1. is. [fars.] klas. şair. Dekabr ayının 21-nə təsadüf edən ən uzun gecə (çox vaxt “şəbi-yelda – yelda gecəsi” tərkibində işlənir)
is. Küləyin hərəkətə gətirdiyi pərlər vasitəsilə işləyən dəyirman. Arxa planda su quyusu üstündə hərəkətsiz dayanmış yeldəyirmanı
is. 1. Lələk. 2. məh. Oxun baş tərəfinin enli hissəsi. Oxun yeləyi olmayanda yerə tez düşər. Xəstə Qasım
sif. Yeləyi olan
sif. Yeləyi olmayan. Bir iyidin dünya varı olmasa; Yeləksiz ox kimi çovar deyərlər. Xəstə Qasım
is. Haşiyə, qıraq, kənar. Xalça yeləni. Yeləni göy kəlağayı. – Asılır evlərin divarlarından; Yeləni çiçəkli, güllü xalılar
is. Varəncir, badəncir
sif. Yeləni olan, haşiyəli
sif. Yeləni olmayan, haşiyəsiz
is. məh. 1. Qadın saçı. 2. At yalı
is. Məməli heyvanlarda süd yığılan (süd vəziləri və məmələri yerləşən) orqan. Bu inəyin yelinində süd çoxdur
“Yelinləmək”dən f.is
f. Yelini südlə dolmaq. İnəklər naxırdan qayıdınca yelinləyir. // Doğmağa yaxın heyvanın yelini böyümək, südlə dolmaq
is. məh. Məməli heyvanlarda yelin xəstəliyi
is. 1. Dor ağacına bənd edilən və içinə yel dolduğu zaman gəmini, qayığı hərəkət etdirən xüsusi biçimli qalın, möhkəm bez parçası
sif. Yelkəni olan, yelkənlə hərəkət etdirilən. Yelkənli gəmi. – Dənizdə gəzişən ağ yelkənli qayıqlar nəzəri cəlb edirdi
sif. Yelkəni olmayan. Mənsiz kətan, kəndir verməz zəmilər; Çadırsız, yelkənsiz (z.) qalar gəmilər. A
is. 1. Uzun ağacın başına bənd edilmiş və küləyin əsdiyi tərəfə çevrilərək onun istiqamətini göstərən dəmir lövhəcik və s
is. 1. bot. Toxumu külək vasitəsilə uzaqlara aparılıb, orada tökülən bir bitki və onun dəni; süpürüm
“Yellədilmək”dən f.is
“Yellətmək”dən məch
“Yelləmək”dən f.is
f. 1. Sərinləmək üçün bir şeylə havanı hərəkətə gətirmək, hava cərəyanı yaratmaq. Yelpiclə üzünü yelləmək
is. Ağac budağından və ya bir yerdən asılmış müvazi qalın kəndirlərin ucuna bənd edilmiş oturacağı olan yellənmə qurğusu; salıncaq, uçuncaq
sif. Yelləncəyi olan, yellənmək üçün qurğusu olan
“Yelləndirilmək”dən f.is
məch. 1. Yelin təsiri ilə hərəkətə gətirilmək. 2. məc. dan. Bir işə təhrik edilmək; qızışdırılmaq
“Yelləndirmək”dən f.is
f. 1. Tərpətmək, əsdirmək, o yan-bu yana hərəkət etdirmək, yırğalandırmaq, dalğalandırmaq. Yel ağacları yelləndirir
zərf 1. Yellənərək, dalğalanaraq. Sürəkdən qurtarmış körpə maraltək; Saçları dağınıq, əlində ətək; Yellənə-yellənə gəlir qaçaraq
“Yellənmək”dən f.is. Çar təbəələri və çar himayəsində olanların qapılarında çar bayraqlarının yellənməsi konsulun Təbrizə daxil olmasını bildirdi
f. 1. Yelləncəyə minib o yan-bu yana hərəkət etmək. Yelləncəkdə yellənmək. 2. Tərpənmək, yırğalanmaq
is. məh. Yüngül yel. İlin … ən isti və ən odlu vaxtı idi. Nə bir kölgə, nə də … bir yellənti vardı. Ə
“Yellətmək”dən f.is
icb. Yellənməyə məcbur etmək; yelləndirmək. Çay aşağı getmərəm; Çadramı yellətmərəm; Xoruzgöz oğlan gərək; Dul kişiyə getmərəm
sif. dan. Yel xəstəliyi olan; revmatik. Yelli qıçlar
sif. 1. Küləkli. Yelli hava. Yelli bir gün. 2. məc. dan. Hirsli, tünd, tez qızan. Yelli adam. 3. zərf Bərk, iti, şiddətli
is. Çox iti gedən sarı-qırmızı rəngdə zəhərli ilan
bax yelpik. Balkonun iki tərəfində duran xidmətçilər tavandan asılmış böyük yelpazəyə hərəkət verir. M
“Yelpazələmək”dən f.is
f. 1. Yelpazə ilə yelləmək; yelpikləmək. 2. məc. Oxşamaq, nəşələndirmək. Arabir qulaqlarımıza çarpan musiqidar fısıltılar qəlbimizi yelpazələyərək, bi
“Yelpazələnmək”dən f.is
məch. Özünü yelpazə ilə yelləmək, özünü yelpikləmək
məh. Xiyar. Ağzı bir çuval, boynu şam piyi; Başı gərmək, burnu yelpənək. Ü.Hacıbəyov
bax yelpik. Yelləyir körpə ağaclar bizi yelpic sayağı. S.Rüstəm. Günəş yerləri atıb gedərkən, üfüqlərdə sarı bir yelpic kimi açılmış şüalarını yığarkə
is. Sərinlik, yaxud ocağı alışdırmaq üçün yellətməklə havanı hərəkətə gətirən alət. Qatlama yelpik. Düz yelpik
“Yelpikləmək”dən f.is
f. Yelpiklə yelləmək, yelpiklə yelləyib sərinlik yaratmaq. [Sarı] bir an içində yelpikləyib kömürü közərtdi və samovara od saldı
“Yelpiklənmək”dən f.is
1. qayıd. Sərinlənmək üçün özünü yelpiklə yelləmək. 2. məch. Yelpiklə yellənmək