Poliqnot
Poliqnot (q.yun. Πολύγνωτος) — eramızdan əvvəl V əsrin ortalarında yaşamış qədim yunan sənətkarı. O, rəsm və heykəltəraşlıqla məşğul olurdu.
Poliqnot Tasos adasında doğulub böyüdü, burada rəssam olan atası Aqlaofondan rəsm sənətini öyrəndi. Afina dövlət xadimi Kimonun dəvəti ilə Poliqnot Afinaya gəldi və vətəndaş hüquqları əldə etdi.
Poliqnot Kiçik Mikon ilə birlikdə mumdan qayrılmış boyalar ilə naxışlı stoa (portika) (q.yun. ἡ ποικίλη στοά) üçün rəsm çəkdi, eynisini həmçinin Dioskurlar və Tesey məbədləri üçün də etdi. Adı çəkilən binalardan birincisində Poliqnot afinalıların lakedemonlarla savaşı, Teseyin amazonkalarla döyüşü, Troyanın dağılması və Marafon döyüşünü təsvir etdi. Əlvan portikin divar naxışına dövlət hesabına nahar etmək hüququ əldə etdi. Poliqnotun ən çox məşhurluq qazandığı əsərlər Lesxiyada (Delfi) çəkilmişdir, hansındaki Troyanın alınması, yunanların bu şəhəri tərk etməsi və Odisseyin yeraltı dünyaya baş çəkməsi təsvir olunmuşdur (heç biri günümüzə çatmamışdır).
Polinom
Çoxhədli və ya polinom – sonlu sayda birhədlinin cəmi.
Bu birhədlilərin ən böyüyünün dərəcəsinə çoxhədlinin dərəcəsi deyilir.Məsələn,
z
2
y
4
x
7
+
6
x
y
5
+
7
{\displaystyle z^{2}y^{4}x^{7}+6xy^{5}+7}
çoxhədlisinin dərəcəsi 13-dür (2+4+7).
Riyaziyyatda, çoxhədli və ya polinom, aralarında yalnız toplama, çıxma, vurma və qeyri-mənfi tam dərəcəyə yüksəltmə əməliyyatları olan dəyişənlər (və ya məchullar) və əmsallardan ibarət ifadədir. Vahid
x
{\displaystyle x}
məchulu olan çoxhədliyə misal olaraq
x
2
−
4
x
+
7
{\displaystyle x^{2}-4x+7}
ifadəsini göstərmək olar.
x
3
+
2
x
y
z
2
−
y
z
+
1
{\displaystyle x^{3}+2xyz^{2}-yz+1}
ifadəsi isə, üç-dəyişənli çoxhədliyə misaldır.
Çoxhədlilər, riyaziyyat və elmin digər sahələrinin geniş spektrə malik müxtəlif istiqamətlərində istifadə olunurlar. Məsələn, onlar, elmin ən sadə problemlərindən ən mürəkkəb problemlərinə qədər bir çox hadisəni izah edən polinomial tənliklərin həlli kimi meydana çıxır, kimya və fizikadan iqtisadiyyat və ictimai elmlərə kimi bir çox məsələlərinin izah edilməsində rol oynayan polinomial funksiyaların təyin edilməsində, digər funksiyaların approksimasiyası və təqribi olaraq hesablanmasında iştirak edirlər.
Hədlərinin dərəcəsi eyni olan çoxhədli birсins çoxhədli və ya forma adlanır. Məsələn,
x
2
y
7
+
x
3
y
6
+
7
x
8
y
{\displaystyle x^{2}y^{7}+x^{3}y^{6}+7x^{8}y}
.
Çoxhədlilərin toplanması, çıxılması və vurulması, uyğun olaraq kommutativlik, assosiativlik və distributivlik xassələrinə əsasən aparılır.