zərf Xəsisə yaraşan bir tərzdə, xəsis kimi. Əziz Hüsü! …Sən məktubu xəsiscəsinə yazmağımdan inciyirsən
“Xəsisləşmək”dən f.is
f. Xəsis olmaq, xəsisliyi getdikcə artmaq
is. Simiclik, xəsis adamın xasiyyəti. Hacı Bakıda bir məşhur kişi idi. İstər dövlətdə, istər xəsislikdə
is. [fars.] Fırıldaqçı, xırda oğru, cibgir, cibəgirən. Xəspuşlardan birisi pulları iki əli üzərində Varisə doğru uzadaraq: – Varis bəy, hər kəsdən çox
is. Fırıdaqçılıq; cibgirlik, xırda oğruluq
sif. [fars.] 1. Səhhəti yerində olmayan, bir xəstəliyi olan; naxoş, azarlı. Xəstə uşaq. – Xəstə əsgər dərindən nəfəs aldı
zərf Xəstə olduğu halda, azarlı-azarlı, naxoş halda. Xəstə-xəstə qonaqlığa getmək. – Polad Kamilin xəstə-xəstə gördüyü işə məəttəl qaldı
sif. [fars. xəstə və ər. hal] Bir qədər xəstə, kefsiz, halsız, nasaz. İyirmi beş bahar görmüş bu adam altmış xəzan keçirmiş qoca kimi yorğun, xəstəhal
is. Kefsizlik, halsızlıq, düşkünlük, nasazlıq
is. [fars.] Müalicə üçün xəstələrin yatdığı ev, bina, müəssisə. Xəstəni xəstəxanaya qoymaq. – Yaralı hərbi xəstəxanada … yatmışdı
sif. Xəstəxanası olan. Xəstəxanalı qəsəbə
“Xəstələndirmək”dən f.is
f. Xəstə etmək, xəstələnməsinə səbəb olmaq, azara salmaq, azarlatmaq, naxoşlatmaq. Dünənki külək məni xəstələndirdi
“Xəstələnmək”dən f.is
f. Azarlamaq, naxoşlamaq, bir xəstəliyə tutulmaq. Özümü soyuğa verib xəstələndim. – Doğrudan da, keçən il Bakıya, Tahirin yanına gedəndə Gülsənəm arva
is. Orqanizmin normal həyat fəaliyyətinin pozulması halı; azar, naxoşluq. Göz xəstəlikləri. Sağalmaz xəstəlik
bax xəstəməzac
is. Xəstəlik törəməsinə səbəb olan, azar mənbəyi olan, mikrobları yayan. Xəstəliktörədən mikroblar
is. Xəstəlik törəməsinə, xəstəlik yayılmasına səbəb olma, xəstəlik mənbəyi olma. Virusun xəstəliktörətmə qabiliyyəti
sif. [ər.] Xəstəliklərə, tez xəstələnməyə mail olan, tez-tez xəstələnən, üzərindən xəstəlik əskik olmayan
is. Xəstəliyə mail olma; üzərindən xəstəlik əskik olmayan, tez-tez xəstələnən adamın halı
bax xaral. Bir adam ki, … kömür xəşəllərini dalına şələləyib hıqqana-hıqqana gətirə, …qalxa-qalxa Müqim bəy Cavanşir kimi bir əsilzadənin mühafizi ola
is. zool. Şirin sularda yaşayan, yeyilən balıq növü. İldırım qeyzini sel-sel axıdan; Çapaqdan, xəşəmdən, qızıl balıqdan; Rəng alan, dad alan dəli çayl
is. Suda bişirilib yağ və doşabla yeyilən xəmir xörəyi. Qarğa özünü quş bilir, xəşil özünü aş. (Ata. sözü)
is. [ər.] Səhv, yanlışlıq, qələt. Mürəttib xətası. Korrektor xətası
is. Kişilərdə saçın gicgah tərəfdə qulağın qabağında olan hissəsi. [Budaq:] Yeznəm məni görcək yerindən qalxıb içəridə var-gəl eləməyə, arabir sol əli
is. xüs. Xətt çəkməyə məxsus alət; cızıqçəkən. Xətçəkəni lazımi hündürlük ölçüsündə saxlamaq üçün masştabı olan hündürlükölçəndən … istifadə edilir
is. [ər.] 1. Təhlükə, qorxu. [Şah öz-özünə:] İndi bütün ümidim vəzirin fərasətinədir, yəqin keçəni görüb mənim xətərdə olduğumu anlar
“Xətərlənmək”dən f.is
f. Xətər dəymək, zərər, ziyan görmək. // Korlanmaq, xarab olmaq, zədələnmək. Blindajın divarları və tavanı adda-budda xətərlənmişdi
sif. Çox qorxulu, çox təhlükəli, təhlükə ilə dolu, xətər gətirə bilən, xatalı. Xətərli səfər. Xətərli yol
is. Qorxulu, təhlükəli olma, xətər gətirmə; təhlükəlilik
sif. [ər. xətər və fars. nak] klas. bax xətərli. Sərsəri basma qədəm eşq təriqinə, Füzuli; Ehtimal eylə ki, qayətdə xətərnak səfərdir
sif. Qorxusuz, təhlükəsiz, xatasız. Xətərsiz iş. Xətərsiz səfər. – [Ataş:] Xalıqverdi əmi deyirdi ki, Turaclı yolu xətərsizdir
“Xətərsizləşdirmək” dən f.is
f. Xətərsiz etmək, qorxusuz, təhlükəsiz hala gətirmək. [Veysəl] Kəngərlini qorxudub buradan uzaqlaşdırmaq, Ataşın yolunu xətərsizləşdirmək istəyirdi
“Xətərsizləşmək”dən f.is
f. Qorxusuz, təhlükəsiz olmaq, əminlik olmaq. Yollar xətərsizləşib
is. Xətərsiz, qorxusuz olma; təhlükəsizlik, əmin-amanlıq
is. [ər.] Məsciddə xütbə oxuyan din xadimi. Xətib minbərdən yerə düşməmiş, əhali hakimi və xətibi gözləməyərək məsciddən çıxdı
is. Xətib vəzifəsi, xətibin işi
is. [ər.] Hörmət, ehtiram, sayğı; şan-şərəf. Xətrini əziz tutmaq. Xətrini istəmək. – Xətir üçün xəstə yatmazlar
bax xətir. Xətir-hörmət saxlamaq. Xətir-hörmət gözləmək. Xətirhörmət bilmək. – [Sərvinaz qarı:] Bala, Həsrət, belə şeylərə qol qoyma, yoxsa aralıqda o
sif. Xətri əziz, hörmətli, hörmət edilən, sayılan, ehtirama layiq, nüfuzlu. Xətirli adam
[ər. xətt və fars. …keş] bax xətçəkən. Xətkeşlə cızıq çəkmək. – [Gəldiyevin] düz on yeddi gün qələm, xətkeş, pərgar, rezin əlindən düşmədi
is. [ər.] 1. Bitirmə, qurtarma, sona çatdırma. □ Xətm etmək (eləmək) – 1) bitirmək, tamamlamaq, sona çatdırmaq
bax gülxətmi. [Çöllərdə] nərgiz, nanə, xətmi, nilufər, nə desən taparsan. Mir Cəlal
is. [ər.] 1. Cızıq. Kağızda dikinə çəkilən xətlərin sayı indi beş idi. Ə.Əbülhəsən. 2. İki məntəqəni birləşdirən yol
is. 1. Yazarkən hərfləri təsvir etmə tərzi, yazı yazma xüsusiyyəti; yazı. Gözəl xətt. Uşaq xətti. Tanış xətt