Avqust Vilhelm Şleqel

Avqust Vilhelm Şleqel (alm. August Wilhelm von Schlegel‎; 8 sentyabr 1767[2][3][…], Hannover[4] – 12 may 1845[5][2][…], Bonn, Reyn əyaləti[d][4]) — alman əsilli ədəbiyyat tarixçisi, tərcüməçi, yazıçı və filosof idi. O qardaşı Fridrih Şleqel ilə birlikdə alman romantizminin yaradıcılarından sayılır.

Avqust Vilhelm Şleqel
alm. August Wilhelm von Schlegel‎
Doğum tarixi
Doğum yeri Hannover
Vəfat tarixi (77 yaşında)
Vəfat yeri Bonn
Dəfn yeri
  • Köhnə Bonn qəbiristanlığı[d]
Milliyyəti alman
Təhsili
Fəaliyyəti dilçi, tərcüməçi, filosof, şair, ədəbiyyat tənqidçisi, ədəbiyyat tarixçisi, dramaturq, universitet müəllimi[d], yazıçı, sənətşünas
Fəaliyyət illəri 1801–1845
Əsərlərinin dili alman dili, fransız dili
İstiqamət romantizm
Üzvlüyü
Mükafatları İncəsənət və elm sahəsində Pour le Mérite ordeni
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Avqust Vilhelm Şlegel

Hələ uşaq illərindən o dillərin mənimsənilməsinə, ədəbiyyata, xüsusilə də poeziyaya olan qabiliyyətini nümayiş etdirir. Kiçik yaşlarından şeir yazmağa başlayır. 1786-cı ildə GöttingenUniversitetinə daxil olaraq fəlsəfə və filologiyaüzrə təhsil almağa başlayır. Orada o Avqust Bürqer il tanış olur. O Avqust Şleqelə tərcüməçilik üzrə klassik və yeni dilçiliyin incəliklərini öyrədir. Amsterdamda ev müəllimi işlədiyi illərdə o tənqidçi və rəyçi kimi də çalışırdı. Yenaya köçdükdən sonra (1795–1801) o həyat yoldaşı Karoline Şleqel, öz qardaşı Fridrih Şleqel və onun həyat yoldaşı Doroteya Şleqel, Yolhann Qottlieb və sonralar onlara qoşulmuş Ludviq Trek və Novalislə birlikdə "yeni romatizm" məkətbini formalaşdımışdır. Bu yeni tənqidi-poezoloji istiqamətdə o qardaşı fridrih Şleqel ilə birlikdə 1798–1800-cü illərdə "Atenaeum" jurnalının çapını təşkil edir. 1796-cı ildə Şleqel Şekspirin dramlarının tərcüməsini başa çatdırır və 1797–1810-cu illərdə onu çap etdirir. Sonralar Doroteya Tik və Volf Qraf fon Baudissin tərəfindən tamamlanmış bu tərcümələr bu günə kimi alman dilində istifadə olunan əsas tərcümələr sayılırlar.

Uğursuzluqlar və polemikalardan bezmiş Şleqel 1801-ci ildə Berlinə köçür. 1801–1804-cü illərdə Avqust Şleqel Berlində "Gözəl ədəbiyyat və incəsnət" haqqında mühazirələr oxuyur. Bu mühazirələrdə o, qerman və ibtidai orta əsrin, həmçinin qədim Romanın klassik qədim ədəbiyyatını tərənnüm edirdi.

Şleqel 1803-cü ildə Karoline ilə nikahı pozulandan sonra o uzun müddət (1817-ci ilə qədər) madam de Stelin yaxın dostu kimi onu bir çox səyahətlərdə, o cümlədən İtaliya, Almaniya, Avstriya və Russiya, Danimarka və İsveç ölkələrinə müşayiət edir. Bu illərin onun ən parlaq işləri darmatik incəsənət və ədəbiyyat haqqında etdiyi məruzlərdən ibarət idi. Sonrakı illərdə, əsasən də o 1818-ci iləd Bonn universitetində professor kimi çalışdığı müddətdə Şleqel yendiən filologiyaya üz tutur, əsasən də hindistan filologiyasına (1829–46 Rəməyana-tərcümə). O Humboldt və Frans Bopp kimi müasir müqayisəvi lingvistikanın yaradıcılarından sayılır. Amma onu sırf filologiya maraqlandırmırdı. O yaırdı ki, müqayisəvi dilçiliklə o insanların təbii tarixi haqqında nəticəyə gəlməyə çalışır. O qeyd edirdi ki, məsələn, dilərin müqayisəsi "Ali qan" qrupuna daxil olanlar haqqında daha dəqiq məlumat verə bilər, nəinki, cismani müqayisə. Onun irqlər nəzəriyyəsi hələ də dərin araşdırılmayıb.

Yaşı artdıqca Şleqelin öz xarici görkəminə daha çox fikir verməsi onun çox vaxt gülünc obyektinə çevrilməsinə səbəb olurdu. 1827-ci ildə onun təsviri sənətin nəzəriyyəsi və tarixi haqqında etdiyi mühazirələr uğursuzluğa düçar olur.

Avqust Şleqel 12 may 1845-ci ildə Bon şəhərində vəfat edir və qədim qəbirstanlıqda dəfn olunur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Behler, Ernst: Die Theorie der Kunst ist ihre Geschichte: Herder und die Brüder A. W. Schlegel. In: Ders.: Studien zur Romantik und zur idealistischen Philosophie. Bd. 2. Paderborn 1993, S. 187–205
  • Behler, Ernst: Sokrates und die griechische Tragödie: Nietzsche und die Brüder A. W. Schlegel über den Ursprung der Moderne. In: Ders.: Studien zur Romantik und zur idealistischen Philosophie. Bd. 2. Paderborn 1993, S. 143–156
  • Kornbacher, Agnes: August Wilhelm Schlegels Einfluß auf den Aufsatz ‚Über epische und dramatische Dichtung von Goethe und Schiller’ (1797). In: Goethe-Jahrbuch 115 (1998), S. 63–67
  • Niggl, Günter: Die Anfänge der romantischen Literaturgeschichtsschreibung: Friedrich und August Wilhelm Schlegel. In: Ders.: Studien zur Literatur der Goethezeit. Berlin 2001, S. 247–263
  • da Rocha Abreu, Manuel: Zwischenruf — Rassistisch. In: Frankfurter Rundschau, 17. Januar 2006, S. 26
  • Schenk-Lenzen, Ulrike: Das ungleiche Verhältnis von Kunst und Kritik. Zur Literaturkritik August Wilhelm Schlegels. Würzburg 1991
  • Wistoff, Andreas: Die deutsche Romantik in der öffentlichen Literaturkritik. Die Rezensionen zur Romantik in der "Allgemeinen Literatur-Zeitung" und der "Jenaischen Allgemeinen Literatur-Zeitung" 1795–1812. Bonn, Berlin 1992
  • Kaufmann, Alexander: Zur Erinnerung an August Wilhelm von Schlegel. In: Monatsschrift für rheinisch-westfälische Geschichtsforschung und Alterthumskunde, Jg. 1, 1875, S. 239–254

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ RKDartists (nid.).
  2. ↑ 1 2 August Wilhelm von Schlegel // Encyclopædia Britannica (ing.).
  3. ↑ August Wilhelm Schlegel // RKDartists (nid.).
  4. ↑ 1 2 Шлегель Август Вильгельм // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]