Eli Vizel

Eli Vizel — Nobel Sülh mükafatı laureatı, ədəbiyyatçı.

Eli Vizel
idiş אליעזר וויזל‎
Doğum adı	Eliezer Wiesel
Doğum tarixi	30 sentyabr 1928
Doğum yeri	Rumıniya
Vəfat tarixi	2 iyul 2016 (87 yaşında)
Vəfat yeri	Manhetten, Nyu-York, ABŞ
Dəfn yeri	Kensiko qəbiristanlığı
Vətəndaşlığı	Amerikalı
Milliyyəti	Yəhudi
Təhsili	Paris İncəsənət Fakültəsi[d]
Fəaliyyəti	yazıçı, siyasi fəal[d], romançı, avtobioqraf[d], universitet müəllimi[d], tərcüməçi, jurnalist, filosof, dramaturq
Fəaliyyət illəri	1956-cı ildən
Əsərlərinin dili	İdiş dili[1]
Üzvlüyü	Amerika İncəsənət və Ədəbiyyat Akademiyası[d], Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

30 sentyabr 1928-ci ildə Rumıniyada dörd uşaqlı bir Yəhudi ailənin üçüncü uşağı olaraq doğuldu. 19 Aprel 1944-də Faşistlər tərəfindən ailəsiylə birlikdə Auşvitz həbs düşərgəsi və Buhenvald həbs düşərgəsinə göndərildi. Sol qoluna döyməklə A-7713 nömrəsi işləndi. Anası və ən kiçik qardaşının burada öldürüldüyü sanılır. 1944-cü ilin sonunda atası ilə birgə Buhenvald həbs düşərgəsi nəql edildi. Atası 28 Yanvar 1945-də aclıq və xəstəlikdən öldü. O tarixə qədər atası ilə birgə qalmağı bacardı. Düşərgələrdə işlədilərək keçirdiyi bir ilin ardından, 11 Aprel 1945-də Buhenvald həbs düşərgəsinin Amerikan ordusu tərəfindən ələ keçərilməsiylə, azadlığına qovuşdu.

Döyüşdən sonra bir Fransız yetimxanasına yerləşdirildi və həyatda qalmağı bacaran iki bacısıyla bir araya gəldi. 1948-də Sorbonne Universitetində fəlsəfə təhsilinə başladı.

1952-ci ildə François Mauriacla tanış olana qədər, döyüş əsnasında yaşadıqlarıyla əlaqədar yazmağı rədd etdi. Daha sonra yaxın yoldaşı olan Mauriac onu yazmağa razı saldı. Bunun üzərinə ilk kitabı "Gecə"ni yazdı və 1958-ci ildə nəşr etdi.Yəhudi Soyqırımından (Holokost) xilas olmuş olan Avstriya doğulan yazar Marion Esther Rose ilə evləndi. Sonra Amerikaya köçdü və ömrünün sonuna qədər orada yaşadı, 1972-də oğulları Şlomo Elişa doğuldu. 1986-cı ildə irqçiliklə mübarizəyə görə Nobel Sülh mükafatına layiq görüldü. 2 iyul 2016-cı ildə Amerikada vəfat etdi.