Kirov rayonu (Ufa): Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
k Bot: tənzimləmə
 
(6 istifadəçi tərəfindən edilmiş 16 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{İnzibati vahid|Rəng1=Rusiya|Adı=Kirov rayonu|Orijinal adı={{Dil-ru|Кировский район}} <br> {{Dil-ba|Киров районы}}|Gerb=Coat of arms of Ufa.svg|Gerbin ölçüsü=|Gerbin izahı=|Bayraq=|Bayrağın ölçüsü=|Bayrağın izahı=|Şəkil=[[Fayl:Location of Ufa 03.svg|150px]]|Şəklin izahı=Rayonun xəritəsi|Şəklin ölçüsü=|Ölkə=[[Rusiya]] <br> [[Başqırdıstan|Başqırdıstan Respublikası]]|lat_dir=N|lat_deg=54|lat_min=41|lat_sec=|lon_dir=E|lon_deg=55|lon_min=59|lon_sec=|Himn=|Status=[[Rayon]]|Daxildir=Ufa şəhər dairəsi|Tərkibi=|Paytaxt=|Ən böyük şəhəri=|Ən böyük şəhərləri=|Əsası qoyulub=[[1935]]-ci il|Ləğv edilib=|Vəzifəli şəxs=|Vəzifənin adı=|Vəzifəli şəxs2=|Vəzifənin adı2=|Vəzifəli şəxs3=|Vəzifənin adı3=|ÜDM=|ÜDM illik=|ÜDM-in yeri=|Adambaşına düşən ÜDM=|Adambaşına düşən ÜDM yeri=|Dil=|Dillər=|Əhali={{Artış}} 163,609|Siyahıyaalma ili=2017|Əhaliyə görə yer=|Faizi=|Əhalinin sıxlığı=|Sıxlığa görə yer=|Milli tərkib=[[Ruslar]], [[başqırdlar]]|Dini tərkib=[[Xristian|Xristiyanlar]], [[müsəlman]]lar|Sahəsi=131|Sahəsinin faizi=|Sahəsinə görə yer=|Maksimal hündürlük=|Orta hündürlük=|Minimal hündürlük=|Xəritə=|Xəritənin eni=|İnzibati vahidin xəritəsi=|Saat qurşağı=[[UTC+06:00|UTC +6]] <br> [[yay]]da [[UTC+07:00|UTC +7]]|Abreviatura=|ISO=|FIPS=|Telefon kodu=+7 347|Poçt indeksi=|İnternet-domen=|Avtomobil nömrəsi=|Xəritədə yeri=|Sayt=|Commons kateqoriyası=|Qeydlər=}}
{{İş gedir}}
{{İnzibati vahid|Rəng1=Rusiya|Adı=Kirov rayonu|Orijinal adı={{lang-ru|Кировский район}} <br> {{lang-ba|Киров районы}}|Gerb=|Gerbin ölçüsü=|Gerbin izahı=|Bayraq=|Bayrağın ölçüsü=|Bayrağın izahı=|Şəkil=[[Şəkil:Location of Ufa 03.svg|150px]]|Şəklin izahı=Rayonun xəritəsi|Şəklin ölçüsü=|Ölkə=[[Rusiya]] <br> [[Başqırdıstan|Başqırdıstan Respublikası]]|lat_dir=N|lat_deg=54|lat_min=41|lat_sec=|lon_dir=E|lon_deg=55|lon_min=59|lon_sec=|Himn=|Status=[[Rayon]]|Daxildir=Ufa şəhər dairəsi|Tərkibi=|Paytaxt=|Ən böyük şəhəri=|Ən böyük şəhərləri=|Əsası qoyulub=[[1935]]-ci il|Ləğv edilib=|Vəzifəli şəxs=|Vəzifənin adı=|Vəzifəli şəxs2=|Vəzifənin adı2=|Vəzifəli şəxs3=|Vəzifənin adı3=|ÜDM=|ÜDM illik=|ÜDM-in yeri=|Adambaşına düşən ÜDM=|Adambaşına düşən ÜDM yeri=|Dil=|Dillər=|Əhali={{Artış}} 163,609|Siyahıyaalma ili=2017|Əhaliyə görə yer=|Faizi=|Əhalinin sıxlığı=|Sıxlığa görə yer=|Milli tərkib=[[Ruslar]], [[başqırdlar]]|Dini tərkib=[[Xristian|Xristiyanlar]], [[Müsəlman|müsəlmanlar]]|Sahəsi=131 km²|Sahəsinin faizi=|Sahəsinə görə yer=|Maksimal hündürlük=|Orta hündürlük=|Minimal hündürlük=|Xəritə=|Xəritənin eni=|İnzibati vahidin xəritəsi=|Saat qurşağı=[[UTC+06:00|UTC +6]] <br> [[Yay|yayda]] [[UTC+07:00|UTC +7]]|Abreviatura=|ISO=|FIPS=|Telefon kodu=+7 347|Poçt indeksi=|İnternet-domen=|Avtomobil nömrəsi=|Xəritədə yeri=|Sayt=|Commons kateqoriyası=|Qeydlər=}}


'''Kirov rayonu''' ({{lang-ru|Кировский район}}, {{lang-ba|Киров районы}}) — [[Rusiya]]<nowiki/>nın subyektlərindən biri olan [[Başqırdıstan|Başqırdıstan Respublikası]]<nowiki/>nın paytaxtı [[Ufa]] şəhərinin yeddi şəhər rayonundan biri. Kirov rayonu [[Ufa şəhər dairəsi|Ufa şəhərinin]] cənubunda yerləşir. Rayondakı yaşayış məntəqələrinin birləşdirilməsini nəzərə alaraq rayon, yığcam olmayan üç ayrı hissədən ibarətdir. Rayonda həmçinin, tarixi və yeni əldə edilən hissələr arasında, şəhər-daxili bölgədə iştirak etməyən yaayış məntəqələri də var. Rayondan keçən Ufa çayının üzərində, Yuxarı Dudkinski adası yerləşir.
'''Kirov rayonu''' ({{Dil-ru|Кировский район}}, {{Dil-ba|Киров районы}}) — [[Rusiya]]nın subyektlərindən biri olan [[Başqırdıstan|Başqırdıstan Respublikası]]nın paytaxtı [[Ufa]] şəhərinin yeddi şəhər rayonundan biri. Kirov rayonu [[Ufa şəhər dairəsi|Ufa şəhərinin]] cənubunda yerləşir. Rayondakı yaşayış məntəqələrinin birləşdirilməsini nəzərə alaraq rayon, yığcam olmayan üç ayrı hissədən ibarətdir. Rayonda həmçinin, tarixi və yeni əldə edilən hissələr arasında, şəhər-daxili bölgədə iştirak etməyən yaayış məntəqələri də var. Rayondan keçən [[Ufa çayı]]nın üzərində, [[Yuxarı Dudkinski]] adası yerləşir.<ref>{{coord|54.7425|56.0447}}</ref>


== Coğrafiya ==
== Coğrafiya ==
Rayon Ufa şəhər dairəsinin cənubunda yerləşir. Rayonun qərbində Dyoma rayonu, şimalında Lenin rayonu, şərqində Kalinin və Oktyabr rayonları, cənubunda isə, [[Ufa şəhər dairəsi]]<nowiki/>nin sərhədləri yerləşir. Rayonun ərazisi 131 km²-dir.
Rayon [[Ufa şəhər dairəsi]]nin cənubunda yerləşir. Rayonun qərbində [[Dyoma rayonu (Ufa)|Dyoma rayonu]], şimalında [[Lenin rayonu (Ufa)|Lenin rayonu]], şərqində [[Kalinin rayonu (Ufa)|Kalinin]][[Oktyabr rayonu (Ufa)|Oktyabr rayon]]ları, cənubunda isə, [[Ufa şəhər dairəsi]]nin sərhədləri yerləşir. Rayonun ərazisi 131 [[Kvadrat kilometr|km²]]-dir.
== Tarixi ==
== Tarixi ==
Rayon, 13 noyabr 1935 tarixində, Qırmızı Ordu deputatları, kəndlilər və Ufa Şəhər Sovetinin Rəyasət Heyətinin qərarı ilə yaradılmışdır. 10 dekabr 1935 tarixində Başqırd MSSR-ın Mərkəzi İcra Komitəsinin qərarı ilə, rayonun sərhədləri "Zentsov küçələrindən Sutoloka istiqamətinə, köhnə Ufa, Qaraçı Tala, Puqaçevski Sloboda və Şərq Slobodasına sahib olaraq" müəyyən edilmişdi. Beləliklə, şəhərin ən qədim yeri olan, Ufa Tarixi Şəhər Mərkəzi rayonun sərhədlərinə aid edilmişdi. Rayonun qurulduğu zaman, ərazidə 79,000 nəfər yaşayırdı. Onların yalnız 5,000-i sənaye müəssisələrində işləyirdi. Bu müəssisələrə dağ-mədən avadanlıqları, kərpic, alabaster, pivəçilik və süngüləmə sənayesi aiddir. Rayonda həmçinin, qənnadı fabriki, ət kombinatı və mətbəə var idi. Yaşayış fondu çox az idi. Bir rayon sakininə 3,3 kvadratmetr mənzil sahəsi düşürdü. Döşənmiş küçələrin uzunluğu 15 kilometr idi, su isə vətəndaşlara 10 su dağıtıcı sütunla təmin edilirdi. Rayonda yerləşən 10 ibtidai, 8 natamam orta və 7 orta məktəblərdə, 13,000 şagird və 427 müəllim var idi. Bundan başqa, rayonda 3 fabrik-zavod məktəbi, 4 texnikum və bir universitet fəaliyyət göstərirdi. Rayonda, 5,000 nəfərdən çox insan savadsız qalırdı. Rayonun klinikasında ayda 11,770 ziyarətçi üçün iki dispanser və bir uşaq məsləhətçis var idi. Rayonun sakinləri mədəniyyət ehtiyaclarını əsasən fabriklərdə və artellərdə olmaqla, 10 kub və 17 qırmızı küncdə təmin edirdilər. Rayonda 5 kitabxana mövcud idi.
Rayon, [[13 noyabr]] [[1935]] tarixində, [[Qızıl Ordu]] deputatları, kəndlilər və [[Ufa Şəhər Sovetinin Rəyasət Heyəti]]nin qərarı ilə yaradılmışdır. [[10 dekabr]] [[1935]] tarixində [[Başqırd MSSR]]-ın Mərkəzi İcra Komitəsinin qərarı ilə, rayonun sərhədləri "''Zentsov küçələrindən Sutoloka istiqamətinə, köhnə Ufa, Qaraçı Tala, Puqaçevski Sloboda və Şərq Slobodasına sahib olaraq''" müəyyən edilmişdi. Beləliklə, şəhərin ən qədim yeri olan, [[Ufa Tarixi Şəhər Mərkəzi]] rayonun sərhədlərinə aid edilmişdi. Rayonun qurulduğu zaman, ərazidə 79,000 nəfər yaşayırdı. Onların yalnız 5,000-i [[sənaye]] müəssisələrində işləyirdi. Bu müəssisələrə dağ-mədən avadanlıqları, [[kərpic]], alabaster, [[pivə]]çilik və süngüləmə sənayesi aiddir. Rayonda həmçinin, qənnadı fabriki, ət kombinatı və [[mətbəə]] var idi. Yaşayış fondu çox az idi. Bir rayon sakininə 3,3 [[kvadrat metr]] mənzil sahəsi düşürdü. Döşənmiş küçələrin uzunluğu 15 [[kilometr]] idi, su isə vətəndaşlara 10 su dağıtıcı sütunla təmin edilirdi. Rayonda yerləşən 10 ibtidai, 8 natamam orta və 7 [[Orta təhsil|orta]] məktəblərdə, 13,000 şagird və 427 müəllim var idi. Bundan başqa, rayonda 3 fabrik-zavod məktəbi, 4 [[texnikum]] və bir [[universitet]] fəaliyyət göstərirdi. Rayonda, 5,000 nəfərdən çox insan savadsız qalırdı. Rayonun klinikasında ayda 11,770 ziyarətçi üçün iki dispanser və bir uşaq məsləhətçisi var idi. Rayonun sakinləri mədəniyyət ehtiyaclarını əsasən fabriklərdə və artellərdə olmaqla, 10 klub və 17 qırmızı küncdə təmin edirdilər. Rayonda 5 [[kitabxana]] mövcud idi.
== Əhali ==
== Əhali ==
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+ Əhalinin sayı
|+ Əhalinin sayı
! 1959<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу] {{ref-ru}}. Həftəlik Demoskol. <small>25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində [http://www.webcitation.org/6GDOghWC9 Arxivləşdirilmişdir].</small></ref> !! 1970<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.] {{ref-ru}}. Həftəlik Demoskol. <small>25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində [http://www.webcitation.org/6GDOiMstp Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
! 1959<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170705171549/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php |date=2017-07-05 }}{{ref-ru}}. Həftəlik Demoskol. 25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində.</ref> !! 1970<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170625184635/http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php |date=2017-06-25 }}{{ref-ru}}. Həftəlik Demoskol. 25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində.</ref>
!1979<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.] {{ref-ru}}. Həftəlik Demoskol. <small>25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində [http://www.webcitation.org/6GDOjhZ5L Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!1979<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170626125145/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php |date=2017-06-26 }}{{ref-ru}}. Həftəlik Demoskol. 25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində.</ref>
!1989<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения] {{ref-ru}}. <small> 22 avqust 2011 tarixində [http://www.webcitation.org/617x0o0Pa Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!1989<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170627042328/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php |date=2017-06-27 }}{{ref-ru}}. 22 avqust 2011 tarixində.</ref>
!2002<ref>[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более] {{ref-ru}}. <small>3 fevral 2012 tarixində [http://www.webcitation.org/65AdCU0q3 Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!2002<ref>[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171025233850/http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls |date=2017-10-25 }}{{ref-ru}}. 3 fevral 2012 tarixində.</ref>
!2003<ref name="2003—2008">[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/7e37de804db875be9239d3356f373569/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB+1.pdf Подготовка к проведению всероссийской переписи населения на территории городского округа г. Уфа] {{ref-ru}}</ref>
!2003<ref name="2003—2008">[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/7e37de804db875be9239d3356f373569/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB+1.pdf Подготовка к проведению всероссийской переписи населения на территории городского округа г. Уфа] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170517082952/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/7e37de804db875be9239d3356f373569/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB+1.pdf |date=2017-05-17 }} {{ref-ru}}</ref>
!2004<ref name="2003—2008" />
!2004<ref name="2003—2008" />
|-
|-
Sətir 29: Sətir 28:
!2007<ref name="2003—2008" />
!2007<ref name="2003—2008" />
!2008<ref name="2003—2008" />
!2008<ref name="2003—2008" />
!2009<ref>[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{ref-ru}}. <small>2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır.</small> <small>2 yanvar 2014 tarixində [http://www.webcitation.org/6MJmu0z1u Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!2009<ref>[http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Cd01/tabl-21-09.xls |date=2013-05-16 }} {{ref-ru}}. 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində [https://web.archive.org/web/20130516221108/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E%3A%3A%7Cd01/tabl-21-09.xls Arxivləşdirilmişdir].</ref>
!2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан] {{ref-ru}}. <small>20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır.</small> <small>20 avqust 2014 tarixində [http://www.webcitation.org/6Rxi3K6iw Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!2010<ref>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20171117203318/http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |date=2017-11-17 }}{{ref-ru}}. 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.</ref>
!2013<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2013/bul_dr/mun_obr2013.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)] {{ref-ru}}. <small>16 noyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 16 noyabr 2013 tarixində [http://www.webcitation.org/6LAdCWSxH Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!2013<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2013/bul_dr/mun_obr2013.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200428073810/https://www.gks.ru/free_doc/doc_2013/bul_dr/mun_obr2013.rar |date=2020-04-28 }}{{ref-ru}}. 16 noyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 16 noyabr 2013 tarixində.</ref>
|-
|-
|{{Azalış}}135,083
|{{Azalış}}135,083
Sətir 41: Sətir 40:
|{{Artış}}154,409
|{{Artış}}154,409
|-
|-
!2014<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года] {{ref-ru}}. <small>2 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır.</small> <small> 2 avqust 2014 tarixində [http://www.webcitation.org/6RWqP50QK Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!2014<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200427192357/https://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar |date=2020-04-27 }}{{ref-ru}}. 2 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 avqust 2014 tarixində.</ref>
!2015<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года] {{ref-ru}}. <small>6 avqust 2015 tarixində yoxlanılmışdır. 6 avqust 2015 tarixində [http://www.webcitation.org/6aaNzOlFO Arxivləşdirilmişdir].</small></ref>
!2015<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200514143359/https://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar |date=2020-05-14 }}{{ref-ru}}. 6 avqust 2015 tarixində yoxlanılmışdır. 6 avqust 2015 tarixində.</ref>
!2016<ref>Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года {{ref-ru}}</ref>
!2016<ref>Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года {{ref-ru}}</ref>
!2017<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года] (31 iyul 2017). <small>31 iyul 2017 tarixində yoxlanıldı. 31 iyul 2017 tarixində</small> <small>[http://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar Arxivləşdirildi].</small></ref>
!2017<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года] (31 iyul 2017). 31 iyul 2017 tarixində yoxlanıldı. 31 iyul 2017 tarixində [http://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar Arxivləşdirildi].</ref>
!
!
!
!
Sətir 52: Sətir 51:
|{{Artış}}160,546
|{{Artış}}160,546
|{{Artış}}162,234
|{{Artış}}162,234
|{{Artış}}163,609|
|{{Artış}}163,609
|
|
|
|
|
Sətir 58: Sətir 58:


== Rayon hal-hazırda ==
== Rayon hal-hazırda ==
[[2010]]-cu ildə rayonun ərazisi 13,108 [[hektar]] idi. Rayonda 158,000-dən çox insan yaşayır ([[Ufa şəhər dairəsi|Ufa şəhər]] əhalisinin 13,8%-i). Kirov sakinlərinin orta yaşı 39.1 ildir. Rayon əhalisinin 55%-i [[qadın]]lardan təşkil olunmuşdur. Rayonun 32%-i 14-30 yaş arasındakı insanlardan təşkil olunmuşdur. Rayonda, [[Başqırdıstan Respublikası Hökuməti|Başqırdıstan Respublikasının Qurultayının Dövlət Məclisinin Respublika evi]] yerləşir. Mənzil fondunun sayı 2 milyon [[kvadrat metr]]dən çoxdur. Son illərdəki yeni mənzil kampaniyaları [[Ufa]] şəhəri çox inkişaf etmişdir. Rayonda, yeni "Dostluq", "Beloreçenski", "Qaraydel", "Yanaulski", "Radio", "Cənub", "Yeni" mikrorayonları salınmışdır. Rayonun mərkəzi, Saray Neft İşçiləri Mədəniyyəti, [[Başqırdıstan Respublikasının Milli muzeyi|Başqırdıstan Respublikasının Milli Muzeyi]], Rusiya Federasiyasının Başqırdıstan Respublikası Pensiya Fondu İdarəsi, [[Məcid Qafuri]] adına [[Başqırdıstan Dram Teatrı|Başqırdıstan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı]], Başqırdıstan Respublika Milli Gənclər Teatrı, Başqırdıstan Respublikası Mərkəzi Bankı, Sotsinvestbank və "Qostini Dvor" ticarət və biznes kompleksi kimi müasir binalar yerləşir.


== Sənaye ==
== Sənaye ==
[[Fayl:Bashkir State University (Ufa).jpg|thumb|300px|[[Başqırdıstan Dövlət Universiteti]]]]

[[Sənaye]] gücü baxımından rayon, [[Ufa]] şəhərinin sənaye bölməsi olan şimal hissəsindən daha zəifdir, lakin [[Ufa]] sənayesinin əsasları və ənənələri Kirov rayonunda qoyulmuşdur. Rayonda iqtisadi fəaliyyətlə məşğul olan təxminən 5,500 müəssisə və təşkilat qeydiyyatdan keçib. Rayonda, "Pharmstandard — Ufa vitamin zavodu" ASC, "Elektroapparat" ASC ([[maşınqayırma]]), "Condi", "Bəsmineral" ASC ([[Neft|neft hasilatı]]), "Silver Snow" ([[dondurma]] fabriki), "Ufa Bread Products Facility" ASC ([[Dəyirman|un dəyirmanı]]) kimi müəssisələrdən başqa, [[Tibb|tibbi məhsullar]], [[Elektrik|elektrik avadanlıqları]], [[kommunikasiya]], [[Tikiş maşını|tikiş]] və [[Toxucu dəzgah|toxuculuq]] məhsulları istehsal edən 20 böyük və orta ölçülü sənaye müəssisələri mövcuddur. Kiçik biznesin inkişafı hər il keçdikcə sürətlənir. Rayonda, 1,400 kiçik müəssisə və 5,000 çox fərdi sahibkar fəaliyyət göstərir. İqtisadiyyatın bu sahədə işləyən güclü əmək qabiliyyətli əhalisinin sayı 15%-ə çatıb.
== Təhsil və mədəniyyət ==


== Səhiyyə xidməti ==
== Səhiyyə xidməti ==
1924-cü ildə, daha sonra Ufa şəhəri № 1 poliniklinika adlandırılan, Mərkəzi Ambulans Poliniklinika İnstitutu açılmışdır.
[[1924]]-cü ildə, daha sonra [[Ufa şəhəri № 1 poliniklinika]] adlandırılan, Mərkəzi Ambulans Poliniklinika İnstitutu açılmışdır. Rayonda, [[Kardiologiya]] Mərkəzi, Respublika Uşaq Klinika Xəstəxanası, № 4 Şəhər Doğum Evi , Təcili Xəstəxana, Peşə və İnsan Sağlamlığı İnstitutu və "Yaşıl Çəmənlik" Sanatoriyası yerləşir. Rayon, ən mürəkkəb əməliyyatların aparıldığı [[Ufa Göz Xəstəlikləri İnstitutu]]na görə [[Rusiya]]da şöhrət qazanmışdır. Bu uşaqlara körpəlikdən yoxlamalar aparan yeganə [[Oftalmologiya]] mərkəzidir
== İdman ==
== İdman ==
Kirov rayonunda çox-məqsədli "Dinamo" stadionu, "Burevestnik" üzgüçülük hovuzu, 73 idman zalı, 7 üzgüçülük hovuzu və 93 idman meydançası yerləşir.
Kirov rayonunda çox-məqsədli "[[Dinamo (stadion, Ufa)|Dinamo]]" stadionu, "Burevestnik" [[üzgüçülük]] hovuzu, 73 [[idman]] zalı, 7 [[üzgüçülük]] hovuzu və 93 idman [[meydança]]sı yerləşir.


== Din ==
== Din ==
Kirov rayonunda Ufa köhnə məscidi, İxlas məscidi, Müqəddəs Serqey kilsəsi, Şəfaət kilsəsi, Spasski kilsəsi və Milad-Boqoroditski kilsəsi yerləşir.
Kirov rayonunda [[Köhnə məscid (Ufa)|Ufa köhnə məscidi]], [[İxlas məscidi]], [[Müqəddəs Serqey kilsəsi]], [[Şəfaət kilsəsi]], [[Spasski kilsəsi]][[Milad-Boqoroditski kilsəsi]] yerləşir.
== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==
* [[Ufa şəhər dairəsi]]
* [[Ufa şəhər dairəsi]]
Sətir 75: Sətir 76:
* [[Dyoma rayonu (Ufa)]]
* [[Dyoma rayonu (Ufa)]]
== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{Reflist}}


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==

Səhifəsinin 10:55, 27 iyun 2023 tarixinə olan son versiyası

Rayon
Kirov rayonu
rus. Кировский район
başq. Киров районы
Rayonun xəritəsi
Gerb
Gerb

54°41′ şm. e. 55°59′ ş. u.


Ölkə Rusiya
Başqırdıstan Respublikası
Daxildir Ufa şəhər dairəsi
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1935-ci il
Sahəsi 131 km²
Saat qurşağı UTC +6
yayda UTC +7
Əhalisi
Əhalisi 163,609 nəfər (2017)
Etnik tərkib Ruslar, başqırdlar
Dini tərkib Xristiyanlar, müsəlmanlar
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +7 347
Kirov rayonu xəritədə

Kirov rayonu (rus. Кировский район, başq. Киров районы) — Rusiyanın subyektlərindən biri olan Başqırdıstan Respublikasının paytaxtı Ufa şəhərinin yeddi şəhər rayonundan biri. Kirov rayonu Ufa şəhərinin cənubunda yerləşir. Rayondakı yaşayış məntəqələrinin birləşdirilməsini nəzərə alaraq rayon, yığcam olmayan üç ayrı hissədən ibarətdir. Rayonda həmçinin, tarixi və yeni əldə edilən hissələr arasında, şəhər-daxili bölgədə iştirak etməyən yaayış məntəqələri də var. Rayondan keçən Ufa çayının üzərində, Yuxarı Dudkinski adası yerləşir.[1]

Rayon Ufa şəhər dairəsinin cənubunda yerləşir. Rayonun qərbində Dyoma rayonu, şimalında Lenin rayonu, şərqində KalininOktyabr rayonları, cənubunda isə, Ufa şəhər dairəsinin sərhədləri yerləşir. Rayonun ərazisi 131 km²-dir.

Rayon, 13 noyabr 1935 tarixində, Qızıl Ordu deputatları, kəndlilər və Ufa Şəhər Sovetinin Rəyasət Heyətinin qərarı ilə yaradılmışdır. 10 dekabr 1935 tarixində Başqırd MSSR-ın Mərkəzi İcra Komitəsinin qərarı ilə, rayonun sərhədləri "Zentsov küçələrindən Sutoloka istiqamətinə, köhnə Ufa, Qaraçı Tala, Puqaçevski Sloboda və Şərq Slobodasına sahib olaraq" müəyyən edilmişdi. Beləliklə, şəhərin ən qədim yeri olan, Ufa Tarixi Şəhər Mərkəzi rayonun sərhədlərinə aid edilmişdi. Rayonun qurulduğu zaman, ərazidə 79,000 nəfər yaşayırdı. Onların yalnız 5,000-i sənaye müəssisələrində işləyirdi. Bu müəssisələrə dağ-mədən avadanlıqları, kərpic, alabaster, pivəçilik və süngüləmə sənayesi aiddir. Rayonda həmçinin, qənnadı fabriki, ət kombinatı və mətbəə var idi. Yaşayış fondu çox az idi. Bir rayon sakininə 3,3 kvadrat metr mənzil sahəsi düşürdü. Döşənmiş küçələrin uzunluğu 15 kilometr idi, su isə vətəndaşlara 10 su dağıtıcı sütunla təmin edilirdi. Rayonda yerləşən 10 ibtidai, 8 natamam orta və 7 orta məktəblərdə, 13,000 şagird və 427 müəllim var idi. Bundan başqa, rayonda 3 fabrik-zavod məktəbi, 4 texnikum və bir universitet fəaliyyət göstərirdi. Rayonda, 5,000 nəfərdən çox insan savadsız qalırdı. Rayonun klinikasında ayda 11,770 ziyarətçi üçün iki dispanser və bir uşaq məsləhətçisi var idi. Rayonun sakinləri mədəniyyət ehtiyaclarını əsasən fabriklərdə və artellərdə olmaqla, 10 klub və 17 qırmızı küncdə təmin edirdilər. Rayonda 5 kitabxana mövcud idi.

Əhalinin sayı
1959[2] 1970[3] 1979[4] 1989[5] 2002[6] 2003[7] 2004[7]
100,566 93,177 120,722 149,237 141,955 141,803 138,744
2005[7] 2006[7] 2007[7] 2008[7] 2009[8] 2010[9] 2013[10]
135,083 130,762 127,102 127,091 129,133 147,062 154,409
2014[11] 2015[12] 2016[13] 2017[14]
156,820 160,546 162,234 163,609

Rayon hal-hazırda

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2010-cu ildə rayonun ərazisi 13,108 hektar idi. Rayonda 158,000-dən çox insan yaşayır (Ufa şəhər əhalisinin 13,8%-i). Kirov sakinlərinin orta yaşı 39.1 ildir. Rayon əhalisinin 55%-i qadınlardan təşkil olunmuşdur. Rayonun 32%-i 14-30 yaş arasındakı insanlardan təşkil olunmuşdur. Rayonda, Başqırdıstan Respublikasının Qurultayının Dövlət Məclisinin Respublika evi yerləşir. Mənzil fondunun sayı 2 milyon kvadrat metrdən çoxdur. Son illərdəki yeni mənzil kampaniyaları Ufa şəhəri çox inkişaf etmişdir. Rayonda, yeni "Dostluq", "Beloreçenski", "Qaraydel", "Yanaulski", "Radio", "Cənub", "Yeni" mikrorayonları salınmışdır. Rayonun mərkəzi, Saray Neft İşçiləri Mədəniyyəti, Başqırdıstan Respublikasının Milli Muzeyi, Rusiya Federasiyasının Başqırdıstan Respublikası Pensiya Fondu İdarəsi, Məcid Qafuri adına Başqırdıstan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı, Başqırdıstan Respublika Milli Gənclər Teatrı, Başqırdıstan Respublikası Mərkəzi Bankı, Sotsinvestbank və "Qostini Dvor" ticarət və biznes kompleksi kimi müasir binalar yerləşir.

Başqırdıstan Dövlət Universiteti

Sənaye gücü baxımından rayon, Ufa şəhərinin sənaye bölməsi olan şimal hissəsindən daha zəifdir, lakin Ufa sənayesinin əsasları və ənənələri Kirov rayonunda qoyulmuşdur. Rayonda iqtisadi fəaliyyətlə məşğul olan təxminən 5,500 müəssisə və təşkilat qeydiyyatdan keçib. Rayonda, "Pharmstandard — Ufa vitamin zavodu" ASC, "Elektroapparat" ASC (maşınqayırma), "Condi", "Bəsmineral" ASC (neft hasilatı), "Silver Snow" (dondurma fabriki), "Ufa Bread Products Facility" ASC (un dəyirmanı) kimi müəssisələrdən başqa, tibbi məhsullar, elektrik avadanlıqları, kommunikasiya, tikiştoxuculuq məhsulları istehsal edən 20 böyük və orta ölçülü sənaye müəssisələri mövcuddur. Kiçik biznesin inkişafı hər il keçdikcə sürətlənir. Rayonda, 1,400 kiçik müəssisə və 5,000 çox fərdi sahibkar fəaliyyət göstərir. İqtisadiyyatın bu sahədə işləyən güclü əmək qabiliyyətli əhalisinin sayı 15%-ə çatıb.

Səhiyyə xidməti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1924-cü ildə, daha sonra Ufa şəhəri № 1 poliniklinika adlandırılan, Mərkəzi Ambulans Poliniklinika İnstitutu açılmışdır. Rayonda, Kardiologiya Mərkəzi, Respublika Uşaq Klinika Xəstəxanası, № 4 Şəhər Doğum Evi , Təcili Xəstəxana, Peşə və İnsan Sağlamlığı İnstitutu və "Yaşıl Çəmənlik" Sanatoriyası yerləşir. Rayon, ən mürəkkəb əməliyyatların aparıldığı Ufa Göz Xəstəlikləri İnstitutuna görə Rusiyada şöhrət qazanmışdır. Bu uşaqlara körpəlikdən yoxlamalar aparan yeganə Oftalmologiya mərkəzidir

Kirov rayonunda çox-məqsədli "Dinamo" stadionu, "Burevestnik" üzgüçülük hovuzu, 73 idman zalı, 7 üzgüçülük hovuzu və 93 idman meydançası yerləşir.

Kirov rayonunda Ufa köhnə məscidi, İxlas məscidi, Müqəddəs Serqey kilsəsi, Şəfaət kilsəsi, Spasski kilsəsiMilad-Boqoroditski kilsəsi yerləşir.

  1. 54°44′33″ şm. e. 56°02′41″ ş. u.
  2. Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу Arxivləşdirilib 2017-07-05 at the Wayback Machine (rus.). Həftəlik Demoskol. 25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində.
  3. Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Arxivləşdirilib 2017-06-25 at the Wayback Machine (rus.). Həftəlik Demoskol. 25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində.
  4. Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Arxivləşdirilib 2017-06-26 at the Wayback Machine (rus.). Həftəlik Demoskol. 25 sentyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 28 aprel 2013 tarixində.
  5. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения Arxivləşdirilib 2017-06-27 at the Wayback Machine (rus.). 22 avqust 2011 tarixində.
  6. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более Arxivləşdirilib 2017-10-25 at the Wayback Machine (rus.). 3 fevral 2012 tarixində.
  7. 1 2 3 4 5 6 Подготовка к проведению всероссийской переписи населения на территории городского округа г. Уфа Arxivləşdirilib 2017-05-17 at the Wayback Machine  (rus.)
  8. Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года Arxivləşdirilib 2013-05-16 at the Wayback Machine  (rus.). 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində Arxivləşdirilmişdir.
  9. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан Arxivləşdirilib 2017-11-17 at the Wayback Machine (rus.). 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.
  10. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов) Arxivləşdirilib 2020-04-28 at the Wayback Machine (rus.). 16 noyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 16 noyabr 2013 tarixində.
  11. Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года Arxivləşdirilib 2020-04-27 at the Wayback Machine (rus.). 2 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 avqust 2014 tarixində.
  12. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года Arxivləşdirilib 2020-05-14 at the Wayback Machine (rus.). 6 avqust 2015 tarixində yoxlanılmışdır. 6 avqust 2015 tarixində.
  13. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года  (rus.)
  14. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (31 iyul 2017). 31 iyul 2017 tarixində yoxlanıldı. 31 iyul 2017 tarixində Arxivləşdirildi.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]