DÜZƏNLİK

Qurunun hamar, alçaq-hündürlük fərqləri az olan sahəsi: Dəniz səviyyəsindən aşağı (məs. Xəzəryanı) və ya ondan ancaq 200 m-ə qədər hündürlükdə yerləşən D.-ə ovalıq, 200-500 m hündürlükdə yerləşən D.-lər yüksəklik, 500 m-dən yuxarı hün-dürlükdə olan yayla adlanır. Morfologiyasına görə D.-lər müxtəlifdir. Mailliyi olmayan və ya azacıq mail olan D.-ə üfiqi D. deyilir; bir tərəfə xeyli meylli olan D. mail D. meyli hər tərəfdən mərkəzə olan D. batıq D., mərkəzi hissəsində kənarlarına doğru meylli olan D. qabarıq D. adlanır. Mənşəyinə görə də D-lər müxtəlif olur: 1) Allüvial D.-lər (və ya ovalıqlar) – çayların akkumulyativ fəaliyyəti nəticəsində əmələ gəlir. (məs. Kür-Araz ovalığı). 2) İlk D.-lər epeyrogenik hərəkət nəticəsində dəniz dibinin qalxmasından əmələ gəlmişdir. (məs. Qərbi-Sibir ovalığı). 3) Flüvioqlyasial D.-lər həm dördüncü dövrdə, həm də müasir dövrdə buzlaqların əriməsindən hasil olan suyun apardığı və buzlaqdan uzaqda-dağ ətəklərində çökdürdüyü süxur qırıntılarından əmələ gəlir (Qusar mail D.). 4) Göl D-ri gölün dibini lil basıb doldurması nəticəsində əmələ gəlir. 5) Hündür olan dağlıq sahələrdə arid iqlim şəraitində bir tərəfdən fiziki aşınma məhsullarının çökək yerləri doldurması, digər tərəfdən həmin aşınma nəticəsində hamarlanan və alçalan sahələrdə D.lər əmələ gəlir ki, bunlara plato və ya yayla deyilir. 6) Vulkanik yayla – yer qabığının yarıqlarından maqmanın-lavanın çıxıb geniş sahədə relyefin alçaq yerlərini doldurması nəticəsində əmələ gəlmişdir.