“Tərpətmək”dən f.is
f. 1. Hərəkətə gətirmək, hərəkət etdirmək; qımıldatmaq. Kərim baba sükut ilə başını tərpətdi. A.Şaiq
is. və sif. 1. Bir şeyin əks tərəfi, arxası, dalı. Nəzarətçi söyüş söydü və sağında dayanmış növbətçinin qırmızı yanağına əlinin tərsi ilə ağır bir şi
is. [fars.] klas. Xristian, xaçpərəst, isəvi. Tərsa qızı (xristian qız). – Qövmi-tərsayə mən tanıtdım rah
is. [ər. darüssəna-dan] is. Gəmi düzəldilən və təmir olunan yer, verf, zavod
sif. və zərf Tərs, əks, tərsinə, əksinə. Hacının oğlu çox bədbin bir adamdır. Hər şeyə şübhə ilə baxır, hər sözdən tərsə bir məna çıxarmaq istəyir
zərf Əksinə, ziddinə, tərsinə. Bəli, zəmanə dolandı və dəyirman tərsəsinə çevrildi… C.Məmmədquluzadə
is. [ər.] Rəsm çəkmə, cızma
bax əksinə. Diqqət edib baxsan əgər dərsinə; Hər şeyi təlim eləyir tərsinə. M.Ə.Sabir. [Mozalan bəy:] Amma burada işlər tərsinədir
is. Tərs adamın xasiyyəti; inadcıllıq, inadçılıq, inadkarlıq, höcətlik. Kolxoz sədri Qara kişinin tərsliyini bilirdisə də, yenə bir şey deməkdən özünü
sif. Lap təmiz, olduqca təmiz. Qırxılıb çənəsi, buxaq tərtəmiz; Durur qabağında örtüklü bir miz. H.K
is. [ər.] 1. Ayrı-ayrı hissələri, şeyləri seçib birləşdirərək tam bir şey əmələ gətirmə, düzəltmə, yaratma
is. [ər. “tərtib” söz. cəmi] 1. Tərtib olunmuş bir şeyin xarici görünüşünü, görkəmini təşkil edən xüsusiyyətlərin (kitabın, qəzetin şəkillərinin, şrif
is. Tərtibat işləri ilə məşğul olan, kitabın, tamaşanın tərtibatını verən adam. // Sif. mənasında. Tərtibatçı rəssam
is. Tərtib işləri ilə məşğul olan, tərtib edən adam. Lüğətin tərtibçisi. Tənqidi mətnin tərtibçisi
is. [ər.] 1. Üsul, qayda. Ey dilbəranə tərzdə cövlan edən çocuq! M.Ə.Sabir. Arvad gözucu vərəqəyə baxıb, bir ağzının qalın dodaqlarını iyrənc bir tərz
is. [ər.] 1. Baş vermiş gözlənilməyən, nəzərdə tutulmayan hadisə; qəziyyə, vəqə, əhvalat. [Tosya Fəraməzə:] Neçin bir neçə ay əvvəl təsadüf bizi bir-b
zərf [ər.] Gözlənmədən, gözlənilmədən, təsadüfi olaraq, təsadüfi. Təsadüfən Nəbi o gün yoldaşlarını Dəvəboynuna göndərmişdi
sif. [ər.] 1. Nəzərdə tutulmadığı, gözlənilmədiyi halda baş verən, təsadüf nəticəsində olan. Təsadüfi görüş
is. [ər.] Zikr edilən duaları saymaq, indi isə məşğuliyyət üçün istifadə edilən sapa keçirilmiş muncuq və s
is. [ər.] Əvvəl deyilmiş bir sözün, fikrin və s.-nin düzgünlüyünü təsdiq etmə, qəbul etmə, sabitləşdirmə
is. [ər.] Deyilən sözün, başqasının mülahizəsinin, yaxud bir sənədin, faktın və s.-nin gerçək olduğunu iqrar etmə, təsdiqləmə
sif. Təsdiq edən, gerçəkliyini, doğruluğunu, həqiqiliyini qəbul edən; razılıq, təsdiq, qəbul bildirən
“Təsdiqləmək”dən f.is
f. Təsdiq etmək. Məclisdəkilər də mehtər Murtuzun sözünü təsdiqlədilər. “Koroğlu”. Gülxan Gülşənin dediklərini təsdiqlədi
is. [ər. təsdiq və fars. …namə] Bir şeyin təsdiq edilməsi haqqında rəsmi kağız, sənəd
is. [ər.] Sədəqə vermə; yoxsullara, dilənçilərə verilən pul və s.; sədəqə. □ Təsəddüq etmək – sədəqə vermək
is. Adətən gecə başa qoyulan toxunmuş və ya parçadan tikilmiş papaq; araqçın. Nə əynində arxalıq görürəm, nə başında naxışlı təsək
is. [ər.] Bir acını az da olsa unutduracaq, dərdi, qəmi yüngülləşdirəcək, təskin edəcək söz, nəsihət və ya yaxşılıq; ovundurma, təskinlik
sif. Təsəlli verən, təsəlliyə səbəb olan; təskinedici. Təsəlliverici xəbər
is. [ər.] 1. Yiyələnmə, zəbt etmə. 2. Qənaətlə işlətmə
is. [ər.] 1. iqt. Hər hansı bir ictimai quruluşun istehsal üsulu, istehsal münasibətlərinin məcmusu. Kapitalist təsərrüfatı
is. Sənayenin, kənd təsərrüfatının hər hansı sahəsinin təsərrüfatına rəhbərlik edən adam. Təsərrüfatçı [Qədirə] qırıq bir taxt göstərib dedi: – Hələli
is. Təsərrüfatı yaxşı, qənaətlə idarə etmə bacarığı
is. Təsərrüfatı idarə edə bilməmə və ya pis idarə etmə nəticəsində əmələ gələn vəziyyət, pozğunluq, qənaətsizlik
is. [ər.] bax mistika
is. [ər.] 1. Xəyala gətirmə, xəyalən göz qabağına gətirmə. Ucsuz-bucaqsız bir meşə təsəvvür edin. – Xanım … Qafqazın şəklini xəyalına gətirərək onu fü
is. [ər.] 1. Yazı və s.-də səhvləri, nöqsanları düzəltmə; düzəliş. □ Təshih etmək – düzəliş aparmaq, düzəltmək
is. [ər.] Ələ keçirmə, zəbt etmə
is. [ər.] 1. Əsər etmə və bunun nəticəsində əmələ gələn hal, əlamət, iz. Təsir altında olmaq. Təsir altına düşmək
sif. Təsir edən, təsir göstərən, təsirli. Hüseyn çox mülayim və təsiredici səsi olan bu müəllimin danışıqlarına diqqətlə qulaq asırdı
“Təsirlənmək”dən f.is
f. Təsir altına düşmək, bir şeyin təsirini hiss etmək. // Kədərlənmək, doluxsunmaq, riqqətə gəlmək, mütəəssir olmaq
sif. Təsir edən, təsir göstərən, təsiri olan, təsiredici. Təsirli musiqi. Təsirli dərman. – Xoş və təsirli bir səs meşəyə yayıldı
is.: təsirlik hal qram. – ismin kimi, nəyi (müəyyən təsirlik hal), bəzən də kim, nə (qeyri-müəyyən təsirlik hal) suallarına cavab olan halı
is. Təsir etmə; təsir qabiliyyəti (gücü). Dərmanın təsirliliyi. Musiqinin təsirliliyi
sif. Təsir etməyən, təsir göstərməyən, heç bir təsiri olmayan, nüfuz etməyən. Təsirsiz nitq. ◊ Təsirsiz feil qram
is. Təsir etməmə, nüfuz etməmə, heç bir təsiri olmama. Dərmanın təsirsizliyi. Sözün təsirsizliyi
is. [ər.] Əsasını, binasını, təməlini qoyma; qurma, yaratma. □ Təsis etmək – əsasını, təməlini qoymaq, yaratmaq
is. [ər. “təsis” söz. cəmi] kit. 1. Qurulmuş, təsis edilmiş, yaradılmış müəssisələr, idarələr, qurğular