyrəxarici patogenlərə yoluxma zamanı immun sisteminin mübarizəsi bilavasitə bu patogenlərin məhv olmasına və onların toksiki məhsullarının təsirinin neytrallaşdırılmasına yönəlir . Bu Bu prosesdə əsas işi komplement sistemi və faqositar hüceyrələr yerinə yetirir . Anticisimlər isə köməkçi və neytrallaşdırıcı funksiyanı yerinə yetirir. Hüceyrədaxili patogenlərə qarşı mübarizənin isə 2 alternativ üsulu mövcuddur : 1.yoluxmuş hüceyrənin T sititoksiki limfositlərlə məhvi 2 .T helperlər tərəfindən makrofaqların aktivləşdirilməsi . Qədim Roma yazıçısı Avl Korneliy Sels ilk dəfə iltihabın xarici əlamətlərini təsvir etmişdir: lat. rubor — "qızartı", qızarma, eritema lat. tumor — "şiş", şişginlik lat. calor — "hərarət", yerli (nahiyyənin) hərarətin(in) qalxması lat.

Adila Sedraia (fr. Adila Sedraïa) və ya İndila (fr. Indila) (26 iyun 1984-cü il, Paris, Fransa) — Fransa müğənnisi və mahnı müəllifi. 24 fevral 2014-cü ildə yayımlanan Mini World albomundakı "Dernière Danse" mahnısı ilə Fransada ən yaxşı on sinql siyahısında ikinci sırada yer alır. İndila 26 iyun 1984-cü il-də Parisdə anadan olub. Musiqi karyerasına başlamamışdan əvvəl İndila, bir qəsəbədə turist rəhbəri olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Məhz o zamanlardan musiqini çox sevdiyini, lakin buna vaxt ayıra bilmədiyini söyləmişdir. "Le Parisien" qəzetinə verdiyi müsahibədə İndila adının hind əsilli bir ad olduğunu söyləmişdir. Hind, əlcəzairli, kambocalı və misirli qanının daşıyıcısıdır.

İntibah — müəyyən qədim mədəniyyətin tarixin müəyyən aralığında sanki yenidən dirçəlməsi, oyanması hadisəsi. Hər hansı xalqın və ya yaxın mədəniyyətə məxsus xalqların inkişafında parlaq dövr. "İntibah" kəlməsi ərəb mənşəlidir. Elmin və incəsənətin çiçəkləndiyi Avropa İntibah dövrü, Müsəlman İntibahı, Azərbaycan İntibahı və bir çox digər İntibah dövrləri mövcuddur. Bunlar arasında ən geniş yayılmış, öyrənilmiş olan Avropa İntibah dövrü və ya Renessansdır.

İntizar — həsrət içərisində, səbirsizliklə birini ya da birilərini gözləmə mənasına gələn söz. Həmçinin bu mənalara da gələ bilər: İntizar (müğənni) — Türkiyə müğənnisi "İntizar" — Azərbaycan müğənnisi Elmira Rəhimovanın mahnısı "İntizar" — Türkiyə müğənnisi Nilufərin Sensiz Olmaz adlı albomunda yer alan bir parça.

İrtica (arb: رُجُع rücu kökündən, de: réaction — az: reaksiya) və ya geriçilik (az: "əvvəlki yerə qayıtmaq"), reaktsionizm əvvəlki vəziyyətə qayıtmağı tələb edən, həddindən artıq mühafizəkar və mütərəqqi olanlara qarşı olan, hər hansı bir ictimai və ya siyasi hərəkat və ya ideologiyadır. Sosial elmlər doktoru Emre Konqar "insanın tarixi inkişaf prosesinə, istehsal münasibətlərinə, istehlak və bölüşdürmə münasibətlərinə və siyasi rejimlərə görə" reaksionizmi təsnif etmişdir. Bu tərifə görə, bəşəriyyət tarix boyu inkişaf və tərəqqi göstərmişdir. Konqarın tərifinə görə yığıcılıq, ovçuluq, kənd təsərrüfatı, sənaye və informasiya cəmiyyəti kimi mərhələləri geri almaq və ya dayandırmaq mürtəcilikdir. Zamanla istehsal əlaqələri, ibtidai klanlar, köləlik, feodalizm, kapitalizm və sosializm kimi dəyişmişdir. Bu dəyişiklikləri geriyə qaytarmağı müdafiə etmək mürtəcilikdir. Allahın adı ilə cəmiyyəti idarə edən mütləq hüquqi və inzibati səlahiyyətlərə sahib olan hökmdarlar və səltənətlər öz yerlərini konstitusional krallıqlara və respublikalara buraxmışdırlar. Müasir dövlətlərdə fərdi hüquq və azadlıqlar demokratik və dünyəvi qanunlarla təmin olunur. Müasir və demokratik rejimlərdən daha çox, dini qaydaların insanlara qarşı tətbiq olunduğu antidemokratik rejimləri tələb etmək mürtəcilikdir. Bu termin Qərbdə Böyük Fransa inqilabı dövründə cinayətkar monarxiya rejiminə və ya onun şərtlərinə qayıtmaq istəyən əks-inqilabçıları təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir.

İttiham — şəxsin cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş konkret əməli törətməsinin israr edilməsi. İttihamın əksi bəraətdir ("təqsirli deyil"). Şotlandiya və Niderlandda həmçinin "sübut edilmədi" verdikti də mövcuddur, hansı ki o da bəraət sayılır.

İxtira keçmişdə məlum olmayan yeni bir şeyin yaradılması; elmin, texnikanın müxtəlif sahələrində texniki həllinə görə fərqlənən və iqtisadi səmərə verən yenilik; bu yeniliyin aşkar edilməsi; yaradıcı iş nəticəsində keçmişdə məlum olmayan yeni bir şey tapma, kəşf, icad etmə, naməlum olan, yenilik əldə etmə; yaratma; Məsələn, yeni maşın ixtira etmək. məcazi mənada uydurma, qondarma, yalan. Məsələn, bu söz sənin ixtirandır; xalq təssərrüfatının, sosial və mədəni quruculuğun və ya müdafiəsinin hər hansı sahəsində məsələnin müsbət səmərə verməklə yeni və mühüm fərqlərlə texniki həlli; məhsulun texniki səviyyəsinin və keyfiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə artırılmasını, texnologiyanın təkmilləşdirilməsini, əmək səmərəliliyinin qaldırılmasını və əmək fəaliyyəti şəraitinin yaxşılaşdırılmasını mümkün edən texniki yenilik; sözün geniş mənasında – texnikanın mövcud səviyyəsini yüksəltməklə məsələnin yeni texniki həlli. Məhdud mənada ixtira dövlətin ixtira kimi tanıdığı və ölkənin mövcud qanunvericiliyinə uyğun olaraq mühafizə etdiyi texniki nəticədir. mövcud olmayan materiya konstruksiyası və ya yeni xüsusi üsul olub, təsərrüfat üçün əhəmiyyətə malikdir. Yeniliyi tapanlara ixtiraçılar deyilir. İxtiraçı adını almaq üçün verilmiş problem həllinin ixtiraçılıq səviyyəsi olmalıdır. İxtira kimi qurğu, üsul, əşya, bitkilərin və heyvanların hüceyrələrinin quruluşlarının təsviri göstərilə bilər. İxtira sənaye mülkiyyəti sayılır. İxtiraçılıq hüququ patentlə müdafiə olunur.

İştaha və ya İştah — insanın qida qəbuluna xüsusi emosional halı. İştaha qida maddələrinə tələbatın xoş emosiyaları əsasında baş verir. Həzm sisteminin fəaliyyətində də dəyişiklik olur. Bu zaman tüpürcək və mədə şirəsi ifraz olunur. Həzm orqanlarının fəaliyyətinin artması iştahanı artırır. İştaha, əsasən, həzm mərkəzinin və mərkəzi sinir sisteminin qıcıqlanmasından, habelə orqanizmin ümumi vəziyyətindən asılı olaraq törəyir. Şərti reflekslər iştahanın nizamlanmasında böyük rol oynayır. Normal iştaha üçün qida rejiminin, qidanın keyfiyyəti və miqdarının, həzm sistemi vəziyyətinin böyük əhəmiyyəti var. İştahanı saxlamaq üçün tez-tez və az miqdarda qidalanmaq lazımdır. Şirniyyat iştahanı azaldır.

İctihad — Quranda və ya hədisdə haram-halal vəziyyəti qeyd olunmayan bir suala cavab tapmaq üçün bir fəqih və ya İslam hüququ mütəxəssisi tərəfindən mülahizələrdən istifadə etməkdir. İctihad Ərəb dili, kəlam, nazil olan mətnlər və usul-ul-fiqh, Həm sünnilər, həm də şiələr ictihad edirlər. İctihad, onu yerinə yetirmək qabiliyyətinə malik olanlar üçün dini bir vəzifə sayılır. İctihad etmək qabiliyyətinə malik olan İslam alimi "müctəhid" adlanır. Əxbarilər ictihadı rədd edirlər, çünki yalnız 14 məsumun qərəzsiz hökm verə biləcəyinə inanırlar. Əxbarilər bir şeyin haram və ya halal olduğuna əmin deyillərsə, onu haram hesab edirlər. Kənan Rövşənoğlu. "Şiəlikdə müctəhidlik institutu - Baku Research Institute". Bakı Araşdırmalar İnstitutu (az.). 2023-05-18.

Elektrik intiqalı — elektrik enerjisini mexaniki enerjiyə çevirən və həmin çevrilmiş enerjinin idarə olunmasını təmin edən elektromexaniki qurğuya deyilir. Elektrik intiqalı əsas etibarilə istehsal mexanizmlərinin hərəkət etməsi üçün tətbiq olunur. Onun struktur sxemi belədir: M -> ÖM -> İO. Burada M — mühərrik, ÖM — ötürücü mexanizm, İO — işci orqandır. Elektrik intiqalının elektrik hissəsi mühərrikdən və elektrik aparatlarından ibarətdir. Onun mexaniki hissəsi isə işçi orqanın xarakterindən asılı olaraq çarx qolu, sürgü qolu, reduktor, hərəkəti təmzimləyən sürət qutusundan və s. ibarətdir.