Поиск по словарям.

Mühazirə (mübahisə, disput) — tədris materialının, hər hansı bir məsələnin, mövzunun, bölmənin, fənnin, elmin metodlarının sistematik, ardıcıl şəkildə tərtib edilməsi. Böyük Sovet Ensiklopediyasına əsasən mühazirə tədris materialının, hər hansı bir məsələnin, mövzunun, bölmənin, fənnin, elm metodlarının sistematik, ardıcıl şəkildə şərh edilməsidir. Mühazirə, fənn müəllimi tərəfindən mövzuların şifahi şəkildə təqdimatı, həmçinin hər hansı bir mövzuya dair açıq leksiya. BSE-na görə, mühazirələr fərqlidir: təlim mühazirələri ictimai mühazirələr (mədəni-maarif işi sistemində siyasi və elmi biliklərin təbliği və yayılması forması): epizodik mühazirələr, dövri mühazirələr. Mühazirələr kursu (materialın tədris proqramı üzrə ardıcıl təqdimatı) aşağıdakı mühazirə növlərini əhatə edir: giriş mühazirələr, planlaşdırma mühazirələri (qiyabi və axşam təhsili sistemində), ordinar mühazirələr, ümumi mühazirələr, yekun mühazirələr. BCE-na əsasən mühazirə üçün tələblər: elmi, ideya, əlçatanlıq, forma və məzmunun vəhdəti, təqdimatın emosionallığı, digər tədris məşğələləri növləri (seminarlar, laboratoriya işləri, tədris və istehsalat təcrübəsi və s.) ilə əlaqə. Bir nəfər-mühazirəçi istənilən məlumatı, təkbaşına çox sayda insana çatdıra bilər. Əlaqənin olmaması, mühazirə məzmununun mürəkkəblik səviyyəsinin orta hesablanması, müxtəlif dərəcədə dinləyicilərin mühazirələrə daxil olma imkanı.

Ekskursiya (lat. excursio — gəzinti, səfər) — maraq doğuran bölgələrin maarifləndirici, elmi, idman və ya istirahət məqsədi ilə tək və ya kollektiv şəkildə baxışın təşkili. Səfər tək və ya xüsusi təşkilatın rəhbərliyi ilə təşkil edilə bilər. Obyektin seyr ediməsi tək və ya xüsusi bələdçinin köməyi ilə ola bilər. İlk ekskursiyalar XVII əsrin sonu, XVIII əsrin əvvəllərində böyük maarifçilərin təsiri altında Avropanın bəzi təhsil ocaqlarında təşkil edilmişdir. Həmin dövrlərdə tələbələr üçün qısa ekskursiya və piyada gəzintilər təşkil edilməyə başlanır. Bütün bunlar məşhur Polşa pedoqoqu Yan Komenskinin üsulu ilə, əyaniliyi təmin etmək və tərbiyə məqsədi ilə edilirdi. XVII əsrdə Rusiyada tanışlıq məqsədilə gəzmək, öyrənmək üçün səyahət edənlərin sayı artır və XVIII əsrdə xarici ölkələrə səyahətlər təşkil olunurdu. XVIII əsrdə Sankt-Peterburq və Moskva şəhərləri haqqında, XIX əsrdə isə Avropa ölkələrinin paytaxtları barədə, bələdçi-məlumat kitabları nəşr olunur. 1829-cu ildə səyahətçilər üçün bələdçi-məlumat kitabı nəşr olunur.

Mühasirə — uzun müddət davam edən hərbi əməliyyat; daha çox şəhər, yaxud qalaların hərbi blokada formasıdır. Mühasirə zamanı mühasirə edilən obyekt mühasirə edənlər (silahlı qüvvələr, əsgərlər və s.) tərəfindən üzük qaşı kimi əhatəyə alınır. Azərbaycan ədəbiyyatında çox vaxt "mühasirə" sözü "hərbi blokada" ifadəsinin sinonimi kimi işlədilir. Məsələn, A.Çakovskinin Leninqradın blokadasından bəhs etdiyi məşhur rus. "Блокада"" romanı azərbaycan dilinə "Mühasirə" adı ilə tərcümə olunmuşdur. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasında mühasirə haqqında yalnız bunlar yazılmışdır: "Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti"ndə (1983) isə "mühasirə" sözü belə izah edilir: Hərbi blokada Kobani blokadası; Leninqradın mühasirəsi.

Mühasirə günü: 11 sentyabr 1683-cü il (ing: The Day of the Siege: September Eleven 1683, pol: Bitwa pod Wiedniem, it: 11 settembre 1683) — polyak-italyan müştərək istehsalı olan tarixi-dram janrında çəkilmiş olan filmdir. Film 2012-ci ildə ingilis dilində çəkilmişdir. Filmin rejissoru Renço Martinellidir. Film 1683-cü il sentyabrın 11-də Yan Sobieskinin komandanlığı altında olan Müqəddəs Liqa ordusunun Osmanlı İmperiyasının Avstriyanın paytaxtı Vyananı və oradan da Avropanın digər ərazilərini işğal etməsi planlarını pozduğu Vyana döyüşünü və bu döyüş zamanı Avropada baş verən hadisələri göstərir. Eyni zamanda bu hadisələr zamanı Xristian Avropasında rahib Marko d'Avianonun oynadığı rola da diqqət yetirilir.

Köçmə və ya emiqrasiya (lat. emigro — "köçürəm") — iqtisadi, siyasi, şəxsi şərtlər səbəbindən bir ölkədən digərinə köçmə.

Müharibə — dövlətlər, tayfalar və siyasi qruplar arasında onların hərbi birləşmələri arasında hərbi əməliyyatlar formasında gedən münaqişə. Müharibə bir tərəfin digər tərəfə öz möqeyini zorla qəbul etdirmək cəhdidir. Digər sözlə, "müharibə siyasətin başqa formada davam etdirilməsidir". Albert Eynşteyn müharibə haqqında demişdir : Война и армия. Философско-социологический очерк. М.: Воениздат, 1977. Война и мир в земледельческих предклассовых и ранних классовых обществах // Перщиц А. И., Семенов Ю. И., Шнирельман В. А. Война и мир в ранней истории человечества. Т. 2. М., Институт этнологии и антропологии РАН. 1994. С.7–127.

Müşairə — şeirləşmə, deyişmə. Müşairəyə klassik Şərq, o cümlədən Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox təsadüf edilir. Müşairələr dostcasına məktublaşma və ya ədəbi-ictimai mövzularda mübahisə səciyyəli olur. Molla Pənah Vaqifin Molla Vəli Vidadi, Qasım bəy Zakirin Mirzə Fətəli Axundov, Seyid Əzim Şirvaninin müasirləri ilə müşairələri məşhurdur.

Mühacirlik — siyasi, iqtisadi və ya dini səbəbdən məcburi və ya könüllü olaraq öz vətənini tərk edib başqa ölkəyə köçmə. Müsəlmanların azlıq təşkil etdiyi və ya döyüş əməliyyatları nəticəsində ən çox azlıq təşkil etdiyi qeyri-müsəlman ölkələrindən (məsələn, bir xristian dövləti tərəfindən bir müsəlman ərazisinin ilhaqı) müsəlmanların bir müsəlman ölkəsinə kütləvi və məqsədyönlü köçürülməsi dini azlığın vəziyyətinə dözmək. == Etimologiyası == Mühacirlər (ərəb. المهاجرون‎ hərfən «immiqrantlar, köçkünlər») — ərəb dilindən hicrə — köçürülmə sözündən yaranan hərəkətin adıdır. Başlanğıcda peyğəmbər hələ sağ ikən Mədinə müsəlmanlarına "ənsarlar" ("köməkçi" mənasını verir), Məkkədən köç edən müsəlmanlara "mühacirlər" ("məskunlaşanlar" mənasını verir) deyildi, yalnız bir müddət sonra bu bütün müsəlmanlara — "köçkünlərə" (başqa yerlərdən) yayılmışdır.

Mingünlük müharibə (isp. Guerra de Los Mil Días) Kolumbiyada baş vermiş 1899-1902-ci illəri əhatə edən vətəndaş müharibəsi. Konflikt Konservantlar və Liberallar partiyaları arasında baş vermişdir. Konflikt nəticəsində Panama müstəqil respublika elan edilir. XIX əsrdə Kolumbiyada vəziyyət elə də stabil deyildi. 1860-1862-ci illərdə ölkədə vətəndaş müharibəsi baş vermişdi. 1863-cü ildə konsitutsiyanın yaranması ilə ölkənin adı Birləşmiş Kolumbiya Ştatları adlandırılır. Bununla da ölkə federallaşır. 1886-cı ildə yeni konsitutsiyanın qəbulu ilə mərkəzləşmə güclənir və ştatlar adı departamet adı ilə əvəzlənir. Ölkə Kolumbiya Respublikası adlandırılır.

Mühafizə biologiyası növlərin, onların yaşayış yerlərinin və ekosistemlərin həddindən artıq nəsli kəsilməkdən və biotik qarşılıqlı təsirlərin aşınmasından qorumaq məqsədi ilə təbiətin və Yer kürəsinin biomüxtəlifliyinin qorunmasını öyrənir. Təbiət və sosial elmlər və təbii ehtiyatların idarə edilməsi praktikasını əhatə edən fənlərarası elmdir. :478 Qoruma etikası mühafizə biologiyasının tapıntılarına əsaslanır. Mühafizə biologiyası termini və onun yeni bir sahə kimi konsepsiyası 1978-ci ildə amerikalı bioloqlar Bruce A.Uilkoks və Maykl E.Solun rəhbərliyi ilə, Ser Otto Frankel, Thomas Lovejoy və Cared Daymond daxil olmaqla bir qrup aparıcı universitet və zoopark tədqiqatçıları və mühafizəçilərlə birlikdə Kaliforniyanın La Jolla şəhərində San Dieqo Universitetində keçirilən "Mühafizə biologiyası üzrə Tədqiqat üzrə Birinci Beynəlxalq Konfransın" çağırılması ilə yaranmışdır. Görüşün keçirilməsinə səbəb tropik meşələrin qırılması, yoxa çıxan növlərin, növlər daxilində genetik müxtəlifliyin aşınması ilə bağlı narahatlıq olub. Konfrans və nəticələr bir tərəfdən ekologiya nəzəriyyəsi və təkamül genetikası, digər tərəfdən isə təbiəti mühafizə siyasəti və praktika arasında uçurumun aradan qaldırılmasına təşəbbüs göstərməyə çalışdı. Mühafizə biologiyası bioloji müxtəliflik konsepsiyası ilə birlikdə ortaya çıxdı və müasir mühafizə elmi və siyasəti dövrünün kristallaşmasına kömək etdi. Mühafizə biologiyası üçün xas multidissiplinar əsas, mühafizə sosial elmləri, mühafizə davranışı və mühafizə fiziologiyası da daxil olmaqla yeni alt fənlərə gətirib çıxardı. Bu, Otto Frankelin ilk dəfə yaratdığı, lakin indi də tez-tez alt intizam hesab edilən konservasiya genetikasının daha da inkişafına təkan verdi. Dünyada qurulmuş bioloji sistemlərin sürətlə tənəzzülü o deməkdir ki, mühafizə biologiyası çox vaxt “son tarixli intizam” adlandırılır.

SS (alm. Schutzstaffel‎ — "mühafizə dəstəsi") — 1925–1945-ci illərdə Adolf Hitlerin rəhbərliyi altında Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasının tərkibində fəaliyyət göstərmiş hərbiləşdirilmiş təhlükəsizlik təşkilatıdır. 1923-cü ildə SS, Münhendə partiya iclaslarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün partiya könüllülərindən ibarət Saal-Schutz ("Zal Mühafizəsi") kimi tanınan kiçik mühafizə dəstəsi ilə fəaliyyətə başladı. 1925-ci ildə SS-in təsisçilərindən biri olan Julius Schreck təşkilatın lideri oldu və müəyyən islahatlar aparıldı. Eyni ildə təşkilata Heinrich Himmler qoşuldu. Onun rəhbərliyi altında (1929–1945) SS, Nasist Almaniyasının ən güclü təşkilatlarından birinə çevrildi. SS, Nasist Partiyasının hakimiyyətə gəlişindən 1945-ci ildə rejimin süqutuna qədər Almaniya və onun işğalı altında olan Avropada təhlükəsizlik, kəşfiyyat və terrorun ən qabaqcıl orqanı idi. SS-in emblemi 1933-cü ildə SS şturmhauptfüreri Valter Hek tərəfindən simvolik məbləğ olan 2,5 alman markası qarşılığında yaradılmışdır. Emblemdəki ildırım işarələri Armanen runlarından alınmışdır, qələbəni simvolizə edir, eləcə də SS-in baş hərfləri üçün dayanır. 1923-cü ilin martında Emil Moris və Berxtold Münhendə Herman Erhardtın briqadasına daxil olan "Fırtına ordusu"dan Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasının əsasını qoyan Adolf Hitler üçün xüsusi təyinatlı "Ştab gözətçisi" (alm.

Mühafizə fotoqrafiyası — fotoqrafiya prosesində çox istifadə edilir və onun məhsullarının qaydaları içində qorunmalı obyektlərin vəkilidir. Mühafizə fotoqrafiyası ətraf mühitin və biosferin yaxşılaşdırılması və təbiətin qorunması üçün bir vasitə kimi sənədli fotoqrafiyanın konkret yönü ilə təbiət fotoqrafiyasını birləşdirir.

Mühafizə halqaları (en. Protection ring) - Ring 0, Ring 1, Ring 2, Ring 3; sistem və istifadəçi səviyyəsində üstünlüklərin (imtiyazların) texniki cəhətdən ayrılmasını gerçəkləşdirən informasiya təhlükəsizliyi və dayanıqlı fəaliyyət arxitekturası. Üstünlüklərin strukturunu bir neçə konsentrik dairə şəklində göstərmək olar. Bu halda resurslara maksimal erişməni təmin edən sistem rejimi (supervizor rejimi, yaxud “0 halqası”) daxili dairə, məhdud erişimli istifadəçi rejimi isə xarici halqadır. Ənənəvi olaraq, x86 mikroprosessorları ailəsi dörd mühafizə halqasını təmin edir. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Mühafizə relesi — sistemdə xəta müəyyən edilən zaman kəsicini dövrədən açan rele qurğusudur. İlk mühafizə releləri elektromaqnetik qurğular idi. Bu mühafizə releləri yüksək cərəyan, yüksək gərginlik, cərəyanın tərs axını, yüksək tezlik və aşağı tezlik kimi hallar müəyyən edilən zaman kəsicini dövrədən açır. Elektromexaniki relelər sistemdə yaranan xətanın yalnız yerini və səbəbini elementar olaraq indikasiya etmək imkanına malikdir. Bir çox hallarda vahid mokroprosessorlu relelər iki və daha çox elektromexaniki qurğuların funksiyalarını təmin edirdilər.

Mühafizə statusu — bioloji növlərin hazırda və yaxın gələcəkdə qorunması göstəricisidir. Mühafizə statusunun qiymətləndirilməsi zamanı bir çox faktorlar, — yaşayan fərdlərin sayı, müəyyən vaxt ərzində onların sayının çoxalma və azalması, seleksiya nailiyyətləri, məlum olan təhlükələr və s. nəzərə alınır.

Müharibə artisti — müharibə təcrübəsini sənədləşdirmək üçün hökumət və ya bir nəşr tərəfindən işə götürülmüş incəsənət xadimi. Müharibə artistləri müharibənin yazılı mənbələrdə və ya digər müharibə qeydlərində tez-tez rast gəlinməyən vizual və hissi aspektlərini araşdırırlar. Müharibə artistləri fotoqraf, kinorejissor, yazıçı, aktyor, müğənni, rəssam ola bilər. Müharibə artistləri əksər halda arxa cəbhədə olurlar, amma bəzi hallarda ön cəbhədə də olurlar. Mémorial de Caen, 1914–1918 war, Artists of the First World War Ministry of Defence (MoD), MoD art collection, war artists National Archives (UK), The Art of War In War-torn Country a Soldier Looks at Iraq by Lance Nixon, Capital Journal, Vol 134 No. 27, 7 February 2014 pp C1-C6 Harvey Dunn at War by Lance Nixon, Capital Journal, Vol 134 No. 32, 14 February 2014 pp C1-C6 Remembering Battles They Fought Facing East: Plains Indians as War Artists by Lance Nixon, Capital Journal, Vol 134 No. 57 pp C1-C6 About light and dark in peace and war and a piece of Vietnam by Lance Nixon, Capital Journal (South Dakota), 17 January 2014. Drawing fire by Lance Nixon, Capital Journal (South Dakota), 23 January 2014. A photograph of a war is different from a painting “that’s not rocket science” by Dave Askins, Capital Journal (South Dakota), 20 April 2018.

Müharibə cinayəti — sülh və bəşəriyyətin təhlükəsizliyi əleyhinə olan beynəlxalq cinayət; silahlı münaqişə zamanı tətbiq olunan humanitar hüquq normalarının və ya müharibə adət və qanunlarının pozuntularını bildirir. Beynəlxalq ümumi hüquqa görə barələrində müharibə cinayəti törətdiklərinə görə öz ölkələrində təqib olunan şəxslər sığınacaq hüququndan istifadə edə bilməzlər və onlara qaçqın statusu verilmir. Müharibə cinayətlərinin «beynəlxalq cinayət» statusu və bütün dövlətlər tərəfindən cəzalandırılmalı olması məhz hüquqi adət kimi tanınmışdır. Müharibə cinayətlərinə aşağıdakı əməllər aiddir: Beynəlxalq humanitar hüququn pozulması ilə qəsdən törədilmiş aşağıdakı əməllərdən hər hansı biri: qəsdən adamöldürmə; işgəncə və ya qeyri-insani rəftar, o cümlədən bioloji eksperimentlər; ağır əzab-əziyyətin və ya ciddi xəsarətin törədilməsi; hərbi zərurətlə bəraət qazandırılmayan və qanunsuz və böyük miqyasda törədilən dağıntılar və əmlakın ələ keçirilməsi; hərbi əsirin və ya mülki şəxsin düşmən dövlətin silahlı qüvvələrində qulluq etməyə məcbur edilməsi; hərbi əsirin və ya mülki şəxsin qərəzsiz və ədalətli məhkəmə araşdırmasına olan hüququndan qəsdən məhrum edilməsi; girov götürülməsi; Beynəlxalq humanitar hüququn pozulması ilə qəsdən törədilmiş və ölümlə nəticələnən, yaxud səhhətə ciddi zərər yetirən aşağıdakı əməllərdən hər hansı biri: mülki əhalinin və ya ayn-ayn mülki şəxslərin hücum obyekti edilməsi; şəxsin kombatant olmadığını və ya artıq sıradan çıxdığını ("hors de combat") bilərək, onun hücum obyekti edilməsi; qızıl xaç, qızıl aypara və ya digər tanınmış fərqləndirmə emblemlərindən sui-istifadə edilməsi; Beynəlxalq humanitar hüququn pozulması ilə qəsdən törədilmiş aşağıdakı əməllərdən hər hansı biri: işğal edən dövlət tərəfindən öz əhalisinin bir hissəsinin işğal etdiyi əraziyə köçürülməsi; hərbi əsirlərin və ya mülki şəxslərin geri qaytarılmasının (repatriasiyasının) əsas olmadan yubandırılması; Beynəlxalq humanitar hüququn pozulması ilə şəxsi ləyaqətin təhqir edilməsi, o cümlədən insan ləyaqətini alçaldan rəftar, zorlama və məcburi fahişəlik; Müharibə qanun və adətlərinin pozulması ilə törədilmiş aşağıdakı əməllərdən hər hansı biri: zəhərli silahlann və ya lüzumsuz əzab-əziyyət törətmək üçün nəzərdə tutulmuş digər silahlann tətbiq edilməsi; şəhər, qəsəbə və ya kəndlərin mənasız dağıdılması və yaxud hərbi zərurətlə əsaslandırılmayan soyğunçuluq; müdafiə olunmayan şəhərlərin, kəndlərin, binalann və ya yaşayış evlərinin və yaxud hərbsizləşdirilmiş zonaların istənilən vasitələrlə bombardman edilməsi; dini, təhsil, incəsənət və elm idarələrinin, tarixi abidələrin, incəsənət və elm əsərlərinin qəsb edilməsi, dağıdılması və ya onlara qəsdən ziyan vurulması; ictimai və ya xüsusi əmlakın talan edilməsi; Beynəlxalq xarakter daşımayan silahlı münaqişə zamanı tətbiq olunan beynəlxalq humanitar hüququn pozulması ilə törədilmiş aşağıdakı əməllərdən hər hansı biri: adamların həyatına, səhhətinə və fiziki və ya psixi durumuna qarşı zorakı hərəkətlər, o cümlədən qəsdən adamöldürmə və habelə işgəncə, şikəstetmə kimi qəddar rəftar və yaxud bədən cəzasının istənilən forması; kollektiv cəzalandırma; girov götürülmə; terror aktları; şəxsi ləyaqətin təhqir edilməsi, o cümlədən ləyaqəti alçaldan rəftar, zorlama və məcburi fahişəlik; hərbi soyğunçuluq; məhkəmə tərəfindən bundan qabaq elan olunmuş qərar olmadan hökm çıxarılması və hökmün yerinə yetirilməsi; silahlı münaqişə zamanı, ətraf təbii mühitə genişmiqyaslı, uzunmüddətli və ağır ziyan vurulması niyyəti ilə hərbi zərurətlə əsaslandırılmayan müharibə üsul və vasitələrinin tətbiq edilməsi.

Müharibə filmi — Müharibədən bəhs edən film janrıdır. Dəniz, hava və topraq döyüşləri əks etdirilən filmlərdir.

Müharibə fotoqrafiyası — silahlı qarşıdurma və onun insanlara və məkanlara təsirini fotoşəkillərə çəkməyi əhatə edir. Bu janrda fəaliyyət göstərən fotoqraflar özlərini təhlükəli situasiyalarda tapa bilər və bəzən şəkillərini müharibə meydanından çıxarmağa çalışırkən öldürülürlər. 1830-cu illərdə fotoqrafiyanın ixtirası ilə müharibə hadisələrinin xalqın məlumatlandırılması üçün sənədləşdirilməsi ilk dəfə olaraq araşdırıldı. Fotoqraflar müharibəni ideal formada və dəqiq olaraq sənədləşdirib hərəkətli döyüş səhnələrinin fotolarını çəkmək istəsələr də, dövrün fotoqrafiya imkanları və texniki avadanlqların çatışmazlıqları buna şərait yaratmırdı. Gümüş suyuna çəkilmiş və yaxşıca hamarlanmış mis lövhələrin yod buxarına tutularaq formalaşdırdığı ilkin foto növü olan dagerotipiyaların çəkilməsi üçün görüntünün inkişaf etməsi çox uzun vaxt tələb edir və dərhal emal oluna bilmirdi. Erkən fotoqrafiyanın imkanları hərəkət edən subyektlərin görüntülərinin yaradılması üçün əlverişli olmadığı üçün, fotoqraflar müharibənin daha çox hərəkətsiz aspektlərini — əsgərləri, qalaları, döyüş meydanının müharibədən əvvəlki və sonrakı vəziyyətini lentə alırdılar. Döyüş səhnələri isə yenidən yaradılaraq çəkilirdi. Döyüş səhnələri kimi, əsgərlərin portretləri də çox vaxt səhnələşdirilmiş olurdu. Çünki bunun üçün obyekt bir neçə dəqiqə hərəkətsiz dayanmalı idi. 1847-ci ildə Meksika-Amerika müharibəsi zamanı Saltillonun işğalından bir sıra dagerotipiya günümüzə gəlib çıxmışdır.

Müharibə fəlsəfəsi — fəlsəfənin müharibənin səbəbləri, müharibə ilə insan təbiəti arasındakı əlaqə və müharibə etikası kimi məsələlərin araşdırılmasına həsr olunmuş sahəsi. Müharibə fəlsəfəsinin müəyyən aspektləri tarix fəlsəfəsi, siyasi fəlsəfə, beynəlxalq münasibətlər və hüquq fəlsəfəsi ilə üst-üstə düşür . Müharibə fəlsəfəsində ən böyük və ən təsirli əsərlərdən biri Karl fon Klauzevitsin "Müharibə haqqında" əsəridir. O, strategiyaya dair müşahidələri insan təbiəti və müharibənin məqsədi ilə bağlı suallarla birləşdirir. Klauzevits xüsusilə müharibənin teleologiyasını – müharibənin özündən kənarda bir məqsədə çatmaq üçün bir vasitə olub-olmaması, yoxsa öz-özlüyündə məqsəd olub-olmamasını araşdırır. O, nəticəyə gəlir ki, sonuncu belə ola bilməz və müharibə "müxtəlif vasitələrlə siyasət"dir. Yəni, müharibə yalnız öz naminə mövcud olmamalıdır. Bu, dövlət üçün müəyyən məqsədlərə xidmət etməlidir. Lev Tolstoyun "Hərb və sülh" romanında müharibə fəlsəfəsinə dair tez-tez fəlsəfi eskurslar, həmçinin xristianlıqdan və Tolstoyun Napoleon müharibələri ilə bağlı müşahidələrindən əldə edilən daha geniş metafizik fərziyyələr yer almışdır. Əsər növbəti dövrlərdə müharibə haqqında düşüncələrə təsir etmişdir.

"Müharibə sənəti", "Hərb sənəti", "Savaş sənəti" (çin. 孫子兵法) — Çin hərb nəzəriyyəçisi və strateqi Sun Dzı (E.ə. 544 — E.ə. 496) tərəfindən yazılmış traktat. "Müharibə sənəti" hərbi strategiyaya və siyasətə aid məlum olan qədim çin traktatları arasında ən qədimisidir. Əsər on üç fəsildən ibarətdir. Ənənəvi olaraq kitabın əfsanəvi sərkərdə və strateq Sun Dzı tərəfindən yazıldığı iddia edilir. Buna görə də tartktatın uzun müddət E.ə. VI əsrin axırı — E.ə. V əsrin əvvələrində yazıldığı güman edilirdi (E.ə.

Müharibə iqtisadiyyatı — dövlət iqtisadiyyatının geniş mənada hərbi işlərin bütün iqtisadi məsələlərini əhatə edən, dövlətin müdafiə (hərbi) potensialını təmin edən sahəsi. Bundan əlavə, hərbi elmin tərkib hissəsi olan dövlətdə hərbi işlərin iqtisadi təminatının (müdafiə, tikinti, silahlı qüvvələrin saxlanması və s.) qanunauyğunluqlarını öyrənən elm və akademik intizamdır. "İqtisadi şəraitdən ordu və donanmadan daha çox şey asılı deyil. Silah, tərkib, təşkilat, taktika və strategiya ilk növbədə hazırkı istehsal mərhələsindən və rabitə vasitələrindən asılıdır Bir çox görkəmli dövlət xadimlərini hərbi işlərin meydana çıxması ilə ortaya çıxan hərbi iqtisadiyyat məsələləri narahat edirdi. Rusiyada müharibə iqtisadiyyatı problemlərinə dair ilk əsərlər XIX əsrdə ortaya çıxdı. XIX əsrin sonu — XX əsrin əvvəllərində müxtəlif dövlətlərdə silahlı qüvvələr, hərbi əməliyyatlar və hərbi iqtisadiyyat arasında əlaqənin öyrənilməsinə həsr olunmuş elmi əsərlər daha fəal şəkildə ortaya çıxmağa başladı. Hərbi iqtisadiyyatın inkişafı dövlətin iqtisadi potensialının ümumi inkişafı, onun hərbi əməliyyatlar (müharibə) şəraitində işləmək imkanları və müharibə və sülh dövründə silahlı qüvvələrin ehtiyaclarının ödənilməsi ilə ayrılmaz şəkildə bağlıdır. Hərbi iqtisadiyyat müdafiə (hərbi) sənayenin güclü sahələrinin yaradılmasını, onların istehsal imkanlarının artırılmasını, dövlət ərazisində müdafiə (hərbi) müəssisələrin müvafiq coğrafi yerləşməsini, sabit iqtisadi və elmi-texniki bazanın yaradılmasını əhatə edir. onların arasında əlaqələr, yeni texnologiyaların inkişafı, enerjinin hazırlanması, kənd təsərrüfatının, səhiyyənin, dövlət rabitə şəbəkəsinin, nəqliyyat şəbəkəsinin inkişafı, əməliyyatların təmin edilməsi nəzərə alınmaqla, mülki müdafiə üçün mühafizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi. Hərbi iqtisadiyyat mülki iqtisadiyyatdan təcrid olunmur — bir sıra sənaye və müəssisələr həm mülki, həm də hərbi təyinatlı məhsullar istehsal edir və ya iqtisadiyyatın həm mülki, həm də hərbi sektorunda istehlak olunan məhsullar (ikili təyinatlı məhsullar) (ayaqqabı, parçalar, geyim) istehsal edir.

Müharibə maşını (ing. War Machine) – Marvel Comics superqəhrəmanlarından biri. Devid Mişelini, Bob Leyton və Con Birn tərəfindən yaradılmış və ilk dəfə 1979-cu ildə "Dəmir adam" komiksinin 118-ci sayında görünmüşdür. Zirehi isə Len Kaminski və Kevin Hopqud tərəfindən dizayn edilmişdir. 2012-ci ildə IGN-in "Top 50 Qisasçı" siyahısında 31-ci yerdə göstərilmişdir. Marvel Kinematoqrafiya Kainatında personajı Don Çidl canlandırmışdır. ABŞ dəniz piyadaları korpusunun üzvü olan Ceyms Rouds ilə Toni Starkın ilk qarşılaşması cənub-şərqi Asiyada oldu. O zamanlar Toni Stark zirehini yenicə icad etmiş və Von-Çunu məğlub etmişdi. Bir ABŞ bazasına çatana qədər Dəmir adamı müşayiət edir. Stark hərbi vəzifəsini tamamlayandan sonra şəxsi pilotu olmağı təklif edir.

Hərb medalı — Osmanlı imperiyası tərəfindən yaradılmış hərbi medal. İngilislər tərəfindən Gelibolu ulduzu (The Gallipolli Star), almanlar tərəfindən isə Dəmir hilal (Eiserner Halbmond) deyə adlandırılmışdır. Sultan V Mehmed tərəfindən döyüşlərdə fərqlənənləri mükafatlandırmaq üçün yaradılmışdır. Bu medal daha çox I Dünya müharibəsi zamanı döyüşən Osmanlı hərbçilərinə və Osmanlı ərazisində döyüşən Osmanlı müttəfiqi olan dövlətlərin hərbçilərinə verilmişdir. Medalın üz tərəfindən beş guşəli qırmızı ulduz, onun ortasında göstərişli hilal vardır. Hilalın içində Osmanlı sultanı Mehmed Rəşadın tuğrası vardır. Bundan əlavə tuğranın altına, hicri təqvimə görə medalın verildiyi tarix olan 1333 (miladi 1915-ci il) ili işlənmişdir. Rəsmi geyim zamanı medal formanın mərkəz tərəfinə, sağ sinə cibinni altına taxılırdı. Hər gün lent dəyişilməli idi. Lent formanın ikinci düymə yerindən birləşdirilirdi.

Müharibə qırğısı (ing. War hawk) və ya qırğı (ing. hawk) — siyasətdə və ya iqtisadiyyatda, öz ölkəsinin vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün, digər ölkələr, təşkilatlar və ya hökumətlər ilə əlaqədar sərt tədbirlər tərəfdarı olan şəxslərə deyilən termin.