Əlfəcin
Əlfəcin (ing. bookmark, rus. закладка) — kitabda istədiyiniz səhifəni qeyd etmək üçün xüsusi alət.
Əlfəcinlərin prototipi, papirus parçalarını kitablara yapışdıran qədim Misir katibləri arasında belə mövcud idi.
XV—XVI əsrlərdə kitabın seçilmiş vərəqlərinin kənarına yapışdırılmış və bir qayda olaraq yan kənarından kənara çıxan kiçik bir dil şəklində (dəri, perqament, kumaşdan) əlfəcinlər-qeydlər, geniş yayılmışdır.
Əlfəcinlərin istifadəsinə dair ilk qeydlərdən biri, 1584-cü ildə, kral çapçı Kristofer Barkerin Kraliça I Yelizavetaya gümüş yer imi hədiyyə etməsindən başlayır.
XVII əsrdə əlfəcinlər kitab bloğunun onurğasına və ya yer imi (lassa) kimi istifadə etmək üçün alt bağlayıcı örtüyə bir və ya daha çox lent taxmağa başladılar. Eyni zamanda, bəzi obyektlərə, məsələn, bir düyməyə və ya bir bobinə yapışdırılmış bir neçə lentdən ibarət olan sekmələrin növü yayılır. Bu əlfəcinlər ən çox dua kitablarında dua mətnlərini tez bir zamanda tapmaq üçün istifadə edilmişdir.
Earliest History of Bookmarks by Asim Maner
World of Bookmarks, Reference site featuring history of bookmarks
History of Bookmarks by Lois R. Densky-Wolff.
Sarğı və sarğı qoymaq haqqında anlayış
Sarğı materialı və ondan istifadə etmək qaydaları — Yaranın üstünü örtmək üçün işlədilən parça materiallarıdır. Reanimatologiya və ilk tibbi yardım da daxil müxtəlif sahələrdə tətbiq edilir. Sarğı materialı hiqroskopik (yaxşı nəmçəkən) olmalı, yəni yaradakı qanı və irini hopdurmalı, tez qorumaq və asanlıqla sterilləşmək xassələrinə malik olmalıdır. Əsas sarğı materialları tənzifdən, ağ pambıqdan, liqnindən (ağac pambığı), ləçəkdən (üçbucaq formalı pambıq parçadan) ibarətdir. Tənzifdən istifadə edilməklə tabel sarğı vasitələri hazırlanır. Bunlar fərdi sarğı paketləri, müxtəlif ölçülü steril və qeyri-steril bintlər, böyük və kiçik steril salfetlər və steril sarğılardır. Bunlardan başqa, xəstəxanaların cərrahiyyə və sarğı şöbələrində tənzifdən və ya kiçik salfetlərdən tənzif kürəciklər, tamponlar, yastıqçalar, tənzif dolaqları düzəldilir ki, bunlardan da sarğı qoyarkən və cərrahiyyə əməliyyatları zamanı istifadə edilir.
Yaraların yoluxmasının və ağırlaşmasının qarşısını almaq üçün görülən ilk profilaktik tədbir onlara mümkün qədər tez aseptik sarğı qoymaqdır.
Bütün yaralara steril (mikrobsuz, təmiz) sarğı qoyulur. Sarğı yaranın üstünü sarıyıb-örtən sarğı materialından ibarətdir.