is. bot. Şoran torpaqlarda bitən kol bitkisi
is. anat. Damağın arxa hissəsi, boğaz boşluğunun ağızla birləşən hissəsi. Çörək gənziyinə sıçradı. Gənzik iltihab olduqda qulaq pərdəsi yırtıla da bil
[fars.] klas. bax əgər. Gər girişsəm çalhaçala; Quş gərəkdir qanad sala. “Koroğlu”. Sən gər mənim olsan fəna dünyada; Elə billəm padşaha dönmüşəm
is. məh. Əsasən qoyun, keçi və başqa heyvanlarda olan qoturluq xəstəliyi. Keçi gər olub
f. folk. Gəraylı oxumaq, gəraylı çağırmaq. Aşıq gəraylayır
is. Aşıq şerində: hər bəndi dörd misradan ibarət səkkiz hecalı şeir forması (birinci bəndin misraları bəzən bir üç, bəzən iki dörd şəklində, qalan bən
[fars.] bax gənəgərçək. Gərçək tumu
əd. [fars.] klas. Hərçənd, baxmayaraq, əgərçi. Hər xilqətə gərçi bir səbəb var; Aya səbəbi kim etdi izhar? Füzuli
[fars.] is. məc. Dərd, hüzn, ələm. Dövranın gərdi məndə; Can qurban dərdiməndə; Eşqə ürcah olanın; Tapılar dərdi məndə
is. Toxunma parçada, xalı-gəbədə qırışıq yer
is. Sünbül döyümündən qalan saman qırıntıları
is. etnoqr. Toyda oğlan evində gəlin üçün pərdə ilə ayrılmış xüsusi yer. [Telli:] …[Gəlini] otağa aparıb gərdək dalında oturdurlar, ürəyin tıp-tıp döy
sif. Gərdəyi olan; pərdəli. Gərdəkli qapı
is. [fars.] köhn. Boyun. Boyun sürahidir, bədənin büllur; Gərdənin çəkilmiş minadan, Pəri. M.P.Vaqif
is. [fars.] 1. Boyunbağı (qadın bəzəyi). Gərdənbənd taxmaq. – …Övrətlər baş örtülərini dal tərəfdən bağlardılar və qabaq tərəfdən boyunları açıq qalar
sif. Gərdənbəndi olan, gərdənbənd taxmış; boyunbağılı. Gərdənbəndli gəlin
is. Uca dağlar arasında olan alçaq gədik; keçid. Köç dağın gərdənəsindən aşdı. – Maşın dolama yolları fırlandıqca geniş dağarası bir gərdənə görünürdü
sif. Qəşəng, gözəl gərdəni olan. Gərdənli qız. – Əli ucaboy, gərdənli, qarasaqqal, xoşsima bir kişi idi
is. 1. Arabaya, vələ və s.-yə qoşulan heyvanların boynuna keçirilən bir üzü dəri, bir üzü isə keçədən tikilən qoşqu ləvazimatı; xamut
sif. Qısa və yöndəmsiz boynu olan
is. məh. Lək. Soğan gərdisi
is. [fars.] 1. Gəzinti, seyr. □ Gərdiş etmək (eləmək) – gəzmək, hərəkət etmək, dolanmaq, o baş-bu başa gedib-gəlmək
is. [fars.] klas. 1. Göy qübbəsi. 2. məc. Tale, bəxt, fələk, iqbal. Nə yar edərdi cəfa, nə rəqib, nə gərdun; Zəmanədə bu cəfalar mənə qəzadəndir
1. əd. Gərəkdir, lazımdır (cümlədə xəbər mənasında işlənir). Söz gərək ox keçməz qayadan keçə; Yoxdursa sözünün kəsəri, – yazma… M
sif. Lazımlı, lazım, gərək, gərək olan, əhəmiyyətli, zəruri. Mən ömrümün aşrımında anlaya bildim; Nəçiliyim kimliyimdən gərəkli imiş… M
is. Lazımlılıq, yararlılıq, əhəmiyyətlilik, zərurilik, gərək olma. Elə ki itirdin gərəkliyini; Dünyada hər şeyi itirəcəksən
“Gərəkmək”dən f.is
f. dan. Lazım olmaq, gərək( li) olmaq. [Qoca:] Demədinmi bəlkə gərəkərsən? M.Rzaquluzadə
zərf 1. İstəməz, lazım deyil, gərək deyil (cümlədə xəbər məqamında işlənir). Mənə sənsiz cahanü-can gərəkməz; Vüsalın var ikən hicran gərəkməz
is. Lazımsızlıq, gərək olmama
sif. Gərək olmayan, lazımsız, yaramayan, yararsız, əhəmiyyətsiz. Gərəksiz şey. – Bunlar bütün boş-boş gərəksiz işdir
is. Lazımsızlıq, gərək olmama, lazım olmama, yaramama
gərgənc etmək – yaş gönü, dərini qurutmaq üçün yerə salıb gərərək kənarlarını mıxlamaq. Gönü gərgənc etmək
sif. 1. Gərilmiş halda olan; tarım, dartılmış, tarım çəkilmiş. Gərgin iş. Gərgin sim. // məc. Gərginlik halında olan
“Gərginləşdirilmək” dən f.is
məch. 1. Gərgin hala salınmaq, tarımlaşdırılmaq, gərgin edilmək. 2. məc. Ağırlaşdırılmaq, ciddiləşdirilmək, çətinləşdirilmək
“Gərginləşdirmək”dən f.is
f. 1. Gərgin hala salmaq; tarımlaşdırmaq. 2. məc. Ağırlaşdırmaq, ciddiləşdirmək, gərgin etmək, çətinlətmək
“Gərginləşmək”dən f.is
f. 1. Dartılmaq, tarım çəkilmək, gərgin olmaq. Əsəbləri gərginləşdi. – Soldatın üzü ani bir titrəyişlə tərpəndi, əzələləri daha da gərginləşdi… M
is. 1. Gərgin şeyin hal və vəziyyəti. Zəncirin gərginliyi. – Şofer traktoru işə salıb təkərini yavaş-yavaş burmağa, kəndirin gərginliyini artırmağa ba
sif. fiz. Gərginliyi (bax gərginlik 5-ci mənada) olan. Yüksək gərginlikli elektrik cihazı
“Gərilmək”dən f.is
məch. 1. Bərk dartılmaq, tarım çəkilmək, tarımlanmaq. Sazın telləri gərildi. Gəminin yelkənləri gərildi
is. Təzək. Məmmədəli əminin həyətinin aşağı tərəfində bir yekə gərmə qalağı var idi. C.Məmmədquluzadə
“Gərmək”dən f.is
is. [fars.] Yemişdən əvvəl yetişən qovun növü. Qovunun, gərməyin qurudu tağı; Getməz bu sinəmdən qarpızın dağı
f. Gərilmiş hala gətirmək, dartmaq, tarım etmək, açmaq. Qarğa döşünü gərməsə qaz olmaz. (Ata. sözü). Qulac qollarımı gərrəm; Meydanda hünər göstərrəm
cəm bot. Gərmək, süpürgə və bəzi başqa bitkilərin daxil olduğu fəsilə
is. məh. Atı tutmaq üçün gərilmiş ip. Bu atı gərmənc olmasa tuta bilməyəcəyik