OYROT

Arqun ağa (1210 – 17 iyun 1275) — Monqolların ilk dövründə Azərbaycanın canişini. == Həyatı == 1252-ci ildə ulu xan Məngu qağanın (1251-1259) Azərbaycandakı canişini Oyrot ulusundan Arqun ağa idi. Arqun ağa Hülaku xanın (1256-1265) hakimiyyəti dönəmində yüksək vəzifə tutmuşdu. Abaqa xanın (1265-1282) dövründə baş vəzir vəzifəsinə ucalmışdı. Arqun ağa 17 iyun 1275-ci ildə vəfat еdib. == Arqun ağa və Xaçın knyazı Həsən Cəlal == Orta əsr tarixçilərinin verdiyi məlumata görə Xaçın knyazı Həsən Cəlal Sartak ilə birlikdə Məngu xanın (1251-1259) yanında olarkən Azərbaycan canişini Arqun ağadan ona şikayət etmişdi Məngu xan isə onun təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Həsənə xüsusi vəkalətnamə vermişdi. Bunu eşidən Arqun ağa Həsən Cəlal vətənə qayıdan kimi, bəhanə ilə onun bir neçə qohumunu əsir tutdu. Bu zamaı Həsənin qızı Rzukan atasını azad etmək üçün bir dəstə atlı ilə gecə ikən Monqolustana Məngu xanın yanına yola düşür. Bundan xəbər tutan Arqun ağa Həsənin qızı Məngu xanın yanına çatmamış, Həsənin haqqında ölüm hökmü çıxarır. Salnaməçilərin yazdığına görə Arqun ağa Həsənin boynuna qəlib, ayağına isə dəmir qandal vüraraq Qəzvinə aparır və orada onu gecə ikən bütün oynaçaqlarından doğratdıraraq böyük əzabla öldürdür.

Novruz ağa Oyrot (XIII əsr – 13 avqust 1297) — Elxanlı sərkərdəsi. == Həyatı == Novruz ağa Oyrot tayfasının başçılarından olan Arqun ağanın oğludur. Elxanlılar dönəmində dövlətin siyasi həyatında önəmli rol oynamışdı. Novruz ağa Oyrot 12 avqust 1297-ci ildə Sultan Mahmud Qazan xan tərəfindən öldürüldü. == Ailəsi == Novruz ağa Oyrot Abaqa xanın qızı Tuğançuğu almışdı. Ordu Buğa, Sultanşah, Arday Qazan adlı oğlanları vardı. == Mənbə == Ənvər Çingizoğlu, Oyrot ulusu, “Soy” dərgisi, 4 (24), 2008.