is. tar. Orta əsrlərdə monqol işğalına məruz qalmış ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda mövcud olmuş nəqliyyat və rabitə məntəqəsi (rus dilində işlədilən “yamşik” sözü də buradandır).
Yam
Yam və ya Pəyam (fars. پيام) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Mərənd şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2006-cı il məlumatına görə kənddə 1,389 nəfər yaşayır (336 ailə).
Bat-Yam
Bat-Yam(ivr. בַּת־יָם)-İsraildə, Aralıq dənizinin sahilinfə yerləşən Təl-Əviv şəhərində respublika tabeli şəhər.Əsası 1958-ci ildə qoyulub.Şəhərdə Əsasən ərəblər və ivritlilər yaşayır.Şəhərin əvvəlki adı liman şəhər olduğu üçün Su şəhəri adlanıb.
Yam (bitki)
Yam — dioskoreya ailəsindən yumruları yeyilən, nişastalı bitkilərə verilən ümumi addır. Afrika, Asiya, Avstraliya və Amerikada yetişdirilən 100-dən çox növü vardır.
Yam yumrularının ölçüsü torpaq altında 1,5 metrə qədər, çəkisi isə 70 kiloya qədər çata bilər. Sərt qabıqları vardır, lakin bişirilən zaman yumşalır. Qabıqları tünd qəhvə rənginə açıq bənövşəyiyə çatan rənglər ala bilər. Yumrunun özü daha yumşaqdır və rəngləri ağ, bənövşəyi, sarı, narıncı və çəhrayı arasında dəyişir.
Yam olduqca qədim bir kənd təsərrüfatı bitkisidir. Mədəni bitki olaraq yetişdirilməsi Afrika və Asiyada e.ə. 8000-ci illərə qədər gedib çıxır. Bu bitki həmin ərazilərdə insanların sağa qalması üçün çox əhəmiyyət daşımışdır.
Yam adaları
Yam adaları — Oxot dənizində, Şelixov körfəzində yerləşən elə də böyük olmayan arxipelaq. Pyaqin yarımadasından şərqdə qərarlaşır. İnzibati cəhətdən Rusiya Federasiyası Maqadan vilayəti ərazisinə daxildir
Yam arxipelaqına aşağıdakı adalar daxildir:
Matıkil adası - Yam adaları qrupuna daxil olan ön böyük ada. Sahəsi 8,7 km², hündürlüyü 697 m təşkil edir. Adada dəniz şirlərinin (Eumetopias jubatus) yatağı vardır. Üstəlik adada bir çox dəniz quşları yuva qurur. Flora baxımından örtüyü zəngin deyildir.
Atıkan adası - arxipelaqın cənub-şərqində yerləşir. Sahəsinə görə Yam adalarının ikinci böyük adasıdır.
Baran adası - arxipelaqın cənub-qrbində yerləşir.
Yam naem
Yam naem (Tay: ยำแหนม, pronounced [jam nɛ̌ːm]) - Tayland mətbəxinə məxsus iki əsas salatlardan biridir. Əsas original versiyası İsan regionuna məxsusdur. əsas hissəsini sosiska təşkil edir (naem, Vyetnamda oxşar yemək nem çua):.
Yam naem khao thot (ยำแหนมข้าวทอด, [jam nɛ̌ːm kʰâːw tʰɔ̂ːt]) əsas qəlyənaltı yeməyidir. Yemək arası acdığın zaman aclığı müvəqqəti dayandırır.
== Tərkibi ==
Qırmızı soğan, yaşıl bibər, araxis, limon şirəsi, düyü və s.
Hidetada Yamaqişi
Hidetada Yamaqişi və ya qısaca "Hide" (yap. 山岸 秀匡; d. 30 iyun 1973, Obihiro, Hokkaydo, Yaponiya) — İlk yaponiyalı Pro-bodibilder.
== Həyatı ==
Hidetada Yamaqişi 30 iyun 1973-cü ildə Hokkaydo adasında yerləşən Obihiro şəhərində anadan olmuşdur.
Hələ Hokkaydo Sapporo Asahiqakkou məktəbində oxuduğu vaxtlar futbol, gimnastika, reqbi, cüdo və ağır atletika ilə məşğul olub. Vaseda Universitetində təhsil aldığı müddətdə isə, ağır atletika ilə daha ciddi məşğul olub. İdmanla ciddi məşğul olduğunun 2-ci ilində dövlət universitetləri arasında keçirilən yarışda I yeri tutub və bu adı növbəti ildə də özündə saxlayıb.
Universiteti bitirdikdən sonra da yarışlarda iştirak etməyə davam edib. Eyni zamanda, fərdi məşqçi olaraq işləyib. Nəzərə alsaq ki, o vaxtlar məşqçilər yox deyəcək dərəcədə az idi və o, ilklərdən sayılır.
Hiroki Yamada
Hiroki Yamada (d. 27 dekabr 1988) — Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 2 oyun keçirib.
Hotaru Yamaquçi
Hotaru Yamaquçi (d. 6 oktyabr 1990) — Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 24 oyun keçirib, 1 qol vurub.
Kansay Yamamoto
Kansay Yamamoto (山本 寛斎, Yamamoto Kansay, 8 fevral 1944, Yokohama – 21 iyul 2020[…], Tokio) – Yaponiya dəb dizayneri. Avanqard kolleksiyalarına və Devid Boui ilə əməkdaşlığına görə tanınır. 2020-ci ildə leykoz xəstəliyindən ölmüşdür.
== Həyatı ==
Kansay Yamamoto 1944-cü ildə doğulmuşdur. İnşaat mühəndisliyi üzrə təhsil aldıqdan sonra dəb ilə maraqlanmağa başlamışdır. 1971-ci ildə Londonda çıxış edən ilk Yaponiya dizayneri olmuşdur. Bu çıxışından sonra teatr dizaynları beynəlxalq uğur qazanmışdır.
Bu dövrdə Elton Con, Con Lennon və Stivi Vander kimi musiqiçilərlə dostluq əlaqələri qurmuşdur. Londondakı uğuru Devid Bouinin diqqətini cəlb etmiş və 1973-cü ildə onunla əməkdaşlıq qurmuşdur. Yamamoto 2016-cı ildə verdiyi müsahibədə qeyd etmişdir ki, Boui onun Londonda satılan qadın geyimlərini tapdıqdan sonra onunla maraqlanmağa başlamışdır.
Kazuya Yamamura
Kazuya Yamamura (d. 2 dekabr 1989) — Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 1 oyun keçirib.
Kinqston (Yamayka)
Kinqston (Kingston) — Yamaykanın paytaxtı və əsas portu. Karib dənizində yerləşir, əhalisi 580 min nəfərdir.
Kinqston Karib regionunda ən böyük ingilisdilli şəhərdir. 1693-ci ildə Böyük Britaniya tərəfindən salınıb, 1872-ci ildən Yamaykanın inzibati mərkəzi idi.
Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacı
Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacı - Kiçik Qafqaz təbii vilayəti cənub-qərbdə Ermənistan Respublikası, şimal-qərbdə Gürcüstan Respublikası, şimal-şərqdə Kürün sağ sahil, cənub-şərqdə isə Arazın sol sahil düzənlikləri ilə sərhədlənir. Təbii vilayət Gəncə, Qarabağ silsiləsi, Qarabağ vulkanik yaylası və Həkəri fiziki-coğrafi rayonlarını əhatə edir. Ərazi təbii şəraitinin müxtəlifliyi, təbii ehtiyatlarının zənginliyi ilə fərqlənir.
== Tədqiqatın aktuallığı ==
Ekoloji geomorfologiya tətbiqi geomorfologiyanın bir istiqaməti kimi yaranmış və son 20-25 ildə inkişaf etməyə başlamışdır. Bu müddət ərzində ekogeomorfoloji tədqiqatlar müxtəlif aspektlərdən – nəzəri, tətbiqi, sahəvi, regional öyrənilmişdir və geomorfologiyanın bu yeni istiqamətinin meydana gəlməsi ilə əlaqədar olan terminlər təklif olunmuşdur. Tətbiqi geomorfologiyanın bir qolu olan ekoloji geomorfologiya Yer səthi relyefi və relyef əmələgətirən amillər ilə əlaqədar olan ekoloji problemlərlə məşğul olmaqla geomorfoloji sistemlərin ekoloji sistemlərlə müxtəlif dərəcəli qarşılıqlı əlaqəsini öyrənir. Geomorfologiya ekosistemin elementi olan relyef və relyef əmələgətirən proseslərin ekoloji qiymətləndirilməsinin prinsip və metodlarının işlənməsinə ehtiyac duyur.
== Tədqiqatın obyekti ==
Məqalədə Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacının (Xram və Zəyəm çayları arası) relyefinin morfometrik göstəriciləri əsasında ərazinin ekoloji-geomorfoloji xəritəsi tərtib olunmuşdur. Geomorfoloji sistemin, relyefin tipləri və elementar formalarının ekoloji xüsusiyyətində əsas və effektli rol oynayan morfometrik göstəricilərinə hipsometriyanı, yüksəkliklərin meyilliyi, relyefin üfüqi və şaquli parçalanmasının dərəcəsi və yamacların ekspozisiyasını aid etmək olar.
Relyefin bu morfometrik xüsusiyyətlərinin hər biri ayrı-ayrılıqda hər biri ekogeomorfoloji vəziyyət üçün müəyyən rol oynayır – bəzi hallarda müsbət, bəzi hallarda isə mənfi.
Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacı relyefinin statistik göstəriciləri
Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacı - Kiçik Qafqaz təbii vilayəti cənub-qərbdə Ermənistan Respublikası, şimal-qərbdə Gürcüstan Respublikası, şimal-şərqdə Kürün sağ sahil, cənub-şərqdə isə Arazın sol sahil düzənlikləri ilə sərhədlənir. Təbii vilayət Gəncə, Qarabağ silsiləsi, Qarabağ vulkanik yaylası və Həkəri fiziki-coğrafi rayonlarını əhatə edir. Ərazi təbii şəraitinin müxtəlifliyi, təbii ehtiyatlarının zənginliyi ilə fərqlənir.
== Tədqiqatın aktuallığı ==
Ekoloji geomorfologiya tətbiqi geomorfologiyanın bir istiqaməti kimi yaranmış və son 20-25 ildə inkişaf etməyə başlamışdır. Bu müddət ərzində ekogeomorfoloji tədqiqatlar müxtəlif aspektlərdən – nəzəri, tətbiqi, sahəvi, regional öyrənilmişdir və geomorfologiyanın bu yeni istiqamətinin meydana gəlməsi ilə əlaqədar olan terminlər təklif olunmuşdur. Tətbiqi geomorfologiyanın bir qolu olan ekoloji geomorfologiya Yer səthi relyefi və relyef əmələgətirən amillər ilə əlaqədar olan ekoloji problemlərlə məşğul olmaqla geomorfoloji sistemlərin ekoloji sistemlərlə müxtəlif dərəcəli qarşılıqlı əlaqəsini öyrənir. Geomorfologiya ekosistemin elementi olan relyef və relyef əmələgətirən proseslərin ekoloji qiymətləndirilməsinin prinsip və metodlarının işlənməsinə ehtiyac duyur.
== Tədqiqatın obyekti ==
Məqalədə Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacının (Xram və Zəyəm çayları arası) relyefinin morfometrik göstəriciləri əsasında ərazinin ekoloji-geomorfoloji xəritəsi tərtib olunmuşdur. Geomorfoloji sistemin, relyefin tipləri və elementar formalarının ekoloji xüsusiyyətində əsas və effektli rol oynayan morfometrik göstəricilərinə hipsometriyanı, yüksəkliklərin meyilliyi, relyefin üfüqi və şaquli parçalanmasının dərəcəsi və yamacların ekspozisiyasını aid etmək olar.
Relyefin bu morfometrik xüsusiyyətlərinin hər biri ayrı-ayrılıqda hər biri ekogeomorfoloji vəziyyət üçün müəyyən rol oynayır – bəzi hallarda müsbət, bəzi hallarda isə mənfi.
Kodzi Yamase
Kodzi Yamase (d. 22 sentyabr 1981) — Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli futbol komandasının heyətində 13 oyun keçirib, 5 qol vurub.
Kokuriko yamaclarından
Kokuriko-Zaka Kara (コクリコ坂から, hərfi Kokuriko yamaclarından (fr. coquelicot - lalə gülünün yabanı növü)) — Takahaşi Tedzuranın illüstrasiyaları ilə olan Tetsuro Sayamanın şöco manqası və rejissor Qoro Miyazakinin eyniadlı tammetrajlı anime-filmi.
== Manqa ==
Manqa Kodansha nəşriyyatının "Nakayoshi" jurnalında 1980-ci ilin yanvar ayından avqusta qədər çap olunmuşdur. Nakayoşi imprinti ilə 2 cild sayında çıxmışdır.
== Məzmun ==
Gənc yaşlı Umi beş nəfərlik ailəsinin ən böyük qızıdır. Atasının gəmisi Koreya müharibəsi zamanı minaya düşmuşdü amma Umi onun dönəcəyinə inanır və atasının dönmə ehtimalına qarşı hər gün evlərinin önündəki bayrağı qaldırır. Bu günlərdə də oxuduğu liseyə yeni əmələ gələn bir şagird hərəkatına qatılıb, bir tərəfdən gənc Şuna aşiq olur. Amma onların aralarında heç birinin təxmin edə bilmədiyi fərqli bir bağlılıq ortaya çıxacaq.
== Mükafatlar ==
Film Yaponiyada 4,46 milliard yen (57,81 million dollar) toplamağla 2011-ci ilin ən gəlirli filmi oldu.
Köhnə Yamurza (Baltas)
Köhnə Yamurza (başq. Иҫке Яҡшый, rus. Староякшеево) — Başqırdıstan Respublikasının Baltas rayonunda yerləşən kənd. Kənd, Starobaltas kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Starobaltas): 10 km.,
kənd sovetliyindən (Seytyak): 4 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Kueda stansiyası): 79 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə marilər (63%), tatarlar (35%) üstünlük təşkil edir.
Mami Yamaquçi
Mami Yamaquçi (d. 13 avqust 1986) — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 18 oyun keçirib, 8 qol vurub.
Marumi Yamazaki
Marumi Yamazaki (d. 9 iyun 1990) — Yaponiya qadın futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 4 oyun keçirib.
Masakuni Yamamoto
Masakuni Yamamoto (4 aprel 1958, Numazu[d], Şizuoka prefekturası) — keçmiş Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 4 oyun keçirib.
Motohiro Yamaquçi
Motohiro Yamaquçi (d. 29 yanvar 1969) — keçmiş Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 58 oyun keçirib, 4 qol vurub.
Moxtar Əl-Yamani
Moxtar Əl-Yamani (d. 12 may 1997) — Yəmənli üzgüçü. Moxtar Əl-Yamani Yəməni 2017-ci ildə XXXVII Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatında təmsil etdi.
== Karyerası ==
Moxtar Əl-Yamani birinci dəfə Dünya Çempionatına 2017-ci ildə qatıldı. O, Budapeştdə baş tutan XXXVII Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatında kişilər 100 m sərbəst stildə, təsnifat mərhələsində iştirak etdi. 51.19 saniyəlik nəticəsi ilə 119 üzgüçü arasında 61-ci oldu və yarımfinala vəsiqə qazana bilmədi.
Mənim vadim yamyaşıl idi (film, 1941)
Mənim vadim yamyaşıl idi (ing. How Green Was My Valley) — 1941-ci ildə istehsal olunmuş ABŞ filmi. Film Riçard Lleuellinin eyni adlı romanının əsasında çəkilmişdir. Bu film 10 nominasiyada Oskar mükafatına namizəd olub, 5 dəfə bu mükafatı qazanıb.
1990-cı ildə ABŞ Konqres Kitabxanası tərəfindən "mədəni, tarixi və estetik olaraq əhəmiyyətli" filmlər sırasına daxil edilərək ABŞ Milli Film Arxivində qorunmasına qərar verilmişdir.
Naoki Yamada
Naoki Yamada (d. 4 iyul 1990) — Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 2 oyun keçirib.
Narsis Yameoqo
Narsis Yameoqo (19 noyabr 1980, Uaqaduqu) — hücumameyilli yarımmüdafiəçi mövqeyində çıxış etmiş keçmiş Burkina-Faso yarımmüdafiəçisi
== Karyerası ==
1980-ci ilə təvəllüdlü Yameoqo Portuqaliyanın məşhur "Portu" klubunun yetirməsi hesab olunur. O, 1989-91-ci illərdə bu komandanın müxtəlif yaş qrupları üzrə komandalarında çıxış edib. 1999-cu ildə vətəninə yollanıb və iki mövsüm "ASFA Yennega" klubunda çıxış edib. Ardınca Seneqala üz tutaraq "Janna D'Ark"la anlaşıb. 2003-cü ildə Portuqaliyaya qayıdıb. Bir mövsüm "Braqa"nın heyətində olub. Bu müddətdə Portuqliya çempionatında 4 oyun keçirməyə imkan tapıb. 2004-cü ildə Portuqaliyanın aşağı dəstə təmsilçisi "Portimonense" transfer olunub. 2006-cı ilə qədər bu klubda çıxış etdikdən sonra başqa bir aşağı dəstə təmsilçisi – "Olhanense"yə keçib. Onun növbəti dayanacağı isə Portuqaliyanın "Ribeirao" klubu olub.
Nobuhisa Yamada
Nobuhisa Yamada (d. 10 sentyabr 1975) — keçmiş Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 15 oyun keçirib, 1 qol vurub.
Nozomi Yamaqo
Nozomi Yamaqo (d. 16 yanvar 1975) — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 96 oyun keçirib.
Nuri Yamut
Mehmet Nuri Yamut (1890, Saloniki – 5 iyun 1961, İstanbul), Türk Silahlı Qüvvələrinin 6-cı Ordusu. Baş Qərargah rəisidir .
== Hərbi xidməti ==
1908-ci ildə Hərbi Akademiyanı leytenant rütbəsi ilə bitirmişdir. Manastır 6. Korpus 50. Alay 3. Eskadronda olarkən 1912-ci ildə tutuldu. Əsirlikdən qayıdaraq 1913-cü ildə Hərbi Akademiyaya daxil oldu. 1 il oxuduqdan sonra təhsilini tərk edib Ordu sıralarına girdi. Balkan müharibəsinə və Birinci Dünya Müharibəsinə qatıldı.
