Azərbaycan dilinin Qarabağ dialekti

Qarabağ dialekti — Azərbaycan dilinin dialektlərindən biri. Gəncə və Qazax dialektləri, həmçinin ayrım ləhçəsi ilə yanaşı Azərbaycan dilinin qərb dialekt qrupuna daxildir.^[1] Azərbaycanın Ağdam, Şuşa, Xocalı, Xocavənd, Bərdə, Ağcabədi, Füzuli və Tərtər rayonlarında və Xankəndi şəhərində geniş yayılmışdır.^[2]

İnkişaf tarixi

Qarabağ dialekti Qarabağ ərazisində yaşayan və geniş əraziyə yayılmış müxtəlif türk tayfalarının danışıq dili əsasında formalaşmışdır. Əsrlər boyu inkişaf nəticəsində tayfaların linqvistik xüsusiyyətləri bir-birinə qarışmış, bəzi oğuz və qıpçaq elementləri canlı danışıq dilində öz arxaizmini saxlamışdır.^[3]

Orta əsrlərdə Qarabağın siyasi, sosial və iqtisadi mövqeyi güclənmiş, bölgənin türk əhalisinin nitqi koyne dialekti səviyyəsinə yüksəlmiş və Azərbaycan ədəbi dilinin normalarının formalaşmasında əsas mənbəyə çevrilmişdir.^[2] Beləliklə, artıq XVIII əsrdə Azərbaycan ədəbi dili Qarabağ dialektinə söykənirdi.^[4]

Mənbə

İstinadlar

↑ Меликли Т. Д. Азербайджанский язык // Большая российская энциклопедия.
↑ ¹ ² Məmmədov, 2021. səh. 243
↑ Məmmədov, 2021. səh. 242
↑ Məmmədli, 2019. səh. 7

Ədəbiyyat

Azərbaycan dilində

Azərbaycan dialektologiyasının əsasları. Şərq-Qərb. 2008.
Azərbaycan dialektologiyası. Zərdabi Nəşr. 2019.
Azərbaycan dilinin Qarabağ dialektində arxaik sözlər. 2021.
Məmmədli M. Azərbaycan dialektologiyası (азерб.) / Elmi redaktor: Məmmədəli Qıpçaq. — Б.: Zərdabi Nəşr, 2019. — 352 с.
Məmmədov M. Azərbaycan dilinin Qarabağ dialektində arxaik sözlər (азерб.) // Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi. — Турция, 2021. — C. V, no 2. — S. 241-250.

Rus dilində

Агаев П. Дж. Карабахский диалект азербайджанского языка (говоры Агдамского района). Канд. дисс.. — М., 1951.

[1] Меликли Т. Д. Азербайджанский язык // Большая российская энциклопедия.

[FOOTNOTEMəmmədov2021243-2] ¹ ² Məmmədov, 2021. səh. 243

[FOOTNOTEMəmmədov2021242-3] Məmmədov, 2021. səh. 242

[FOOTNOTEMəmmədli20197-4] Məmmədli, 2019. səh. 7

[1]

[2]

[3]

[4]