XƏZİNƏ I is. [ ər. ] Güllə yeri; sandıq (tüfəngdə). Darağı xəzinəyə basıb çaxmağı hərlədi, gülləni lüləyə verdi (İ
XIR I is. Çınqıl, əzilmiş xırda daş parçaları. Göytəpə kəndinin ucqarında, xır yolunun üst tərəfində üçotaqlı bir bina var (İ
XIRSIZ I sif. Xırı olmayan. Yağışlı havada xırsız yolla maşınların hərəkəti çətinləşir. XIRSIZ II sif
XOR I is. mus. Səslə oxuyanların böyük ansamblı. O vaxtın axşam çağları sanki böyük bir xor idi (Ə.Əylisli)
XURUŞ I is. [ fars. ] Plova əlavə edilən qara. O, aşı masanın üstünə qoydu. Sonra xuruşunu gətirdi (Anar)
İÇ I is. Hər hansı bir şeyin daxili. Şam kimi sakit durur; Şam tək içində yanır (B.Vahabzadə). İÇ II is
İXTİYAR I is. [ ər. ] Haqq, hüquq. Kimin ixtiyarı, kimin pulu var; Tökülüb hər yandan gəldi “qonaqlar” (O
İKİBAŞLI I sif. İki başı olan. Unutmadıq ikibaşlı qartal çarı; Çəkdi bizi gah aşağı, gah yuxarı (M.Müşfiq)
İKİÜZLÜ I sif. Hər iki tərəfində üzü olan. İkiüzlü daş güzgü ona anasından yeganə yadigar idi. İKİÜZLÜ II sif
İNCİ I is. Mirvari, dürr. Dedin ki, bihudə axtarmasınlar; İncini dəryada, dənizdə, şair (B.Azəroğlu)
İŞLƏMƏ I is. Əl işi, bəzək, ornament. Qədim işləmələrə o yeni həyat verir, onları yenidən xalqa qaytarır (“Qobustan”)
İŞLƏMƏK I f. İş görmək, fəaliyyət göstərmək. Bir ay nə işlədik, nə donluq aldıq; Qəpik-quruşsuz avara qaldıq (S
İT I is. Ev heyvanlarından birinin adı. Yatıb arabanın kölgəsində it; Mırıldayır, bu mənim kölgəmdir, eşit (S
İY I is. Qoxu. İyi çəkən burun, darı dənləyən qulaqlar (R.Rza). İY II is. Mil, ox. Arvad dükcəni iydən çıxardıb, üstünə sacayaq qoydu ki, gecə iyə ili
KAFEDRA I is. [ yun. ] Auditoriyalarda mühazirəçi və ya məruzəçi üçün hündür yer. Məruzəçi yavaş-yavaş kafedraya qalxdı
KAFTAR I is. [ fars. ] zool. Goreşən, xırda şeylərlə qidalanan yırtıcı. Musa kişi isə bu söhbətlərə gah sükut içində, gah böyük həyəcanla qulaq asaraq
KAR I is. [ fars. ] İş. Bəsdir oxudun, az qala canın tələf oldu; Bu kardan əl çək (M.Ə.Sabir). KAR II is
KEÇİCİ I sif. Müvəqqəti, ötəri, ötüb-keçən. Yox, Cəlal, bu qədər hissə qapılmaq; Gəncliyin keçici hissidir, ancaq (S
KEÇİNMƏK I f. Yaşamaq, yola getmək. Orada telefonsuz, kitabxanasız necə keçinərəm... (S.Qədirzadə). KEÇİNMƏK II f
KEÇİRMƏK I f. Aşırmaq, addatmaq. O bizi başqa sinif otağına keçirdi və biz hər şeyi təzədən başladıq (Anar)
KEÇİRTMƏK I f. Saxlamaq. Kəbirlinski, nahaq zəhmət çəkmisən, – dedi. – Dublyajı keçirtdik sabaha (Anar)
KEÇMƏK I f. Ötmək, ötüb keçmək, gəlib getmək. Qacar ayaqladı böyük İranı, Tiflisi odlara qaladı, keçdi! (S
KƏF I is. [ fars. ] Köpük, xörəyin üzündə əmələ gələn maddə. Qazan daşdı, kəfin al; Qaynadıqca kəfin al (Bayatı)
KƏFGİR I is. [ fars. ] Xörəyin köpüyünü yığmaq, aş çəkmək üçün alət. Anam əlindəki kəfgirlə iri tavada qovurduğu əti qurdalayıb sözünə əlavə etdi (S
KƏM I is. [ fars. ] Yox; əskik, nöqsan. Eh, oğul, dünyada mən taleyi kəm; Qırx il at belində mürgüləmişəm (S
KƏRƏ I sif. Əridilməmiş yağ. Hərdən Bəyxanım qarı bir tikə lavaşın içində Qubada qoz boyda kərə yağ gətirib həyətdən keçəndə verərdi (Ə
KƏSMƏ I is. Parçanın bir növü. Haqq nəzərin Ələsgərdən kəsmədi; Yar qəddinə yaraşanlar kəsmədi (Aşıq Ələsgər)
KƏSMƏK I f. Doğramaq, bölmək. Yavaş ol, ay kişi, paraları elə kəsirsən ki, elə bil hər biri bir qoçdur (N
KİLKƏ I is. Kətan, yun və s. təmizlənərkən qalan qırıntı. Yundan qalan kilkəni bir yerə yığ. KİLKƏ II is
KİMİ I əvəz. Konkret olmayan şəxsin və ya başqa əşyaların qeyrimüəyyənliyini bildirir. Kimi dərz daşıyır, kimi sovruq sovurur, kimi bostan suvarırdı –
KİP I is. Topa, yığın, qalaq. Meşədən bir kip odun gətirdi. KİP II sif. Sıx, möhkəm. Kip örtülü pəncərədən keçib; Saçlarımı qarışdırır az qala (F
KOMA I is. Ev, daxma. Atasını öldürdülər, komasını yıxdılar (R.Rza). KOMA II is. Topa, yığılmış torpaq, ot, kol
KÖÇ I is. Düşərgə, arandan dağa, dağdan arana getmə. Qoyunun üçü gəldi; Dolandı köçü gəldi (Bayatı). KÖÇ II f
KÖK I is. Ağacın rişəsi. Ağaclar kök üstə qalxır, yüksəlir; Meyvənin şirəsi rişədən gəlir (B.Vahabzadə)
KÖKLƏMƏK I f. Musiqi alətlərinin sazlanması. Bir də tələbələrdən birisi tarı köklədi, çəpik qalxdı (Çəmənzəminli)
KÖPÜK I is. Bişirilən şeyin üzündə əmələ gələn qabarcıqlar. Dilbər mürəbbənin köpüyünü yığmaq üçün kəfgir gətirdi
KRAN I is. [ holl. ] Lülək. Burada krandan su şırıltı ilə axırdı (Q.İlkin). KRAN II is. [ alm. ] Ağırlıq qaldıran mexanizm
KÜLÇƏ I is. Filiz qırıntısı. Aslan qranit külçəsi kimi ağır və güclü idi (M.İbrahimov). KÜLÇƏ II is. Çörək, bayram çörəyi
KÜLFƏT I is. [ ər. ] Ailə, oğul-uşaq. Nə lazım qardaş, kasıb adamam, bir sürü külfət sahibiyəm (N.Vəzirov)
KÜLLÜ I sif. Kül olan, küllənmiş. Gördüyün küllü kömbədir; bazara çıxıb qoğal olub (Ata. sözü). KÜLLÜ II sif
KÜNDƏ I is. [ fars. ] Yaymaq və yastıqlanmaq üçün müxtəlif ölçülərdə kəsilmiş və girdə şəklə salınmış xəmir parçası
KÜP I is. Gildən hazırlanmış böyük su qabı. Küpə girməyən üzüm sirkə olmaz (Ata. sözü). KÜP II is. Balta, bel və s
KÜRƏ I is. [ fars. ] Ocaq. O saat sinəsi dəmirçi kürəsi kimi yanmağa başladı (Dastanlar). KÜRƏ II is
KÜRƏK I is. Avar çəkmək üçün alət. Oğlan tez kürəkləri buraxıb onu qolları arasına aldı (S.Qədirzadə)
KÜRƏKLİ I sif. Kürəyi enli. Mən uzun boylu, enli kürəkli komendantımızın yanına gedib, Güləbətinin dediklərini ona danışdım (M
KÜRSÜ I is. [ ər. ] Bir neçə pilləli oturacaq, taxt, stul. Amma necə deyərlər, kürsüyə çıxmaq bir ayıb, kürsüdən düşmək iki ayıb (Anar)
KÜRÜ I is. Balıq, badımcan və s.-nin içində olan yeməli toxumlar. Masanın üstündə buğlanan çay, təzə təndir çörəyi, bal, yağ, kürü, qaymaq yan-yana dü
KÜT I is. Təndirin divarından odun üstünə düşmüş çörək. Xəmrəmiz arvadlardan olmasa, çörəyimiz küt gedər (Ə
KÜTLƏ I is. [ ər. ] Əməkçi xalq, əhali. Bir yerdə toplanmış həyəcanlı kəndli kütləsi qızğın seldən pis olur (M
QABAQ I is. bot. Balqabaq. Qarpız, qovun və xiyar cinsindən olub, sarımtıl bostan bitkisidir. Sonra bibim haradansa bir ovuc qabaq toxumu tapdı, bir n