ÇER

Çer (fars. چر‎‎‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 536 nəfər yaşayır (83 ailə).

Herbert Çerberi (ing. Edward Herbert; 3 mart 1583 — 20 avqust 1648) — ingilis filosof, deizmin yaradıcısı.

Karapet Çernov binası - Rostov-na-Donu şəhərinin ərazisində, Bolşoy Sadovnaya küçəsi, ev 4 ünvanında yerləşən bina. Bina 1911-1913-cu illərdə modern stilində inşa edilmişdir. Bina XIX əsrin sonları inşa edilmiş, bir müddət sonra isə rekonstruksiya edilmişdir. Karapet Çernovun binası regional əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == Üç mərtəbədən ibarət olan bina 1890-cu illərdə Karapet Çernovun vəsaiti hesabına inşa edilmişdir. Bina sonradan beş mərtəbəyə qədər artırılır. Xalq arasında belə bir əfsanə vardır ki, Karapet Çernov ilə Qavril Melkanov-Ezekov arasında mərc olur. Onlar kimin daha varlı olmasına aydınlıq gətirməli idilər. Hər iki tacir Bolşoy Sadovnaya küçəsində bina inşa etməli idilər. Yarışmanı daha geniş ev inşa edəcək tacir udacaqdı.

Konstantin Ustinoviç Çernenko (rus. Константин Устинович Черненко; 11 (24) sentyabr 1911 – 10 mart 1985[…], Moskva) — Sovet siyasətçisi və Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının beşinci Baş katibi olmuşdur. On üç ay sonra Sovet İttifaqına rəhbərlik etmişdir. == Həyatı == Çernenko hazırkı Bolşaya Tes (Krasnoyarsk diyarı) kəndində yoxsul ailəsində anadan olub. 1929-cu ildə Komsomol sıralarına daxil olub. 1931-ci ildə Kommunist Partiyasının üzvüdür. Əsgərliyini tamamladıqdan sonra, Krasnoyarska döndü. 1933-cü ildə Novosyolovsky rayon Partiya Komitəsində çalışmışdır. Çernenkonun karyerasında dönüş nöqtəsi tapşırıq əsasında 1948-ci ildən Moldova SSR Kommunist Partiyası təbliğat şöbəsinin rəhbəri olması idi. 1952-ci ildə gələcək lider Leonid Brejnev Moldova SSR-in birinci katibi olan Çernenkonun etibarını qazandı.

Konstantin Ustinoviç Çernenko (rus. Константин Устинович Черненко; 11 (24) sentyabr 1911 – 10 mart 1985[…], Moskva) — Sovet siyasətçisi və Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının beşinci Baş katibi olmuşdur. On üç ay sonra Sovet İttifaqına rəhbərlik etmişdir. == Həyatı == Çernenko hazırkı Bolşaya Tes (Krasnoyarsk diyarı) kəndində yoxsul ailəsində anadan olub. 1929-cu ildə Komsomol sıralarına daxil olub. 1931-ci ildə Kommunist Partiyasının üzvüdür. Əsgərliyini tamamladıqdan sonra, Krasnoyarska döndü. 1933-cü ildə Novosyolovsky rayon Partiya Komitəsində çalışmışdır. Çernenkonun karyerasında dönüş nöqtəsi tapşırıq əsasında 1948-ci ildən Moldova SSR Kommunist Partiyası təbliğat şöbəsinin rəhbəri olması idi. 1952-ci ildə gələcək lider Leonid Brejnev Moldova SSR-in birinci katibi olan Çernenkonun etibarını qazandı.

Ksaveri Çerniçki (16 oktyabr 1882 – 1940, Katın[d], Smolensk vilayəti) — Katın qırğınında öldürülən Polşa Ordusunun generalı. == Həyatı == 1905-ci ildə rus donanmasında miçman rütbəsində qulluq etməyə başladı. Birinci dünya müharibəsinin sonuna qədər gəmi kapitanı rütbəsinə qədər yüksəlir. 1917-ci ildə rus ordusundakı vəzifəsindən istehfa etdi. 1919-cu ildə könüllü olaraq Polşa donanmasında xidmət etməyə başladı. Polşa donanmasının Baltik dənizinin sahillərini yenidən əldə etməsində xüsusi xidmətlər sərgilədi. Sovet-Polşa müharibəsində Modlin dəniz istehkamının komandanı olaraq iştirak etdi. 1938-ci ilə qədər donanma admiralı rütbəsinə qədər yüksəlməyi bacardı. 1939-cu ildə Polşanın işğalından sonra NKVD tərəfindən əsir götürüldü. 1940-cı ilin aprel ayında 14 yüksək rütbətli polyak zabiti ilə birlikdə Katın qırğınının qurbanı oldu.

Malaya Çerepaxa çayı — Taqanroq ərazisindən axaraq Azov dənizinə tökülən kiçik çay == Çay haqqında == Malaya Çerepaxa çayı eyni adlı ərazidən axır. Çayın uzunluğu 3 kilometrdir. Malaya Çerepaxa çayı Taqanroq atçılıq zavodu ırazisindən axaraq Azov dənizinə tökülür. Axdığı ərazinin bir hissədi bstaqlıqlaşmış ırazisir. Bu səbəndən burada kollektorlar quaşdırılmışdır. Kollektor diametri 2 metr olan borularla çəkilmişdir. Malaya Çerepaxa çayının yatağı tullantılarla doldurulmuşdur. Çayın datağında yerləşən lilin qalınlığı dörd metrə çatır. 2005-ci ildə Malaya Çerepaxa çayında suyun keyfiyyətini yoxlamaq məqsədi ilə aparılan manitorinqin nəticələri: Ammonium (1,4 PDK), Nitrit (47,8 PDK), Fosfat (1,7 PDK), Marqans (6,3 PDK), Dəmir ( 2,4 PDK), Neft məhsulları (3,2 PDK), Nikel (2,3 PDK), Molibden (8 PDK). Suyunun fərkibi ağır metallsrla çirkləndirilmişdir.

Marina Çernova — Rusiyalı akrobatika gimnastıdır. Rusiya Federasiyasını 2015-ci ildə Avropa Oyunlarında təmsil etdi və 3 qızıl medal qazandı. Marina xanım Georgi Pataraya ilə birgə Azərbaycan paytaxtında çoxnövçülük, balans hərəkətləri və temp hərəkətlərində qızıl medal qazandı. Rusiyanın əməkdar idman ustasıdır. 2014-cü ilin Dünya Çempionatınında qızıl medalçısıdır. == Həyatı == Marina Çernova 7 mart 1996-cı ildə anadan olmuşdur. == Karyerası == Marina Çernova ilk uğurunu 2014-cü ildə Fransada qazandı. O Levallus-Perredə Dünya Çempionatının qızıl medalını qazandı. 1 il sonra isə Marina xanım 2015-ci ildə Azərbaycan paytaxtında böyük uğur qazandı. O Bakıda Avropa Oyunlarında Georgi Pataraya ilə birgə 3 qızıl medal qazandı.

Marqarita Çernoqanın binası — Rostov-na-Donu şəhəri ərazisində, Bolşoy Sadovnaya küçəsi 27/47 ünvanında yerləşən bina. Binanın tikintisi 1899-cu ildə başa çatırılmışdır. Bina regional əhəmiyyətli mədəni irs siyahısına daxildir. Binanın sahibi Marqarita Çernova olmuşdur. Layihəsinin müəllifi Nikolay Aleksadr Doroşenko olmuşdur. == Tarixi == Bolşoy Sadovnaya küçəsi ev 27/47 ünvanında yerləşən bina Marqarita Nikitiç Çernovanın pərəstişkarı tərəfindən inşa edilərək ona hədiyyə edilmişdir. Bu şəxs Paramnovlar ailəsinin üzvü olmuşdur. Binanın layihə müəllifi Nikolay Aleksadr Doroşenko olmuşdur. XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində binada ballar, şənliklər təşkil edilirdi. Binanın birinci mərtəbəsində əsasən ticari obyektlər yerləşirdi.

Nadejda Çernova (rus. Надежда Михайловна Чернова; 15 yanvar 1947 və ya 1947, Bayanaul[d], Qazaxıstan SSR, SSRİ) — rus əsilli qazax şairəsi, tərcüməçi və jurnalist, publisist, ədəbiyyatşünas. Qazaxıstan Yazıçılar Birliyinin üzvü. Kirov adına Qazax Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsini bitirib. Prostor jurnalının şeir şöbəsinin müdiridir. Ədəbiyyata gedən yol Aleksandr Puşkinin əsərlərini oxumağı sevən atası Mixail Timofeeviç Çernovun göstərişi ilə başlayır. Uşaqlığını Semipalatinskdə keçirmişdir. Nadejda Çernova 10 yaşında şeirlər yazmağa başlamış və 15 yaşında "Günəş" şeiri "Leninski Smena" və "Kazakhstanskaya Pravda" qəzetlərində dərc edilmişdir. Məktəbi bitirdikdən sonra Kirov adına Qazax Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinə daxil olur. Sonra iyirmi beş il Prostorda çalışdı, burada ədəbiyyat sahəsində məşhur şəxsiyyətlərlə tanış oldu: Moris Simaşko, Viktor Vasiliev, Anatoli Kim, İlyas Yesenberlin, Mixail Pak və başqaları.

Nikolay Qavriloviç Çernışevski (12 (24) iyul 1828, Saratov, Rusiya imperiyası – 17 (29) oktyabr 1889, Saratov, Rusiya imperiyası) – Rus inqilabçı və mütəfəkkiri, yazıçı, iqtisadçı, filosof. Nikolay Qavriloviç Çernışevski 1828-ci il iyul ayının 24-də Saratov şəhərində keşiş ailəsində doğulmuşdur. 1853-cü ildə Peterburqa köçmüş, "Oteçestvennıe zapiski" jurnalında əməkdaşlıq etmişdir. Nikolay Qavriloviç 1853–1856-cı illərdə "Sovremennik" jurnalının redaktoru və ideya rəhbəri olmuşdur. 1850-ci ildə Peterburq Universitetinin Tarix filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1861–1862-ci illərdə "Zemlə i volə" inqilabi təşkilatının ilhamçısı və məsləhətçisi olan Çernışevskinin daim artan nüfuzundan təşvişə düşən çar hökuməti onu 1862-ci ildə həbs edərək, Petropavlovsk qalasına salmış, sonra katorqaya Sibirə ömürlük sürgünə məhkum etmişdir. 1883-cü ildə Çernışevskiyə Həştərxanda yaşamağa, 1889-cu ildə isə Saratova qayıtmağa icazə vermişdir. Çernışevskinin dünyagörüşünün formalaşmasında A. I. Gertsen və V. Q. Belinskinin, həmçinin klassik alman fəlsəfəsinin (xüsusilə L. Feyerbaxın), ingilis siyasi-iqtisadının, fransız utopik sosializminin güclü təsiri olmuşdur. Çernışevski idrak məsələsində qəti materialist mövqedə durmuş, aqnostisizmi kəskin tənqid etmişdir. Çernışevski praktikaya böyük əhəmiyyət vermiş, onu həqiqətən əsl meyar adlandırmşdır.

Olqa Çernoivanenko (d. 17 aprel 1989) — Rusiyanı təmsil edən həndbolçu. Olqa Çernoivanenko Rusiya yığmasının heyətində 2012-ci ildə London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. 1/4 final mərhələsində Cənubi Koreya yığmasına 25:24 hesabı ilə məğlub olan Rusiya yığması, London Olimpiadasını 8-ci yerdə başa vurdu.

Otar Yevtixiyeviç Çerkeziya (gürc. ოთარ ჩერქეზია; 26 sentyabr 1933, Çuqureti rayonu[d] – oktyabr 2004, Moskva) — sovet və gürcü siyasətçisi, 1986—1989-cu illərdə Gürcüstan SSR Nazirlər Sovetinin sədri olmuşdur. 1955-ci ildə Sov. İKP üzvü oldu, 1956-cı ildə Gürcüstan Politexnik İnstitutunu bitirdi. 1956-cı ildə Gürcüstan SSR komsomol MK şöbələrinin birinin rəhbəri oldu, 1961-ci ildə isə Gürcüstan SSR Komsomol MK birinci katibi təyin olundu. 1967-ci ildə Gürcüstan Kommunist partiyasının rayon komitəsinin birinci katibi, 1970-ci ildə isə Gürcüstan Kommunist partiyasının MK-nın şöbə müdiri təyin edildi. 1973-cü ildə Gürcüstan SSR Nazirlər soveti sədrinin müavini, sonra isə birinci müavini vəzifəsinə keçdi. 1986-ci il aprelin 11-dən 1989-cu il martın 29-dək Gürcüstan SSR Nazirlər Sovetinin sədri olmuşdur. SSRİ Ali Sovetinin 11 çağırış deputatı. 1989-cu ilin noyabr ayından SSRİ Ali Soveti Katibliyinin şöbə müdiri idi.

Ovidiu Çerneutsyanu (rum. Ovidiu Cernăuţeanu) — əsasən özünün Avroviziya ləqəbi Ovi kimi tanınan 23 avqust 1974 doğumlu Rumıniya mənşəli Norveç müğənnisi. Ovidiu Çerneutsyanu Paula Selinq ilə birlikdə "Playing with Fire" mahnısı ilə Rumıniyanı 2010 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil edib və finala vəsiqə qazanaraq, Rumıniyaya 3-cü yeri qazandırıb. Bu Rumıniyanın müsabiqə tarixində əldə etdiyi ən yüksək nəticə olub. 1 Mart 2014-cü ildə Paula Selinq və Ovinin "Miracle" mahnısı ilə Kopenhagendə keçiriləcək 2014 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində yenidən Rumıniyanı təmsil etmək üçün seçildikləri elan edildi.

Ovidiu Çerneutsyanu (rum. Ovidiu Cernăuţeanu) — əsasən özünün Avroviziya ləqəbi Ovi kimi tanınan 23 avqust 1974 doğumlu Rumıniya mənşəli Norveç müğənnisi. Ovidiu Çerneutsyanu Paula Selinq ilə birlikdə "Playing with Fire" mahnısı ilə Rumıniyanı 2010 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil edib və finala vəsiqə qazanaraq, Rumıniyaya 3-cü yeri qazandırıb. Bu Rumıniyanın müsabiqə tarixində əldə etdiyi ən yüksək nəticə olub. 1 Mart 2014-cü ildə Paula Selinq və Ovinin "Miracle" mahnısı ilə Kopenhagendə keçiriləcək 2014 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində yenidən Rumıniyanı təmsil etmək üçün seçildikləri elan edildi.

Pavel Çerenkov (rus. Па́вел Алексе́евич Черенко́в; 28 iyul 1904[…], Novaya Çiqla[d], Voronej quberniyası[d], Rusiya imperiyası – 6 yanvar 1990[…], Moskva) – 1958-ci ildə İlya Frank və İqor Tamm ilə "Çerenkov effektini kəşf və şərh etdiklərinə görə" Fizika üzrə Nobel mükafatını bölüşmüş Sovet fiziki. Pavel Alekseyeviç Çerenkov 28 iyul 1904-cü ildə Rusiyanın Voronej vilayətində anadan olub. 1928-ci ildə Voronej Dövlət Universitetinin Fizika-Riyaziyyat fakültəsini bitirib. 1930-cu ildə Rusiya Elmlər Akademiyasındaki Lebedev adına Fizika İnstitutunda böyük elmi işçi vəzifəsinə başlayıb. Sonra bölmə rəhbəri vəzifəsinə gətirilib və 1940-cı ildə Fizika-Riyaziyyat Elmləri Doktoru dərəcəsinə layiq görülüb. 1953-cü ildə Eksperimental Fizika professoru olub. 1959-cu ildən başlayaraq institutun foto-mezon prosesləri laboratoriyasına rəhbərlik edib. On dörd il boyunca ali təhsil müəssisələrində dərs vermişdir. 1934-cü ildə S. İ. Vavilovun rəhbərliyi altında işləyərkən radioaktiv bombardmana məruz qalan bir şüşə sudan mavi işıq yayıldığını müşahidə etdi.

Pavol Çervenak (1 iyul 1987-ci ildə anadan olub) — Pavol Kervenak kimi də tanınan, Slovakiyanı təmsil edən peşəkar tennisçidir. Pavol Çervenak Ştutqart turnirinin ikinci dövrəsində torpaq kortda Tommi Haasa qalib gəlmişdir.(6–4, 6–4).

Porto Çervo (it. Porto Cervo) — Sardiniyanın Olbiya-Tempo əyalətinə və Arzaxena icmasına məxsus, adanın şimal şərqindəki, it. Costa Smeralda - "Zümrüd sahildə" yerləşmiş kiçik liman və turist şəhəri. Yerli sakinləri bir o qədər də çox olmayan bu qəsəbə tipli liman 1960-cı illərdə multimilyarder IV Kərim Ağa Xan tərəfindən sərmayə qoyularaq memar Luci Vyettinin layihəsi əsasında turist şəhətciyinə çevrilmişdir. Şəhərin ekskluziv yaxt klubu dünyanın bütün yerlərindən milyarderləri öz yaxtaları ilə bura cəlb edir.

Porto Çervo (it. Porto Cervo) — Sardiniyanın Olbiya-Tempo əyalətinə və Arzaxena icmasına məxsus, adanın şimal şərqindəki, it. Costa Smeralda - "Zümrüd sahildə" yerləşmiş kiçik liman və turist şəhəri. Yerli sakinləri bir o qədər də çox olmayan bu qəsəbə tipli liman 1960-cı illərdə multimilyarder IV Kərim Ağa Xan tərəfindən sərmayə qoyularaq memar Luci Vyettinin layihəsi əsasında turist şəhətciyinə çevrilmişdir. Şəhərin ekskluziv yaxt klubu dünyanın bütün yerlərindən milyarderləri öz yaxtaları ilə bura cəlb edir.

Qaraçay-Çərkəz Respublikası (rus. Карачаево-Черкесская Республика, qaraç.-balk. Къарачай-Черкес Республика, kab.-çərk. Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ, abq. Къарча-Черкес Республика, noq. Карашай-Шеркеш Республика) — Rusiya Federasiyasının tərkibində inzibati subyekt, Şimali Qafqaz Federal dairəsinin tərkibinə daxildir. Qaraçay-Çərkəz muxtar vilayəti 12 yanvar 1922-ci ildə təşkil edilmişdir. Muxtar vilayət kimi 12 yanvar 1922-ci il — 26 aprel 1926-cı il və 9 yanvar 1957-ci il — 30 yanvar 1990-cı il tarixlərində mövcud olmuşdur. 30 noyabr 1990-cı il tarixindən 1991-ci il iyul tarixinədək Rusiya SFSR tərkibində Qaraçay-Çərkəz SSR adı ilə mövcud olmuş, 3 iyul 1991-ci il tarixindən bəri isə Rusiya FR tərkibində Qaraçay-Çərkəz Respublikası adı ilə mövcuddur. Qanunvericilik orqanı Xalq Yığıncağı adlanır.

Qaraçay-Çərkəz Respublikası (rus. Карачаево-Черкесская Республика, qaraç.-balk. Къарачай-Черкес Республика, kab.-çərk. Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ, abq. Къарча-Черкес Республика, noq. Карашай-Шеркеш Республика) — Rusiya Federasiyasının tərkibində inzibati subyekt, Şimali Qafqaz Federal dairəsinin tərkibinə daxildir. Qaraçay-Çərkəz muxtar vilayəti 12 yanvar 1922-ci ildə təşkil edilmişdir. Muxtar vilayət kimi 12 yanvar 1922-ci il — 26 aprel 1926-cı il və 9 yanvar 1957-ci il — 30 yanvar 1990-cı il tarixlərində mövcud olmuşdur. 30 noyabr 1990-cı il tarixindən 1991-ci il iyul tarixinədək Rusiya SFSR tərkibində Qaraçay-Çərkəz SSR adı ilə mövcud olmuş, 3 iyul 1991-ci il tarixindən bəri isə Rusiya FR tərkibində Qaraçay-Çərkəz Respublikası adı ilə mövcuddur. Qanunvericilik orqanı Xalq Yığıncağı adlanır.

Qaraçay-Çerkesiyadaki Adıqlar və ya Qaraçay-Çerkesiyadaki Çərkəzlər (öz adlandırmaları: Адыгэ adıge) — Rusiyadaki Adıqların Qaraçay-Çerkesiya bölgəsində yaşayan hissəsi. 2010-cu ildə Rusiya Federasiyasında aparılmış rəsmi əhali siyahıya alınmalarının yekunlarına əsasən sayı 70 mindən artıqdır. Onlardan Çoxu Qaraçay-Çerkesiyanın 17 aulunda yaşayırlar. Burada yaşayan çərkəzlərin əksəriyyəti Kabardin Besleney klanındandır ve XIX əsrin ikinci yarısında sürgün edilmişdir.

Serbiya və Monteneqro — 2003–2006-cı illərdə Balkan yarımadasının mərkəzində, Serbiya və Monteneqro azad ittifaqı kimi mövcud olmuş Avropa dövləti.