I Fəxri Xiyaban

I Fəxri Xiyaban — Bakı şəhərində Azərbaycan xalqına xidmətdə xüsusi fədakarlıq göstərmiş insanların bir qisminin dəfn olunduğu məzarlıq.[1] Fəxri Xiyaban Azərbaycan SSRİ Nazirlər Sovetinin 27 avqust 1948-ci il sərəncamı ilə yaradılıb.[2] Hazırda Bakıda I və II fəxri xiyabanlar mövcuddur.

Qəbiristanlıq
I Fəxri Xiyaban
Fəxri Xiyabanda güllər
Fəxri Xiyabanda güllər
Xəritə
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Şəhər Bakı Bakı
Status Xiyaban
Əsası qoyulub 27 avqust 1948
Dəfn sayı
  • > 210 nəf. (2016)
Sahəsi 0,05 km²
40°21′42″ şm. e. 49°49′15″ ş. u.HGYO
I Fəxri Xiyaban xəritədə
I Fəxri Xiyaban
I Fəxri Xiyaban
I Fəxri Xiyaban xəritədə
I Fəxri Xiyaban
I Fəxri Xiyaban
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Birinci Fəxri Xiyabanın salınması Mir Cəfər Bağırovun adı ilə bağlıdır.[3] 1948-ci il avqustun 27-də M.C.Bağırovun tapşırığı ilə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti aşağıdakı qərarı qəbul etmişdir:[3]

  1. Bakı Şəhər İcraiyyə Komitəsinə (A.Buzdakov və T.Qasımov yoldaşlara) tapşırılsın ki, 1948-ci ildə ümumi dəyəri 180 min manat dəyərində Fəxri Xiyabanın tikintisinə başlasınlar və buraya Azərbaycanın böyük elm və incəsənət xadimlərindən 12-sinin qəbri köçürülsün (siyahı əlavə olunur), Fəxri Xiyabanın tikintisi 1949-cu ilin 1-ci yarısında başa çatdırılsın.
  2. Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Yanında Arxitektura İşləri İdarəsinə təklif edilsin ki, bu il sentyabr ayının 20-dən gec olmayaraq, Azərbaycanın görkəmli elm və incəsənət xadimlərinin 12 nəfərinin qəbirüstü abidəsi daxil olmaqla, Fəxri Xiyabanın ilk model nümunəsini hazırlasın.
  3. Azərbaycan SSR Maliyyə Nazirliyinə bir vəzifə olaraq tapşırılsın ki, 1948-ci ildə Bakı Şəhər İcraiyyə Komitəsinə qəbirüstü abidə daşlarının hazırlanması məqsədilə neft çıxarılması üzrə vəsaitdən 90 min manat ayırsınlar, 1949-cu ildə də bu məbləğ nəzərdə tutulsun. Həmçinin Vidadinin qəbirüstü abidəsinin qoyulmasına Qazax rayon icraiyyə komitəsinə 15 min manat, Seyid Əzim Şirvaninin və Mirzə Ələkbər Sabirin qəbirüstü abidəsinin hazırlanması üçün Şamaxı rayon icraiyyə komitəsinə 30 min manat məbləğində vəsait ayrılsın.
  4. Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Dövlət Plan Komitəsinə tapşırılsın ki, Fəxri xiyabanın tikintisi üçün Bakı Şəhər İcraiyyə Komitəsini lazım olan miqdarda sementlə təmin etsin.

Nazirlər Sovetinin sərəncamına əsasən 1948-49-cu illərdə Çəmbərəkənd və şəhər qəbiristanlığında dəfn olunmuş bir neçə mərhumun nəşi Fəxri Xiyabanda yenidən torpağa tapşırılmışdır.[3] 1948-ci ildə Fəxri Xiyabanın ilk sakinləri arasında Cəlil Məmmədquluzadə, Əbdürrəhimbəy Haqverdiyev, Həsən bəy Zərdabi, Nəcəf bəy Vəzirov, Hüseyn Ərəblinski, Süleyman Sani Axundov, Cabbar Qaryağdı, Rüstəm Mustafayev, Əzim Əzimzadə, Hüseynqulu Sarabski.[3] Mir Cəfər Bağırovun vaxtında ilk dəfə birbaşa çiyinlərdə Fəxri Xiyabana gətirilən 1948-ci il noyabrın 23-də Üzeyir Hacıbəyov olmuşdur.[3]

Azərbaycan SSR hökumətinin 1948-ci il 27 avqust tarixli sərəncamında göstərildiyi kimi, Fəxri xiyabının salınması xərcləri neft hasilatından əldə olunmuş gəlir hesabına, başqa sözlə, Neft Fondu hesabına həyata keçirilmişdi.[3]

Hazırda Bakıda Birinci, İkinci və Üçüncü Fəxri Xiyaban mövcuddur.

İkinci Fəxri Xiyaban

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: İkinci Fəxri Xiyaban

İkinci Fəxri Xiyaban "Yasamal Dağüstü - 1" qəbiristanlıq kompleksinə daxildir və Badamdar yaxınlığında yerləşir.[4]

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "FƏXRI XIYABAN". www.azerbaijan.az. 2019-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.
  2. ↑ "Fəxri xiyabanda "yaşayanlar..." - FOTOSESSİYA". apa.az. 2016-09-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Mir Cəfərin məhkəməsi necə hazırlanmışdır". anl.az. 2022-03-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.
  4. ↑ "II Fəxri Xiyabandakı məşhurlar". kulis.lent.az. 2017-10-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.