Поиск по словарям.

Mühəndislik (mühəndis ərəbcə həndəsəni bilən şəxs deməkdir) — bir peşə sahəsi olub, elmi-nəzəri cəhətdən əsaslanmış və empirik təsdiq edilmiş biliklərin və üsulların sistematik olaraq mənimsənilməsi və tətbiq olunmasını əhatə edir. Çağdaş cəmiyyətdə mühəndislik ali texniki Universitetlərin və ya mühəndislik fakültəsi olan Universitetlərin həmçinin İnstitutların hazırladıqları ixtisasçılar qrupu tərəfindən yerinə yetirilir. Mühəndislərin əsas məşğul olduğu sahələr maşınqayırma, informasiya texnologiyaları və sistemləri, elektrik-elektronika, dağ-mədən və metal emalı, tikinti, neft-kimya, robot texnologiyası, nanotexnologiya, müdafiə sənayesi və mühəndis iqtisadiyyatından ibarətdir. Mühəndislər təbiətdə mövcud olan material və güclərdən istifadə etməklə, onları hər hansı bir məqsəd üçün texniki cəhətdən tətbiq etməyə çalışır. Mühəndislər analitiki düşüncəyə, praktikyönümlü kifayət qədər nəzəri və tətbiqi biliyə malik olmalı və bu biliklərin verilmiş məsələlərin həllində qısa zamanda tətbiq edəbilmə qabiliyyəti ilə fərqlənməlidirlər. VIII əsrdən başlayaraq güclənən ərəb xəlifəsi ölkədə elmin, o cümlədən mühəndisliyin inkişafı üçün əlverişli şərait yaratmışdır. Bu dövrdə yaşamış müsəlman mühəndislərinin işləri heç də sonralar Avropada mövcud olan mühəndislərinkindən geri qalmamışdır. Buraya Banu Musa qardaşları, Əl Cəzari, Tağıyəddin, Əl Qaracı, İbn Sina, Əl-Biruni kimi görkəmli şəxslərin işlərini göstərmək olar.Avropalılar Əndəlüsün Xaçlı yürüyüşləri zamanı işğalından sonra islam dünyasındaki bir çox elmi kəşflər və mədəniyyət nümunələriylə ilk dəfə tanış olmuşdur. Nümunə kimi Riyaziyyat elmlərindən olan Əl-Cəbr Avropada tanınmış və Algebra olaraq adlandırılmışdır. Qərbdə mühəndis kimi Ingenieur kəlməsi (it.-fr.

Biotibbi mühəndislik mühəndisliyin texnika və biliklərini istifadə edərək diaqnoz və müalicə üçün yeni üsullar və mövcud üsulların inkişafı, qüsurlu bədən hissələri dəstəklənməsi və zəruri hallarda dəyişdirilməsini təmin edən bir texniki sahə kimi təsvir edilə bilər. == İnkişafı == Biotibbi mühəndislik 1950-ci illərin əvvəllərində çiçəklənməyə başlayan və 1970-ci ildən sonra çox sürətlə inkişaf edən fənlərarası bir mövzudur. Mövzunun geniş əhatəli, sağlamlıqla əlaqədar olması və müxtəlif fənlərlə əlaqəli olması bir çox müxtəlif mütəxəssislərin diqqətini cəlb etmişdir və bu vəziyyət, mövzunun sürətli inkişafını təmin etmişdir. Onun inkişafı zamanı müxtəlif təyinatlı müzakirələr aparılmış və Amerika Elmlər Akademiyası (1971) mövzunun təbiəti ilə bağlı olması haqqında bir məqalə dərc etmiş və bu ixtisası üç əsas kateqoriyanı ayırmışdır. == Kateqoriyaları == Biomühəndislik: bioloji sistemlərin tanınmasında və tibbi praktikanın inkişafında mühəndislik texnikasının və baxışlarının tətbiqi; Tibbi mühəndislik: Biologiya və tibbdə istifadə edilən cihazların, materialların, diaqnoz və müalicə sxemləri, süni orqanların və digər vasitələrin inkişafında mühəndislik texnikalarının və fikirlərin istifadəsi; Kliniki mühəndislik: müxtəlif təşkilatların (universitetlər, xəstəxanalar, dövlət və sənaye və s.) səhiyyə xidmətlərinin inkişaf etdirilməsi üçün mühəndislik perspektivlərinin, metodlarının və metodlarının tətbiqi.

Müxtəlif təşkilatlarda (universitetlər, xəstəxanalar, dövlət və sənaye və s.) səhiyyə xidmətlərinin inkişaf etdirilməsi üçün mühəndislik perspektivlərinin, üsul və metodlarının tətbiqi. == Tədqiqat sahələri == Üçüncü sahədəki işlər çox sürətli bir inkişaf göstərməkdədir. Klinik mühəndis, klinik qrupun bir parçasını təşkil edir. Klinik mühəndislərin vəzifələri aşağıdakı kimi ümumiləşdirilə bilər: - Xəstəxana işçilərinin prosedurların müəyyənləşdirilməsinə, cihazların seçilməsinə və nəzarətinə kömək etmək; - Qeyri-kommersiya məqsədləri üçün elektron cihazların həyata keçirilməsi; - Cihazların işləməsinə nəzarət və kalibrləmə üçün üsullar inkişaf etdirmək; - Təhlükəsizlik standartlarını müəyyənləşdirmək və bu məsələ ilə bağlı məsləhətləşmələr aparmaq; - Həyat dəstək sistemlərinin idarə edilməsi; - Xəstəxanalarda istifadə edilməyə başlanan kompüter və avtomatlaşdırma mərkəzləri üçün məsuliyyət daşıyır . Xəstəxanalarda kompüterlər çox müxtəlif məsələlərin həllində istifadə edilməkdədir. Bu məsələlər arasında klinik kimya laboratoriyaları, reanimasiya modulları, əməliyyatxana və elektrokardioqram laboratoriyaları kimi klinik laboratoriyaları, laboratuvar hesabatlarının təşkil edilməsi, xəstələrin tariflərinin və ödənişlərinin müəyyən edilməsi, klinikadakı elektron qurğuların idarəsi kimi inzibati işlər, tədqiqat və profilaktik səhiyyə xidmətləri üçün məlumatların saxlanması kimi inzibati işlər daxildir.

Konstruktiv mühəndislik – konstruksiyanın gözlənilən ömrü ərzində məruz qalacağı yüklərin müəyyən edilməsi, konstruksiya elemetlərinin müvafiq bir şəkildə yerləşdirilməsinin müəyyən edilməsi, elementlərin ölçülərinin və materialının seçilməsi, elementlərin yığılması prosesinin müəyyən edilməsi və son olaraq kanstruksiya yığıldıqdan sonra və ehtimal ki, konstruksiyanın bütün ömrü boyu monitorinqinin aparılması ilə məşğul olan bir elm sahəsidir.

Sivil mühəndislik və ya mühəndislik iqtisadiyyatı — mülki mühəndislik iqtisadiyyatı, daha dəqiq desək, mikroiqtisadiyyatın bir alt hissəsidir. "Qıt mənbələrin rasional bölgüsü üçün texniki cəhətdən mümkün alternativlər arasında iqtisadi seçimlərə rəhbərlik" olaraq təyin olunur. Məqsəd, əsas iqtisadi problemlə üzləşən özəl və ya dövlət təşkilatlarına rəhbərlik etməkdir. İqtisadiyyatın bu əsas problemi cavablandırılması iki sualdan ibarətdir: hansı hədəflər araşdırılmalı və araşdırılmalı və onlara necə nail olmaq olar? İqtisadiyyat bir sosial elm olaraq bu sualları cavablandırır və "… az mənbələrin rasional bölgüsü üçün texniki cəhətdən mümkün alternativlər" arasından seçim etmək üçün istifadə olunan bilik olaraq təyin edilir. Buna görə "… mənfəətin artırılması və ya xərclərin minimuma endirilməsi" ilə əlaqəli bütün problemlər iqtisadi məqsədlər üçün mühəndis problemləridir və "mühəndislik iqtisadiyyatı" termini ilə düzgün təsvir olunur. İnşaat mühəndisləri tərəfindən tətbiq olunan bir fənlər olaraq mühəndislik iqtisadiyyatı, geniş bir infrastruktur layihəsində dövlət və ya özəl kapital qoyuluşu ilə əlaqəli əsas iqtisadi problemin və bununla əlaqəli məsələlərin tərifini daraldır. Mülki mühəndislər mühəndislik layihələrinin qeyri-adekvat iqtisadi qiymətləndirilməsi şəklində əsas problemin daha ixtisaslaşmış formaları ilə qarşılaşırlar. İnşaat mühəndisləri, səmərəli və təsirli infrastruktur təmin etmək üçün davamlı təzyiq altında, az mənbələrin keyfiyyət təminatı, riskin azaldılması və layihə nəzarətinə ayrılması kimi çətin problemlərlə üzləşirlər. Sivil mühəndislər layihə həyat dövrünün hər mərhələsində baş verən qiymətləndirmələrin bir hissəsi kimi mühəndis iqtisadiyyatının oynadığı rolu tanımaq üçün təlim almalıdırlar.

Cəmiyyət Mühəndisliyi — Sosial Mühəndislik (Social Engineering "Political Science") Zehin memarlığı, və ya daha kompleks bir ifadəylə "İctimai psixoloji şüur memarlığı" deyilən fəaliyyətdir. Daha çox əhalinin dar görüşlü qisminə və ya nəzərdə tutulmuş xüsusi şəxslərə qarşı həyata keçirilir. Cəmiyyət mühəndisliyi strategiya, marketinq, təlim, dini və ya başqa məqsəd güdən insanlar tərəfindən: uşaqlar, gənclər, yoxsullar, ya da qadınlar kimi daha müdafiəsiz qruplara tətbiq olunur. Bu cür təbliğat və təşkilatlar, alternativ və ya rəqib düşüncəni düşmanlaşdıra da bilər. İnsanlıq tarixindən indiyə kimi bir çox idarəedicilər və siyasətçilər bu metodları çox yaxşı bilir və bu sənəti mahir icra edirlər. == == Xakerlər və fırıldaqçı insanlar tərəfindən, şəxsə özü ilə əlaqədar gizli məlumatları verməyə razı etmək və aldatmaq üçün istifadə də olunur. Bu yola əl atan peşəkarlaşmış insanlar, cəmiyyət psixologiyasını yaxşı bildikləri üçün məhkəmə qarşısında olanda belə özlərini qoruya və qarşısındakı hakimin qərarına təsir belə göstərə bilirlər.

Biologiya və tibbdə istifadə edilən cihazların, materialların, diaqnoz və müalicə sxemlərinin, süni orqanların və digər vasitələrin inkişafında mühəndislik texnikalarının və fikirlərin istifadəsi; == Tədqiqat sahələri == Bu sahədəki işlər diaqnostik, terapevtik və protez cihazların layihələndirilməsini və həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Bu sahədəki işlərə aşağıdakı nümunələr verilə bilər: -Kimya laboratoriyalarında istifadə edilən qan və sidik analizatorları kimi diaqnoz cihazlarının günün ən irəli elektron texnologiya və dizayn üsulları istifadə edilərək reallaşdırılması; -Bioloji siqnalların xəstələrdən alınması və izlənməsi ilə əlaqədar mikroelektronik həyat və monitor sistemlərinin reallaşdırılması; -Daxili orqanların X şüaları ilə müşahidə edilməsi; -Radioaktiv və ultrasəs müşahidə cihazlarının reallaşdırılması; - Ürək-ağciyər maşını kimi müalicə cihazlarının reallaşdırılması; -Respiratorlar, stimulyatorlar, defibrilyatorlar, radiasiya terapiyası qurğularının reallaşdırılması; -Putting (süni) orqanları, "pacemakers" (ürək ritminin manipulyasiya cihazları), süni ürək klapanları, süni omba və oynaqların, süni böyrəyin və s reallaşdırılması. - Kor və kar olan insanlar üçün aşkarlama sistemlərinin həyata keçirilməsi.

İqtisadi mühəndislik — əvvəllər mühəndislik iqtisadiyyatı kimi tanınan mühəndislik iqtisadiyyatı, mühəndislik həllərinin analizində istifadə və "iqtisadi prinsiplərin tətbiqi" ilə əlaqəli iqtisadiyyatın alt hissəsidir . Məhdud mənbələrin bölüşdürülməsinə dair qərarların qəbul edilməsi ilə bağlı qərarlar verərkən fərdlərin və şirkətlərin davranışlarını araşdırdığı üçün mikroiqtisadiyyat olaraq bilinən bir iqtisadiyyat sahəsinə diqqət yetirir. Beləliklə, qərar qəbuletmə müddətinə, kontekstinə və ətraf mühitə diqqətini cəmləşdirir. İqtisadi nəzəriyyəni mühəndislik təcrübəsi ilə birləşdirən praqmatik bir xarakterdir. Bununla yanaşı, qiymət, rəqabət və tələb / təklif kimi bir sıra mikroiqtisadi konsepsiyaların qarşısını aldığından mikroiqtisadi nəzəriyyənin sadələşdirilmiş bir tətbiqidir. Bununla birlikdə, bir intizam olaraq, statistika, riyaziyyat və xərc uçotu kimi digər fənlər ilə yaxından əlaqəlidir. İqtisadiyyatın məntiqi çərçivəsinə güvənir, ancaq buna riyaziyyat və statistikanın analitik gücünü əlavə edir. Mühəndislər problemlərin həlli yollarını axtarırlar və hər bir potensial həllin iqtisadi cəhətdən səmərəliliyi ümumiyyətlə texniki cəhətlərlə birlikdə nəzərdən keçirilir. Əslində mühəndislik iqtisadiyyatı, müəyyən bir hədəfə çatmaq üçün alternativlər olduqda iqtisadi nəticələrin formalaşdırılmasını, qiymətləndirilməsini və qiymətləndirilməsini əhatə edir. Mühəndislik iqtisadiyyatı bəzi ABŞ mülki mühəndisliyi lisenziya proqramlarında məcburi bir kursdur.

Allometrik mühəndislik — orqanizmlərin populyasiyasında bədən ölçüsü və ya forması üçün miqyaslama əlaqələrinin eksperimental olaraq dəyişdirilməsi prosesi. Daha dəqiq desək, bir əlamətin digərinə nisbətən dispersiyasını dəyişdirməklə mürəkkəb fenotipin tərkib əlamətləri arasında aşkar olan sıx kovariantlığın eksperimental şəkildə pozulması prosesi. Tipik olaraq, bədən ölçüsü iki əlamətdən biridir. İki əlamətin ölçüləri bir-birinə qarşı qurulur və miqyaslama əlaqəsi aşağıdakı kimi təqdim edilə bilər: l o g ( y ) = m l o g ( x ) + l o g ( b ) {\displaystyle log(y)=mlog(x)+log(b)} . Bu cür manipulyasiyalar yeni variantlar yaratmaq üçün kəsişməni (b), yamacı (m) və ya hər ikisini dəyişdirməklə miqyaslama münasibətlərini dəyişdirir. Bu yeni variantlar daha sonra xüsusiyyət və ya uyğunluq fərqləri üçün sınaqdan keçirilə bilər. Diqqətli sınaq vasitəsilə, hər bir hissənin bütün kompleks fenotipin funksiyasına və nəticədə orqanizmin uyğunluğuna necə töhfə verdiyini müəyyən etmək üçün əlamətlər dəstinin hər bir komponentini ardıcıl olaraq sınaqdan keçirmək olar. Bu üsul morfologiyanı bir-birinə uyğunlaşdırmaq və onların xüsusiyyətlərini müqayisə etməklə ölçülərinə görə fərqlənən bioloji qrupların daxilində və ya arasında müqayisə aparmağa imkan verir. == Nümunələr və tətbiqlər == === Lakın fərziyyəsi === Allometrik mühəndislik Devid Lakın fərziyyəsini Sceloporus occidentalis kərtənkələsində yoxlamaq üçün istifadə edilmişdir. Bu araşdırmada, qruplar arasındakı ölçü fərqinin təsirini aradan qaldıraraq, yumurta sarısının miqdarını idarə edərək, digərinin morfologiyasına uyğunlaşdırmaq üçün iki populyasiya istifadə edilmişdir.

Bakı Mühəndislik Universiteti — Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən ali təhsil müəssisəsi. == Haqqında == 8 noyabr 2016-cı il tarixində, ləğv olunmuş Qafqaz Universitetinin bazasında yaradılmışdır. Bakı Mühəndislik Universiteti publik hüquqi şəxsin Nizamnaməsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2017-ci il 21 fevral tarixli fərmanı ilə təsdiq edilmişdir. == Tədris == === Fakültələr === Bakı Mühəndislik Uniiversitetində bakalvr, magistratura və doktrantura təhsil səviyyələrində tədris olunan ixtisaslar Azərbaycan, ingilis və rus dillərində həyata keçirilir. Hal-hazırda universitetə qəbul dörd ixtisas qrupu (fakültə) üzrə aparılır: Mühəndislik İqtisadiyyat və İdarəetmə Pedaqoji Memarlıq və İnşaat === İkili diplom proqramı === Proqramın modeli: 3 il – Azərbaycanda, 1 il – Cənubi Koreyada. Proqram 3+1 modeli əsasında qurulmuşdur. Belə ki, ikili diplom proqramına əsasən tələbələr 3 akademik ili BMU-da, 1 akademik ili (sonuncu kursu) isə Cənubi Koreyanın İNHA Universitetində təhsil alırlar. 4 ilin sonunda tələbələr iki diplom əldə edəcəklər. Cari proqram 4 il ərzində tam olaraq dövlət vəsaiti hesabına təmin olunur. Proqram çərçivəsində tələbələrin 2-ci kursun sonunda Cənubi Koreyada 3 həftəlik yay məktəbində iştirakı da nəzərdə tutulub.

Ekol Mühəndislik Xidmətləri QSC — 2006-cı ildə yaradılan, ətraf mühitin mühafizəsi istiqamətində ekoloji yönümlü xidmətlər göstərən şirkət. Şirkətin pay sahibləri ARDNŞ (51%) və Panamanın "Lancer Services S. A." şirkətidir (49%). Panama şirkətinin sahibi "Union Grand Energy" şirkəti vasitəsilə Anar Əlizadədir. 2010-cu ildə Niderlandın AA Services şirkəti ilə birləşərək AAS — EKOL MMC şirkəti yaradılıb. 2010-cu il üçün şirkətin tabeliyində Kompleks Tədqiqatlar Laboratoriyası, Tullantıların emalı sahəsi, mexaniki təmizləyici qurğusu, Parafin təmizləmə sexi, Elektromexanika sexi var idi.

Sosial mühəndislik məlumatların ələ keçirilməsində istifadə olunan insanların psixoloji manipulyasiyasıdır. Bu, siyasi elmdəki sosial mühəndislikdən fərqlidir. == Prinsiplər == Sosial mühəndislik əsasən Robert Cialdini tərəfindən yaradılan altı prinsipə əsaslanır: qarşılılıq, daimilik, konsensus, avtoritet, simpatiya, çatışmazlıq. Qarşılılıq - insanlar onlara qarşı edilən yaxşılığa qarşılıq verməyə meyillidir, məsələn marketinqdə pulsuz nümunələrin geniş yayılmasının səbəbi buna görədir. Cialdini konfranslarında Efiopiyanın o vaxtda qıtlıq və vətəndaş müharibəsi yaşamasına baxmayaraq, 1985-ci il zəlzələsindən sonra Meksikaya minlərlə dollar yardım etməsi nümunəsindən çox zaman istifadə edir. Efiopiya İtaliyanın 1935-ci ildə Efiopiyanı işğal edəndə Meksikanın verdiyi diplomatik dəstəyə qarşılıq verirdi. Yaxşı polis/pis polis strategiyası da bu prinsipə əsaslanır. Daimilik - insanlar bir fikirə və ya hədəfə yazılı olaraq öhdəlik verirlərsə, bu daimiliyi qorumaları ehtimalı daha yüksəkdir. Cialdini çinlilərin amerikan müharibə əsirlərinin imiclərini yenidən yazmaq və avtomatik olaraq məcburiyyətdən itaət əldə etmələri üçün beyinlərini yuduqlarını vurğulayır. Başqa bir misal olaraq, marketinqçilərin istifadəçiyə pop-up ekranını bağlaması anında qarşılarına "daha sonra qeydiyyatdan keçərəm" və ya "xeyr, təşəkkürlər, pul qazanmamağı seçirəm" kimi seçimlər çıxarmalarını göstərmək olar.

Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin Urumçi şəhərində yerləşən Çin Xalq Silahlı Polis Qüvvələrinin Mühəndislik Universitetinin Urumçi filialıdır. == Xronologiya və məlumat == Noyabr 1983-cü ildə, Dövlət Şurası Sincan Silahlı Polis Korpusu Təlim Taburunu rəsmi olaraq Urumçidəki Çin Xalq Silahlı Polis Komandanlığı Məktəbinə (Urumçi Xalq Silahlı Polis Komandanlığı Məktəbi) çevirmişdir. 1997-ci ildə texniki orta məktəbdən kiçik bir kollecə yüksəldildi. 2004-cü ildə Çin Xalq Silahlı Polis Qüvvələri Akademiyasının Urumçi şöbəsi quruldu və ortaq bir ofisin əsası qoyuldu. 2004-cü ildə bakalavr dərəcəsinə yüksəldi. 2006-cı ilin sentyabr ayında Silahlı Polis Qüvvələrinin Urumçi Komandanlıq Məktəbi və Silahlı Polis Komandanlığı Akademiyasının Urumçi şöbəsi birləşərək Çin Xalq Silahlı Polis Qüvvələrinin Urumçi Komandanlıq Akademiyasına yüksəldildi və müavin bölmə səviyyəsindən ümumi bölüyə yüksəldildi. Silahlı Polis Qüvvələrinin Urumçi Komandanlıq Akademiyası adlandırılan Çin Xalq Silahlı Polis Qüvvələrinin Urumçi Komandanlıq Akademiyası Silahlı Polis Qüvvələrinin kiçik komandirləri üçün hərbi bir kollecdir və Sincan Silahlı Polis Korpusuna bağlıdır. Kollec Siçuan, Çuntsin, Çinqhay, Ninqsia, Şaansi, Qansu, Sincan və digər yerlərdən yeni lisey məzunlarını qəbul edir, etnik azlıqlar üçün lisenziya təhsili və kiçik kollec təhsili verir və Silahlı Polis Zirehli Qüvvələri Silahlı Polis Sincan Korpusu üçün iş təhsili verir. 2017-ci ildə milli müdafiə və hərbi islahatların dərinləşdirilməsində Çin Xalq Silahlı Polis Qüvvələri Mühəndislik Universiteti və Çin Xalq Silahlı Polis Qüvvələrinin Urumçi Komandanlıq Kolleci birləşdirildi və yeni Çin Xalq Silahlı Polis Qüvvələri Mühəndislik Universitetinin əsası qoyuldu. Akademiyaların qurulmasına dair Dövlət Şurası və Mərkəzi Hərbi Komissiyanın əmrinə əsasən Silahlı Polisin orijinal Urumçi Komandanlıq Məktəbi Silahlı Polisin Urumçi Komandanlıq Məktəbi adlandırıldı.

Şahmərdan Yesenov adına Xəzər Dövlət Texnologiyalar və Mühəndislik Universiteti (qaz. Шахмардан Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті, həmçinin Yessenov University, XDTVNU, Университет Есенова kimi tanınır) — Qazaxıstanda çoxsahəli bir ali təhsil müəssisəsidir. Universitetin indiki adı ona Qazaxıstan geologiya elminin və geoloji xidmətinin inkişafına böyük töhfə verən görkəmli qazax alimi Şahmərdan Yessenovun şərəfinə verilmişdir. Hazırda Şahmərdan Yesenov adına Xəzər Dövlət Texnologiyalar və Mühəndislik Universiteti 43 bakalavr, 18 magistr və 5 doktorluq ixtisası üzrə təhsil xidmətləri göstərir. Universitetdə üç tədris korpusu, üç yataqxana, üç məşq meydançası, hovuzlu idman kompleksi var. Universitetdə 16-dan çox elmlər doktoru və 169 elmlər namizədi olmaqla 350-dən çox müəllim dərs deyir. 7 mindən çox tələbə təhsil alır. == Tarixi == Universitetin tarixi 1976-cı ildə Mangistau ərazi istehsalat kompleksi üçün mühəndis kadrları hazırlamaq üçün Qazaxıstan Politexnik İnstitutunun ümumi texniki fakültəsinin Mangışlak bölgəsinin Şevçenko (indiki Aktau) şəhərində təşkil olunmasından başlayır. Ümumi texniki fakültəni çoxsahəli bir fakültəyə çevirən yeni ixtisasların açılmasına ehtiyac yarandı. 1990-cı ildə Politexnik İnstitutunun ümumi texniki fakültəsi V.I.Lenin adına Qazaxıstan Politexnik İnstitutunun (V.İ.Lenin adına QazPTİ) Mangistau filialına çevrildi.

Oğuz xan adına Türkmənistan mühəndis texnologiyaları universiteti və ya Oğuz xan adına mühəndis-texnoloji universitet (türkm. Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetii) — Türkmənistanda mühəndis və yüksək texnologiyalar üzrə mütəxəssis hazırlığında ixtisaslaşmış ali təhsil müəssisəsi. == Tarixi == 15 iyul 2016-cı il tarixində Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun fərmanı ilə təşkilati və hüquqi formasını dəyişdirərək Beynəlxalq Türkmən-Türk Universiteti əvəzinə Oğuz Xan adına Türkmənistanın Mühəndislik Texnologiyaları Universiteti yaradıldı. Həmçinin fərmanla Oğuz xan adına Türkmənistan Mühəndislik Texnologiyaları Universiteti Beynəlxalq Türkmən-Türk Universitetinin qanuni varisi oldu. Yeni yaradılan universitet Türkmənistan Elmlər Akademiyasının tabeliyinə verildi.Universitet üç min nəfərin təhsil alması üçün nəzərdə tutulmuşdur. 2016-2017-ci tədris ilinə universitetdə təxminən 280 tələbə təhsil alırdı. 2019-cu ilin əvvəlində Oğuz xan adına Türkmənistan Mühəndislik Texnologiyaları Universitetində keçirilən elm adamları, universitet müəllimləri və tələbələrinin konfransında, ölkə rəhbərliyinin bütün Türkmənistan elmi institutlarını və universitetlərini tədricən özünü maliyyələşdirməyə keçirmək qərarına gəldiyi açıqlandı. Bu dövlətin elm və təhsil sahəsindəki yeni siyasəti çərçivəsində dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilməsini istisna edən sistemə keçilməsi proqramının elanı idi. == Tədris prosesi == Ali təhsil göstərilən peşə sahələri üzrə verilir: materialların öyrənilməsi və yeni materialların texnologiyası; nanomateriallar; kimyəvi texnologiya; biotexnologiya; informasiya sistemləri və texnologiyaları; avtomatlaşdırma və idarəetmə; mekatronika və robototexnika; yenilik, metallurgiya; təbiət elmləri; elektronika, radio mühəndisliyi və rabitə sistemləri.Universitetin üç mərhələli təhsil sisteminə sahib olması nəzərdə tutulur: bakalavr, magistr və doktorantura. Universitetdə təhsil ingilis və yapon dillərində aparılır.

Şahmərdan Yesenov adına Xəzər Dövlət Texnologiyalar və Mühəndislik Universiteti (qaz. Шахмардан Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті, həmçinin Yessenov University, XDTVNU, Университет Есенова kimi tanınır) — Qazaxıstanda çoxsahəli bir ali təhsil müəssisəsidir. Universitetin indiki adı ona Qazaxıstan geologiya elminin və geoloji xidmətinin inkişafına böyük töhfə verən görkəmli qazax alimi Şahmərdan Yessenovun şərəfinə verilmişdir. Hazırda Şahmərdan Yesenov adına Xəzər Dövlət Texnologiyalar və Mühəndislik Universiteti 43 bakalavr, 18 magistr və 5 doktorluq ixtisası üzrə təhsil xidmətləri göstərir. Universitetdə üç tədris korpusu, üç yataqxana, üç məşq meydançası, hovuzlu idman kompleksi var. Universitetdə 16-dan çox elmlər doktoru və 169 elmlər namizədi olmaqla 350-dən çox müəllim dərs deyir. 7 mindən çox tələbə təhsil alır. == Tarixi == Universitetin tarixi 1976-cı ildə Mangistau ərazi istehsalat kompleksi üçün mühəndis kadrları hazırlamaq üçün Qazaxıstan Politexnik İnstitutunun ümumi texniki fakültəsinin Mangışlak bölgəsinin Şevçenko (indiki Aktau) şəhərində təşkil olunmasından başlayır. Ümumi texniki fakültəni çoxsahəli bir fakültəyə çevirən yeni ixtisasların açılmasına ehtiyac yarandı. 1990-cı ildə Politexnik İnstitutunun ümumi texniki fakültəsi V.I.Lenin adına Qazaxıstan Politexnik İnstitutunun (V.İ.Lenin adına QazPTİ) Mangistau filialına çevrildi.

Avtomatlaşdırma mühəndisliyi —mühəndislik və informasiyanın idarə olunmasının birləşməsindən ibarət elm sahəsidir. Belə ki, müxtəlif sistemlər hər istiqamətdə: istehsal xərci, məhsulların keyfiyyəti, iş təhlükəsizliyi, ətraf mühit və bazar tələblərinə cavab eləcə də sənaye inzibatçılığı və idarəçiliyi kimi effektiv işləyə bilər. Avtomatlaşdırma mühəndisləri biliyə, dizayn qabiliyyətinə, yaradıcılığa , sis temin idarə olunamasına malik şəxslərdir. Məsələn: zavod avtomatlaşdırma, proses avtomatlaşdırma minumum sayda heyət tələb olunan və yaxud özləri tərəfindən iş sistemi yaradılan bina və fərdi evlərin avtomatlaşdırılması kimi. == Avtomatlaşdırma alətləri == Hal-hazırda mühəndislər avtomatlaşdırılmış cihazlar üzərində ədədi nəzarətə malikdirlər. Nəticə isə tətbiqetmələrin və insan fəaliyyətinin sürətlə genişlənməsi olmuşdur. Kompüter dəstəkli texnologiyalar (və ya CAx) hazırda mürəkkəb sistemlərin yaradırılması üçün istifadə edilən riyazi və təşkilati alətlərin əsası kimi xidmət edirlər. Kompüter dəstəkli dizayn (CAD) və Kompüter dəstəkli istehsal (CAM) CAx-ın nümunələridir. Kompüter dəstəkli texnologiyalar tərəfindən məhsulların dizaynı, analizi və istehsalının təkmilləşdirilməsi sənaye üçün faydalı olmuşdur. İnformasiya texnologiyaları sənaye maşınları və prosesləri ilə birlikdə dizayn, həyata keçirmə və idarəetmə sistemlərinin nəzarətinə kömək edə bilər.

Biokimya(Bioproses) mühəndisliyi- özündə biomühəndislik və kimya mühəndisliyini birləşdirir. Əsas etibarilə bioloji orqanizmləri və ya üzvi molekulları əhatə edən istehsalat prosesi mərhələlərinin layihələşdirilməsi,konstruksiyası və təkmilləşdirilməsi ilə məşğul olur. Tətbiqi bioyanacaq,qida,dərman vasitələri,biotexnologiya və suyun təmizlənməsi sahələri ilə birbaşa əlaqədardır. Biokimya mühəndisləri bioloq və kimyaçıların laborotoriyada inkişaf etdirdiyi kəşflərin genişmiqyaslı istehsal prosesinə tətbiq edilməsində rol oynayır. == Tarixi == Yüzillər boyunca müxtəlif məhsulların istehsalında bioloji orqanizmlərin kimyəvi reaksiyalarından istifadə edilir. 1800-cü illərin ortalarında Lui Paster fermentasiyanı tədqiq edərkən bu orqanizmlərin roluna baxan ilk şəxslərdən biri idi. Onun bu araşdırması, bugünədək istifadə olunan pasterizasiya prosesinə də öz töhfəsini vermişdir. 1900-cü illərin əvvəllərindən etibarən mikroorqanizmlərin istifadəsi genişləndi və sənaye məhsullarının istehsalında istifadə edilməyə başlandı. Bu tarixlərə qədər biokimya mühəndisliyi hələ bir sahə kimi inkişaf etməmişdi. 1928-ci ildə Aleksandr Fleminq penisilini kəşf etdikdə biokimya mühəndisliyi sahəsinin əsası qoyulmuşdur.

Cəmiyyət Mühəndisliyi — Sosial Mühəndislik (Social Engineering "Political Science") Zehin memarlığı, və ya daha kompleks bir ifadəylə "İctimai psixoloji şüur memarlığı" deyilən fəaliyyətdir. Daha çox əhalinin dar görüşlü qisminə və ya nəzərdə tutulmuş xüsusi şəxslərə qarşı həyata keçirilir. Cəmiyyət mühəndisliyi strategiya, marketinq, təlim, dini və ya başqa məqsəd güdən insanlar tərəfindən: uşaqlar, gənclər, yoxsullar, ya da qadınlar kimi daha müdafiəsiz qruplara tətbiq olunur. Bu cür təbliğat və təşkilatlar, alternativ və ya rəqib düşüncəni düşmanlaşdıra da bilər. İnsanlıq tarixindən indiyə kimi bir çox idarəedicilər və siyasətçilər bu metodları çox yaxşı bilir və bu sənəti mahir icra edirlər. == == Xakerlər və fırıldaqçı insanlar tərəfindən, şəxsə özü ilə əlaqədar gizli məlumatları verməyə razı etmək və aldatmaq üçün istifadə də olunur. Bu yola əl atan peşəkarlaşmış insanlar, cəmiyyət psixologiyasını yaxşı bildikləri üçün məhkəmə qarşısında olanda belə özlərini qoruya və qarşısındakı hakimin qərarına təsir belə göstərə bilirlər.

Ekologiya mühəndisliyinin məqsədi texnika ilə ətraf mühit arasında münasibətləri harmonizasiya etməkdir. == Ekologiya mühəndisliyi == Ekologiya mühəndisliyinin predmetini müəssisə, sənaye kompleksi və ya bütöv regionun texnosferi təşkil edə bilər. Ekoloji iqtisadiyyatın tələbi ilə yeni texnikanın layihələşdiril- məsi və yaradılmasının məqsədləri dəyişilir. Texniki obyekttlərə olan tələblərdən biri, onların "ekologiyalılığıdır. Bu anlayış texniki obyektlərin ətraf mühitlə (təbii və sosial) qarşılıqlı təsirini — (maddə, enerji, informasiya) səciyyələndirir. Ekologiya mühəndisliyində ekoloji yanaşma texniki obyektlərin ətraf mühitlə əlaqəsini təsvir edən əsas vasitə kimi çıxış edir. Onun əsasında texniki sistemə və onunla qarşılıqlı əlaqədə olan ətraf mühitin ayn-ayn komponentlərinə vahid münasibət mümkündür. Ekoloji yanaşma texniki sistemlərin hərtərəfli sosial-ekoloji qiymətləndirilməsində vacib əhəmiyyət kəsb edir. İndiyə kimi texniki sistemin onun üzərinə qoyulmuş funksiyanı nə dərəcədə yaxşı yerinə yetirməsi faydalı iş əmsalı (FİƏ) ilə ölçülürdü, lakin FİƏ sistemin itirdiyi enerjini xarakterizə edir və texniki sistemin qiymətləndirilməsinin obyektiv kriterisi kimi yararsızdır. Texiniki məqsədə nail olmaqla mahiyyət etibarilə texniki sistemlərin effektinin mövcud olan göstəriciləri qiymətləndirilmir.

Elektrik mühəndisliyi — elektrik, elektronika və elektromaqnetizmdən istifadə edən avadanlıqların, cihazların və sistemlərin öyrənilməsi, layihələndirilməsi və tətbiqi ilə məşğul olan mühəndislik sahəsidir. Elektrik mühəndislyi 19-cu əsrdən etibarən telefon, teleqraf, elektrik enerjisinin istehsalı, paylanması və geniş miqyasda istifadəsi ilə birlikdə ayrıca bir elm sahəsi kimi meydana çıxmışdır. Elektrik mühəndisliyi müasir dövrdə geniş sahələrə bölünür. Bura daxildir: elektronika, rəqəmli kompüterlər, elektroenergetika, telekommunikasiya, idarəetmə sistemləri, radioelektronika, siqnalların emalı, cihazqayırma və mikroelektronika. Elektrik mühəndisləri bir qayda olaraq, elektrik mühəndisliyi və ya elektronika mühəndisliyi dərəcəsinə sahibdirlər. Bu işlə məşğul olan mühəndislər peşəkar sertifikatlaşdırma və peşəkar birliyin üzvləri ola bilər. Belə birliklərə Elektrik mühəndisləri İnstitu və Mühəndislik və Texnologiya İnstitutu daxildir. == Tarix == Elektrik sözü fizika vә texnikanın inkişafı prosesindә bir çox dәyişikliyә uğramışdır. Sadә elektrik vә maqnit hadisәlәri, bәzi cisimlәrin (mәs., kәhrәbanın) sürtünmә nәticәsindә yüngül cisimlәri özünә çәkmәsi, yәni elektriklәnmә xassәsi vә s. hәlә qәdimdәn mәlum idi.

Genetik mühəndisliyi — genetik maddənin qurulşunda və funksiyasında, həmçinin onların əldə edilməsində və hüceyrələrə, yaxud nuklein turşuları molekullarına köçürülmə üsullarını bilməklə onların üzərində müxtəlif manipulyasiyalar aparmaq. Genetik mühəndisliyinin əsasında ayrı ayrı nukleotid ardıcıllıqlarına parçaladıqdan sonra DNT-nin bakteriya plazmidləri və faqların genomu vasitəsilə prokariot və eukariot hüceyrələrə köçürülməsi durur. Nəticədə əmələ gəlmiş belə hüceyrələr – hibridlər yad gen fraqmentlərinə malik olmaqla köçürülmüş genin ekspressiyasını təmin edir. Gen mühəndisliyi son məqsədlərindən biri müəyyən genin kodlaşdırıldığı məhsulun və ya əlameətin resipient orqanizmdə təmin edilməsindən ibarətdir.Bunun üçün əvvəlcə həmin məhsulu, yaxud əlaməti kodlaşdıran gen seçilir. Göstərilən DNT molekuluna müəyyen orqanizmdən almaq, yaxud onu kimyəvi və ya fermentativ yolla sintez etmək mümkündür. Son dövrdə genetikanın uğurlariından biri də genetik klonun, yəni genetic surətlərin yaradılmasıdır. Genetik klon ilk dəfə keçen əsrin sonlarında Şotland alimləri Yan Velhmut və Ken Kembpell tərəfindən yaradılmısdır. Onlar yetkin qoyunun somatik huceyrəsinin nüvəsini digər qoyun nüvəsiz yumurtahüceyrəsinə köçürməklə somaktik hüceyrə nüvəsinə malik ziqota əldə etmişlər. Bu yolla alınmış ziqotanın üçüncü qoyunun balalığında inkişafını təmin etməklə onlar ilk dəfə olaraq onunla tam indentik genotipə malik olan Dolli adlı qoyun bütün dünya ictimaiyyətinin diqqətini cəlb etmişdir. Tezlikle genetik klonların yaradılması üçün çoxsaylı tədqiqatlar, muüxtəlif heyvanların, hətta insanın genetik klonlarının yaradılması qadağan edən qərarların qəbul edilməsi tələbləri səslənməyə başlandı.

Kimya mühəndisliyi — kimya, fizika, riyaziyyat, biologiya və iqtisadiyyatın prinsiplərindən istifadə edərək enerji və materiallardan istehsalatı, istehsalatın dizaynını, nəqliyyatını və transformasiyasını təmin edən mühəndislik sahəsidir. Kimya mühəndislərinin işi laboratoriyada nano-texnologiya və nano-materialların istifadəsindən kimyəvi maddələri, xammalları, canlı hüceyrələri, mikroorqanizmləri və enerjini faydalı forma və məhsula çevirən genişmiqyaslı sənaye proseslərinə kimi ola bilər. Kimya mühəndisləri zavod layihələşdirməsi və istismarının təhlükəsizlik və risk qiymətləndirilməsi, proses dizaynı və analizi, modelləmə, idarə etmə mühəndisliyi, kimyəvi reaksiya mühəndisliyi, nüvə mühəndisliyi, biomühəndislik, tikinti xüsusiyyətləri və idarə təlimatları kimi sahələrində xidmət edirlər. Kimya mühəndisləri əsasən Kimya Mühəndisliyi və ya Proses Mühəndisliyi dərəcəsinə sahib olurlar. Təcrübələrlə məşğul olan mühəndislər bu sahə üzrə peşəkar qurumların sertifikatına sahib ola və ya bu orqanların üzvü ola bilirlər. Belə qurumlara Kimya Mühəndisləri İnstitutu (ing. IChemE) və ya Amerika Kimya Mühəndisləri İnstitutu (ing. AIChE) daxildir. Kimya mühəndisliyi dərəcəsi digər mühəndislik sahələri ilə birbaşa əlaqədardır. == Etimologiya == Elm Tarixi haqqında İngilis jurnalının (ing.

Kompüter mühəndisliyi — elektrik mühəndisliyi və kompüter elmlərininin müxtəlif sahələrini özündə birləşdirən və kompüter sistemlərini yaradan mühəndislik sahəsi. Kompüter mühəndisləri elektron mühəndislik, kompüter elmləri, aparat-proqram təminatı inteqrasiyası, proqram təminatı dizaynı və proqram mühəndisliyi üzrə bilik tələb edir. O, elektrik mühəndisliyi və kompüter elminin texnika və prinsiplərindən istifadə edir və süni intellekt (AI), robototexnika, kompüter şəbəkələri, kompüter arxitekturası və əməliyyat sistemləri kimi sahələri əhatə edə bilər. Kompüter mühəndisləri fərdi mikrokontrollerlərin, mikroprosessorların, fərdi kompüterlərin və superkompüterlərin dizaynından tutmuş dövrə dizaynına qədər hesablamanın bir çox aparat və proqram təminatı aspektlərində iştirak edirlər. Mühəndisliyin bu sahəsi təkcə kompüter sistemlərinin necə işlədiyinə deyil, həm də onları daha geniş mənzərəyə necə inteqrasiya edəcəyinə diqqət yetirir. Robot texnikası kompüter mühəndisliyinin tətbiqlərindən biridir. Kompüter mühəndisliyi adətən quraşdırılmış mikrokontrollerlər üçün proqram təminatı və proqram təminatının yazılması , VLSI çiplərinin dizaynı, analoq sensorların dizaynı, qarışıq siqnal dövrə lövhələrinin dizaynı və əməliyyat sistemlərinin layihələndirilməsi daxil olmaqla sahələrlə məşğul olur. Kompüter mühəndisləri həmçinin mühərriklər, rabitə və sensorlar kimi elektrik sistemlərini idarə etmək və izləmək üçün rəqəmsal sistemlərdən istifadə etməyə əsaslanan robototexnika tədqiqatları üçün də uyğundur. Bir çox ali təhsil müəssisələrində kompüter mühəndisliyi tələbələrinə kiçik və yuxarı kurslarda dərindən öyrənmə sahələrini seçməyə icazə verilir, çünki kompüterlərin dizaynında və tətbiqində istifadə olunan biliklərin tam genişliyi bakalavr dərəcəsinin əhatə dairəsindən kənardadır . Digər institutlar kompüter mühəndisliyini əsas diqqət mərkəzi kimi elan etməzdən əvvəl mühəndislik tələbələrindən bir və ya iki illik ümumi mühəndisliyi bitirmələrini tələb edə bilər.

Maşınqayırma — ağır sənayenin bir sahəsi olub müxtəlif maşınlar, avadanlıqlar, cihazlar, həmçinin müdafiə əhəmiyyətli məhsullar və istehlak malları istehsal edən iqtisadiyyat sahəsi. == Ümumi xarakteristika == İqtisadiyyatın bütün sahələrini əmək aləti ilə təmin etdiyinə görə mütəxəssislər maşınqayırmanı sənayenin ürəyi adlandırırlar. Maşınqayırma elmtutumlu sahədir və elmi-texniki tərəqqinin bələdçisidir. O eyni zamanda elmi-texniki nailiyyətlərin sınaqdan keçirilməsi poliqonudur. Yeni texniki, texnoloji, təşkilati, estetik, erqonomik ideyalar burada yaranır, burada həyata vəsiqə alır. Əhalinin daha savadlı hissəsi burada çalışır. Maşınqayırma klassik mühəndislik elmi olub, təkcə maşınların, mühərriklərin və ötürmələrin hazırlanması ilə məhdudlaşmır. Müasir maşınqayırma texnikanın başqa sahələri ilə kəsişən bir çox yeni sahələri də əhatə edir. Bu sahənin kökü fizikaya əsaslanan mexanika, termodinamika, materialşünaslıq və o cümlədən konstruksiyaetmə, simulyasiya, modelləşdirmə kimi müasir informasiya texnologiyası ilə də bağlıdır. Maşınqayırma özü-özlüyündə 100-dən çox ayrı-ayrı istehsallar, sahələr, yarımsahələr, elmi-texniki komplekslərdən ibarətdir.

Optika mühəndisliyi (və ya optotexnika) — işığın yaranması, ötürülməsi, manipulyasiyası, aşkarlanması və istifadəsi ilə əlaqəli fiziki hadisələri və texnologiyaları əhatə edən elm və mühəndislik sahəsi. Optika mühəndisləri problemləri həll etmək və işığın yararlı bir iş görməsini təmin edən cihazların layihələndirilməsi və istehsalı üçün optikadan istifadə edirlər. Onlar linzalar, mikroskoplar, teleskoplar, lazerlər, detektorlar, lifli optik rabitə sistemləri və optik disk sistemləri (məsələn, CD, DVD) kimi fizika və kimyadan istifadə edərək işığın xüsusiyyətlərini tətbiq edən optik cihazları layihələndirir və idarə edirlər. Optik mühəndislik metrologiyası lazer ləkəsi interferometri kimi alətlərlə mikro-vibrasiyaları, ya da sınmanı ölçən alətlərlə kütlələrin xassələrini ölçmək üçün optik üsullardan istifadə edir.Nanoölçmə və nanoyerləşdirmə maşınları optika mühəndisləri tərəfindən hazırlanmış cihazlardır. Bu maşınlar nanometr dəqiqliyinə malikdir və buna görə də bu miqyasda məhsulların istehsalında istifadə olunur.

Sənaye mühəndisliyi — insan, maliyyə, bilik, informasiya, avadanlıq, enerji, material və proses kimi tərkib hissələrdən ibarət sistemi yaratmaq, tətbiq və inkişaf etdirməklə məşğul olan mühəndilsiyin bir sahəsidir. O həm də prototiplərin yaradılması və onların yaxşı satılması üçün xidmət edir. Sənaye mühəndisliyi bundan əlavə istər riyazi, istərsə də fiziki və sosial və mühəndislik elmlərinin sintezi ilə təsvir edilir. Hazırlama sistemlərinin tətbiqində bu sahə vaxtın azaldılması, pul, material, enerji və başqa resursların qənaətini əldə etməyə imkan verir. Sənaye mühəndisliyi həm də tətbiq sahəsindən asılı olaraq əməliyyat menecmenti, sistem texnikası, istehsal prosesi, hazırlama texnologiyası və ya istehsal sisitemləri kimi də məlumdur. Bu və ya digər adların tətbiq istifadəçilərin özlərini başqalarından fərqləndirməsi ilə bağlıdır. Avtomobil sənayesində tez-tez menecment mühəndisliyi, idarəedici menecment ya da sistem mühəndisliyi adlanır. Bu ixtisas hələ XIX əsrdən müxtəlif universitetlər tərəfindən tədris olunmağa başlamışdır. ABŞ-də bu təhsil ilk dəfə olaraq 1908-ci ildə tətbiq olunur. 1926-cı ildə Berlin TU-da da eyni yönlü ixtisas tədris olunmağa başlayır.

Təhlükəsizlik mühəndisliyi — mühəndisliyin ixtisaslaşmış sahəsi olub, informasiya sistemlərini müxtəlif mənbəli təhlükələrdən və zərərli hərəkətlərdən qorumaq üçün sistemlərin dizaynında fokuslanmışdır. Bu sahə o biri mühəndislik sahələri kimi həm istifadəçi ehtiyaclarını və funksiyalarını qarşılayır həm də əlavə olaraq sistem ehtiyatlarından suistimalı və zərərli davranışları önləyir. Bu cür məhdudiyyətlər və önləmələr security policy tərəfindən tətbiq edilir. Neçə əsrlərdən bəri təhlükəsizlik mühəndisliyi qeyri-rəsmi təhsil sahəsi olaraq mövcud olmuşdur. Məsələn, locksmithing və security printing sahələri çox illərdir varlığını davam etdirir. Baş verən katastrofik hadisələrə əsasən, özəlliklə 9/11 (baş verən terror aktı), Təhlükəsizlik Mühəndisliyi sürətli inkişaf edən bir sahəyə çevrilmişdir. 2006-cı ildə təqdim edilən hesabata əsasən bu sahəyə 150 milyard US$ xərclənmişdir .Təhlükəsizlik Mühəndisliyi sosial elmlər, psixologiya, iqtisadiyat, fizika, kimya, riyaziyyat və memarlıq sahələrini müxtəlif aspektlərdən əhatə edir. fault tree analysis kimi bəzi texnikalar təhlükəsizlik mühəndisliyindən törənmişdir. Kriptoqrafiya kimi bəzi texnikalar öncələri hərbi tətbiqetmələr vasitəsilə məhdudlaşdırılırdı. Təhlükəsizlik mühəndisliyinin rəsmi sahə olaraq öyrənilməsində təşəbbüsçülərdən biri də Ross Anderson olmuşdur.

Meliorasiya mühəndisliyi — ixtisasında çayların və digər su mənbələrinin su еhtiyatlarından istifadə еtmək üçün inşa оlunan hidrоtехniki qurğuların layihələndirilməsi, tikintisi, istismarı və оnların tədqiqi üzrə mütəхəssislər hazırlanır. Bu iхtisasda tələbələrə su anbarlarının layihələndirilməsi, su еnеrjisindən istifadə оlunması, hidrоеnеrgеtik qurğular sistеminin yaradılması (su еlеktrik stansiyalarının tikintisi), su nəqliyyatı qurğuları tikintisi (gəmi hərəkəti yоlları və şlüzlər, gəmi qaldıranlar, gəmiçilik limanları) və digər su nəqliyyatı yоllarından istifadə оlunması, balıqçılıq təsərrüfatında yaradılan hidrоtехniki qurğular və daşqın sularından mühafizə üçün yaradılan hidrоtехniki qurğular kоmplеksi və s. öyrədilir. “Meliorasiya mühəndisliyi” ixtisasına yiyələnən məzunlar əkinə yararlı tоrpaq sahələrindən səmərəli istifadə еtmək üçün həyata kеçirilən kоmplеks mеliоrasiya tədbirlərini: müasir tələbatlara uyğun müхtəlif kоnstruksiyalarda irreqasiya və kоllеktоr-drеnaj sistеmlərinin layihələndirilməsini, tikintisini, istismarını, tоrpaq və su еhtiyatlarından səmərəli istifadə оlunması üsullarını,mеliоrasiya tikintilərinin ətraf mühitə təsirini öyrənir və gеniş prоfilli mütəхəssis kimi hazırlanır. Bu iхtisas və iхtisaslaşmaları bitirmiş mütəхəssislər Azərbaycan Mеliоrasiya və Su təsərrüfatı ASC-nin tabеliyində оlan müəssisələrdə, bu sahə üzrə fəaliyyət göstərən еlmi-tədqiqat institutlarında, su еlеktrik stansiyalarının tikinti və istismarında, həmçinin dəniz hidrоtехniki qurğuların tikintisində işləyə bilərlər. == Təsviri == Son 100 il ərzində təcrübəli mühəndislər Meliorasiyaya çayların əhliləşdirilməsi, nəhəng bəndlərin və kanal işlərinin tikintisi və Amerika Qərbinə məskunlaşma gətirən nəhəng elektrik stansiyalarının idarə edilməsi ilə vurğulanan zəngin tarix vermişlər. Meliorasiya və su təsərrüfatı tikintisi mühəndisliyi ixtisas üzrə magistratura təhsilini bitirən məzunlar tikinti-montaj, sənaye, istismar, su təsərrüfatı və enerji sahəsində, elmi-tədqiqat təşkilatlarında çalışa,həmçinin istənilən növ tikinti işlərinə rəhbərlik edə bilmə bacarıqlarına malik olurlar.Magistratura mərkəzində meliorasiya və su təsərrüfatı tikintisi mühəndisliyi ixtisasına yiyələnən tələbələr ətraf mühitin mühafizəsi üzrə dövlət təşkilatlarında çalışa və su təsərrüfatı obyektlərinin və hidromeliorativ sistemlərin istismarı və yenidən qurulması ilə məşğul ola bilərlər. Bu gün meliorasiya mühəndisinin müəyyən bir intizam daxilində rol və məsuliyyətləri hər biri bu sahədə çalışan şəxsin yenilik və yaradıcılığına meydan oxuyan saysız-hesabsız layihə və proqramları əhatə edə bilər.Məsələn, inşaat mühəndisi bir layihədə sərfəli körpü və ya bənd layihələndirməkdən başqa bir layihədə bataqlıq ərazilər və ya balıq yetişdirmə koyları yaratmağa keçə bilər. Böyük çay sistemlərinin əməliyyat modellərinin yaradılması, bəndlərin təhlükəsizlik yoxlamalarının aparılması - iri betondan tutmuş kiçik torpaq konstruksiyalara qədər, nəhəng su elektrik stansiyalarının saxlanması... bütün bu vəzifələr - və daha çox!