ƏXİLİK
\[ أخى ح \] - əxilərin dini-fəlsəfi təlimi. Əxi sözünün hərfi mənası dilimizdə ―qardaş‖ deməkdir. Azərbaycan dilinə qardaşlıq kimi də tərcümə olunur. Orta əsrlərdə islam mədəni bölgəsində ortaya çıxmışdır. Əslində ―əxi‖ terminin mənşəyi mövzusunda dil alimləri arasında görüş birliyi yoxdur. ―Əxi‖ kəlməsi ərəbcə ―qardaş‖ mənasını versə də, ancaq Divani Lüğət-i Türkdə ―əxi‖ sözü, əli açıq, comərd, igid mənasını verən ―ağı‖ sözündən törədiyi qeyd olunur. Termin olaraq əxilik isə , XIII əsrin ilk yarısından XIX əsrin ikinci yarısına qədər Anadoluda, Balkanlarda və Krımda yaşamış olan Türk xalqının sənət və peşə sahəsində yetişmələrinə, əxlaqi istiqamətdən inkişaflarını təmin edən bir sistemin adıdır. Bu təriflərdən yola çıxaraq əxi sözünün, qardaş, yoldaş, yar, dost, igid mənasını verdiyini söyləyə bilərik. Əxilik həm ictimai, həm də mədəni strukturlara aid bir termin olaraq; bir-birini sevən, bir-birinə hörmət edən, kömək edən, kasıbı güdən, yoxsulu saxlayan, işi müqəddəs və ibadət sayan, din və əxlaq qaydalarına möhkəm bağlı olan tacir və sənətkarların iş təşkilatı mənasını verir. Öz içərisində düzgünlük, qarşılıqlı yardım və hörmət əsasında hərəkət edərək Türkiyənin ticari və iqtisadi həyatında böyük rol oynamış ustalar, şəyirdlər, qısacası sənətkarlar yetişdirmiş və yetişən bu biznesmen tək tərəfli fayda təminatı ilə hərəkət etməmişdir.
