Heksen

Heksen – alkenlərə aid olan C6H12 tərkibli üzvi birləşmələrin ümumi adıdır.

Heksen
Molekulyar modelin şəkli
Ümumi
Kimyəvi formulu C6H12
Molyar kütlə 86,18 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq 0,660 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi −157,270 C- dən (2,3-dimetilbuten-1) −74,280 C-yə (2,3-dimetilbuten-2) °S
Qaynama nöqtəsi – 41,2470 C (3,3-dimetilbuten-1) – 73,2050 C (2,3-dimetilbuten -2) arasında °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm. 25264-93-1

Quruluşu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Heksenlərə karbohidrogenlərin 17 izomeri, o cümlədən, sis- və trans izomerlər aiddir.

  1. heksen-1 CH2=CH-CH2-CH2-CH2-CH3
  2. sis-heksen-2 CH3-CH=CH-CH2-CH2-CH3
  3. trans-heksen-2 CH3-CH=CH-CH2-CH2-CH3
  4. sis-heksen-3 CH3-CH2-CH=CH-CH2-CH3
  5. trans-heksen-3 CH3-CH2-CH=CH-CH2-CH3
  6. 2-metilpenten-1 CH2=C(CH3)-CH2-CH2-CH3
  7. 3-metilpenten-1 CH2=CH-CH(CH3)-CH2-CH3
  8. 4-metilpenten-1 CH2=CH-CH2-CH(CH3)-CH3
  9. 2-metilpenten-2 CH3-C(CH3)=CH-CH2-CH3
  10. sis-3-metilpenten-2 CH3-CH=C(CH3)-CH2-CH3
  11. trans-3-metilpenten-2 CH3-CH=C(CH3)-CH2-CH3
  12. sis-4-metilpenten-2 CH3-CH=CH-CH(CH3)-CH3
  13. trans-4-metilpenten-2 CH3-CH=CH-CH(CH3)-CH3
  14. 2-etilbuten-1 CH2=C(C2H5)-CH2-CH3
  15. 2,3-dimetilbuten-1 CH2=C(CH3)-CH(CH3)-CH3
  16. 3,3-dimetilbuten-1 CH2=CH-C(CH3)2-CH3
  17. 2,3-dimetilbuten-2 CH3-C(CH3)=C(CH3)-CH3

Fiziki-kimyəvi xassələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Normal şəraitdə heksenlər rəngsiz mayedirlər, suda həll olmurlar, üzvi həlledicilərdə isə yaxşı həll olurlar. Heksenlər alkenlərin bütün kimyəvi xassələrini daşıyırlar.

Alınması və tətbiqi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Heksen-1-i α-olefinlərlə qarışıq halda etilenin oliqomerləşməsindən, parafinlərin termiki krekinqindən, izoheksenləri isə propilenin dimerləşməsindən alırlar. Heksenlər motor yanacaqlarının yüksək oktanlı komponentlərinin tərkibinə daxildirlər. Izoprenin, yuxarı yağ spirtlərinin və s. alınması üçün istifadə olunurlar.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Химическая энциклопедия / Редкол.: Кнунянц И.Л. и др. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1 (Абл-Дар). — 623 с.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]