Fransa mədəniyyəti

Fransa mədəniyyəti — coğrafi şəraitdən və böyük tarixi hadisələrdən təsirlənən Fransa mədəniyyəti. Fransa və ümumiyyətlə Paris XVII əsrdən başlayaraq elit mədəniyyət və dekorativ sənət mərkəzi olan böyük bir rol oynadı. Bundan əlavə, Fransanın iqtisadi, siyasi və hərbi təsirinin artması ilə onun rolu durmadan artırdı.

Əsas məqalələr: Fransız dili və Fransa dilləri

Ədəbi dilin saflığı (purizm üçün) istəyi rəsmi standart olaraq Fransa Akademiyası tərəfindən qurulmuşdur. Əlbəttə ki, bu məcburi deyil: bəzən hətta bəzi siyasətçilər buna məhəl qoymurlar.

Fransada bir çox dialekt var. Breton və Elzas dialekti kimi bəziləri rəsmi dildən çox fərqlidir.

Fransa Konstitusiyasına 2008-ci ilin iyul ayındakı düzəlişlər ləhcələr rəsmi olaraq tanınmışdır.^[1].

Əsas məqalə: Fransa incəsənəti

İlk görüntülər tarixdən əvvəlki dövrə aiddir. Məsələn, Lasko mağarasındakı təsvirlərin artıq 10.000 ildən çox yaşı var.

Fransada XVII əsrdə rəsm əsəri klassiklər Nikola Pussen və Klod Lorren tərəfindən təmsil olunur. Baroka əsaslanan XVIII əsrdə rokoko üslubu yarandı. Təmsilçiləri: Antuan Vatto, Fransua Buşe və Jan Onore Fraqonar. Əsrin sonunda neoklassisizm formalaşdı, onun banisi Jak Lui David idi. Jan Lui Andre Teodor Jeriko və Ejen Delakrua]] romantizm istiqamətindəki ən görkəmli simalardır. Realizm rəssam Qyustav Kurbe və Onore Domyenin işləri ilə təmsil olunur.

Fransa impressionizmin doğma məkanıdır. Bu cərəyanın başlanğıcı XIX - XX əsrlərin görkəmli sənətkarları - Klod Mone, Edqar Deqa, Pyer Oqyust Renuar idi. Fransaya köçən Jorj Brak və Pablo Pikassonun işləri, avanqard hərəkatlarından biri olan kubizmin əsasını qoydu. Fovizmin ən böyük sənətçisi Anri Matis idi. Marsel Dyuşan dadaizm və sürrealizm təmsilçisidir.

• 
  Dəniz limanı (1674) — Klod Lorren.
• 
  Horatsilərin andı (1784) — Jak Lui David
• 
  Azadlıq barrikadalarda (1830) — Ejen Delakrua
• 
  Ələkçilər (1853) — Qyustav Kurbe
• 
  Təəssürat, günəşin doğuşu (1872) — Klod Mone

Əsas məqalə: Fransa memarlığı

Fransadakı ən qədim memarlıq abidələri Qallo-Roma dövrünə aiddir. İnkişafın əsas mərhələləri:

• Roman tərzi
• Qotik üslub
• İntibah
• İnqilabdan sonrakı üslub
• Barok
• Rokoko
• Modernizm

Fransız mədəniyyətinin və xüsusilə ədəbiyyatın taleləri böyük ictimai-siyasi çevrilişin - 1789-1794-cü illər Fransa İnqilabının qəbul edilməsi və ya inkar edilməsi əlaməti altında inkişaf edir. Bu problem XIX əsrdə də mühüm olaraq qalır, yazıçıların sonrakı inqilablar - 1830, 1848 və Paris Kommunası ilə bağlı təsəvvürlərinin kəskinliyini artırır.

Əsrin əvvəlindəki bütün fransız yazıçıları, siyasi qoşmalarından və rəğbətlərindən asılı olmayaraq dəyişikliklərin dönməzliyini, şəxsi taleyin tarixi ilə bağlantısını, insanın öz ziddiyyətlərini və çətinliklərini izah edərək öz ruhunun dərinliklərinə baxmağa daimi ehtiyacını hiss etdilər.

1820-ci illərdə Fransız torpaqlarında bir tarixi romanın doğulması tarixşünaslıq elmindən, tarixdə baş verən hər şeyin mənəvi mənasını deyil, həm də fərdin bəşəriyyətin mütərəqqi hərəkatındakı aktiv rolunu təsdiqləyən 19-cu əsr tarixçiliyi elmi konsepsiyasının inkişafı ilə ilhamlandı.

Fransız İnqilabının dövründə belə, klassikizmlə yanaşı, 1720-ci illərin sonu - 1730-cu illərin əvvəllərində özünü hiss etdirən bu cərəyanların meydana çıxması üçün ilkin şərtlər meydana çıxdı.

Ən kəskin olanı, Avropada geniş inkişaf edən romantizm məsələsi idi. Yeni cərəyanın əleyhdarları romantizmi, Fransada yalnız bir janr çeşidi şəklində mövcud olmaq hüququna sahib bir xarici fenomen elan etdilər. Bununla birlikdə, 1796-cı ildə Jermen de Stalin "İnsanların və millətlərin xoşbəxtliyinə ehtirasların təsiri haqqında" kitabı çıxdı. Yazıçı mənəvi dünyaya, bir insanın məcburi azadlığına dair bir fikir söyləyərək, bir insanın fərdi olaraq öyrənməsinin "cəmiyyətə birləşməsinin nəticələrini nəzərdən keçirə" biləcəyini iddia etdi. ". Və bu mövzuda sevgini tərifləyir - "ehtiras, ən az xudbinlik". Jermen de Stalin bu erkən işində romantizmin belə xarakterik olduğu şəxsə diqqət aydın olur. Yazıçı öz fikirlərini növbəti kitabında, "Sosial quruluşla əlaqədəki ədəbiyyat haqqında" (1800) kitabında inkişaf etdirir və mürəkkəbləşdirir, yazıçının azad bir şəxsiyyət haqqında mübahisələri bütövlükdə cəmiyyətin mənəvi prinsipləri ilə əlaqələndirmək istəyini əyani şəkildə göstərir. Bununla birlikdə, fəzilətləri əks etdirən de Stael, orta əsrləri yeni bir şəkildə "maarifləndirmənin yayılmasında və intellektimizin inkişafında nəhəng addımların atıldığı" bir dövr kimi təsvir edir. Bu baxımdan xristianlığa "insan ruhunun yaxşılaşdırılması" üçün bir stimul olaraq çox önəm verir. Bənzər bir fikir Rene de Şatobrian tərəfindən hazırlanır, baxmayaraq ki, Jermen de Staldən fərqli olaraq, Fransa İnqilabına və onunla əlaqəli maarifləndirməyə münasibət fərqli idi.

XIX əsr fransız realizmi öz inkişafında iki mərhələdən keçir. Birinci mərhələ - realizmin ədəbiyyatda aparıcı bir cərəyan kimi formalaşması və təsdiqlənməsi (1820-ci illərin sonu - 1840-cı illər) - Pyer Beranje (1780-1857), Prosper Merime, Stendal, Onore de Balzakın əsərləri ilə təmsil olunur.

İkinci (1850-1870-ci illər) Balzak-Stendalev tipinin realizm varisi və Zola məktəbinin "naturalist realizmi"nin sələfi Qyustav Flobertin adı ilə əlaqələndirilir.

Fransadakı realizm tarixi Berangerin mahnı müəllifliyi ilə başlayır. Balzak və Stendhal öz yaradıcılığında bütövlükdə və tarixi özünəməxsusluğu ilə müasir Fransanın canlı simasını ələ keçirdilər. Gerçək janrların ümumi iyerarxiyasında daha təvazökar, eyni zamanda çox əhəmiyyətli bir yeri Merime haqlı olaraq o illərdə misilsiz usta hesab etdiyi qısa hekayə tutur.