Marlon Brando

Marlon Brando (3 aprel 1924[4][5][…], Omaha, Nebraska[6] – 1 iyul 2004[4][5][…], Los-Anceles, Kaliforniya[6]) — məşhur Amerika kinoaktyoru. İki dəfə Oskar mükafatı sahibi. Müasir Amerika kinosunun ən dahi aktyorlarından biridir.

Marlon Brando
ing. Marlon Brando
Doğum adı Marlon Brando Junior
Doğum tarixi
Doğum yeri Omaha, Nebraska, ABŞ
Vəfat tarixi (80 yaşında)
Vəfat yeri Los-Anceles, Kaliforniya, ABŞ
Vəfat səbəbi nəfəs çatışmazlığı[d]
Dəfn yeri
Uşaqları 11
Partnyoru
  • İren Papas[d] (–bilinmir)[1]
Fəaliyyəti aktyor, rejissor
Fəaliyyət illəri 1944–2001
Təhsili
Boyu 1,75 m
Mükafatları Oskar mükafatı
IMDb ID0000008
İmzanın şəkli
marlonbrando.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1999-cu ildə "Time" jurnalı "Əsrin 100 dahi adamı"nı seçdi. Onlar arasında Çarli Çaplin və Marlon Brando yeganə peşəkar aktyor idi. Martin Skorseze onun haqqında bildirirdi: "O müəyyənedici nişanədir. Kinoda Brandoya qədər və Brandodan sonra anlayışları mövcuddur."

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Marlon Brando 1924-cü il aprelin 3-də Nebraska ştatının Omaha şəhərində anadan olub. Atası kimyəvi dərmanlar düzəldilən zavodda çalışırdı. Onlar İllinoysa köçürlər və 11 yaşı olarkən valideynləri ayrılır. Anası Marlonu və digər iki uşağını özü ilə birlikdə anasının yanına, Kaliforniyaya aparır. 1937-ci ildə valideynləri barışır və yenidən İllinoysa qayıdırlar. Onun valideynləri əsasən irland və fransız mənşəlidirlər. Anası Dodi Brando tez-tez sərxoş olur, o vaxtlar qadın üçün qeyri-adi hal hesab edilən şalvar geyir və maşın sürürdü. Lakin onun aktyorluq qabiliyyəti var idi və hətta əfsanəvi aktyor Henri Fondaya aktyor olmaqda yardımçı olmuşdu. Marlonda da aktyor olmağa maraq oyatmışdı.

Dəhlizdə motosiklet sürdüyündən Marlonu "Libertville" ali məktəbindən kənarlaşdırırlar və o "Shattuck" hərbi məktəbinə daxil olur.

Karyera

[redaktə | mənbəni redaktə et]

O, fəaliyyətə Nyu-Yorkda, yay teatrında başlamışdı. Lakin onun davranışı teatrdan uzaqlaşma ilə nəticələndi. Bu teatrdakı bir tamaşa zamanı onun oyunu təşkilatçıların çox xoşuna gəldi və onu "Broadway" teatrına dəvət etdilər. Marlon 1944-cü ildə "Mən anamı xatırlayıram" dramı ilə bu teatrda debüt etdi. Brando 1947-ci ildə Tennesi Uilliamsın "Arzu adlı Tramvay" (A Streetcar Named Desire) adlı əsəri əsasında eyniadlı tamaşada oynadığı Stenli Kovalski obrazı ilə böyük uğur əldə etdi. Tamaşanın rejissoru Elia Kazan idi. Onun aktyor oyunu amerika kinosuna yeni nəfəs gətirdi.

Marlon Brando

Yüksəliş

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Brando kino debütünü 1950-ci ildə "The Men"(Kişilər) filmində etdi. Hal-hazırda film o qədər uğurlu hesab edilməsə də, Marlon Brandonun ilk filmi kimi tarixə düşüb. 1951-ci ildə "Arzu adlı Tramvay" ekranlaşdırıldı. Elia Kazanın rejissorluğu ilə baş rolları Marlon Brando və Vivyen Li ifa edirdilər. Filmə görə Brando "Ən Yaxşı Aktyor" kateqoriyasında ilk Oskar nominasiyasını qazandı. Ardıcıl üç il ərzində Brando "Viva Zapata!" (1952), "Julius Caesar" (1953) və "On the Waterfront" (Limanda) (1954) filmlərinə görə də Oskara namizəd oldu və sonuncuya görə mükafatı qazandı. O, 1951–53-cü illərdə ardıcıl olaraq üç BAFTA mükafatı da qazandı.

1953-cü ildə "The Wild One" (Vəhşi) filmi ekranlara çıxdı. Filmdə Brando şəxsi "Triumph Thunderbird 6T" markalı motosikletindən istifadə etmişdi.

Bu filmdən sonra motosikletçilər (baykerlər) hərəkatı başlandı. Bu obrazdan bəhrələnən Elvis Preslinin timsalında "rock 'n' roll" musiqisi inkişaf etməyə başladı. Kinoda isə Ceyms Din əsasən bu tipli obrazlar yaratmağa çalışırdı. Brandonun bu filmdəki obrazı "Madam Tüssonun Mum Fiqurlar Muzeyi"-ndə əks etdirilib. 1957-ci ildə "Sayonara" filminə görə o, 5-ci Oskar nominasiyasını qazandı.

"Xaç atası"

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1970-ci illərin əvvəllərində Frensis Ford Koppola Mario Pyuzonun "Xaç atası" əsəri əsasında eyniadlı filmin çəkilişlərinə başladı.

Don Vito Karleone roluna isə sənətinin vurğunu olduğu Marlon Brandonu dəvət etdi. M. Puzo da qeyd edirdi ki, əsəri yazarkən Karleoneni Brandonun obrazında təsəvvür etmişdi. 1972-ci ildə ekranlara çıxan film Brandonun yüksək səviyyəli aktyor oyunu nəticəsində böyük uğur əldə etdi. Film "Ən Yaxşı Film" kimi Oskar aldı, Marlon Brando da öz növbəsində "Ən Yaxşı Aktyor" Oskarını qazandı. Lakin o mərasimdə iştirak etmirdi və öz yerinə özünü hindu (apaçi) əsilli qadın kimi təqdim edən Sakin Litlfezeri göndərmişdi. Sakin səhnəyə çıxdı və amerika hökumətinin yerli hindulara qarşı ayrı-seçkiliyini əsas gətirərək Oskardan imtina etdi.

Son illər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Marlon Brandonun çəki ilə bağlı problemləri var idi. O, tez-tez yaxın dostu, Maykl Ceksonun "Neverland" rançosuna gedir və orada istirahət edirdi. 2001-ci ildə isə onun "You Rock My World" mahnısına çəkilən klipdə göründü.

O, 2004-cü ildə 80 yaşında, ağ ciyər fibrozu nəticəsində yaranan tənəffüs çətinliyi səbəbindən vəfat etdi. O kremasiya edildi, qalıqlarının bir hissəsi Taiti, digər hissəsi Ölüm Vadisinə dağıdıldı.

Şəxsi həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Marlon Brando "Anamın mənə oxuduğu mahnılar" adlı avtobioqrafiyasında qeyd edir ki, məclislərin birində Merilin Monro ilə tanış olmuşdu. O, pianoda ifa edirdi. Aktyor bildirir ki, onlar arasında qısa sevgi münasibətləri olmuşdu.

1957-ci ildə Anna Kaşfi adlı aktrisa ilə evləndi. 1959-cu ildə oğlu Kristian Brando dünyaya gəldikdən sonra cütlük ayrıldı.

1960-cı ildə Brando özündən altı yaş böyük olan aktrisa Movita Kastanada adlı aktrisa ilə ailə həyatı qurdu və evlilik iki il sürdü. Birlikdə iki uşağa sahib oldular.

1962-ci ildə isə 20 yaşlı Tarita Teripiya adlı qadınla evləndi və onların iki uşağı oldu. Evlilik 1972-ci ildə ayrılıqla nəticələndi.

Son evliliyi isə Maria Kristina Ruislə oldu. Onlar birlikdə üç uşağa sahib oldular. Beləliklə, Brando on bir uşağa sahib idi. Bunlardan üçü övladlığa götürülmüşdü.

Xatirə və mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Marlon Brando bütün dövrlərin ən yaxşı aktyorlarından biri kimi kino tarixində özünə yer tutub. Hollivud Şöhrət Xiyabanında ulduza malikdir. Karyerası ərzində 8 Oskar, 7 BAFTA, 6 Qızıl Qlobusa nominant olan Brando Amerika Film İnstitutunun (AFİ) bütün dövrlərin "100 ən yaxşı aktyor"u siyahısında 4-cü yerə layiq görüldü. "Time" jurnalı onu 20-ci əsrin ən dahi adamlarından biri seçdi. Ondan sonra incəsənətə gələn yüzlərlə aktyor və musiqiçi onu əsas ideal kimi qələmə veriblər. Onlar arasında Ceyms Din, Elvis Presli, Cek Nikolson, Al Paçino, Robert De Niro, Uorren Bitti, Ömər Şərif, Conni Depp və b. var. Onun məşhurlaşmasında Elia Kazanın çəkdiyi ""Arzu" tramvayı" (ing. A Streetcar Named Desire) filmində Stenli Kovalski obrazı və canlandırdığı Terri Malloy roluna görə Oskar mükafatına layiq görüldüyü "Sahil xətti" (ing. Waterfront) böyük rol oynayıb. Aktyorun sənət karyerasının zirvəsində Frensis Ford Koppolanın rejissoru olduğu "Xaç atası" (ing. The Godfather) filmində yenə də Oskarla təltif olunduğu Vito Korleone rolunun ifası dayanır.

Marlon Brando

Filmoqrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Limanda (film, 1954) / On the Waterfront
  2. Xaç atası (film, 1972) / The Godfather
  3. Parisdə sonuncu tanqo (film, 1972) / Paul

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 https://m.imdb.com/name/nm0660327/trivia.
  2. ↑ 1 2 Freebase (ing.). 2007.
  3. ↑ 1 2 Find a Grave (ing.). 1996.
  4. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  5. ↑ 1 2 Marlon Brando // Encyclopædia Britannica (ing.).
  6. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118514377 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]