Anri de Tuluz-Lotrek

Anri de Tuluz-Lotrek (fr. Henri Marie Raymond comte de Toulouse-Lautrec Monfa, [ɑ̃ʁi də tuluz loˈtʁɛk]; 24 noyabr 1864[1][2][…], Albi[1][4] və ya Albi[d], Kalabriya[5] – 9 sentyabr 1901[1][3][…]) — Tuluz-Lotreki sülaləsindən olan Fransız postimpressionist rəssam, qrafik və reklam posteri senətçisi.

Anri de Tuluz-Lotrek
Doğum tarixi 24 noyabr 1864(1864-11-24)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 9 sentyabr 1901(1901-09-09)[1][3][…] (36 yaşında)
Vəfat səbəbi sifilis
Fəaliyyəti plakatçı rəssam[d], litoqraf, rəssam, qrafika ustası[d], rəssam-qravürçü[d], memarlıq çertyojçusu[d], qrafik dizayner, keramikaçı, dizayner, boyakar[d], vizual incəsənət rəssamı
Janrlar portret[4], janr rəssamlığı[4]
Stil postimpressionizm[6][7]
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ailəsi və gənclik illəri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Anri de Tuluz-Lotrek 24 noyabr 1864-cü ildə aristokrat ailəsində anadan olub. Rəssamın həyatının ilk illərini Albi şəhərində ailə əmlakına keçirib. Onun valideynləri, Alfons Şarl de Tuluz-Lotrek-Monfa və Asel Tapye de Seleyran 1868-ci ildə kiçik oğulları Riçard öldükdən sonra ayrıldı. Valideynləri boşandıqdan sonra, Anri Şato-dü-Bosk (fr. Cháteau du Bosc) əmlakında və Narbon yaxınlığında yerləşən Seleryan (fr. Cháteau du Céleyran) əmlakında yaşayıb, burada at sürmə, latın və yunan dilini öyrənmişdir. 1871-ci ildə Fransa–Prussiya müharibəsinin bitməsindən sonra Tuluz-Lotrek Parisə köçdü — həyatını dəyişən, ilham verən və sənətkarın işinə böyük təsir göstərən bir şəhər.

Anri de Tuluz-Lotrek həyatı boyu, xüsusilə sənətçinin sağlamlığını pozan faciəli hadisələrdən sonra həyatında əsas insan olmuş anasına yaxın idi. Tuluz-Lotrek atası haqqında belə deyirdi: "Əgər atamla tanış olsaydın, kölgələrdə qalmağınıza əmin ola bilərdiz". Bununla birlikdə, əyləncəni sevən atası sayəsində Anri, erkən yaşdan illik sərgi və sirk ilə tanış oldu. Sonradan, sirk və əyləncə mövzusu, əyləncə müəssisələri sənətçinin işinin mərkəzi olmuşdur.

Fiziki çatışmazlığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tuluz-Lotrek

May ayında 1878-ci ildə 13 yaşındakı, Anri, kürsüsündən yüksələn, sağ ayağının hipini incidir. 1879-cu ilin avqust ayında Tuluz-Lotrek bir xəndəyə düşür və sol ayağının boyun sümüyü qırılır. Bu vəziyyətdən sonra ayaqları artmamağa başladı və rəssamın boyu 70 sm qaldı. Çox güman ki, sümüklər yavaş-yavaş birləşir və irsi xəstəliklər səbəbindən dayanıqlı böyüməsi zəiflədi.[8][9][10].

Fiziki qüsur Anridə uyğun işlərlə məşğul olmağa mane oldu. Ailəsi çətin anlar yaşadı: Anri, nəcib bir aristokratik ailənin tək oğlu, hərbi xidmətdən məhrum edildi. Bundan əlavə, Anrinin layiqli cüt tapması və yarışa davam edə bilməsi ehtimalı çox azalmışdı. Rəssam, kiçik yaşlılığını təəccüblü bir yumor hissi ilə əvəz etdi: Tuluz xoş bir söhbətçi idi və onun xəstəliyindən danışarkən, tez-tez özünü istehza edirdi.

Məhəbbətdə o, şanslı deyildi, (152 sm[11][12]) və maneəli bir şəxsin görünüşünü gülünc görsənirdi, bütün ciddi romanları uğursuzluqla nəticələndi. Tuluz məşhur içki alüdəçisi idi. 37 yaşından əvvəl anasının qollarında alkoqolizm və sifilisdən öldü[13].

İncəsənət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Post-impressionistlərin sənətindən, xüsusən Pol Sezann, Edqar Deqa və Yapon əsərlərindən ilhamlanıb. 1882-ci ildə o, Parisə getdi və 1884-cü ildə o, ölümünə qədər yaşadığı Monmartr, məskunlaşmışdır. İlk plakatlar (litoqrafiya) çəkməklə ciddi məşğul olurdular. Tez-tez boyalı fahişələr və həyat Montmartre kabare, müvafiq həyat tərzi səbəb oldu. Onun modellər rəqs idi "Mulin Ruj" Luiz Veber (La Goulue) və Jan Avril, təlxək Ça-U-Kao, şair və teatr xadimi Aristide Bruant, rəqqasə Valentin, müğənni Yvette Quilbert.

Az 20 il davam edən yaradıcı həyat üçün, Anri de Tuluz-Lotrek 737 rəsm, 275 akvarel, 363 izləri və plakatlar, 5,084 təsvirlər, bir keramika və vitray yaratmışdır.

Anri de Tuluz-Lotrekin tənqidçilər həyatı zamanı əsasən iltifatsız rəssam və onun iş ilə bağlı müəyyən edilmişdir. Tanınması ölümündən bir neçə il sonra ona gəldi.[14].

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Mulen Ruj, La Qulü 1891
    Mulen Ruj, La Qulü 1891
  • La Qulü Mulen Rujda rəfiqələri ilə, 1892
    La Qulü Mulen Rujda rəfiqələri ilə, 1892
  • Janna Avril, 1893
    Janna Avril, 1893
  • Marsella Lender , 1895
    Marsella Lender , 1895
  • Tənha
    Tənha
  • Qadın çətir ilə, 1889
    Qadın çətir ilə, 1889

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Перрюшо, Анри Жизнь Тулуз-Лотрека. — М.: Радуга, 1994. — 283 с. — ISBN 5-05-004269-0 (переиздана М.: АСТ, 2013. ISBN 978-5-17-079157-6)
  • Ла Мюр, Пьер. Мулен Руж. Трагическая жизнь Тулуз-Лотрека. — М.: Республика, 1994. — 383 с., ISBN 5-250-02390-8
  • Мур, Кристофер. SACRÉ BLEU. Комедия д’искусства. — Эксмо, 2013 г. ISBN 978-5-699-66866-3

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 Henri de Toulouse-Lautrec (dan.).
  3. ↑ 1 2 Henri de Toulouse-Lautrec (nid.).
  4. ↑ 1 2 3 4 RKDartists (nid.).
  5. ↑ 1 2 Henri de Toulouse-Lautrec // Collectie Boijmans Online. 2010.
  6. ↑ https://www.theartstory.org/artist/toulouse-lautrec-henri/life-and-legacy/#biography_header.
  7. ↑ https://uncg-lis.libguides.com/postimpressionismpainters/toulouselautrec.
  8. ↑ ""5 тяжелых недугов великих художников, повлиявших на их творчество"". 2016-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-02.
  9. ↑ "В Нью-Йорке открылась выставка "Париж Тулуз-Лотрека"". 2015-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-02.
  10. ↑ "Анри Тулуз-Лотрек: 150 лет со дня рождения". 2014-11-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-02.
  11. ↑ "5 тяжелых недугов великих художников, повлиявших на их творчество". 2016-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-02.
  12. ↑ "Во Владимир привезли картины постимпрессиониста Анри де Тулуз-Лотрека". 2014-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-02.
  13. ↑ "Знаменитые сифилитики". сайт whoyougle.ru. 2011-08-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-09.
  14. ↑ Natalie Angier. "What Ailed Toulouse-Lautrec? Scientists Zero In on a Key Gene". The New York Times. June 6, 1995. June 23, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 2, 2018.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]