Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ДЕРГАТЬ

    ...хъуткьунрун; ялун. 2. акъудун; хъуткьунарна (ялна, ялиз) акъудун; дѐргать зубы сарар акъудун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДЕРГАТЬ

    1. Dartmaq; 2. Çəkmək, çıxartmaq; 3. Əsəbiləşdirmək, incitmək, darıxdırma, təngə gətirmə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • дёргать

    -аю, -аешь; нсв. см. тж. дёргаться, дёрнуть, дергануть, дерготня 1) а) кого-что или за что. Тянуть рывками, резкими отдельными движениями или резко ше

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ДЁРГАТЬ

    несов. 1. dartmaq; дёргать за рукав qolundan dartmaq; 2. çəkmək, çıxartmaq; дёргать зуб dişini çəkmək; 3. məc. əsəbiləşdirmək, incitmək, darıxdırmaq,

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • дёрганье

    -я; ср. к дёргать и дёргаться. Дёрганье льна. Дёрганья певца на эстраде.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРГАТЬСЯ

    несов. 1. хъуткъунун. 2. см. дѐргать.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • дерзать

    ...благородному, высокому, новому. Юности свойственно дерзать. Мы разучились дерзать. 2) на что или с инф. книжн. Осмеливаться, отваживаться. Он дерзал

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРГАЧ

    ДЕРГАЧ I м zool. bax коростель. ДЕРГАЧ II м tex. mıxçıxardan, mıxçəkən (alət).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДЕРЖАТЬ

    несов. 1. кьун. 2. хуьн. 3. аваз хьун; авун; раньше он держал лавку виликди адаз туьквен авай. ♦ держать экзамен экзамен гун; держать дверь открытой

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДЕРЗАТЬ

    несов., см. дерзнуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • DƏRGAH

    saray; astana, qapı önü; haqq qapısı

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • DƏRGAH

    сущ. устар. 1. порог двери 2. дворец

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DERGAH

    dərgah

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ДЕРЖАТЬ

    несов. 1. tutmaq; держать ребёнка за руку uşağın əlindən tutmaq; 2. tutub saxlamaq; 3. (müxtəlif mənalarda) saxlamaq; держать в резерве ehtiyatda saxl

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • держать

    ...руку. Держать собаку на цепи. Пустите, кто меня держит? Держать за рукав, за ошейник. Держите вора! (хватайте, задержите). 3) что Сохранять за собой,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРЗАТЬ

    несов. 1. cəsarət etmək, cəsarətli olmaq, ürəkli olmaq; 2. yeniliyə can atmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • DƏRGAH

    ...“Allah”, “həqq” sözləri ilə). Yarəb, kərəm et ki, xarü zarəm; Dərgahə bəsi ümidvarəm. Füzuli. …Həmşəriləri təziyə məclisinə … qoymayanda … başlarını

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРЖАТЬ

    1. Tutmaq; 2. Tutub saxlamaq; 3. Saxlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • dərgah

    dergah

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • DƏRGAH,

    DƏRGƏH [fars.] сущ. клас. 1. гуьрцел, рикӀинин вилик пад; чӀехи ксарин рак; сарай, дарамат; 2. пер. дин. даргагь (Аллагьдин мергьямет, куьмек манада);

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • dərgah

    dərgah

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • дергач

    I -а; м. = коростель Послышался резкий крик дергача. II -а; м.; разг. Металлический инструмент для выдёргивания гвоздей.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРЗАТЬ

    1. Cəsarət etmək, , cəsarətli olmaq, ürəkli olmaq; 2. Yeniliyə can atmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • DƏRGAH

    DƏRGAH, DƏRGƏH f. «qapı yeri» 1) kandar, astana; 2) oturulan yer, olan yer; 3) qapı; 4) padşahın, hakimin və b. evi; saray; 5) bax təkyə.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • DEHQAN

    is. [fars.] köhn. Kəndli, əkinçi, rəncbər. Şəxsi-məzkur Qəzvinin qəryələrindən Kərbəlayı Səlim adlı bir dehqanın oğlu idi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DELEQÁT

    ...[İkinci qadın:] …Cahan xala, biz bir çox qadınların tərəfindən buraya deleqat gəlmişik. Ə.Haqverdiyev. İndi mən yarımçadralı, ağzıdualı köhnə bir qad

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DARĞAN

    is. Qışın son on günü. Darğanda yağmasa, xırmanda yağar. (Ata. sözü)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏRHAL

    ...qayaya çırparaq uçar qartal; Dikib yerə gözünü ov üçün baxar dərhal. A.Şaiq. Nurəddinin özü də şad oldu və dərhal heybəsini götürüb cəld getdi. S.S.A

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏRKAL

    is. məh. Çətin keçilə bilən yer, dar keçid. Meşənin dərkalı. Dağın dərkalı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏRKAR

    [fars.] : dərkar etmək köhn. – işlətmək, istifadə etmək, faydalanmaq. Dərkar olmaq köhn. – iş sahibi olmaq, iş başında olmaq, işləmək. Baş tutdu müəll

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏRMAN

    ...resepti üzrə hazırlanan müalicə vasitəsi; dava. İçmə dərman. Sürtmə dərman. Dərman şüşəsi. – [Mirzənin] böyük oğlu, təbib bir yanında əyləşib, tez-te

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏRHAL

    немедленно, моментально, безотлагательно, тотчас же, сейчас же

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏRMAN

    лекарство, медикамент

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ДЕЛЕГАТ

    deleqat, nümayəndə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДЕРНУТЬ

    dartmaq, çəkmək, çıxartmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДЕЛЕГАТ

    делегат (са коллективди хкянавай векил).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • DƏFƏAT

    ...la) ilə birlikdə – dəfələrlə, bir neçə kərə. Bu mətləb barəsində dəfəat ilə yazılıbsa da, heyfən ki, yazıçıların nalə və fəryadı sahibiixtiyarların v

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРНУТЬ

    см. дѐргать. ♦ как будто чѐрт (ва я нелѐгкая) дѐрнул шейтIанди ягъалмишрай хьиз, шейтIанди рикIел гъана, рикIе акъатна.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СЕРГЬЯТ

    1) n. limit, boundary; border, frontier; confine; 2) n. boundary; abutment; division.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • СЕРГЬЯТ

    ...шиирар.... шаир Лезги Нямета лагьайвал, "лезгийринни лезгийрин сергьят " маса миллетрин векилри хуьзва ва чпин жибинар ацӀурзава. Гь. Къ. Шарвилия

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • СЕРГЬЯТ

    (-ди, -да, -ар) sərhəd, mərz; hüdud; цин сергьят su sərhədi; * сергьят авачир кьван a) ucsuz-bucaqsız, hədsiz-hüdudsuz, nəhayətsiz, sonsuz; b) məc. hə

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • СЕРГЬЯТ

    1) n. limit, boundary; border, frontier; confine; 2) n. boundary; abutment; division.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • сергьят

    1. граница, рубеж : гьуьлуьн сергьят - морская граница; сергьят авачир кьван - а) безграничный; б) безгранично. 2. межа. 3. предел, грань, черта : сер

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • СЕРГЬЯТ

    (-ди, -да, -ар) sərhəd, mərz; hüdud; цин сергьят su sərhədi; * сергьят авачир кьван a) ucsuz-bucaqsız, hədsiz-hüdudsuz, nəhayətsiz, sonsuz; b) məc. hə

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • birqat-birqat

    birqat-birqat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • beşqat-beşqat

    beşqat-beşqat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • DƏSGAH

    ...H.Sarabski. □ Dəsgah çıxarmaq – mane olmaq, həngamə yaratmaq. Dəsgah çıxarma, qoy işimizi görək. 5. mus. Azərbaycan xalq musiqisində irihəcmli muğam,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЧЕРКАТЬ

    yazmaq, cızmaq, pozmaq, qaralamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÇARQAT

    большой головной платок

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BİRQAT

    одинарный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇARQAT

    is. köhn. Böyük baş yaylığı. Səba xanım bu sözləri dedikdən sonra ipək çarqatını kənara ataraq boynundakı yara yerlərini göstərdi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏRYAZ

    ...çalmaq üçün uzunsaplı, dişsiz orağa oxşayan alət; kərənti. Əlində dəryaz ot biçir; Mayis ayı biçinçilər. A.Səhhət. Yaşıl çiçəkli çəmənlərdə dəryazlar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРЗИТЬ

    несов. гаф элкъуьр хъувун, ччина акъвазун, векъи жаваб гун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • DƏZGAH

    is. [fars.] 1. Ağac, metal və başqa materialları emal edən və müxtəlif şeylər hazırlayan maşın. Deşmə dəzgahı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРЮТА

    1. ших. 2. пер. векъи ших хьтин усал парча, усал векъи парчадикай авур партал

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • DARĞAN

    (Dərbənd) qışın son on günü. – Darğanda yağmasa, xarmanda yağar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • DƏRMAN

    müalicə əhəmiyyətli maddə; çarə, əlac; güc-qüvvət verən

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • DƏRYAZ

    коса (сельскохозяйственное орудие)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏZGAH

    1. станок; 2. верстак, рабочий стол в мастерской; 3. прилавок;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DÖRDQAT

    сложенный в два сгиба, четырехслойный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ДЕСКАТЬ

    гуя, яни; говорят, что ты, дескать, уезжал надолго вун, гуя, яргъал вахтуна фенвай лугьудай

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • DÖRDQAT

    ...dörd dəfə təkrar edilərək, dörd dəfə artırılaraq. Məhsulu dördqat artırmaq. Bükərək dördqat etmək. // İki dəfə qatlanmış. Qara Kərəmoğlu kitabın içər

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЧЕРПАТЬ

    çıxartmaq, götürmək, almaq, əxz etmək, almaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • DARTIŞMAQ

    1. дергать друг друга; 2. перен. враждовать;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DARTIŞDIRMAQ

    растягивать, раздергивать, дергать во все стороны

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DARTMAQ

    1. дергать, тянуть, сдергивать, сдернуть; 2. качать, выкачивать; 3. вытягивать, растягивать;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • дергануть

    см. дёргать 1), 3); -ну, -нёшь; св., однокр.; разг.-сниж.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • дерготня

    I см. дёргать 5); -и; ж.; разг.-сниж. II -и; ж.; разг. Волнение, беспокойство.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • DİDİŞDİRMƏK

    ...кусками; 2. терзать, истерзать, раздирать; 3. трепать, теребить; 4. дергать, расчесывать;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DİDMƏK

    ...кусками; 2. терзать, истерзать, раздирать; 3. трепать, теребить; 4. дергать, расчесывать;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DARTMAQ

    ...рывком отнять; выхватить). Əlindən dartıb almaq вырвать из рук 3. дёргать, дёрнуть: 1) тянуть рывками, резкими движениями. Qulağından dartmaq дёргать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇƏNGƏLƏMƏK

    глаг. 1. брать пятернёй, полной рукой 2. трепать (дёргать, тормошить, теребить), оттрепать, потрепать. Saçlarını çəngələmək kimin трепать волосы чьи,

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DİDİŞDİRMƏK

    ...отрывать мелкими кусками от чего-л. 3. kimi тормошить, теребить, дергать, лишая покоя кого

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • шуткьунун

    (-из, -на, -а) - 1. вынимать (воду). 2. выхватывать, дёргать (что-л.) : шуткьунна гъиляй акъудун - выхватывать из рук (кого-что-л.); шуткьунна гапур а

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • дёрг

    межд.; в функц. сказ. разг. Обозначает быстрое действие (по зн. дёргать - дёргаться и дёрнуть - дёрнуться) Подбежал и дёрг за косу! Дёрг - и нет зуба.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ÇƏKMƏK

    1. тянуть, таскать, дергать; 2. привлекать, вовлекать, продолжать; 3. выкачивать, черпать (воду); 4. курить; 5. перегонять, дистиллировать;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • подёргать

    -аю, -аешь; св. чем или за что. 1) Дёргать некоторое время или время от времени. Лошадь подёргала ушами и замерла. Подёргать головой. 2) кого-что разг

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • хъуткьунарун

    (-из, -на, -а) - 1. дёргать (кого-что-л.) : дидеди адан гъил кьуна хъуткьунарна - мать дёрнула его за руку. 2. испугать (кого-л. внезапно). 3. отдават

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • туркать

    -аю, -аешь; нсв. кого разг. Дёргать, тормошить беспрестанными требованиями, поручениями, наставлениями. Туркать кого-л. с места на место. Туркать кого

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ÇƏKİŞDİRMƏK

    глаг. 1. дёргать, теребить. Saçını çəkişdirmək теребить волосы 2. растягивать. Dərini çəkişdirmək растягивать кожу 3. тянуть, притягивая приближать к

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DARTIŞDIRMAQ

    ...тянуть в разные стороны кого-л., что-л. 2. теребить, тормошить, дёргать (тянуть резкими и отрывистыми движениями за рукав, брюки, плечо и т.п.) 3. те

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DARTIŞMAQ

    глаг. 1. дёргать, тормошить, теребить друг друга 2. шутл. побороться (с целью осилить противника) 3. перен. поссориться и не ладить друг с другом, быт

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • продёргать

    ...Убирать с поля в течение какого-л. времени. Весь день продёргал лён. 3) Дёргать в течение какого-л. времени. Продёргал меня весь отпуск.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • задёргать

    ...задёргала! Задёргал детей своими придирками. II -аю, -аешь; св. Начать дёргать. Лошадь задёргала ушами.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тормошить

    ...-шишь; нсв. см. тж. тормошиться кого-что разг. 1) Теребить, дёргать. Тормошить спящего ребёнка. Тормошить за рукав, за подол. Тормошить за плечо. Тор

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • теребить

    ...(раздёргивая, разбирая, делать пушистой). б) отт. кого за что Несильно дёргать, трясти, тормошить. Теребить за плечо, за ухо. Теребить за платье. Не

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • дёргаться

    I см. дёргать 2); -ается; страд. II -аюсь, -аешься; нсв. см. тж. дёрнуться, дёрганье 1) а) Производить резкие и отрывистые движения (обычно судорожные

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подёргивать

    ...подёргивание а) кого-что, чем или за что. время от времени, слегка дёргать 1), 3) Подёргивать за конец верёвки. Подёргивать ногами, ушами. Нервная су

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • дёрнуть

    -ну, -нешь; св. 1) однокр. к дёргать 1), 3) 2) Резким движением тронуться с места. Лошади дёрнули. Такси дёрнуло, и мы поехали. 3) разг. Поехать, отпр

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • щетина

    ...на теле некоторых животных (свиней, барсуков и др.) Свиная щетина. Дёргать щетину. б) расш. чего О густой массе чего-л. торчащего, жёсткого, колючего

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • трепать

    ...-а, -о; нсв. см. тж. трепануть, трепаться, трепание, трёпка 1) а) что Дёргать, тормошить, теребить. Ветер треплет волосы. Ласково трепать гриву коня.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЯЗЫК

    ...атIана акъвазун; прижержать язык мез хуьн, кисун; тянуть ва я дѐргать за язык гужалди рахаз тун; найти общий язык сад-садан гъавурда гьатун, икьр

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • щипать

    ...безл. В горле щиплет. Дымом щипало глаза. 3) Захватывая пальцами, дёргать, теребить. Щипать струны гитары. 4) Расщепляя, раздёргивая, разделять что-л

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • драть

    ...хлестать; сечь, пороть. Драть розгами, плетьми. б) отт. Наказывая, дёргать. Драть за волосы, за вихор, за уши. 5) (св. - содрать) что Брать, назначат

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • трясти

    ...руку кому-л. (встряхивать в знак приветствия). 2) кого Толкать, дёргать кого-л. за плечи, руку, рукав и т.п. Трясти друг друга при встрече. Трясти ко

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ÇƏKMƏK

    ...ведро с водой 6) вынимать, вытаскивать что-л. глубоко засевшее, дёргать, выдёргивать, выдернуть. Taxtadan mıxları çəkmək тащить (вытаскивать, выдерги

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ДЁРГАТЬСЯ

    несов. 1. dartılmaq; 2. çəkilmək, çıxardılmaq; 3. atmaq, qırpmaq (göz)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • рвать

    ...динамитом. Рвать лёд на реке. 3) а) кого-что Сильно, резкими движениями дёргать, трепать. Рвать одеяло на себя. Рвать на себе бинты. Пёс рвал полы па

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Dərgah (Salmas)
Dərgah (fars. درگه‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Salmas şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 210 nəfər yaşayır (36 ailə).
Berqut
Berkut (lat. Aquila chrysaetos) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin qartal cinsinə aid heyvan növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir. == Status == Azərbaycanda sayı azalan nadir növdür. == Yayılması == Azərbaycanda dəniz səviyyəsindən 1200 m və daha çox yüksəklikdə olan dağ rayonlarında yayılmışdır. Qışda yem üçün aran rayonlarına da enir. == Yaşayış yeri == Müxtəlifdir. Dağ meşələrinin yuxarı kənarlarındakı hündür ağaclarda, yüksək dağlardakı sıldırımlı qayalarda yuva düzəldir. Əsas yemlənmə yeri olan açıq sahələr kənd təsərrüfatı sahələrinə çevrilir. == Təbiətdə sayı == 1990–1996-cı illər hesablamalarına əsasən Azərbaycanda berqutun ümumi sayı 15 yuvalayan cütdən çox deyil.
Dehqan
Dehqan - Antik və Erkən orta əsrlər dövründə mövcud olmuş ictimai təbəqə. Bu ictimai təbəqə Sasanilər sülaləsinin hakimiyyəti dövründə böyük rol oynamışdır. Dehqan təbəqəsi haqqında bir sıra mülahizələr irəli sürülmüşdür. M.Ravəndi bu haqda yazır ki, əyanların ən aşağı təbəqəsini təşkil edən dehqanla öz malikanələrində yaşayırdılar. Onlar ancaq tərbiyə və geyim nöqteyi-nəzərdən əkinçilərdən fərqlənirdilər. Sasanilərin hakimiyyətinin son dövründə geniş yayılmış dehqan termini ərəblərin hakimiyyəti dövründə də işlədilirdi. Bu nəsildən olan bir sıra əyalətlərin əyanları və siyasi xadimlər dehqan nəslindən olduqlarına görə fəxr edirdilər. Digər tərəfdən həmin termini ərəblərdən fərqlənmək üçün əsilzadəliyə nişanə kimi saxlayırdılar. Şərik adlanan mahal hakimləri də dehqanlardan təyin olunurdu. Ərəb işğalları dövründə incidilməyən yeganə silk dehqanlar idi.
Durqan
Durğan — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Əhalisi == Əhalisi 477 nəfərdir. == Toponimiyası == Bəzi tədqiqatçılar bu oykonimi Düğon toponiminin təhrif forması hesab edir, düğ (Zərdüşt dininin təriqət davamçılarına verilən ad) və ən (cəmlik bildirən şəkilçi) komponentlərinə ayıraraq izah edirlər. Əslində, bu coğrafi ad həmin ərazi üçün yad olmayan dolan/dulan tayfa adı ilə bağlı etnotoponimdir.
Durğan
Durğan — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Əhalisi == Əhalisi 477 nəfərdir. == Toponimiyası == Bəzi tədqiqatçılar bu oykonimi Düğon toponiminin təhrif forması hesab edir, düğ (Zərdüşt dininin təriqət davamçılarına verilən ad) və ən (cəmlik bildirən şəkilçi) komponentlərinə ayıraraq izah edirlər. Əslində, bu coğrafi ad həmin ərazi üçün yad olmayan dolan/dulan tayfa adı ilə bağlı etnotoponimdir.
Dərgil
May itburnusu (lat. Rosa majalis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü. Azərbaycanın dağ-meşə zonalarında və kolluq yerlərində geniş yayılmışdır. Dərman məqsədilə meyvələrindən istifadə olunur. Meyvələri adətən sentyabr-oktyabr aylarında toplanır və quruducularda 70-80 temperaturda qurudulur. Meyvələrin rəngi çəhrayıdan parlaq-qırmızı rəngə keçəndə onları toplamaq məsləhətdir. May itburnusu meyvəsinin tərkibində C vitamini, karotin, B1, B2, K və P vitaminləri, karotinoidlər, flavonoidlər, 18 %-ə qədər şəkər, 4 % aşı maddəsi, 3,7 % limon və alma turşuları, pektin maddələri, dəmir, manqan, fosfor, kalsium duzları və s. vardır. Ona görə də bu meyvələrdən çox zəngin polivitaminli xammal kimi təbabətdə geniş istifadə olunur. May itburnusunun meyvələrindən dəmləmə, konsentrat, şərbət və mürəbbə şəklində bir sıra xəstəliklərin müalicəsində, məsələn skorbutin, C və P Hipo – və avitaminozların, raxitin, qızılyelin, qanazlığının, vərəmin, sidik və öd yolları xəstəliklərində geniş istifadə edirlər.
Dərgəz
Dərgəz (Farsca: درگز, qədim adı: 'Məhəmmədabad') — İranın Rəzəvi Xorasan ostanında şəhər. Ostanın eyni adlı Dərgəz şəhristanının idarə mərkəzi olan şəhərin 2006-cı ildə rəsmi əhalisi 34.305 nəfər ve 9.196 ailədir. Şəhər əyalətin şimalında, Türkmənistan sərhəddi yaxınlıqında yerləşir. Məşhədə 266 km. uzaqlıqdakı şəhər, 22 nömrəli magistralından 130 km. içəridədir. Qədim adı 'Məhəmmədabad' olan şəhər, şübhəsiz İran mədəniyyətinin ən əski mərkəzlərindən birisidir.Yaxınındakı dağlıq saytda aparılan qazıntılar, Fars və Sasani dönəmləri və tarix öncəsi çağlara qədər uzanan əsərlər ortaya qoymuşdur.Çox sayda höyük və digər antik saytları da saytın zəngin tarixi və mədəni irsin çox dəlil vermişdir. İslam döneminden sonra Dara, Daragyard, İslam öncəsi dönəmdə fars Pavart və Bavard, Əbivərd adlarıyla şəhər ətrafı tarix boyunca fərqli adlarla məlumdur. Zəngin bazarı və bərəkətli torpaqlara giriş sayəsində, şəhərin qonşu Nisaya görə çox daha rifahlı və böyük Xorasan sahəsinin ən böyük və ən zəngin şəhərlərindən biri olaraq tanınır.
Dərman
Dərman — insan və heyvanlarda xəstəlikləri müalicə etmək üçün istifadə edilən farmokoloji vasitə.Tibbi praktikada olduqca çox dərmanlar işlədilir. Odur ki, onlar haqqında tam təsəvvür yaratmaq üçün dərmanları oxşar xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırırlar. Ən geniş yayılmış təsnifat dərmanların həm farmakoloji təsir xüsusiyyətləri və həm də kimyəvi tərkibi əsas götürülən qarışıq təsnifatdır. == Ən bahalı dərmanlar == Bəzi aztapılan dərmanlarla müalicə kursunun illik xərci xəstəyə yüz minlərlə dollara başa gəlir. Forbes jurnalı dünyanın ən bahalı dərmanlarının siyahısını tərtib etmişdir. Jurnalın məlumatına görə, dünyada ən bahalı dərman Alexion Pharmaceutical şirkətinin istehsalı olan Soliris preparatıdır. Bu dərmanla illik müalicə kursu 409,5 min dollara başa gəlir. Soliris immun sisteminin unikal pozğunluğundan əziyyət çəkənlərə yardım edir. İnsan yatanda onun qanında qırmızı qan hissəcikləri (paroxysymal nocturnal hemoglobinuria) parçalanır. Dərman bazara iki il öncə daxil olub.
Dərvaq
Dərvaq – Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasının Tabasaran rayonunda yerləşən kənd. Dərvaq kəndi «„Dərvaq kənd“» vahidliyinə daxildir. == Əhali == Əhalisi 2875 nəfərdir (2019). Əhalisinin mütləq əksəriyyətini azərbaycanlılar təşkil edir. Dini baxımdan islam dininin sünnə məzhəbində etiqad edirlər. == Coğrafiya == Kənd Dağıstan öndağlığı ərazisində, Dərbənd şəhərindən 20 km qərbdə yerləşir. == Tarix == Bir çox məlumstlara görə kənd V—VII əsrlərdə «Dağ-Barı» istehkamının ətrafında salınmışdır. Dəndin adı Dərbəndnamədə belə keçərlidir. Oda qeyd edilir ki, Əbu Cəfər əl-Mənsur xəlifə olarkın Qafqaza Yezid ibn Əsədi göndərərək Dərbənddə sədd tikintisinə gösyəriş verir. Altı ay ərzində Yezid ibn Əsəd bir necə qalanın tikintisini başa çatdırır.
Dəzgah
Dəzgah verilmiş hər hansı bir pəstahın alətlə emal etmək qabiliyyətinə malik olan maşınlara deyilir. Praktikada dəzgahlar materialları kəsmək, soyuq halda emal eymək və ya birləşdirmək üçün tətbiq edilir. === İşləmə prinsipi === Hissəyə forma verilməsi üçün dəzgah alət və pəstah arasında kinematik hərəkəti yerinə yetirmək üçün ötürmə sisteminə malikdir. Kinematik hərəkətdə əsas, yəni kəsici və köməkçi hərəkət, yəni boş gedişdəki hərəkətlər fərqlənirlər. Əsas hərəkət çox vaxt fırlanma ilə, köməkçi hərəkət isə verişlə xarakterizə olunur. Mətnin sındırılmasıMexaniki emalda tətbiq olunan dəzgahların əsas məqsədi pəstahı kəskilərlə yonaraq emal etməkdən ibarətdir. Soyuq halda emalda isə dəzgah metalların təzyiq altında deformasiya edərək ona lazımi formanı verir. Dəzgahların emal dəqiqliyi normal halda 1 mkm həddində, dəqiqliyi artırılmış dəzgahlarda isə 0,001 mkm olur. Tətbiq olunan alətlərin tilləri adətən bərk xəlitə, keramik, almaz və ya bornitrid əsaslı materiallardan hazırlanır. === Konstruksiyası === Dəzgahların hərəkətli hissələrini bir-biri ilə stabil birləşdirmək üçün çüqündan və ya polimerbetondan hazırlanmış ağır gövdədən istifadə edilir.
Freqat
Freqat ( it. frigata ) — qaleranın bir növü olub, Aralıq dənizinə məxsus, sərbəst hərbi əməliyyat apara bilən kiçik döyüş gəmisi.
Perqam
Pergamon — İzmir ilinə aid Pergama ilçəsinin mərkəzində qurulu antik şəhərin adıdır. UNESCO-nun Dünya Mədəniyyət Mirasları siyahısına salınmışdır. Pergamon keçmişdə Misya bölgəsinin önəmli mərkəzlərindən biri idi. E.ə. 282–133 illər arasında Pergamon Krallığının paytaxtı olubdu. Pergamo adı bir söyləncə görə qəhrəman olan Pergamosdan gəlir. Pergamosun Teuthrania kralını öldürdükdən sonra şəhəri ələ keçirdiyi və öz adını verdiyi deyilir. Başqa bir mənbəyə görə də Teuthrania Kralı Grynos Savasta Pergamosdan yardım istəmiş, zəfərdən sonra iki şəhər tikdirərək birinə onun şərəfinə Pergamon, digərinə isə Gryneion adını vermişdir. Yazılı mənbələrdə Pergamondan ilk dəfə E.ə. 4-cü yüzilliyin əvvəllərində qeyd edilir.
Pərgar
Pərgar (lat. circulus — dairə, çevrə) — çevrə və çevrə qövslərinin çertyojunu çəkmək, həmçinin xəritələrdə məsafələrin təyini üçün istifadə edilən alət. Həndəsə, rəsmxət, naviqasiya və başqa sahələrdə üçün geniş istifadə edilir. Pərgar metaldan hazırlanır və şarnirlə birləşdirilmiş iki hissədən ibarətdir. Adətən onlardan birinin sonunda iynə, o birinin sonunda — yazı predmeti (məsələn karandaş qrifeli) yerləşir.
Serhat
Əhməd Serhat Hacıpaşalıoğlu və ya qısaca Serhat (d. 24 oktyabr 1964, İstanbul, Türkiyə) — türk müğənni, prodüsser və aparıcı. İstanbulda doğulub böyüyən Serhat 1994-cü ildə "End Productions" adlı şirkəti quraraq prodüserlik karyerasına başlamışdır. Həmin il TRT-də yayımlanan və Amerikanın yarışma proqramı "Jeopardy!"-nin Türkiyə versiyası olan "Riziko!"nun prodüserliyini və aparıcılığını etmişdir. 1997-ci ildə, "Rüya-Ben Bir Daha" adlı ilk sinqlını yayınlayaraq musiqiçi karyerasına başlamışdır. Aparıcı və prodüserliklə yanaşı musiqiçi kimi də fəaliyyətini davam etdirib və 2004-cü ildə "Total Disguise" (Viktor Lazlo ilə duet), 2005-ci ildə "Chocolate Flavour", 2008-ci ildə "I Was So Lonely", "No No Never (Moscow-Istanbul)" və "Ya + Ti" ("Total Disguise" mahnısının rus dilindəki versiyası, hər üçü Tamara Qverdtsiteli ilə duet), 2014-cü ildə isə "Je M'Adore" sinqllarını buraxmışdır. Serhat "I Didn't Know" mahnısı ilə San-Marinonu Stokholmda keçirilən 2016 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinda təmsil etmiş və nəticədə birinci yarımfinalda 12-ci yerdə qərarlaşaraq, finala adlaya bilməmişdir. Daha sonra Serhat həmin mahnını disko versiyasını Amerikan müğənnisi və bəstəkarı Marta Voş ilə duet şəklində ifa etmişdir. Bu versiya Dens Klub mahnıları hit paradında 25-ci yerədək yüksəlmiş və bununla da Serhat hit parada daxil olmağa nail olan yeganə türk ifaçı olmuşdur. 2018-ci ildə o, 2005 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin qalibi Elena Paparizu ilə birlikdə "Total Disguise" mahnısının yeni versiyasını təqdim etmişdir.
Zərgan
Zərgan və ya Zərqan - İranın Fars ostanının Şiraz şəhristanının Zərgan bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 19,861 nəfər və 5,127 ailədən ibarət idi.
Zərgar
Zərgər, Zərgar, Zərkar — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunub. 1820-ci ildə İrandan Qarabağa köçüb gəlmiş ellərdən biri də Zərgər adlanırdı. Bu el Şahsevənlərin Sarıxanbəyli qoluna mənsub idi. 21 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Zərgər oyk. Füzuli r-nunun Dövlətyarlı i.ə.v.-də kənd. Köndələnçayın sahilində, dağətəyi düzənlikdədir. XIX əsrin 70-ci illarinə aid məlumata görə, kənd şahsevənlərin sərxanbayli tayfasının zərcərli tirəsinə məxsus ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Keçən əsrin 30-cu illərində Xızı r-nunda da Zərgərli adlı kənd qeydə alınmışdır.
Zərqan
Zərgan və ya Zərqan - İranın Fars ostanının Şiraz şəhristanının Zərgan bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 19,861 nəfər və 5,127 ailədən ibarət idi.
Mərzqat
Mərzqat, Mərzəğat və ya Mərzəkit — keçmiş Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, sonralar keçmiş Mehri (Meğri) rayonunun, hazırkı Sünik mərzinin ərazisində mövcud olmuş kənd. Mehri (Meğri) qəsəbəsindən 12–14 km cənub-şərqdə, Araz çayının sol sahilində, Aldərə kəndinin yaxınlığında yerləşirdi. == Etimologiyası == Toponim fars dilində "tarla, bağ, bostan və s. sahəsini bir-birindən ayıran xətt, sərhəd" mənasında işlənən "mərz" sözü ilə türk dilində "yaşayış məntəqəsi, ev, kənd, şəhər, qala" mənasında işlənən "kat" (qat) sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdir. == Əhalisi == Kənddə 1831-ci ildə 54 nəfər, 1873-cü ildə 255 nəfər, 1886-cı ildə 301 nəfər, 1897-ci ildə 281 nəfər, 1904-cü ildə 766 nəfər, 1914-cü ildə 751 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır.1918-ci ildə azərbaycanlılar erməni silahlı birləşmələrinin hücumuna və kütləvi qırğınlarına məruz qoyulmaqla kənddən qovulmuşlar. İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra kənd sakinlərindən sağ qalanlar 1923–1924-cü illərdə tarixi-etnik torpaqlarına qayıda bilmişdir. Burada 1926-cı ildə 34 nəfər, 1931-ci ildə 29 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. Kollektivləşmə ilə bağlı kəndin sakinləri Aldərə kəndinə köçürülmüş və kənd ləğv edilmişdir. Hazırda xarabalıqları qalır.
Berat
Berat — Albaniyada şəhər. == Tarixi == Şəhərin 2500 il tarixi olduğu deyilir. Ölkənin ən böyük şəhəri olan Berat osmanlılardan qalma tarixi bir şəhərdir. Berat şəhərindəki Osumi çayı üzərində tarixi Qoritzsa körpüsü yerləşir. Üzərində körpü salınan bu çay müsəlman və xristian məhəllələrini bir-birindən ayırır. Berat şəhəri öz evləri ilə məşhurdur. Şəhər dar küçələri ilə də məşhurdur. Eni 2 metr olan bu küçələri orijinal alban səkiləri bəzəyir. Bərat qalası sanki bir qartal yuvasını xatırladır. Yüksək bir təpə üzərində salınmış qalada bir məhəllə də salınıb.
Bərat
Berat — Albaniyada şəhər. == Tarixi == Şəhərin 2500 il tarixi olduğu deyilir. Ölkənin ən böyük şəhəri olan Berat osmanlılardan qalma tarixi bir şəhərdir. Berat şəhərindəki Osumi çayı üzərində tarixi Qoritzsa körpüsü yerləşir. Üzərində körpü salınan bu çay müsəlman və xristian məhəllələrini bir-birindən ayırır. Berat şəhəri öz evləri ilə məşhurdur. Şəhər dar küçələri ilə də məşhurdur. Eni 2 metr olan bu küçələri orijinal alban səkiləri bəzəyir. Bərat qalası sanki bir qartal yuvasını xatırladır. Yüksək bir təpə üzərində salınmış qalada bir məhəllə də salınıb.
Debat
Debat — özündə mübahisə, müzakirə, ziddiyyət, xüsusilə də Parlamentdə və ya hər hansı bir toplantıda ictimai mövzularla bağlı müzakirəni birləşdirən çəkişmə fəaliyyətidir.Debat interaktiv və müxtəlif əks tərəflərin təmsilçilərindən ibarət müzakirə metodudur. Debat yalnız nəticəni analiz edən deduktiv əsaslandırmadan, yalnız nəyinsə doğru olub olmadığını müəyyən edən faktual mübahisədən və yalnız inandırma taktikalarından ibarət ritorikadan fərqli olaraq, daha geniş anlayışı özündə əks etdirir. Debatda məntiqi davamlılıq, faktların dəqiqliyi və auditoriyaya emosional müraciət inandırma üçün mühüm rol oynayır və məsələni daha üstün kontekstdə və çərçivədə, daha mahircəsinə əsaslandıra bilən tərəf digərini üstələyir. Debatda faktlardan daha çox tərəflərin öz aralarında gəldiyi konsensus və ya birgə formal nəticəyə gəlmə əsas rol oynayır. Formal debat yarışlarında, tərəflərin hər biri üçün keçərli müəyən qaydalar və çərçivə mövcud olur. Debatlar həm siyasi mövzularda rəsmi orqanlarda, parlamentlərdə, həm də elmi və yaradıcılıq məqsədləri ilə keçirilir. Bir incəsənət metodu kimi debatın əsas məqsədi istənilən mövqedə opponentlə bərabər şərtlər altında rasional şəkildə müzakirə aparmaq bacarığının aşılanmasıdır. Debatın müxtəlif formalarının tarixi qədim Yunanıstana gedib çıxsa da, müasir formada debat cəmiyyətlərinin yaranması XVIII əsrdə baş vermişdir. Debat Cəmiyyətləri XVIII əsrin əvvəllərində Londonda yaranmış və tezliklə milli həyatın məşhur armaturuna çevrilmişdir. Bu cəmiyyətlərin necə yaranması haqqında dəqiq məlumat olmasa da, XVIII əsrin ortalarında Londonda artıq aktiv debat cəmiyyəti mədəniyyəti formalaşmışdı.
Derna
Derna (ərəb. درنة‎) – Liviyanın şimalında, Aralıq dənizin sahilində yerləşən liman şəhəri. Tarixən ərəb dövlətlərinin paytaxtı rolunu oynamış Derna hər zaman mühüm liman şəhəri kimi tanınmışdır. Hələ ellinizm mədəniyyəti zamanında aktiv liman funksiyasını yerinə yetirən Dernada 1850-ci ildə 4.500 yaxın əhali yaşamaqda idi. Günümüzdə Derna bölgəsinin mərkəzi olan şəhər hal-hazırda İraq Şam İslam Dövlətinə bağlı terror birləşmələrinin nəzarəti altındadır. Sinay yarımadasında aktiv olan terror qrupları şəhəri ələ keçirdikdən sonra İraq Şam İslam Dövlətinə bağlılıq andı içərək şəhəri terror təşkilatının nəzarəti altına qatıblar.
Durqa
Durqa (Sanskritcəː दुर्गा, Benqalcaː দুর্গা) Hinduizmdə bir Devidir ulu (ən üstün) ilahə formasıdır. Bir şirin üzərinə minən və bir çox qolunda öldürücü silahlar daşıyan üzündə bunların tam əksi və etimad verici bir ifadə daşıyan, əlləri (müəyyən mənalara işarə edən) mudra formasında bir qadın olaraq təsvir edilir. İlahənin bu forma dişi cins və yaradıcı enerjinin (Şakti) təcəssümü yəni cismaniləşməsi, bədən tapmasıdır. Bəzi adət-ənənələrdə Sarasvati və ya Lakşminin təcəssümü olaraq keçərkən, digər adət-ənənələrdə bu iki ilahə (Sarasvati və Lakşmi) onun qız övladları olaraq keçər.
Dəram
Dəram (az.-əbcəd درام‎, fars. درام‎) - İranın Zəncan ostanının Tarım şəhristanının Mərkəzi bəxşinin Dəram qəsəbəsinin ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2016-cı ilin məlumatına görə kənddə 1,701 nəfər yaşayır (520 ailə).
Dərgi
Jurnal (fr. journal — gündəlik, gün qeyd etmək, fr. jour — gün sözündən) — kütləvi informasiya vasitəsi olub, çoxsəhifəli dövri nəşr, yüksək poliqrafik səviyyəsi ilə fərqlənən, mətbuatda reklam vasitələindən biri. Jurnallar əsasən gündəlik baş verən və tez-tez dəyişən hadisələrin işaqılandırılması ilə məşğul olmurlar. Onlar həftə, ay kimi müəyyən bir dövrü əhatə edən zaman ərzində baş vermiş hadisələri dərindən təhlil edirlər. Jurnallar uzun müddətli istifadə üçün nəzərdə tutulur, bu səbəbdən də onlar daha qalın cildə malik olur və daha keyfiyyətli kağızda çap edilir.Jurnallar təyinatına görə fərqlənirlər: elmi jurnallar və populyar jurnallar. == Azərbaycanda jurnal növləri == === Elmi jurnal === Elmi-tədqiqat işlərinin nəticələrinin nəşr olunmasında və elmi ictimaiyyətə çatdırılmasında, eləcə də yeni metodikaların və pedaqoji texnologiyaların yayılmasında təhsil və elm sistemində fəaliyyət göstərən elmi və elmi-metodik nəşr. Azərbaycanda elmi jurnallar Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Rəyasət Heyətinin qərarı ilə dərc olunur. === Populyar jurnal === Bu gün (2008) Azərbaycanda 500-dən çox qəzet və bir neçə jurnal nəşr olunur və bu mətbuat orqanlarında çoxsaylı jurnalist ordusu fəaliyyət göstərir.