Şiə dövlətlərinin siyahısı

Şiə müsəlman dövlətlərinin siyahısı — məqalədə tarixdə mövcud olmuş Şiə müsəlman dövlətlərinin siyahısı göstərilmişdir.

Şimali Afrika və Avropa

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. İdrisilər (789-985-ci illər) — Zeydi[1]
  2. Fatimilər xilafəti (909-1171-ci illər) — İsmaili
  3. Banu Kəniz (Avlad Kunuz) (1004–1412-ci illər)[2]
  4. Banu Hammud (1016–1073-ci illər) — Zeydi[3]
  5. Zirilər sülaləsi (973-1048) — İsmaili və ya zeydilik.[4]
  6. Kəlbilər (948-1053) — İsmaili

Qafqaz və İran

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Cüstanilər (791–974-cü illər) — Zeydi
  2. Alid Əmirliyi (864–929-cu illər) — Zeydi
  3. Aişiya (912–961-ci illər)
  4. Ziyarilər (928–1043-cü illər)
  5. Buveyhilər sülaləsi (934–1062-ci illər) — Zeydi,sonra Cəfərilik[5]
  6. Həsənəveyhid (959–1015-ci illər)
  7. Kakaveyhilər (1008-1274-cü illər)
  8. Nizari İsmaili dövləti (1090–1256-ci illər) — Nizari (İsmaililərin ən böyük qolu)
  9. Sərbədarilər (1332–1386-ci illər) — Cəfəri[6]
  10. İncuidlər (1335–1357-ci illər) — Cəfəri
  11. Mərəşilər (1359–1582-cu illər)
  12. Qaraqoyunlular (1375–1469-cu il)
  13. Muşaşaiyyah (1436–1729-cu illər) — muşaşaiyyah təriqəti
  14. Səfəvilər Dövləti (1501-1736-cı illər) — Cəfəri[7]
  15. Bakı xanlığı (1753–1806-cı illər)
  16. Cavad xanlığı (1747-1805-ci illər)
  17. İrəvan xanlığı (1604–1828-ci illər)
  18. Dərbənd xanlığı (1747–1806-cı illər)
  19. Gəncə xanlığı (1747–1804-cü illər)
  20. Talış xanlığı (1747–1828-ci illər)
  21. Naxçıvan xanlığı (1747–1813-cü illər)
  22. Qarabağ xanlığı (1747–1822-ci illər)
  23. Əfşarlar imperiyası (1736-1796/1804-cü illər)
  24. Zəndlər (1750–1794-cü illər)
  25. Qacarlar (1785–1925-ci illər)
  26. Pəhləvilər (1925–1979-cu illər)

Ərəb yarımadası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hicaz

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Məkkə şərifliyi — Zeydilik, Osmanlı dövründə sünniliyə keçdilər.[8]
  2. Mədinə şərifliyi — Cəfərilik, Osmanlı dövründə sünniliyə keçdilər.

Yəmən

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Banu Uxaizir (865–1066-cı illər) — Zeydi
  2. Rasidlər (893–1970-ci illər) — Zeydi
  3. Suleyhilər (1047–1138-ci illər) —İsmaili[9]
  4. Suleymanilər — İsmaili
  5. Hamdanilər (Yəmən) — İsmaili
  6. Zurayilər — İsmaili
  7. Yəmən Mütəvəkkil krallığı (1926–1970-ci illər) — Zeydi

Bəhreyn

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Qarmatilər (900–1073-cü illər)-qarmatilər (İsmaili məzhəbinin yeddilər təriqətinin qolu)
  2. Uyunilər (1073-1253-cü illər) — Cəfəri[10]
  3. Usfurilər (1253–1320-ci illər) — Cəfəri
  4. Cərvanilər (1305–1487-ci illər) — İsmaili və Cəfəri[11][12]
  5. Cəbrilər (15-ci və 16-cı əsrlər) — Cəfəri[13]

Suriya və İraq

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Həmdanilər (890–1004-cü illər)
  2. Bəni Əsəd/Banu əl-Mazeedi (mərkəzi və cənubi İraq) (961–1163-cü illər)
  3. Numayrilər (şərqi Suriya və cənubi şərq Türkiyə) (990–1081-ci illər)
  4. Mərvanilər (990–1085-ci illər)
  5. Uqeylilər (990–1169-ci illər)
  6. Mirdasilər (1024–1080-ci illər)

Hind yarımadası

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Bəhməni sultanlığı (1347–1527-ci illər)
  2. Caunpur sultanlığı (1394–1479-cu illər)
  3. Bidər sultanlığı (1489–1619-cu illər)
  4. Berar sultanlığı (1490–1572-ci illər)
  5. Əhmədnaqar sultanlığı (1490–1636-cı illər)
  6. Qütbşahlar (1512–1687-ci il)
  7. Bicapur Krallığı (1490–1686-cı il)
  8. Nəcmi-i-Sani (1658-1707-ci illər)
  9. Rampur Nəvvabı (Rampur dövləti) (1719–1949-cu illər)
  10. Avad Nəvvabı (1722–1858-ci illər)
  11. Benqaliya Nəvvabı (1757–1880-ci illər)
  12. Talpur sülaləsi (1783–1843-cü illər)[14]
  13. Hunza dövləti (1500–1974-cü illər)
  14. Naqarlar (14-cü əsr-1974-cü illər)

Anadolu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cənub-şərqi Asiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Daya Pasai (1128–1285-ci illər)[15]
  • Bandar Kalibah[15]
  • Moira Malaya[15]
  • Kanto Kambar[15]
  • Robaromun[15]

Şərqi Afrika

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Kilua sultanlığı (957–1506-cı illər)[16]
  • Ontaniya Sultanlığı[17]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ According to:
    • Ibn Abī Zarʻ al-Fāsī, ʻAlī ibn ʻAbd Allāh, Rawḍ al-Qirṭās: Anīs al-Muṭrib bi-Rawd al-Qirṭās fī Akhbār Mulūk al-Maghrib wa-Tārīkh Madīnat Fās, ar-Rabāṭ: Dār al-Manṣūr (1972 tarixində nəşr olunub), 1340, 38
    • Ignác Goldziher & Bernard Lewis, Introduction to Islamic theology and law Arxivləşdirilib 2017-10-12 at the Wayback Machine, Princeton University Press (1981), p. 218
    • James Hastings, Encyclopedia of Religion and Ethics, Part 24 Arxivləşdirilib 2016-05-02 at the Wayback Machine, Kessinger Publishing (2003), p. 844
    • Abd Ar Rahman ibn Khaldun (translated by Franz Rosenthal), The Muqaddimah, Chap III : On dynasties, royal authority, the caliphate, government ranks, and all that goes with these things Arxivləşdirilib 2012-08-29 at the Wayback Machine, on www.muslimphilosophy.com
  2. ↑ شاكر مصطفى, موسوعة دول العالم الأسلامي ورجالها الجزء الأول, (دار العلم للملايين: 1993), p.420
  3. ↑ "Al-Humaydi and Peter Scales (1994: 94-95) seem to be ignorant of the Zaydiyya, whose outward practice appears Sunni. Possibly, Al-Humaydi and Scales have conflated Shi'ite with Imamiyyah and are in fact refuting their projection of the Hammudids." Article by Sayyid 'Ali ibn 'Ali Al-Zaidi, At-tarikh as-saghir 'an ash-shia al-yamaniyeen (Arabic: التاريخ الصغير عن الشيعة اليمنيين, A short History of the Yemenite Shi‘ites). 2005
  4. ↑ As a vassal state, due to political conflict with the Fatimids, in around 1048 the dynasty changed alliagance to the Sunni Abbasid Caliphate and the ruling elite switched from Shia (Zaydi or Ismaili) Islam to Sunnism. See Idris H. Roger, L'invasion hilālienne et ses conséquences, in : Cahiers de civilisation médiévale (43), Jul.-Sep. 1968, pp.353-369. [1] Arxivləşdirilib 2015-09-24 at the Wayback Machine and Berry, LaVerle. "Fatamids". Libya: A Country Study. Library of Congress. 5 April 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 March 2011.
  5. ↑ Berkey, Jonathan. The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, 600-1800. Cambridge University Press. 2003. ISBN 978-0-521-58813-3. 2021-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-23., p. 135
  6. ↑ Newman, Andrew J. Twelver Shiism: Unity and Diversity in the Life of Islam, 632 to 1722. Edinburgh University Press, Nov 20, 2013.
  7. ↑ RM Savory, Safavids, Encyclopedia of Islam, 2nd ed.
  8. ↑ "Welcome to Encyclopaedia Iranica". 2019-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-01.
  9. ↑ Contemporary Yemen: politics and historical background, By B. R. Pridham, pg.14
  10. ↑ Yitzhak Nakash, Reaching for Power:The Shi'a in the Modern Arab World, (Princeton University Press, 2006), 22.
  11. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-03-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-10-23.
  12. ↑ Juan R. I. Cole, "Rival Empires of Trade and Imami Shiism in Eastern Arabia, 1300-1800", International Journal of Middle East Studies, Vol. 19, No. 2. (May, 1987), pp. 177-203, at p. 179, through JSTOR. [2] Arxivləşdirilib 2017-02-15 at the Wayback Machine
  13. ↑ Antiquity to Institutionalization of al-Khalifa Rule Arxivləşdirilib 2018-06-20 at the Wayback Machine. Fanack. Retrieved May 21, 2018.
  14. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-23.
  15. ↑ 1 2 3 4 5 شاكر مصطفى, موسوعة دول العالم الأسلامي ورجالها الجزء الثالث, (دار العلم للملايين: 1993), p.1987
  16. ↑ شاكر مصطفى, موسوعة دول العالم الأسلامي ورجالها الجزء الثالث, (دار العلم للملايين: 1993), p.1360
  17. ↑ شاكر مصطفى, موسوعة دوال العالم الأسلامي ورجالها الجزء الثالث, (دار العلم للملايين: 1993), p.1371