Kontrastiv dilçilik
Kontrastiv dilçilik — dilçilik elminin həm nəzəri, həm də tətbiqi istiqamətində mühüm rol oynayır. Bu sahə dillərin müqayisəli öyrənilməsinə yönəlib və onların struktur, funksional, semantik xüsusiyyətlərinin fərqli və oxşar cəhətlərini təhlil etməklə məşğuldur. Kontrastiv dilçilik müxtəlif dil ailələri, dil qrupları və fərqli dil sistemləri arasında əlaqələri araşdıraraq, dilçilik tədqiqatlarına və tədris prosesinə töhfə verir.[1]
.png)
Dilçilikdə rolu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Nəzəri dilçilikdə rolu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Universal dil qanunlarının müəyyən edilməsi zamanı kontrastiv təhlillər vasitəsilə dillərin ortaq və spesifik xüsusiyyətləri aşkarlanır. Bu, insan dilinin ümumi prinsiplərini və inkişaf qanunauyğunluqlarını öyrənməyə kömək edir.[2] Dil ailələrinin müqayisəsində müxtəlif dillər arasında genetik əlaqələri və fərqli struktur xüsusiyyətləri müəyyənləşdirir. Bu, tarixi-dilçilik tədqiqatlarında mühüm yer tutur. Morfologiya, sintaksis, fonetika və semantika səviyyələrində fərqli dillərin quruluşları müqayisə olunur.[3]
Tətbiqi dilçilikdə rolu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kontrastiv dilçilik, ana dili ilə öyrənilən dil arasındakı fərqləri və oxşarlıqları təhlil edərək, effektiv tədris metodlarının hazırlanmasında istifadə olunur. Bu yanaşma dil öyrənən şəxslərin potensial çətinliklərini öncədən müəyyənləşdirmək üçün əhəmiyyətlidir. Tərcüməşünaslıq dillərarası struktur fərqlərin və funksional uyğunluqların müqayisəsi ilə daha dəqiq və uyğun tərcümələrin aparılmasına imkan yaradır. Kontrastiv dilçilik nitq qüsurları və dil pozuntularının diaqnozu və müalicəsi üçün istifadə olunur.[4]
Kontrastiv dilçiliyin dilçilikdə yeri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kontrastiv dilçilik dilçilik elminin həm nəzəri, həm də tətbiqi istiqamətində mühüm rol oynayır. Bu sahə dillərin müqayisəli öyrənilməsinə yönəlib və onların struktur, funksional, semantik xüsusiyyətlərinin fərqli və oxşar cəhətlərini təhlil etməklə məşğuldur. Kontrastiv dilçilik müxtəlif dil ailələri, dil qrupları və fərqli dil sistemləri arasında əlaqələri araşdıraraq, dilçilik tədqiqatlarına və tədris prosesinə töhfə verir.[5]
Kontrastiv dilçiliyin tətbiq sahələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]İkinci dil öyrənilməsi fərqli dillər arasında təhlil aparmaqla öyrənmə strategiyalarını təkmilləşdirir. Dil öyrənmə zamanı qarşılaşılan interferensiya problemlərini həll edir. Tərcümə və lokalizasiya mətnlərin bir dildən digərinə uyğunlaşdırılmasını asanlaşdırır və funksional uyğunluğu təmin edir. Mədəniyyətlərarası kommunikasiya fərqli mədəniyyətlərə məxsus dillərin semantik və funksional cəhətlərinin müqayisəsi, daha effektiv ünsiyyətin qurulmasını təmin edir.[6]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Di Pietro, R.J. (1971) Təzadlı dil strukturları, Newbury House.
- ↑ Vinay, C.P. & Darbelnet, C. (1958) Stilistik Müqayisə du Français və de l'Anglais, Didier-Harrap.
- ↑ Hatim, B. (1997) Mədəniyyətlər arası ünsiyyət. Tərcümə nəzəriyyəsi və təzadlı mətn dilçiliyi, Exeter Press Universiteti.
- ↑ Heltai, P. (1988) "Terminoloji sistemlərin və ikidilli texniki lüğətlərin təzadlı təhlili" Arxiv surəti 6 oktyabr 2021 tarixindən Wayback Machine saytında, Beynəlxalq Leksikoqrafiya Jurnalı Cild. 1(1) səh. 32-40.
- ↑ Hartman, R.R.K. (1991) "Təzadlı dilçilik və ikidilli leksikoqrafiya", in Woerterbuecher/Lüğətlər/Lüğətlər. Beynəlxalq Leksikoqrafiya Ensiklopediyası red. F.J.Hausman və başqaları tərəfindən. (Cild. III, səh 2854-2859), De Gruyter.
- ↑ Hartman, R.R.K. (1997) "Təzadlı mətnologiyadan paralel mətn korporasiyasına: nəzəriyyə və tətbiqlər", "Dil tarixi və linqvistik modelləşdirmə". Cacek Fisiak üçün Festsçrift red. R. Hickey və S. Puppel tərəfindən. De Gruyter.