Lüğətlərdə axtarış.

Aporia [alm. = fr. Aporie; ing. Aporia; yun. Aporia; a = sız, poros = yol, körpü, çıxış; ər. يغؤنح حؤل لؤتم غ شُ ] — Bir məsələdə ortaya çıxan problemin həllinin tapıla bilməməsi vəziyyəti, çıxış yolunun olmaması. Ümumiyyətlə natiqin mövzunun hansı istiqamətindən getməsi lazım gəldiyini, mövzuya haradan başlanıb harada qurtaracağı, nə deyiləcəyi haqqında yolunu itirdiyi vəziyyətin adı olaraq ya da natiqin nə söyləyəcəyini yaxud nə düşünəcəyini bilmədiyi bir vəziyyətdə müraciət etdiyi, ümumiyyətlə ediləsi şübhə ifadəsi olaraq təyin olunar. Apriya paradoksun bir növüdür.

Yonca (lat. Trifolium) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Yonca cinsinin nümayəndələri çoxillik ot bitkisidir. Boyu 50–80 sm-dir. Dərin bir kök sistemi vardır. Əlverişli şəraitdə bitkinin kökü torpaqda 8–10 metrə qədər dərinliyə uzana bilir. Paxlalı yem bitkilərindən səpin yoncasının (lat. Medicaqo sativa) 80-ə qədər yabanı və mədəni sort və formaları, çəmənlik üçyarpaq yoncasının (lat. Trifolium pratense) 6 yabanı forması vardır. Yem bitkiləri içərisində ən çox bəsləyicilik dəyəri olan yoncada 10 qədər vitamin var.

Boşmeyvə yonca (lat. Trifolium fragiferum) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Amoria fragifera (L.) Roskov Galearia fragifera (L.) C.Presl Xerosphaera fragifera (L.) Soják == Yarımnövləri == Trifolium fragiferum var. fragiferum Trifolium fragiferum var.

Trifolium glomeratum (lat. Trifolium glomeratum) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Amoria glomerata (L.) Soják Micrantheum glomeratum (L.) C.Presl Microphyton glomeratum (L.) Fourr. === Heterotipik sinonimləri === Trifolium axillare Phil. Trifolium duodecimnerve Loscos ex Willk. & Lange Trifolium glomeratum var. condensatum Ball Trifolium glomeratum var.

Trifolium hybridum (lat. Trifolium hybridum) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Amoria hybrida (L.) C.Presl Trifolium elegans subsp. hybridum (L.) Bonnier & Layens == Yarımnövləri == Trifolium hybridum subsp. anatolicum (Boiss.) M.Hossain Trifolium hybridum subsp. elegans (Savi) Asch. & Graebn. Trifolium hybridum subsp.

Trifolium montanum (lat. Trifolium montanum) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Amoria montana (L.) Soják Lagopus montanus (L.) Bernh. == Yarımnövləri == Trifolium montanum var. gayanum Godr. Trifolium montanum subsp. humboldtianum (A.Braun & Asch.) M.Hossain Trifolium montanum subsp. montanum Trifolium montanum subsp.

Qaralan yonca (lat. Trifolium nigrescens) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Amoria nigrescens (Viv.) Fourr. == Yarımnövləri == Trifolium nigrescens subsp. nigrescens Trifolium nigrescens subsp.

Ağ yonca (lat. Trifolium repens) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü.

Trifolium resupinatum (lat. Trifolium resupinatum) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Amoria resupinata (L.) Roskov Galearia resupinata (L.) C.Presl Xerosphaera resupinata (L.) Soják == Yarımnövləri == Trifolium resupinatum var. majus Boiss. Trifolium resupinatum var.

Dovyalis (lat. Dovyalis) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Arealı == Tropikal və Cənubi Afrika, Şri-Lanka ərazilərində yayılmışdır.

Alomia (lat. Alomia) — astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == Alomia ageratoides Kunth Alomia alata Hemsl. Alomia callosa (S.Watson) B.L.Rob. Alomia chiriquensis B.L.Rob. Alomia coelestina (Regel) B.L.Rob.

Amorfa (lat. Amorpha) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Dekorativ məqsədlə yaşıllaşdırmada geniş istifadə olunur. Cavan zoğlarından göy boya hazırlanır. Efir yağlı bitkidir. Meyvələrində efir yağı daha çoxdur (1%-dən çox). Yarpaqlarında 0,05-0,08%-ə qədər yağ vardır. == Azərbaycanda yayılması == Azərbaycanda kolvari amorfa növü mədəni halda becərilir. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Bonafidia Neck. Monosemeion Raf.

Andriya (it. Andria) — İtaliyanın cənubunda şəhər. Apuliya vilayətinin Bari əyalətindədir. Mənbələrdə adı ilk dəfə 915-ci ildə çəkilmişdir. 1041-ci ildə Andriya normanlar tərəfindən işğal edildikdən sonra "Andre" adlı qala-şəhərə çevrilmiş, 13-cü əsrdə Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru Fridrix II Ştaufenin iqamətgahı olmuşdur. Şəhərdə 10–17-ci əsrlərə aid çox sayda memarlıq abidələri qorunub saxlanılmışdır. Şəhər 1799-ci ildə Fransa ordusunun dağıdıcı hücumlarına məruz qalmışdır. Yüngül və yeyinti sənayesi müəssisələri var.

Saplaqqarıncıqlılar (lat. Apocrita) — pərdəqanadlılar (lat. Hymenoptera) dəstəsinin yarımdəstəsi. == Umumi məlumat == Qrupa minicilər, eşşəkarıları, arılar və qarışqalar daxildir. Saplaqqarın pərdəqanadlılar üçün səciyyəvi olan cəhət odur ki, qarıncığın birinci seqmenti əsasdan daralmış və döşlə hərəki şəkildə birləşmişdir. Yarımdəstənin nisbətən kiçik bir hissəsi bitkiyeyən, əksəriyyəti isə cücülərin və başqa onurğasızların parazitidir. Yetkin ali pərdəqanadlılar bir qayda olaraq, baramadan cinsi yetkin olmayan vəziyyətdə çıxır və əlavə qidaya ehtiyac duyurlar. Onlar çiçəklərin nektarı, bitkilərin şirəsi, mənənələrin, eləcə də cücülərin hemolimfası ilə qidalanırlar.

99942 Apofis — Misir mifologiyasında pisliyin simvolu, qaranlıqlar və xaos tanrısı Apofisin adı verilən, "Qitə qatili" ləqəbli meteorit Çəkisi 20 milyon ton, diametri 300 metrdir. 99942 Apofis, Dünyaya yaxın bir orbiti olan meteordur.NASA tərəfindən edilən dəqiq hesablamalarda,2029 və 2036-cı illərdə Dünyamızın çox yaxınından keçəcəyi təsbit edilmişdir.Saatda 37 min km sürətlə hərəkət edən və 2029-cu ildə Yerin 32 min kilometrliyindən keçəcək göy cismi 7 ildən sonra,2036-cı ildə isə 30-40 min kilometr yaxından keçəcək.7 Oktyabr 2009 tarixində edilən hesablamalara görə 13 aprel 2036-cu ildə Dünya ilə toqquşma ehtimalı 250.000 'də 1-dir.Bir başqa mümkün toqquşma tarixi isə 2037-dir.Bu tarixdə toqquşma ehtimalı 12,3 milyonda 1 olaraq təyin olunmuşdur.Şəkildə toqquşma riski olan bölgələr göstərilmişdir.

Apofit — əkin sahəsində yayılıb alağa çevrilə bilən bitkilər. == Ədəbiyyat == R.Ə.Əliyeva, Q.T.Mustafayev, S.R.Hacıyeva. “Ekologiyanın əsasları” (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 2006, s. 478 – 528.

Apokrif (yun. άπόχρυφος – gizli, məxfi) – kilsə tərəfindən “müqəddəs” kitablar siyahısına daxil edilməyən və qadağan olunan yəhudi və erkən xristian dini ədəbiyyat əsəri. “A” termini ilk dəfə 4-cü əsrin sonunda papa dekretlərindən birində işlədilmişdir. Orta əsrlərdə Apokrifin yaranması və yayılması çox vaxt antifeodal hərəkat və bidətçiliklə bağlı idi. Rəsmi kilsə Apokrif oxumağı qadağan etmiş, bu məqsədlə “yalançı” kitabların siyahısını düzəldib yaymışdı. Apokrif 3 qrupa bölünür: 1) saxta dini kitablar; 2) qeyri-dini, mövzusuna, quruluşuna, süjet xüsusiyyətlərinə görə dini mətnlərə oxşar kitablar; 3) din əleyhinə yazılmış kitablar. Bəzi klassik yazıçılar Apokrifdən tarixi-ədəbi məxəz kimi istifadə etmişlər (Dante, “İlahi komediya” və s.).

Aroniya (lat. Aronia) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Ayorta — Gürcüstanın Bolnisi rayonunda kənd.

Dendrobium (lat. Dendrobium) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Zəngçiçəyi (lat. Campanula) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin zəngçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Cinsin adı latınca campana zəng sözündən əmələ gəlmişdir. Bu bitkinin çiçək tacının formasiyası ilə izah olunur. Gülçülükdə istifadə olunan 110 növdən ikiillik bitki kimi zəngçiçəyinin 2 növü yayılmışdır. Piramidaşəkilli zəngçiçəyi (C. pyramidalis) hündürlüyü 120 sm, salxıma yığılmış balaca, göy, bəzən ağ çiçəkləri olan ot bitkisidir. Sıx zəngçiçəyi (C. Glomerata) hündürlüyü 60 sm, bənövşəyi, bəzən ağ çiçəkləri olan bitkidir. Çiçəkləri bəzən yuxarı yarpaqların qoltuğunda bitir. Zəngçiçəyini toxumla çoxaltmaq olar. Çox vaxt bitkini pöhrələrlə çoxaldırlar.

Aorta — (yun. άορτή – qaldırmaq) – Böyük qan dövranının ən böyük qoşa olmayan arterial damarları. Onurğalılarda qan-damar sisteminin əsas arteriyası. Aorta divarlarının elastikliyi qan cərəyanının fasiləsizliyini və bədənin bütün orqan və toxumalarının arterial qanla təchiz olunmasını təmin edir. Quşlarda və məməlilərdə Aorta qan dövranının əsas damarıdır. O, ürəyin sol mədəciyindən başlayır, lap başlanğıc hissədə genişlənmə əmələ gətirərək (Aorta soğanağı), yuxarı qalxır (qalxan Aorta), arxaya və sola (məməlilərdə), yaxud arxaya və sağa (quşlarda) dönür (Aorta qövsü) və bədənin aşağı hissəsinə doğru istiqamətlənir (enən və ya onurğa Aortası). Sürünənlərdə Aortanın 2 qövsü var: ürəyin sol mədəciyindən çıxan – sağ arterial və sağ mədəcikdən çıxan sol – venoz. Onlar birləşərək, qarışıq qanı olan ümumi onurğa Aortasını əmələ gətirir. Suda-quruda yaşayanlarda ürəyin yeganə mədəciyindən sərbəst yığıla bilmək qabiliyyətinə malik arterial konus, ondan isə bir (quyruqsuzlarda) və ya iki (quyruqlularda) cüt Aorta qövsü çıxır və birləşərək onurğa Aortasını əmələ gətirir. Balıqlarda və girdəağızlılarda mədəcikdən, yaxud ürəyin arterial konusundan arterial qövs sistemindən venoz qanı qəlsəmələrə (balıqlarda) və ya qəlsəmə kisəciklərinə (girdəağızlılarda) daşıyan qarın Aortası çıxır.

Aqora (q.yun. ἀγορά) — qədim yunan polislərində bazar meydanı, həmçinin, keçirildiyi yerə görə "aqora" adlandırılan şəhər miqyaslı yığıncaqlar üçün yer. Adətən şəhərin mərkəzində yerləşən aqorada şəhər bazarı və rəsmi idarələr fəaliyyət göstərirdi. Həmçinin aqoranın ətrafını sənətkarların emalatxanaları və məbədlər əhatə edirdi. Bəzənsə, aqoranın perimetri boyunca heykəllər qoyulurdu. Bir sözlə, aqora şəhərin, dini, inzibati və iqtisadi mərkəzi idi və burada şəhərin mövcud qanunları, vacib sənədlər və rəsmi qərarlar asılırdı. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Vikianbarda Aqora ilə əlaqəli mediafayllar var.

99942 Apofis — Misir mifologiyasında pisliyin simvolu, qaranlıqlar və xaos tanrısı Apofisin adı verilən, "Qitə qatili" ləqəbli meteorit Çəkisi 20 milyon ton, diametri 300 metrdir. 99942 Apofis, Dünyaya yaxın bir orbiti olan meteordur.NASA tərəfindən edilən dəqiq hesablamalarda,2029 və 2036-cı illərdə Dünyamızın çox yaxınından keçəcəyi təsbit edilmişdir.Saatda 37 min km sürətlə hərəkət edən və 2029-cu ildə Yerin 32 min kilometrliyindən keçəcək göy cismi 7 ildən sonra,2036-cı ildə isə 30-40 min kilometr yaxından keçəcək.7 Oktyabr 2009 tarixində edilən hesablamalara görə 13 aprel 2036-cu ildə Dünya ilə toqquşma ehtimalı 250.000 'də 1-dir.Bir başqa mümkün toqquşma tarixi isə 2037-dir.Bu tarixdə toqquşma ehtimalı 12,3 milyonda 1 olaraq təyin olunmuşdur.Şəkildə toqquşma riski olan bölgələr göstərilmişdir.

Dovyalis caffra (lat. Dovyalis caffra) — dovyalis cinsinə aid bitki növü. == Arealı == Dovyalis caffra növü Afrika üçün endemik növdür. == Sinonim == Aberia caffra Hook.f. & Harv. Dovyalis caffra (Hook. f. & Harv.) Warb. == İstinadlar == Dovyalis caffra:''The Plant List saytında takson barədə məlumat.