“Gəmləmək”dən f.is
f. Buzovun, quzunun ağzına gəm vurmaq
“Gəmlənmək”dən f.is
məc. Ağzına gəm vurulmaq (quzu, buzov və s. haqqında)
1. sif. Yeniyetmə, cavan, hələ yaşa dolmamış (qoca ziddi). – Araz çalışqan, zəhməti sevən, öz qüvvət və məharətinə inanan ciddi və iradəli bir gənc id
[fars.] is. Xəzinə, dəfinə. Görüb, Vahid, xəyal etdim üzündə zülfi-pürçinin; Ki, guya gənc üstündə yatıbdır əjdaha zülfün
is. [fars.] köhn. bax qumar. Zülm zəncirinin altında çəkir işgəncə; Eyibdir sən uyasan gəncəfəyə, şətrəncə
“Gəncləşdirilmək”dən f.is
məch. Cavanlaşdırılmaq
“Gəncləşdirmək”dən f.is
icb. 1. Daha cavan etmək, cavanlaşdırmaq. Dağ havası adamı gəncləşdirir. – [Nigar:] Özünü gərək gəncləşdirəsən! S
1. “Gəncləşmək”dən f.is. 2. Daxili sekresiya vəzilərinin fəaliyyətinin güclənməsi vasitəsilə qocalmış orqanizmə gənclik əlamətlərinin qayıtması
f. 1. Getdikcə gənc olmaq, cavanlaşmaq, yetkinləşmək. Gəncləşmək [Muradın] əlində deyildi. Onu təbiət qocaltmışdı
is. İnsan həyatının yeniyetməlikdən yetkinliyə qədər olan dövrü, gənc yaşlar, cavanlıq (qocalıq ziddi)
is. bot. Pisqoxulu, birillik yabanı bitki. Gəndalaş kolu. Qara gəndalaş. – [Umudun] canında heysizlik vardı
is. Çoxlu gəndalaş bitmiş yer
is. zool. Xırda caynaqları ilə heyvanların, bəzən də insanların bədəninə yapışıb onların qanını soran buğumayaqlı parazit
is. 1. Kiçik gənə, balaca gənə. 2. zool. Ziyanverici buğumayaqlı parazit. Gənəcik adətən yarpağın alt tərəfində yerləşir
is. 1. bot. Toxumundan həmin adda yağ alınan bitki. Gənəgərçək bitkisi. 2. Həmin bitkinin toxumlarından alınan yağ (işlətmə dərmanı kimi işlənilir)
sif. Gənəsi olan, gənə daraşmış, gənə basmış. Gənəli it. Gənəli inək. Gənəli pişik
is. dan. Məsləhət müşavirəsi
sif. dan. Məsləhətlə, razılıqla düzələn, əldə edilən; məsləhətli. Gənəşikli iş. – Gənəşikli baş salamat olar
“Gənəşmək”dən f.is
f. dan. Birisinin rəyini bilmək üçün onunla məsləhətləşmək, məsləhət üçün birinə müraciət etmək. Vuran oğul dayısına gənəşməz
is. bot. Şoran torpaqlarda bitən kol bitkisi
is. anat. Damağın arxa hissəsi, boğaz boşluğunun ağızla birləşən hissəsi. Çörək gənziyinə sıçradı. Gənzik iltihab olduqda qulaq pərdəsi yırtıla da bil
[fars.] klas. bax əgər. Gər girişsəm çalhaçala; Quş gərəkdir qanad sala. “Koroğlu”. Sən gər mənim olsan fəna dünyada; Elə billəm padşaha dönmüşəm
is. məh. Əsasən qoyun, keçi və başqa heyvanlarda olan qoturluq xəstəliyi. Keçi gər olub
f. folk. Gəraylı oxumaq, gəraylı çağırmaq. Aşıq gəraylayır
is. Aşıq şerində: hər bəndi dörd misradan ibarət səkkiz hecalı şeir forması (birinci bəndin misraları bəzən bir üç, bəzən iki dörd şəklində, qalan bən
[fars.] bax gənəgərçək. Gərçək tumu
əd. [fars.] klas. Hərçənd, baxmayaraq, əgərçi. Hər xilqətə gərçi bir səbəb var; Aya səbəbi kim etdi izhar? Füzuli
[fars.] is. məc. Dərd, hüzn, ələm. Dövranın gərdi məndə; Can qurban dərdiməndə; Eşqə ürcah olanın; Tapılar dərdi məndə
is. Toxunma parçada, xalı-gəbədə qırışıq yer
is. Sünbül döyümündən qalan saman qırıntıları
is. etnoqr. Toyda oğlan evində gəlin üçün pərdə ilə ayrılmış xüsusi yer. [Telli:] …[Gəlini] otağa aparıb gərdək dalında oturdurlar, ürəyin tıp-tıp döy
sif. Gərdəyi olan; pərdəli. Gərdəkli qapı
is. [fars.] köhn. Boyun. Boyun sürahidir, bədənin büllur; Gərdənin çəkilmiş minadan, Pəri. M.P.Vaqif
is. [fars.] 1. Boyunbağı (qadın bəzəyi). Gərdənbənd taxmaq. – …Övrətlər baş örtülərini dal tərəfdən bağlardılar və qabaq tərəfdən boyunları açıq qalar
sif. Gərdənbəndi olan, gərdənbənd taxmış; boyunbağılı. Gərdənbəndli gəlin
is. Uca dağlar arasında olan alçaq gədik; keçid. Köç dağın gərdənəsindən aşdı. – Maşın dolama yolları fırlandıqca geniş dağarası bir gərdənə görünürdü
sif. Qəşəng, gözəl gərdəni olan. Gərdənli qız. – Əli ucaboy, gərdənli, qarasaqqal, xoşsima bir kişi idi
is. 1. Arabaya, vələ və s.-yə qoşulan heyvanların boynuna keçirilən bir üzü dəri, bir üzü isə keçədən tikilən qoşqu ləvazimatı; xamut
sif. Qısa və yöndəmsiz boynu olan
is. məh. Lək. Soğan gərdisi
is. [fars.] 1. Gəzinti, seyr. □ Gərdiş etmək (eləmək) – gəzmək, hərəkət etmək, dolanmaq, o baş-bu başa gedib-gəlmək
is. [fars.] klas. 1. Göy qübbəsi. 2. məc. Tale, bəxt, fələk, iqbal. Nə yar edərdi cəfa, nə rəqib, nə gərdun; Zəmanədə bu cəfalar mənə qəzadəndir
1. əd. Gərəkdir, lazımdır (cümlədə xəbər mənasında işlənir). Söz gərək ox keçməz qayadan keçə; Yoxdursa sözünün kəsəri, – yazma… M
sif. Lazımlı, lazım, gərək, gərək olan, əhəmiyyətli, zəruri. Mən ömrümün aşrımında anlaya bildim; Nəçiliyim kimliyimdən gərəkli imiş… M
is. Lazımlılıq, yararlılıq, əhəmiyyətlilik, zərurilik, gərək olma. Elə ki itirdin gərəkliyini; Dünyada hər şeyi itirəcəksən