Sivil mühəndislik

Sivil mühəndislik və ya mühəndislik iqtisadiyyatı — mülki mühəndislik iqtisadiyyatı, daha dəqiq desək, mikroiqtisadiyyatın bir alt hissəsidir. "Qıt mənbələrin rasional bölgüsü üçün texniki cəhətdən mümkün alternativlər arasında iqtisadi seçimlərə rəhbərlik" olaraq təyin olunur.[1] Məqsəd, əsas iqtisadi problemlə üzləşən özəl və ya dövlət təşkilatlarına rəhbərlik etməkdir[2].

İqtisadiyyat
Əsas kateqoriyalar
Mikroiqtisadiyyat
Makroiqtisadiyyat
İqtisadi təlimlər tarixi
İqtisadi metodologiya
Alternativ iqtisadiyyat
Texniki metodlar
Riyazi iqtisadiyyat
Ekonometrika
Təcrübi iqtisadiyyat
Milli Hesablar Sistemi
Sahələr və alt sahələr
Təhsil
Səhiyyə
Əmək
Oyunlar nəzəriyyəsi
Artım
Kənd təsərrüfatı
Təbii ehtiyatlar
Davranış
İqtisadi sistem
Beynəlxalq
Portal:İqtisadiyyat

İqtisadiyyatın bu əsas problemi cavablandırılması iki sualdan ibarətdir: hansı hədəflər araşdırılmalı və araşdırılmalı və onlara necə nail olmaq olar? İqtisadiyyat bir sosial elm olaraq bu sualları cavablandırır və "… az mənbələrin rasional bölgüsü üçün texniki cəhətdən mümkün alternativlər" arasından seçim etmək üçün istifadə olunan bilik olaraq təyin edilir.[2] Buna görə "… mənfəətin artırılması və ya xərclərin minimuma endirilməsi" ilə əlaqəli bütün problemlər iqtisadi məqsədlər üçün mühəndis problemləridir və "mühəndislik iqtisadiyyatı" termini ilə düzgün təsvir olunur[3].

İnşaat mühəndisləri tərəfindən tətbiq olunan bir fənlər olaraq mühəndislik iqtisadiyyatı, geniş bir infrastruktur layihəsində dövlət və ya özəl kapital qoyuluşu ilə əlaqəli əsas iqtisadi problemin və bununla əlaqəli məsələlərin tərifini daraldır. Mülki mühəndislər mühəndislik layihələrinin qeyri-adekvat iqtisadi qiymətləndirilməsi şəklində əsas problemin daha ixtisaslaşmış formaları ilə qarşılaşırlar.[4] İnşaat mühəndisləri, səmərəli və təsirli infrastruktur təmin etmək üçün davamlı təzyiq altında, az mənbələrin keyfiyyət təminatı, riskin azaldılması və layihə nəzarətinə ayrılması kimi çətin problemlərlə üzləşirlər. Sivil mühəndislər layihə həyat dövrünün hər mərhələsində baş verən qiymətləndirmələrin bir hissəsi kimi mühəndis iqtisadiyyatının oynadığı rolu tanımaq üçün təlim almalıdırlar.

Beləliklə, mühendislik iqtisadiyyatının mülki mühəndislik təcrübəsində tətbiqi qərar qəbul etmə prosesinə, onun kontekstinə və layihənin icrası və icrası zamanı ətraf mühitə yönəlmişdir[5][6] . Mikroiqtisadi nəzəriyyəni mülki mühəndislik təcrübəsi ilə birləşdirən praktik xarakter daşıyır[5] , eyni zamanda iqtisadi qiymətlər, rəqabət və tələb və təklif kimi bir sıra mikroiqtisadi anlayışların qarşısını aldığından iqtisadi nəzəriyyənin sadələşdirilmiş bir tətbiqidir.[5] Bu, inşaat mühəndisləri üçün infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsində və xüsusən də layihələrin idarə edilməsi, planlaşdırılması və nəzarət funksiyaları üçün mənbələrin ayrılması ilə bağlı yeni, təməl iqtisadi məsələləri ortaya qoyur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Hoffer, Stefan N. Economic analysis of investment and regulatory decisions: revised guide. 1998. Accessed at [1] Arxivləşdirilib 2022-08-23 at the Wayback Machine
  2. ↑ 1 2 Lesser Jr, Arthur. "Engineering economy in the United States in retrospect—An analysis." The Engineering Economist 14.2 (1969): 109–116.
  3. ↑ Billy E. (1959) Engineering Economy—Teaching and Practice, The Engineering Economist, 5:2, 1–12, DOI: 10.1080/00137915908965083 Access at [2]
  4. ↑ Magyar, William B. "Economic Evaluation of Engineering Projects." The Engineering Economist 13.2 (1968): 67–86.
  5. ↑ 1 2 3 Dharmaraj, E.. Engineering Economics. Mumbai, IN: Himalaya Publishing House, 2009. ProQuest ebrary. Web. 9 November 2016.
  6. ↑ Morris, W. Thomas. (1960). Engineering economy: the analysis of management decisions. Homewood, Ill.: R. D. Irwin.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
ingilis dilində

Mülki mühəndisliyə xas materiallar haqqında:

  • Arthur M. Wellington (1877).The Economic Theory of the Location of Railways. Accessed at [3] and revised through six editions with the last published in 1914 by Wellington's wife, Agnes Wellington. Accessed at [4]
  • Gotshall, William C. (1903) Notes on electric railway economics and preliminary engineering. McGraw Publishing Company. Accessed at [5]
  • Hayford, John F. (1917) The relation of engineering to economics. Journal of Political Economy 25.1 : 59–63. Accessed at [6]
  • Waddell, J. A. L. (1917). Engineering economics. Lawrence: University of Kansas. Accessed at [7]
  • Waddell, J. A. L. (1921) Economics of Bridgework: A Sequel to Bridge Engineering. J. Wiley & Sons, Incorporated. Accessed at [8]
  • Fish, J. C. L. (1923). Engineering economics: First-principles. New York: McGraw-Hill. Accessed at [9]
  • Grant, Eugene L. (1930) Principles of Engineering Economy, Accessed at [10]
  • Burnham, T. H., & Hoskins, G. O. (1958). Engineering economics, by T.H. Burnham and G.O. Hoskins. London, Pitman. Accessed at [11].
  • Barish, Norman N, (1962) Economic analysis for engineering and managerial decision making, Accessed at [12]
  • Anon., (1963) Engineering economy, Engineering Dept, American Telephone and Telegraph Company. Accessed at [13].
  • Sepulveda, Jose A. and Souder, William E. (1984) Schaum's Outline of Engineering Economics. McGraw-Hill Companies. Accessed at [14]
  • Newnan, Donald G., et al. (1998) Engineering economic analysis. 7th ed. Accessed at [15]

Daha ümumiləşdirilmiş müzakirə üçün:

  • Jaffe, William J. L. P. Alford and the Evolution of Modern Industrial Management. New York: 1957
  • Nelson, Daniel. Frederick W. Taylor and the Rise of Scientific Management. Madison: University of Wisconsin Press, 1980.
  • David F. Noble America by Design: Science, Technology, and the Rise of Corporate Capitalism. New York: Alfred A. Knopf, 1977.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]