I
сущ. теннис (спортивная игра, состоящая в перебрасывании маленького мяча ударами ракеток через низкую сетку от одного игрока к другому). Stolüstü tennis настольный теннис
II
прил. теннисный. Tennis topu теннисный мяч, tennis kortu теннисный корт
Tennis
Tennis (ing. lawn tennis) — iki nəfər və yaxud hərəsində iki nəfər olan iki komanda arasında oynanılan bir oyundur. Bu oyunun əsas qaydaları ondan ibarətdir ki, hər bir oyunçu verilmiş topu rəqibinə tərəf elə atmalıdır ki, rəqibi topa cavab zərbəsi vura bilməsin. Belə zərbələr zamanı top ağ cizgi ilə işarələnmiş zonaya düşməlidir. Tennis meydançası kort adlanaraq 3 zonaya bölünür: gil zonası (qırmızı və yaşıl), bərk zona (o cümlədən sement və yə asfalt) və ot zonası. Bütün dünyada məşhur olan bu oyun 1896-cı ildən etibarən Olimpiya oyunlarının proqramına daxil edilmişdir. Doğma vətənimizdə ilk dəfə rəsmi olaraq 1995-ci ildə Azərbaycan Tennis Federasiyası yaradılmışdır.
Kort — Tennisdə rəqiblər kort adlanan meydanda mübarizə aparırlar. Bu meydan dördbucaqlı formasında olur və futbolda olduğu kimi iki hissəyə bərabər ölçüdə bölünür. Əgər futbolda meydanı mərkəz xətti ayırırsa tennisdə bu funksiyanı xüsusi setka daşıyır.
Azərbaycanda tennis
Tennis Azərbaycan üçün yad idman növü olmayıb. Azərbaycana tennisi neft mədənlərində işləyən almanlar və ingilislər gətiriblər. Belə ki, Bakıda ilk dəfə tennis kortu 1907-ci ildə Suraxanıda neft milyonçusu Nobelin bağında qurulub. Bu fakta əsasən də Azərbaycanda tennisin tarixi 1907-ci ildən hesablanır.
== Tarixi və inkişafı ==
İllər ötdükcə Azərbaycanda tennislə məşğul olanalrın sayı artmağa başladı və nəticədə çempionat oyunlarına start verildi. Tennis üzrə ilk Azərbaycan çempionatı 1927-ci ildə keçirilib. İlk Azərbaycan çempionları kişilər arasında P. Mostman, qadınlar arasında isə A. Buravseva olublar.
1928-ci ildə Azərbaycanın tennis üzrə yığma komandası ilk dəfə beynəlxalq yarışlara qatılıb. Birinci Zaqafqaziya Spartakiadasında iştirak edən Azərbaycan komandası, gümüş medala sahib çıxa bilmişdir.
1950–80-ci illəri Azərbaycan tennisinin ən uğurlu dövrü kimi qeyd eləmək olar.
Stolüstü tennis
Stolüstü tennis və ya Pinq Ponq, 2 və ya 4 oyunçunun bir-birlərinə topu irəli geri vurmasıyla oynanan bir oyundur.
Bu idmanın salon tennisi adıyla bilinən ən köhnə şəkli 1880-ci illərdə Hindistan və Cənubi Afrika dakı İngilis ordu zabitləri tərəfindən oynanardı. Siqar qutularının qapaqlarını raketka, yuvarlaşdırılmış şərab şüşəsi probkalarını da top olaraq istifadə edərdilər. Tor kimi də kitabları istifadə edirdilər.
1890-cı illərdə İngiltərədə bu oyunun digər versiyaları inkişaf etdirildi. Bunlar "whiff whaff" və "gossima" kimi dəyişik adlara sahib idilər və Parker Brothers firması masaya qurula bilən portativ tor, üstü torlu kiçik bir top və miniatür raketkalardan ibarət olan salon tennisi avadanlığı satmağa başladı.
1900-cü ildə Amerikanı ziyarət edən İngilis Jeyms Qib (James Gibb), dönərkən yanında bəzi içi boş selüloid toplardan gətirdi və yoldaşlarıyla salon tennisini bu topları istifadə edərək oynamağa başladı. Qib, topun raketkaya və masaya çarpdığı zaman çıxardığı səsi təmsil edən "ping pong" adını işlətməyə başladı.
Lakin 1901-ci ildə İngilis idman avadanlığı istehsalçısı olan Jon Jakves (John Jacques) "Ping Pong" adını öz adına qeydiyyat etdirdi və bu adın Amerika haqqlarını Parker Brothers firmasına satdı. Onlar da yeni avadanlığlarını bu adla çıxardılar.
Tennis kortu
Tennis kortu — tennis oynamaq üçün düzbucaqlı meydança. Tennis meydançası yaratmaq üçün müxtəlif səthlərdən istifadə olunur. Hər bir səthin xüsusiyyətləri oyunun oyun stilinə təsir göstərir.
Azərbaycan Tennis Federasiyası
Azərbaycan Tennis Federasiyası —
== Haqqında ==
Azərbaycan Tennis Federasiyasının prezidenti, Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədovdur.
Azərbaycanda stolüstü tennis
Azərbaycanda Stolüstü Tennis — Azərbaycanda stolüstü tennis idman növünə maraq 1939–1940-cı illərdən yaranmışdır. Böyük Vətən müharibəsindən (1941–1945-ci illər) sonra bir çox müəssisə və təşkilatlarda, zavod və fabriklərdə stolüstü tennis bölmələri yaradılır və bu idman növü get-gedə inkişaf etməyə başlayır.
50-ci illərin əvvəllərində ilk dəfə olaraq Bakı stolüstü tennis bölməsi yaradılır və sonradan respublika Stolüstü Tennis Federasiyası təsis olunur. Həmin vaxtdan etibarən respublikada bu idman növü üzrə müxtəlif yarışlar keçirilməyə başlayır. Bakı şəhərinin ilk çempionları V. Lazorkin və R. Yaşagina olmuşlar. O dövrün ən güclü tennisçiləri arasında M. Şeydabəyovun, K. Bağırovun, V. Lazorkinin, R. Şapayevanın, O. Spiridonovun, A. Knijnikin və başqalarının adlarını çəkmək olar.
Azərbaycanda SSRİ-nin əməkdar məşqçiləri N. Novikov, R. Kotsev, Azərbaycanın əməkdar məşqçiləri Y. Oparin, İ. Mazin kimi məşqçilər yetişmişdir. Onlar M. Şeydabəyov (1961-ci ildə SSRİ çempionu), V. Popova (6 dəfə SSRİ çempionu, 1984-cü ildə Avropanın mütləq çempionu) kimi idmançıların ərsəyə gəlməsində böyük əmək sərf etmişlər.
Azərbaycan idmançıları bir çox respublika və beynəlxalq yarışlarda iştirak etməyə başladılar.
SSRİ dağıldıqdan sonra ictimai-siyasi həyatda olduğu kimi, idman sahəsində də durğunluq dövrü yarandı.
Bakı Tennis Akademiyası
Bakı Tennis Akademiyası — Mayın 5-də Bakı Tennis Akademiyasının açılış mərasimi olub. Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva mərasimdə iştirak ediblər.
İlk dəfədir Azərbaycan paytaxtında Tennis Akademiyası inşa olunur. 2008-ci ilin martında Bakının 8-ci mikrorayonunda tikintisinə başlanmış akademiyanın ərazisi 2,7 hektardır. Komlpleksin 4070 kvadratmetrlik sahəsində idmanın bu növü ilə məşğul olmaq üçün hər cür şərait yaradılıb. Burada avadanlığı İtaliyadan gətirilmiş iri tutumlu su anbarı, nasos stansiyası, elektrik idarəetmə otağı və transformator yarımstansiyası tikilib. Bu qurğular akademiyanın su və elektrik enerjisi ilə etibarlı təmin olunmasına imkan verəcək.
Dövlət başçısı qapalı məşq kortlarına baxıb, burada yaradılan şəraitlə tanış olub. Burada gənclər peşəkar mütəxəssislərin köməyi ilə tennisin sirlərinə yiyələnəcəklər. Akademiyada xaricdən dəvət olunmuş məşqçilər dərs deyəcəklər.
Bakı kuboku (tennis)
Baku Cup, Azərbaycanda və regionda ilk dəfə olaraq WTA Tour-un (Women’s Tennis Association) rəhbərliyi ilə 2011-ci ilin iyul ayında mükafat fondu 220 000 (iki yüz iyirmi min) ABŞ dolları olan peşəkar qadın tennisçiləri arasında keçiriləcək olan beynəlxalq reytinqli turnirdir.
Tennis Olimpiya oyunlarında
Tennis,bir olimpiya oyunu olub,1896-cı ildə keçirilən ilk Yay Olimpiya oyunlarında oynandı.1924-1968-ci illər ərzində Beynəlxalq Tennis Fedarasiyası və Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi arasında yaranan anlaşılmamazlığa görə tennis Yay Olimpiya oyunlarına daxil edilmədi.1968 və 1984-cü illərdə nümayiş oyunu kimi oynandı.Tennis,1984-cü ildən etibarən Yay Olimpiya oyunlarında bir medal oyunu kimi oynanılır.[1]
Kort yeri Olimpiya oyunlarında fərqlidir. Tennis müsabiqələri Olimpiya oyunlarında sərt yerdə oynanılır. Amma 1992-ci ildə keçirilən Olimpiadada torpaq zəmində,2012-ci ildə keçirilən Olimpiadada isə ot üstündə oynanılmışdır.
Tennis for Two
Tennis for Two — 1958-ci ildə Analoq Kompüterdə Amerikalı fizik Uilyam Hiqinbotam tərəfindən hazırlanan ilk qrafik obyektlər təşkil edən videooyun.
Higinbotham Tennis for Two oyununu işlədiyi yer olan Brookhaven Laboratoriyasında yorulan işçilər üçün yazmışdı. Higinbotham, laboratoriya kompüterlərinin mərmi yollarını hesablaya bildiyini öyrənmişdi və kompüterin bu bacarığından oyununda istifadə etdi.
Uimbldon tennis turniri
Uimbledon Çempionatı və ya sadəcə Uimbledon, dünyanın ən qədim tennis turnirlərindən biridir və ən nüfuzlu turnir sayılır. Bu dörd Böyük Dəbilqə seriyalı turnirlərdən biridir.
Turnir adətən iyunun sonlarından iyulun ortalarına qədər davam edir, turnirdə tək oyunlarda qadınlar və kişilər mübarizə aparır. Hər il keçirilən bu turnir yeniyetmələr arasında da təşkil edilir. Turnirin ümumi mükafatı 13 milyon 725 min $-dır.
Böyük Dəbilqə seriyalı turnirlərdən olan və bərk kortlarda oynanılan Avstraliya Open və gil kortlarda oynanılan Roland Garros Uimbledon turnirindən əvvəl olur. Bərk kortda oynanılan US Open turniri isə Uimbledon turnirindən sonra başlayır.
Uimbledon tennis turnirinin əsas 5, yeniyetmələr üçün 4 qayda vardır.
Tək kişilər
Tək qadınlar
İkili kişilər
İkili qadınlar
Miks oyunlar
Tək oğlanlar
Tək qızlar
İkili oğlanlar
İkili qızlar
Oyunlar tək və ikili kişilərin mübarizəsində beş setdən ibarət olur. Digər oyunlar isə üç setdən ibarət olur.
Uimbledon Tennis Turniri
Uimbledon Çempionatı və ya sadəcə Uimbledon, dünyanın ən qədim tennis turnirlərindən biridir və ən nüfuzlu turnir sayılır. Bu dörd Böyük Dəbilqə seriyalı turnirlərdən biridir.
Turnir adətən iyunun sonlarından iyulun ortalarına qədər davam edir, turnirdə tək oyunlarda qadınlar və kişilər mübarizə aparır. Hər il keçirilən bu turnir yeniyetmələr arasında da təşkil edilir. Turnirin ümumi mükafatı 13 milyon 725 min $-dır.
Böyük Dəbilqə seriyalı turnirlərdən olan və bərk kortlarda oynanılan Avstraliya Open və gil kortlarda oynanılan Roland Garros Uimbledon turnirindən əvvəl olur. Bərk kortda oynanılan US Open turniri isə Uimbledon turnirindən sonra başlayır.
Uimbledon tennis turnirinin əsas 5, yeniyetmələr üçün 4 qayda vardır.
Tək kişilər
Tək qadınlar
İkili kişilər
İkili qadınlar
Miks oyunlar
Tək oğlanlar
Tək qızlar
İkili oğlanlar
İkili qızlar
Oyunlar tək və ikili kişilərin mübarizəsində beş setdən ibarət olur. Digər oyunlar isə üç setdən ibarət olur.
Azərbaycan Stolüstü Tennis Federasiyası
Azərbaycan Stolüstü Tennis Federasiyası —
== Haqqında ==
50-ci illərin əvvəllərində ilk dəfə olaraq Bakı stolüstü tennis bölməsi yaradılır və sonradan respublika Stolüstü Tennis Federasiyası təsis olunur. Həmin vaxtdan etibarən respublikada bu idman növü üzrə müxtəlif yarışlar keçirilməyə başlayır.
2005-ci ilin yanvar ayında Azərbaycan Respublikasının kənd təsərrüfatı naziri İsmət Abasov Stolüstü Tennis Federasiyasının yeni prezidenti seçilmişdıir. 2006–2010-cu ullər ərzində federasiya tərəfindən Bakı və respublikanın bölgələrində fəaliyyət göstərən idman məktəblərinə və təşkilatlarına 200-ə qədər "TİBHAR" şirkətinin tennis stolları, raketlər, toplar, idman forması və digər zəruri ləvazimat təmənnasız olaraq paylanılmışdır
Azərbaycan Stolüstü Tennis Federasiyası bir çox xarici federasiyalarla, o cümlədən Rusiya Stolüstü Tennis Federasiyası ilə sıx və işgüzar münasibətlər qurmuşdur.
Azərbaycan Stolüstü Tennis Federasiyası 1995-ci ildən 207 dövlətin milli federasiyalarını özündə birləşdirən Beynəlxalq Stolüstü Tennis Federasiyasının (İTTF) və 56 Avropa milli federasiyalarının daxil olduğu Avropa Stolüstü Tennis Birliyinin (ETTU) və 2007-ci ildən Şərqi Avropa Liqasının üzvüdür. Azərbaycanın stolüstü tennis üzrə yığma komandası Avropa çempionatlarında ilk dəfə olaraq 1996-cı ildən, Dünya çempionatlarında 1997-ci ildən iştirak etməyə başlamışdır.
2013-cü ildə Azərbaycanın İqtisadiyyat Naziri Şahin Mustafayev federasiyanın Prezidenti seçilmişdir.
== Federasiyanın Prezidentləri ==
(2004–2013) — İsmət Dursun oğlu Abasov
(2013–2017) — Şahin Abdulla oğlu Mustafayev
== Həmçinin bax ==
Bakı Tennis Akademiyası
Azərbaycan idman federasiyalarının siyahısı
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
"Nazir Şahin Mustafayevin Çin "sevdası" – FOTO". Yeni Çağ Media (az.). 2017-05-03.
Yay Olimpiya oyunlarında tennis
Tennis,bir olimpiya oyunu olub,1896-cı ildə keçirilən ilk Yay Olimpiya oyunlarında oynandı.1924-1968-ci illər ərzində Beynəlxalq Tennis Fedarasiyası və Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi arasında yaranan anlaşılmamazlığa görə tennis Yay Olimpiya oyunlarına daxil edilmədi.1968 və 1984-cü illərdə nümayiş oyunu kimi oynandı.Tennis,1984-cü ildən etibarən Yay Olimpiya oyunlarında bir medal oyunu kimi oynanılır.[1]
Kort yeri Olimpiya oyunlarında fərqlidir. Tennis müsabiqələri Olimpiya oyunlarında sərt yerdə oynanılır. Amma 1992-ci ildə keçirilən Olimpiadada torpaq zəmində,2012-ci ildə keçirilən Olimpiadada isə ot üstündə oynanılmışdır.
Aleksey Smirnov (stolüstü tennisçi)
Aleksey Smirnov (9 oktyabr 1977, Tolyatti, Samara vilayəti) — Rusiyanı təmsil edən stolüstü tennisçi.
== Karyerası ==
Aleksey Smirnov Rusiyanı 2004-cü ildə Afina şəhərində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü, cüt turnirdə isə 4-cü pillənin pillənin sahibi olub.
Daha sonra Aleksey Smirnov Rusiyanı 2008-ci ildə Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 17-ci, Komanda turnirində isə 9-cu pillənin sahibi olub.
Aleksey Smirnov Rusiyanı 2012-ci ildə London şəhərində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 17-ci, Komanda turnirində isə 9-cu pillənin sahibi olub.
Alfred Tennison
Alfred Tennison, I Baron Tennison (ingiliscə: Alfred Tennyson, 1st Baron Tennyson) - Böyük Britaniyada viktorian dövrünün ən məşhur şairlərindən biri.
Andrey Rublyov (tennisçi)
Andrey Andreyeviç Rublyov (20 oktyabr 1997-ci il, Rusiya, Moskva şəhərində anadan olmuşdur) — rusiyalı tennisçi; 21 yaşadək tennisçilər arasında ATP Finalının finalçısı (2017); beş ATP turnirinin qalibi (bunlardan dördü təkdir); bir yeniyetmə Grand Slam tək turnirinin qalibi (French Open 2014); cütlüklərdə yeniyetmələrin Böyük Dəbilqə turnirinin finalçısı (Uimbldon-2014); Orange Bowl cütlük turnirinin finalçısı (2013); 2014 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunlarının mükafatçısı; gənclər sıralamasında dünyanın ilk birinci raketkası.
== Ümumi məlumat ==
Andrey Rublyov idmançı ailəsində anadan olmuşdur. Atası, Andrey Rublyov, keçmiş peşəkar boksçudur. İdmandan ayrıldıqdan sonra o bizneslə məşğul olmuş və hazırda Moskvada bir restoran şəbəkəsinin sahibidir. Anası — Marina Maryenko, tennis məşqçisi, əvvəllər Anna Kournikova, Daria Gavrilova və İrina Xromacheva ilə birlikdə çalışmışdır. Kiçik Andreyi üç yaşında tennisə gətirən məhz anası olmuşdur. Bacısı Anna-Arina Marienko, tennis üzrə idman ustası və hazırda məşqçiliklə məşğuldur.
Yeniyetmələr arasında ilk böyük uğurunu 2012-ci ilin dekabrında əldə etmişdir. Andrey Orange Bowl turnirinin finalında ev sahibi amerikalı Tommy Paulu məğlub etdi (16 yaşadək kateqoriyada) — 6:3, 6:4. 2013-cü ilin yayında isə idmançı 16 yaşadək Avropa çempionatında qızıl medal qazandı.
Robert Frank (stolüstü tennisçi)
Robert Frank (22 yanvar 1990) — Avstraliyanı təmsil edən stolüstü tennisçi.
Robert Frank Avstraliyanı 2012-ci ildə London şəhərində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və Komanda turnirində 9-cu pillənin sahibi olub.
Tennisin tarixi
Tennis (laun tennis) — İngilis dili "lawn" sözündən – fransızcadan "tenez" sözündən yaranmışdır. Topun və raketkatın istifadəsi ilə dünyanın ən məşhur idman növüdür.
Oyunlar standart ölçülərdə (23.77:8.23 metr) olan kortlarda keçirilir. Tennis müxtəlif səthə malik kortlar (bərk , torpaq, ot) üzərində oynanılır. Əzəldən tennis ot üzərində yaranıb, ona görə də onu "laun tennis" kimi də adlandırırlar. Hər bir oyun topun oyunçu vasitəsilə kortu digər hissəsinə arxa xətdən daxil etməsi ilə başlayır. Oyunçulardan biri uğursuz cəhdi yerinə yetirənə qədər zərbələr mübadiləsi davam edir. Maçlar setlərə və qeymlərə (oyunlara) bölünür. Qalib rəqibi qarşısında iki qeym fərqi ilə ilk altı qeymdə qalib olan oyunçu olur və o bununla bir seti öz hesabına yazmış sayılır.
Tennis – İtaliya, İngiltərə, Fransa kimi ölkələrdə XIII-XIV əsrlərdə bir əl ilə topu torun digər tərəfinə atılması oyunu olub.