Türkmənistanda turizm

Türkmənistanda turizm — son illərdə sürətlə inkişaf edən Türkmənistan iqtisadiyyatının əsas sahələrindən biridir.^[1] Xaricdən gələn turistlərə viza tətbiq olunur. Yerli əhali ilə ünsiyyət qurmaq, bir sıra obyektlərin fotoşəkillərini çəkmək imkanları əhəmiyyətli dərəcədə məhduddur.^[2]^[3]

Viza

Hər bir turist Türkmənistana girməzdən əvvəl viza almalıdır. Turist vizası almaq üçün bütün əyalətlərin vətəndaşlarına ev sahibi turist təşkilatının yazılı ərizəsi və ya şəxsi müraciəti lazımdır.^[4] Almaniya, İran, ABŞ, Avstraliya, Böyük Britaniya, Belçika, Fransa və İtaliyadan olan turistlər Türkmənistana ən çox maraq göstərirlər.^[5] 2012-ci ildə Türkmənistana gələn turist istiqamətindəki üç lider dövlət aşağıdakılardır:^[6]

İran — 3874 nəfər
Almaniya — 1143 nəfər
ABŞ — 531 nəfər

Gömrük qaydaları

Yerli valyutanın idxalı və ixracı qadağandır. Türkmənistana gəldikdən sonra xarici valyuta bəyan edilməlidir. Bəyannamədə göstərilən məbləği aşmayan məbləğ çıxara bilərsiniz. Şəxsi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş əşyaların, habelə 200-ə qədər siqaret və ya 200 qrama qədər tütünün (16 yaşdan yuxarı olanlar üçün), 2 litrə qədər hər hansı spirtli içkilərin (21 yaşdan yuxarı insanlar üçün) gömrük idxalına icazə verilir.

Silah, sursat və narkotik vasitələrin idxalı və ixracı qəti qadağandır.

Bu məhsulların: pirotexniki məhsullar, sağdan idarə olunan nəqliyyat vasitələri, hər növ spirtli içkilərin istehsalı üçün nəzərdə tutulmuş qablaşdırma materialları, uşaq pnevmatik tapançalar, revolverlər, plastik və digər güllələrin buraxıldığı avtomatik maşınlar, pornoqrafik, çap, film, video və audio məhsullar idxalı qadağandır.^[7]

Bu məhsulların: arı və ilan zəhəri, mumiya, biyan kökü, biyan kökü ekstraktı, propolis, qiymətli və yarı qiymətli daşlar və onların yarı bitmiş məhsulları, heyvandarlıq, quşçuluq, hər növ ət və emal məhsulları, sınaq nişanı olmayan zərgərlik, bitkilər, heyvanlar və onların hissələri Türkmənistanın Qırmızı Kitabına daxil edilmiş olanların ixracı qadağandır.^[7]

Xalçaların, zinət əşyalarının, musiqi alətlərinin, incəsənət və arxeoloji eksponatların götürülməsi yalnız onların alınmasının qanuniliyini təsdiq edən sənədlər olduqda mümkündür. Türkmən xalçalarını Türkmənistandan ixrac etmək üçün Aşqabaddakı Türkmən Xalça Muzeyindən xalçanın heç bir tarixi dəyərinin olmadığı və xalçanın ölçüsündən asılı olaraq vergi ödəməli olduğunuz barədə arayış almalısınız.^[8]

Ölkənin nəqliyyat imkanları

Türkmənistana səyahətlərin çoxu ölkənin paytaxtı Aşqabada və ya dənizkənarı Türkmənbaşı şəhərinə daxil olmaqla başlayır. Aşqabadda Türkmən Hava Yolları şirkətinin yerləşdiyi Aşqabad Beynəlxalq Hava Limanı var. Hava limanı Lufthansa, S7 Airlines, Türk Hava Yolları, Flydubai, Belavia, Uzbek Airlines və China Southern Airlines şirkətlərindən təyyarə qəbul edir. Türkmənistanda daha üç hava limanı (Türkmənabad, Marı və Türkmənbaşı) beynəlxalq statusa malikdir.

Mövcud məhdudiyyətlər səbəbindən daxili uçuşlar üçün biletlər ayrılmadan 14 gün əvvəl rezervasiya oluna və ya alına bilməz.

Valyuta və mübadilə

Türkmənistanda hazırkı pul vahidi Türkmənistan manatıdır. Xarici valyuta məhdudiyyətsiz miqdarda idxal edilə bilər, ancaq mütləq bəyan edilməlidir. Türkmənistanda məzənnə sabitdir və qara bazarla rəsmi valyutadəyişmə məntəqələrinin məzənnəsi arasındakı fərq bir o qədər böyük deyildir. VISA, Maestro, MasterCard beynəlxalq ödəniş kartları bütün ölkə üzrə ödəniş üçün qəbul edilir.^[9]^[10]

Məşhur yerləri

Görməli yerləri

Əsas məqalə: Türkmənistanda Ümumdünya İrsi Abidələrinin siyahısı

Neytrallıq tağları
Türkmənistanın əsas bayrağı
Cəhənnəm qapıları
Türkmənbaşı sarayı
Türkmənistanın İstiqlal Abidəsi
Mərv
Türkmənbaşı Ruhu məscidi
Türkmən Xalça Muzeyi
Türkmənistan Dövlət Mədəniyyət Mərkəzi
Türkmənistan Milli Təbiət Muzeyi
Nisa
"Türkmənistan" TV və Radio Yayım Mərkəzi
Oğuzxan və oğulları (çeşmə kompleksi)

Marı vilayəti

Mərv

Bir zamanlar Böyük Səlcuqlu dövlətinin (türkm. Merw; rus. Мерв; fars. مرو‎, Marv, Çince: 木鹿, Mulu), paytaxtı Mərv şəhəri Türkmənistan sərhədləri içində tarixi İpək yolu güzərgahı üzərində qurulmuş bir çöl şəhəridir. Bu şəhər bəzi qaynaqlarda Mərvi-Şahcəhan da adlanırdı.

Badxız qoruğu

Badxız təbiət qoruğu və Badxız dağlığı Paropamiz dağətəyi və Hinduquş dağlarının şimal hissəsini əhatə edir. 1935-ci ildə qurulub. Bu qoruqda 40 növ məməli, 250 növ quş, 34 növ sürünən var. Bunların arasında Orta Asiya maralları, Türkmən dağ qoyunları, qulan, zolaqlı kaftar, vaşaq, bəbir, qısa barmaqlı qartal var.

Balkan vilayəti

Balkan vilayətində turizmin əsas mərkəzləri, Parau kəndi və müqəddəs Xakberdi-Axun yaxınlığında yerləşən Parau-Bibi türbəsidir (X–XI əsrlər). Həmçinin səhrada bir hissəsi duz və digər hissəsi şirin su olan Yasqa gölüdür.

Böyük Balkan və Kiçik Balkan dağ silsilələrində şəlalələr, kanyonlar, alpinistlər arasında tanınan zirvələr var və bir çox nadir heyvan növləri yaşayır.

Dehistan

X əsrin Şir-Kəbir məqbərəsi olan böyük Məşat qəbiristanlığından və X–XV əsrlərə aid Missiriya şəhərinin xarabalıqlarından ibarət qədim şəhərdir. Eramızdan əvvəl III əsrin sonlarında qurularaq və Xarəzmşahlar sülaləsinin hakimiyyəti altında çiçəkləndi. Dehistan antik dövrün çiçəklənən şəhərlərindən biri idi.^[11]

Avaza

Xəzər dənizinin şərqindəki kurort zonası Türkmənbaşı şəhərindən on iki kilometr aralıda yerləşir. Əsas istiqamət yay çimərlikləri, habelə görməli yerlər və əyləncə turlarıdır. Turistlər üçün otellər Avazanın hər tərəfində yerləşir. Otellər fərqli siniflərə aiddir. Divarlarla əhatə olunmuş və dənizə bitişik geniş ərazisi olan sadə kottec kompleksləri var. Sahil zolağıda qumludur.^[12]

Otellər

Türkmənistanda ümumi tutumu 8,5 min yataq olan 83 otel var ki, onlardan 35-i Aşqabadda yerləşir.^[6]

Turizm İnstitutu

Türkmənistan Dövlət Turizm və İdman Komitəsi yanında Türkmənistan Milli İdman və Turizm İnstitutu yaradıldı. İnstitutun rektoru Alladurdı Sarıyevdir.^[13]