Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • чтоб

    1. = чтобы; союз. 1) Присоединяет придат., предл. или оборот цели, дополнит., определит. Пойти громко, чтоб слышали все. Тороплюсь, чтобы успеть до до

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧТОБ

    ЧТОБ, ЧТОБЫ союз ...üçün, ..ötrü, deyə (çox vaxt “ki” bağlayıcısı ilə ifadə olunur); тороплюсь, чтобы успеть на поезд tələsirəm ki, qatara gecikməyəm;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧТОБ, ЧТОБЫ

    1. -уз, -из, патал, патахъай; он пошѐл в магазин, чтобы купить книги ам ктабар къачуз магазиндиз фена. 2. лагьана, лугьуз; чтобы никто не вошѐл, я

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • не так чтоб

    см. так; Не так чтоб (чтобы) в зн. частицы. употр. для смягчённого отрицания какой-л. мысли, утверждения. Что, тяжело ранили? - Не так чтоб тяжело, но

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • не сказать чтоб

    Не сказать чтоб(ы), разг., употр. при выражении смягчённого отрицания. Характер у него не сказать чтобы мягкий.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чтоб тебе пусто было

    Чтоб тебе (ему, ей, вам, им) пусто было Выражает недоброжелательство, злобу, досаду на кого-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чтобы

    см. чтоб

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧТОБЫ

    ЧТОБ, ЧТОБЫ союз ...üçün, ..ötrü, deyə (çox vaxt “ki” bağlayıcısı ilə ifadə olunur); тороплюсь, чтобы успеть на поезд tələsirəm ki, qatara gecikməyəm;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧТО

    ЧТО I мест. 1. nə?; что это? bu nədir?; что с вдали? sizə nə olub; 2. в знач. сказ. nec ədir? nə vəziyyətdədir?; что больной? xəstə necədir?; 3. в зна

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • что

    ...главном предл. Присоединяет придат. предл. Всё, что знаю об этом, я сказал. Он стал учиться игре на гитаре и, чего никто не мог предвидеть, писать пе

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧТО₁

    ...1. хьи; лагьана (гзаф вахтара перевод ийидач); он ответил, что они уехали ада, абур хъфена лагьана, жаваб гана; он увидел, что-дело плохо адаз акуна

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧТО₀

    местоим. 1. вуч; что это такое? им вуч я? чего ты ждѐшь? вуна вуч гуьзлемишзава? чему ты смеѐтся? вун кквел хъуьрезва? чем? кквелди? о чѐм? кквекаи

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • затем чтобы

    см. затем; союз. Для того чтобы, с той целью чтобы. Нашёл тебя, затем чтобы чтобы поговорить. Я позвал, затем чтобы чтобы предложить одно дело.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • нет, чтобы

    см. нет того, чтобы

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • нет чтобы

    = нет бы; Нет (того) чтобы с инф. разг. Надо бы, но не сделано (не делается) Нет чтобы помочь! Нет бы прийти вовремя, опять опоздает!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • недоставало, чтобы

    см. этого недоставало

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чтобы духу

    чьего

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чтой-то

    ...нар.-разг. = что-то I II нареч.; чегой-то; нар.-разг. = что-то II

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чтобы духом

    см. не было

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧТЕЦ

    кIелдайди (ван акъудна, масабруз мес. газетар, ктабар кIелдай кас)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧТИТЬ

    несов. гьуьрмет авун, гьуьрмет хуьн; чтить чью-нибудь память са кас гьуьрметдалди рикIел гъун (хкун, хуьн).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧТИТЬ

    hörmət etmək, hörmət bəsləmək, ehtiram etmək, hörmətlə qeyd etmək (anmaq)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÖTRÜ

    для, ради, из-за, чтобы, чтоб, вследствие, по причине

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • менсеб

    происхождение, род : ви менсеб хкатрай! (бран.) - чтоб твой род вымер!

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • мерез

    ...(средней толщины). ӀӀ (уст.) - тяжёлый недуг : вун мерез хьурай! (бран.) - чтоб ты умер!

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • чтить

    чту, чтишь, чтят и чтут; нсв. см. тж. чтиться кого-что 1) Преклоняться, почитать как божество, святыню. Чтить Бога, святых. Спасённую из огня, икону б

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ŞTOK

    is. [alm.] Dağ süxurlarının böyük kütləsi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞTOF

    is. [alm.] Mebel üzünə çəkmək və ya pərdə üçün ağır yun və ya ipək parça

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞTAB

    ...həmin orqanın tərkibinə daxil olan şəxslər; qərargah. Qoşun keçdikdən çox sonra qoşun komandanı … öz ştabı ilə gəlib keçdi. M.S.Ordubadi. Cavad əsirl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • STOL

    [rus.] 1. Miz, masa. Uzunsov stol. Girdə stol. Yazı stolu. Cərrahiyyə stolu. – Zirzəminin ortasında palıd taxtasından iri bir stol qoyulmuşdu. S.Rəhma

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÁTOM

    ...Kimyəvi elementin nüvədən və elektrondan ibarət ən kiçik hissəsi. Atom enerjisi. Atom nüvəsinin radiusu təcrübədə ölçülə bilər. Atom kvant mexanikası

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • чуток

    ...чуть-чуть. Пусть чуток отдохнёт. Сбавь темп хоть чуток. Стало чуток полегче.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • четой

    см. чета; в функц. сказ. Попарно, парами.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чтец

    ...литературных произведений. Выступать в качестве чтеца. Эстрадный чтец. Гастроли известного чтеца. Конкурс чтецов.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чмок

    ...зн. чмокать - чмокнуть, чмокаться - чмокнуться) В щёку девицу чмок! От удовольствия губами чмок.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧУТОК

    нареч. dan. bir az, bir damcı (bir qədər, azca)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧТИТЬ

    ...etmək, hörmət bəsləmək, ehtiram etmək, hörmətlə qeyd etmək (armaq); чтить память погибших воинов həlak olmuş döyüşçülərin xatirəsini hörmətlə anmaq (

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧМОК

    м межд. 1. в знач. сказ. marçıldatdı; 2. в знач. сущ. marçıltı, març, maç

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÇƏRB

    f. yağlı. Çərbi-zəban dili düz olan, düz danışan

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ÇOTA

    (Çənbərək, Qazax) təpə. – Do:- şanı qoyladım, çotada gizdəndi (Çənbərək); – Qoyunu çotuya ver (Qazax)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ATOM

    1. атом; 2. атомный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЭТОТ

    и, им; а, ам; гьа, гьам

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • STOL

    стол

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • СТОЛ

    1. стол; письменный стол кхьинардай стол. 2. пер. тIуьн; хуьрек. 3. стол; паспортный стол паспортрин стол (милицияда паспортар гудай отделение).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШТОФ₁

    штоф (мебелдал акьалждай, ракIарин пердеяр ва мсб ийидай яцIу парча).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШТОФ₀

    уст. штоф (ведредин цIудай са паюнив барабар эрекьдин уьлчме).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШТАБ

    штаб (командованиеди кьушунриз регьбервалдай, абур идара ийидай орган).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТОЯ

    нареч. кIвачел акъвазна; читать стоя кIвачел акъвазна кIелун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТОП

    акъваз!

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТОН

    1. угь, суза. 2. ван, ванер

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТОЛЬ

    нареч. акьван; гьакьван

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТОЛБ

    1. дестек; гул. 2. ттар; телеграфные столбы телдин симин ттарар. ♦ к позорному столбу поставить пер. беябурун, русвагьун, пислемишун, дуьздал акъудна

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТОК

    1. мн. нет фин; авахьун; жолоб для стока воды яд авахьун патал (яд авахьдай) чIутхвар. 2. яд авахьдай чка (чIутхвар, хвал)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИТОГ

    1. Yekun; 2. Cəm, məcmu, hasil; 3. Nəticə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СТОГ

    векьин кIунтI; марк

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СНОБ

    сноб (аристократрин модадин, дебдин вуч хьайитIани бегьемриз алахъдай, вич гьабруз ухшар ийиз кIанз модадин рекье ччан эцигиз гьазур тир, вичихъ ек

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОСОБЬ

    ж. биол. индивид (тек затI, кьилдин са организм, кас, ччан алай затI)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИТОГ

    1. итог, жем; вири. 2. пер. нетижа.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДРОБЬ

    ж 1. къирмеяр. 2. мат. дробь (текдин паярикай ибарат тир число). 3. пер. къирмеяр алукьай хьтин зурзадай сес.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГРОБ

    1. гроб, мейит твадай ящик. 2. пер. сур; кьиникь; вогнать в гроб суруз ракъурун, рекьидалди азабар гун; по гроб лап суруз фидалди, лап рекьидалди.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • АТОМ

    атом (материядин лап бицIи пай, зерре).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ФТОР

    ftor, rəngsiz qaz

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СТОЛ

    stol, masa

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГРОБ

    1. Tabut; 2. Qəbir, kor

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧТЕЦ

    м 1. oxucu; 2. köhn. qiraətçi; 3. bədii oxucu (artist); bədii qiraət ustası

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • амбре

    ...Благовоние, приятный запах. * Чтоб наш дом был первый в столице и чтоб у меня в комнате было такое амбре... (Гоголь). б) отт.; разг. О дурном запахе;

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧТО-НИБУДЬ

    мест. bir şey, bir zad

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÇÖR-ÇÖP

    bax: çöp

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ТАК ЧТО

    союз гьавиляй; гьакI хьайила

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОЧТИ ЧТО

    разг., см. почти

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОЕ-ЧТО

    местоим. 1. тIимил-шимил, жизви-мизви, бязи зун-вун; бязи шейэр. 2. са гаф, са- кьве гаф, са метлеб

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ÇÖR-ÇÖP

    мелкий хворост

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЧТО-ТО₀

    местоим. вуч ятIани са затI; са вуч ятIани; он что-то сказал ада вуч ятIани (са гаф) лагъана.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧТО-ТО₁

    нареч. разг. 1. вуч ятIани, вучиз ятIани; что-то разболелась голова вуч ятIана кьил тIа хьана. 2. са кьадар.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ÇÖR-ÇÖP

    ...отпавшие ветви деревьев или кустарника). Bir qucaq çör-çöp охапка хворосту, bir şələ çör-çöp вязанка хворосту, çör-çöp yığmaq собирать хворост, soban

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇÖR-ÇÖP

    top.i. all kinds of brushwood

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ÇÖR-ÇÖP

    ÇÖR-ÇÖP Kiminin bu dəryada gördüyü çör-çöp olur; Kimi də dibindəki incilərə vurulur (B.Vahabzadə); XƏS (kl.əd.) Bənd olub nakəsə el çəkmə bu Şaiqdən,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ЧТО-НИБУДЬ

    местом. са затI; са кар; вуч хьайитIани са затI

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КОЕ-ЧТО

    мест. az-maz, bir az, bəzi para, bəzi şeylər, ayın-oyun

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КОЙ-ЧТО

    мест. bax кое-что.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧТО-ЛИБО

    bax что-нибудь.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧТО-ТО

    ЧТО-ТО I мест. 1. nə isə, bir şey; чего-то не хватает nə isə çatmır; 2. təxminən, təqribən, ...qədər, deyəsən; он остался должен что-то манатов тысяча

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÇÖR-ÇÖP

    ...ağac, ot və s. qırıntısı. Üç qızın yığıb bir yerə qaladığı çör-çöpə Güldanə od vurdu. Ə.Vəliyev. Torpağın qış aratına qoyulması yerdə qalmış çör-çöpü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЧТО-ЛИБО

    см. что-нибудь.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • VURĞUN

    ...könül влюблённое сердце 2 сущ. удар, паралич ◊ ay səni vurğun vursun! чтоб тебя паралич разбил!

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • жендек

    ...: вун жендек галаз кьий! (бран.) - чтоб тебе пусто было! (букв. чтоб ты вместе со своим телом умер!). 2. туша : кьве жендек як - две мясные туши; кье

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • заткнуться

    ...закупориться. 2) разг.-сниж. Замолчать. Заткнитесь же, наконец! Скажи ему, чтоб заткнулся.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • переколеть

    ...(обо всех, многих) Всё стадо переколело. Все курицы переколели. Чтоб вам переколеть! (бранно).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • гурба-гур

    : вун гурба-гур хьуй! (бран.) - чтоб ты из могилы в могилу переходил! (т. е. не находил покоя и после смерти).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • къалум

    ...богом!; рагъ къалум хьурай! - клянусь солнцем!;ваз а фу къалум хьуй! - чтоб ты подавился тем куском хлеба! (проклятие).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • рук

    ...кӀеви рук, гьалт тавурай вал чинерук - найди себе густой лес, чтоб ястреб не напал на тебя (о соловье).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • поддувать

    ...свежий ветер. б) лекс., безл. Из щелей поддувает. Застегнись, чтоб не поддувало.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QARADUVAQ

    ...девочек, девушек). Qaraduvaq olasan! чтобы ты осталась без жениха, чтоб жених твой умер!

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • издохнуть

    ...Умереть (о животных; грубо. о человеке) Собака, кошка издохла. Чтоб ты издох! (бранно).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • къазунун

    ...порвалась. || мийит къазунун - вскрывать труп; вун къазунрай! (бран.) - чтоб тебя вскрыли! (после смерти).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • распинаться

    ...отстаивая кого-, что-л. Напрасно распинаешься! Кто он такой, чтоб перед ним распинаться.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • те

    ...тебе (те) раз!; Вот тебе (и) на! (при неожиданном результате). Чтоб тебя (те)! (разг.; недовольство кем-л., раздражение, причиняемое кем-л.). Чтоб те

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ОТСОХНУТЬ

    ...вру yalan danışıramsa, dilim qurusun! отсохни у меня язык (рука); чтоб у меня руки и ноги отсохли dilim (əlim) qurusun.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • талан

    ...судьба. Найти свой талан. б) отт. Успех, удача. Сегодня нам будет талан! Чтоб никогда тебе талану не было!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • околеть

    ...издохнуть (о животных; о человеке - бранно) Лошадь околела. Чтоб ты околел! 2) разг.-сниж. Замёрзнуть, озябнуть. Околеть от холода. Ну и мороз: прост

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подохнуть

    ...расш.; разг.-сниж. Умереть (о людях) И когда только подохнешь? Чтоб ты подох!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чӀулав

    ...головня (болезнь злаковых растений) : вун чӀулава ярай! (бран.) - чтоб ты околел! (букв. чтоб тебя поразила; головня!).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • амур

    ...шутл. Любовные дела, похождения. Разводить амуры с кем-л. И чтоб никаких амуров!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ПУСТО

    ...разом густо, разом пусто vay-vay var dərdi, vay-vay yox dərdi; чтоб тебе (ему, вам, нм) пусто было (görüm) batasan (batasınız!, batsın!).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • сдохнуть

    ...голоду, от бескормицы. Скажу - сдохнешь! (о сильном впечатлении). Чтоб тебе сдохнуть. (пожелание смерти).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • PİR

    ...какой-л. области, образцом, примером) ◊ pir olmuş (pir olasan) чтоб ты дожил до старости 2 сущ. святилище (место, внушающее по каким-л. причинам чувс

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ZƏQQUM

    ...якобы предназначенные для грешников на том свете ◊ zəqqum yeyəsən! чтоб ты подавился! (проклятие); sifətindən (üzündən) zəqqum yağır противно смотрет

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • негры

    ...много и тяжело работающих. Работаем, как негры. Мы не негры, чтоб так вкалывать. Пусть поищут себе негров! 3) разг. О загоревших людях. Вернулись с ю

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • там

    ...по дереву топором ударяют, чтобы лес слышал (т. е. одного учат, чтоб другие брали пример).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • вы

    ...вам почтение! (фамильярное приветствие). Чтоб вас (разорвало); чтоб вам пусто было! (выражение сильного возмущения, досады, проклятия). * Я к вам пиш

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • лал

    ...реки. || лал хьайи югъ - жаркий, знойный день; лал хьуй вун! - чтоб ты онемел! (проклятие).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • разориться

    ...квартиры. Разориться на такси. Разориться на сотню, тысячу. Не похоже, чтоб ты так на меня разорился!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подавиться

    ...застрявшего в горле. Подавиться рыбной костью. Подавись, подавитесь чем-л.; чтоб тебе (вам и т.подавиться) подавиться! (бранно).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ƏHD

    ...əhdinə vəfasız çıxmaq нарушать, нарушить обет; əhdinə çatmasın kim чтоб ни дна, ни покрышки кому

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • кӀвал-югъ

    ...от дома, семьи; ви кӀвалер-къар къени хьуй! (форма благодарности) - чтоб в твоём доме было благополучие семьи, был достаток.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • многий

    ...лекций. Среди многих девушек выделить одну. Многие растения цветут летом. * Чтоб чины добыть, есть многие каналы (Грибоедов). 2) книжн. Большой, знач

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • отодрать

    ...проказника за уши. Отодрать прутиком, ремнём. Отодрать как следует. О., чтоб запомнил.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • РАЗОРВАТЬ

    ...(məc.) təngə gətirmək, cana gətirmək (doydurmaq), rahat buraxmamaq; чтоб тебя разорвало (разорвало) səni görüm başın batsın; səni görüm partlayasan (

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • сиротеть

    ...родителей. Война уносила людей, сиротели дети. Разве можно допустить, чтоб сиротели ребятишки? 2) а) Пустеть, лишаясь кого-, чего-л. Люди перебираютс

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • разминуться

    ...разойтись с кем-л. в пути. Разминуться с приятелем. Жди у выхода, чтоб не разминуться. Как же мы с тобой разминулись? 2) а) Дать пройти друг другу пр

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • парад

    ...разг. Празднество, праздничное убранство. Он любит жить так, чтоб каждый день был как парад. б) отт. Торжественность, пышность. К чему такая торжеств

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пусто

    ...душе пусто. После отъезда сынишки вокруг стало как-то пусто. • - чтоб тебе пусто было

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • къван

    ...{что-л.). || къванцин век - каменный век; къван хьуй вун!(бран.) - чтоб ты умер! (букв. окаменел); къванер гьалчун - упрекать, корить (кого-л.); къва

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • YAĞI

    ...станет жалко кого, что; yağı gulləsinə tuş gələsən (проклятие) чтоб тебя сразило вражеской пулей

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • не настолько... чтобы

    см. не I; в зн. союза. Не в такой мере степени. Не настолько люблю, чтобы ехать за ним в Тьмутаракань. Не настолько уверен, чтобы спорить.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • не то чтобы

    см. не то что

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в связи с тем, чтобы

    см. связь; в зн. союза. В целях того, чтобы. Провёл опрос в связи с тем, чтобы выяснить общественное мнение.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • вместо того чтобы

    см. вместо; в зн. союза. Вместо того чтобы по улицам шататься, почитал бы книжку.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Что было дальше?
Sonra nə oldu? — rusdilli yumoristik bir internet şousu. Komediyaçılar dəvət olunan qonağın hekayəsini dinləyir və sonra hekayə necə başa çatdığını təxmin etməyə çalışırlar. == Şounun sxemi == Dəvət olunmuş məşhur qonaq hekayəni danışır və şou iştirakçıları qonağın hekayəsinin necə başa çatdığını təxmin etməyə çalışırlar. == Şounun tarixi == Şou üçün ideya müəllifi Maksim Morozovdur. Şounun orijinal adı "Və sonra ən gülməli şey oldu."-dur.
CTOL
CTOL (ing. Conventional Take-Off and Landing), Ənənəvi enmə-qalxma sözlərinin qısaldılmış formasıdır. Sərnişin təyyarəsi kimi normal hava texnikaları enmə-qalxma meydanından istifadə edərək enmə-qalxma həyata keçirirlər.Ənənəvi enmə-qalxma sisteminə alternativ olan bir sistem də, Şaquli şəkildə enmə-qalxma hesab olunur. Dəniz təyyarələri enmə-qalxma meydanının əvəzinə sudan istifadə edirlər.
CTO
CTO (ing. chief technology officer) — İnformasiya Texnologiyalarından cavabdeh olan rəhbər.
Stob piramidaları
Stob piramidaları (bolq. Стобски пирамиди) - Bolqarıstan ərazisində geoloji abidə. Geoloji baxımdan hudu hesab olunur. Dik qayalı sütünlardan ibarət olan bu bölgə Bolqarıstanın cənub-qərbində, Rila dağlıq ərazisinə aiddir. Stob piramidalar bölgəsinin sahəsi 0,7 km²-dir. Piramidalar Kystendil əyalətində, Stob kəndi yaxınlığında yerləşir. Sütun formalı qayaların hündürlüyü 12 metr, çevrəsinin uzunluğu bəzən 40 metrə çatır. Sütunlar müxtəlif formada olur. Bəziləri üzərində yastı daşlar mövcuddur. == Ümumi məlumat == Stob piramidaları Balkan yaramadasında, Rila dağ silsiləsinin qərb yamaclarındadır.
Fut cob
Footjob — kişi cinsindən olan şəxsin cinsiyyət orqanına başqa birinin ayağından istifadə edərək həyata keçirilən cinsi əlaqə növüdür. Hənd cobun ayaqlarla edilən formasıdır. Məqsədi edilən şəxsə orqazm həzzini yaşatmaq və həmin insanın boşalmasıdır. Fut cobu adətən qadınlar cinsi partnyorunun cinsiyyət orqanına edirlər. Gey kişilər tərəfindən də bir-birlərinə fut cob edilir. Ayaqların köməyi ilə birinin penisi sığallanır, oynanılır, masaj edilir və ya ayaqlar ilə sürtülür; bu formada cinsiyyət orqanı ilə oynanılan şəxsin cinsi həyəcan, oyanma və ya orqazm yaşaması təmin edilir. Boşalma da tez-tez ayağın yuxarı hissəsinə edilir. Bu, ayaq fetişinin mühüm bir hissəsidir. Müxtəlif hallarda fut cob termini həm də partnyorun döşlərini və ya vulvasını sığallamaq üçün kişinin ayaqlarından və ya ayaq barmaqlarından istifadə etməsi hərəkətinə də verilən ad ola bilər. Fut cob tələbi ilə əlaqədar olaraq, porno sənayesində fəaliyyət göstərən şirkətlər yalnız fut cob ehtiva edən xüsusi serialar və videolar çəkirlər.
Amöb
Amoeba , Amoebae ailəsinə aid birhüceyrəli amöboidlər cinsidir . Cinsin tip növü sinif otaqlarında və laboratoriyalarda geniş şəkildə öyrənilən ümumi şirin su orqanizmi Amoeba proteusdur . == Tarix və təsnifat == Amoebaya bənzəyən orqanizmin ilk qeydi 1755-ci ildə kəşfini Yunan mifologiyasının formasını dəyişdirən dəniz tanrısı Proteusun şərəfinə " der kleine Proteus " ("kiçik Proteus") adlandıran Avqust İohan Rösel von Rosenhof tərəfindən hazırlanmışdır. Röselin illüstrasiyaları hazırda Amoeba proteus kimi tanınan canlıya bənzər bir canlını göstərsə də, onun "kiçik Proteus"unu heç bir müasir növlə eyniləşdirmək mümkün deyil . "Proteus animalcule " termini 18-ci və 19-cu əsrlər boyu hər hansı böyük, sərbəst yaşayan amoeboid üçün qeyri-rəsmi ad kimi istifadədə qaldı. 1758-ci ildə, görünür, Röselin "Proteus"unu özü üçün görmədən, Karl Linney orqanizmi Volvox adı altında öz təsnifat sisteminə daxil etdi . Bununla belə, Volvox adı artıq bayraqlı yosunlar cinsinə aid edildi . 1786-cı ildə Danimarka təbiətşünası Otto Müller Proteus diffluens adlandırdığı bir növü təsvir etdi və təsvir etdi , ehtimal ki, bu gün Amoeba proteus kimi tanınan orqanizm idi . "Dəyişiklik" mənasını verən yunan amoibè ( ἀμοιβή) dən olan Amiba cinsi 1822-ci ildə Bori de Saint-Vinsent tərəfindən qurulmuşdur . 1830-cu ildə alman təbiətşünası CG Ehrenberg mikroskopik canlıların öz təsnifatında bu cinsi qəbul etdi, lakin o öz təsnifatında " Amöba " olaraq qeyd etdi.
Atom
Atom (yunanca ἄτομος (ὕλη) átomos (hýle) - "bölünməz") — kimyəvi elementin, bu elementə aid xüsusiyyətlərini saxlayan ən kiçik zərrəciyi. Elmin inkişaf tarixi boyunca müxtəlif atom modelləri təklif olunmuşdur. İlk dəfə olaraq e.ə. V əsrdə Demokrit abstrakt şəkildə atom haqqında fikir söyləmişdir. Atom kimyəvi yolla bölünmür. Kimyəvi elementin xassələrini özündə saxlayan ən kiçik hissəcikdir. "+" yüklü nüvədən və "-" yüklü elektrondan təşkil olunmuş elektroneytral hissəcikdir. == Atom modelləri == Atom modelləri izolə olunmuş atomların quruluşunu əks etdirir. === Demokrit- Levkipp modeli === Demokrit hesab edirdi ki, istənilən əşyanın xarakteri – onun kütləsi, forması və s. onun atomlarınn xassələri ilə təyin olunur.
Aton
Aton Qədim Misirin Qədim dövrünə aid günəş tanrısı. Qədim Misirdə XVIII sülalənin hakimiyyəti dövründə sonradan özünü Exnaton adlandırmış firon IV Amenhotep tərəfindən hər şeyin başlağıcı kimi tək tanrı günəş tanrısı kimi tanılaraq qəbul edilmiş və ona e.ə. XIV əsrdə təxminən 20 il müddətinə Qədim Misirdə sitayiş edilmişdir. "Tanrı uludur, birdir, təkdir. Ondan başqası yoxdur. Odur hər varlığı Yaradan. Bir ruhdur Tanrı, görünməyən bir ruh. Ta əzəldən var idi Tanrı. Heç bir şey yox ikən O vardı. Hər şeyi O yaratdı.
CMOS
CMOS (ing. Complementary metal–oxide–semiconductor—metal oksid yarımkeçirici) CMOS ana plata üzərində yerləşir . Bu elektron sxemin funksiyası kompüterin konfiqrasiyasını , vaxtı və tarixi yadda saxlamaqdır . CMOS özündə(xüsusi batareyada ) elektrik enerjisi saxlayaraq kompüter sönülü olanda da fəaliyyətdə olur . Bunun nəticəsində uzun müddət kompüterdən istifadə etməsək belə , tarix , saat və ümumi konfiqrasiyayadda saxlanılır . CMOS daimi yaddaşdır , yəni enerji olmadıqda belə , orada saxlanılan informasiya itmir . Lakin kompüter sönülü olan zaman vaxtın hesablanması , kalendarın nizamlanması kimi əməliyyatlar üçün enerjiyə ehtiyyac duyulur ki , CMOS-un batareyası da bunun üçün nəzərdə tutulub.
Cloob
Cloob — əsasən İranda məşhur olan farsdilli sosial şəbəkə saytı idi. Yerli (və beynəlxalq səviyyədə) məşhur sosial şəbəkə saytı Orkut İran hökuməti tərəfindən bloklandıqdan sonra boşluğu doldurmaq üçün Cloob da daxil olmaqla bir sıra yerli saytlar və şəbəkələr meydana çıxdı. Onun əsas səhifəsində İran Virtual Cəmiyyəti başlığı var və bütün məzmunun İran qanunlarına uyğun olaraq idarə olunduğunu bildirir, bu siyasət hökumətin senzura riskini azaltmaq məqsədi daşıyır. Veb saytın təxminən 1 milyon üzvü və ayda 100 milyondan çox səhifə baxışı olduğunu iddia edir. İstifadəçilərin aşağıdakı funksiyalara çıxışı var: daxili e-poçt (fərdi dostlar, dostlar qrupları və icma üzvləri üçün), icmalar və icma müzakirələri (klublar), şəxsi və icma foto albomları, icmalar üçün məqalə arxivi, icmalar üçün canlı mesajlaşma və söhbət otaqları, vebloq , iş və CV verilənlər bazası, virtual pul ("coroob" adlanır), fərdi üzvlər üçün gəlir/xərc kitabçası, mal və xidmətlər təklif etmək üçün onlayn mağazalar, elanlar, suallar və cavablar, link və məzmun paylaşımı, xəbərlər, üzv yeniləmələri və geniş icazə imkanları təyin etmək. Bəzi xidmətlər virtual pul istehlak edir. Məsələn, icma müzakirələrində təkmil axtarış, təkmil üzv axtarışı, e-poçt mesajları üçün qəbz, profil ziyarətçilərinin siyahısı və bir neçə digər xidmətlər üzvlərin mövcud virtual pullarının müxtəlif məbləğlərindən istifadə edəcək. Virtual pul almaq və ya digər istifadəçilərə köçürmək mümkündür. Kloob 7 mart 2008-ci ildə (parlament seçkiləri dövrü) İran hökuməti tərəfindən senzuraya məruz qalıb. Lakin, Cloob rəhbərliyinin "qeyri-qanuni və mübahisəli məzmunun silinməsi" adlandırdığı hadisədən sonra 29 aprel 2008-ci ildə İran internet istifadəçilərinə giriş bərpa edildi.
Etol
Etol ( q.yun. Αἰτωλός) — yunan mifologiyasında personaj. O, Endimionun dəniz pərisindən olan oğludur. Başqa bir versiyaya görə, Etol Zevsin ilə Protogeneyanın, ya da Oyneyin oğludur.Etol Pronoyanın həyat yoldaşıdır. Onun oğulları Plevron və Kalidondur. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Роберт Грейвс.
Ftor
Flüor (F) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 9-cu elementdir. Atom radiusu qrupunun elementlərinə nisbətən kiçikdir, flüor atomu elektronu özünə daha güclü cəzb edir, yəni flüor kimyəvi cəhətdən daha aktivdir, oksidləşdiricilik qabiliyyəti daha yüksəkdir və elektromənfiliyi ən yüksək elementdir. == Tapılması,təbii birləşmələri == Flüor kimyəvi cəhətdən aktiv olduğuna görə yalnız birləşmələr şəklində rast gəlinir. Flüorun təbiətdə ən geniş yayılmış mineralı kalsium-Flüoriddir. Flüor müxtəlif dağ mədənlərinin tərkibində xüsusəndə apatitlərin tərkibində olur. == Atom xüsusiyyətləri == Kristal quruluşu-kub Atom radiusu- 50 pm Atom radiusu(hes.)- 42 pm Kovalent radiusu-72 pm == Alınması == Flüor yüksək aktivliyinə görə sərbəst halda ayrılması çətindir. Halogenlərdən yalnız flüor duzların ərintisinin elektrolizi ilə alınır. Onu, az miqdarda qurğuşun aparaturada biflüorid KF*HF ərintisinin elektrolizi ilə alırlar. == Fiziki xassələri == Flüor adi şəraitdə açıq sarı rəngli, xarakterik kəskin iyli qazdır. Flüor hətta adi şəraitdə belə su ilə şiddətli reaksiyaya girir və buna görə də onun suda məhlulunu almaq mümkün deyil.
Oton
Mark Salvi Oton (lat. Marcus Salvius Otho Caesar Augustus; 28 aprel 32 – 16 aprel 69) — 15 yanvar 69-cu ildən etibarən Roma İmperatoru. == Həyatı == Mənşə etibarilə etrusk idi. 58-ci ildə 66-cı ilədək Luzitaniya valisi vəzifəsini icra etmişdi. Nerona qarşı Qalbanın başladığı üsyanı dəstəkləmişdi. Lakin Qalba tərəfindən vəliəhd elan edilmədiyindən onun əleyhinə intriqalara qoşulmuşdu. Pretorian qvardiyasının köməyilə 69-cu ilin yanvarında Qalbanı devirmiş və özünü imperator elan etmişdi. Ona qarşı üsyan qaldırmış və Reyn, Qalliya və Britaniya orduları tərəfindən dəstəklənmiş Vitelliyə qarşı Bedriak döyüşündə məğlub olduqdan sonra özünü öldürmüşdür. Ölüm anında demişdir: Hamının bir nəfərə görə ölməyindənsə, bir nəfərin hamıya görə ölməsi daha yaxşıdır.
Ptoz
Ptozu (yun. πτῶσις — düşmə) Yuxarı göz qapağının düşməsi ya sallanması Çəpgözlük İki görmə Gözün qıcıqlanması Gözün tam qapana bilməməsi Göz qapağının açıq saxlamaq üçün daim gərginlikdən yorulma Göz qapağının bir və iki tərəfdə sallanması == Müxtəlifliyi == Bir və ikitərəfli Anadangəlmə və qazanılma Tam və natamam == Səbəbi == Anadangəlmə ptoza səbəb göz qapağını qaldıran əzələnin ya olmaması ya da inkişafdan qalmasıdır. Qazanılmış ptozlara səbəb göz qapağını qaldıran əzələni innervasiya edən sinir liflərinin, gözün hərəki sinirinin insult, ensefalit, Horner sindromu nəticəsində iflicidir. Botoks inyeksiyasından sonrakı yatrogen fəsad == Müalicəsi == Əsas xəstəliyin ya patoloji halın aradan qaldırılması. Cərrahi müdaxilə == Həmçinin bax == Horner sindromu == Ссылки == "Ptoz əlamətləri". 2010-12-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-07.
Stoj.
Nikolay Stoyanov (bolq. Николай Андреев Стоянов; 21 noyabr 1883, Qrodno, Rusiya imperiyası – 9 oktyabr 1968, Sofiya, Bolqarıstan Xalq Respublikası[d]) — Bolqarıstan botaniki. == Elmi fəaliyyəti == Nikolay Stoyanov toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. === Təsnif etdiyi taksonlar === == Əsərləri == Stojanov, N. Stefanoff, B. Флора на България (Flora of Bulgaria) (in two volumes, four editions: 1924-26, 1933, 1948 and 1965-1966, the latest edition along with B. Kitanov) Stoyanov, N. Опит за характеристика на главните фитоценози в България (An attempt to characterise the main plant communities in Bulgaria), Год. на СУ, ФМФ, vol. 3, 1941 Stoyanov, N. Kitanov B. Диви полезни растения в България (Useful wild plants in Bulgaria), Sofia, 1960. == Şərəfinə adlandırılmış taksonlar == Alkanna stojanovii Kožuharov, 1989 Crepis stojanovii T.Georgiev, 1926 Ranunculus stojanovii Delip., 1971 Thymus stojanovii Degen, 1925 Viola stojanowii W.Becker, 1924 == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Kitanov B. Velinova, L., Николай Стоянов. Биобиблиография (Nikolai Stojanov: Biobibliography, Sofia, 1955. Markova, M. Сто години от рождението на акад.
Ttok
Ttok (kor. 떡) – Koreya mətbəxində müxtəlif taxıl unu və qlütenli, yaxud qlütensiz düyüdən hazırlanan düyü keksi. Ümumiyyətlə bu keksin hazırlanmasında düyü əsas tərkib hissəsi kimi istifadə olunur, lakin bununla yanaşı kartof nişastası və digər dənli bitkilər də istifadə olunur, həmçinin ləzzət qatmaq üçün müxtəlif növ maddələr də əlavə edilir. Ttok düyünün əsas yemək kimi yeyildiyi Cənub-şərqi Asiya və Şərqi Asiyada daha çox yayılmışdır. Koreyada insanlar bayram və toy mərasimləri kimi şənliklərdə və ya festivallarda çoxlu düyü keksi hazırlayırlar. == Mənşəyi və tarixi == Əkinçilik başladığı zaman insanlar taxılı dəyirmandə üyüdürdülər və onu buxarda bişirirdilər. Yəni başqa sözlə desək, düyüdən əvvəl düyü keksi əsas yemək kimi yeyilirdi. Koreyada Üç Krallıqdan öncəki dönəmdə saxsı qab olan şiru kəşf edildi və qazanın ixtirasından əvvəl düyü keksinin bu saxsı qablarda buxarda hazırlanaraq əsas yemək kimi yeyildiyi ehtimal olunur. Ancaq Üç Krallığın dövründə qazanın düzəldilməsi ilə düyü keksi öz yerini düyüyə təhvil verdi, lakin əcdadlar üçün edilən ayinlər zamanı düyü keksi yeyilməyə davam edilirdi. Əkinçilik dönəmindən əvvəl ritual olaraq mal-qaradan istifadə edilir və ətindən yeyilirdisə, əkinçilik dönəmində işçi qüvvəsi kimi istifadə olunan heyvanların əvəzinə düyü keksləri yeyilirdi.
Çitab
Çitab — İranın Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanının Dena şəhristanının Kəbgiyan bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 1,561 nəfər və 328 ailədən ibarət idi.Əhalisi Boyer-Əhməd elinin Çitab oymağındandır.
ƏBOB
Ən böyük ortaq bölən a və b natural ədədlərinin hər ikisinin bölündüyü ən böyük natural ədədə a və b-nin ən böyük ortaq böləni deyilir və ƏBOB(a;b) kimi işarə olunur. ƏBOB (a;b)-ni tapmaq üçün: a və b sadə vuruqlarına ayrılıb qüvvət kimi göstərilir. Ortaq vuruqlardan qüvvəti kiçik olanlar seçilir. Onların hasili tapılır. ƏKOB(a, b)×ƏBOB(a, b)=a×b == Nümunə == ƏBOB (75, 45)=15 75=3×5×545=3×3×5 3×5=15 == Xüsusi hallar == Birdən başqa ortaq bölənləri olmayan natural ədədlərə qarşılıqlı sadə ədədlər deyilir. Qarşılıqlı sadə ədədlərin ən böyük ortaq böləni 1-ə bərabərdir. Ardıcıl ədədlər qarşılıqlı sadə ədədlərdir. Məsələn, ƏBOB (15, 16)=1 Ardıcıl tək ədədlər də qarşılıqlı sadə ədədlərdir. Məsələn, ƏBOB (37, 39)=1 Ədədlərdən biri digərinin bölənidirsə, ƏBOB bu ədədlərdən kiçiyinə bərabərdir.
ƏKOB
Ən kiçik ortaq bölünən — a və b natural ədədlərinin hər ikisinə bölünən ən kiçik natural ədədə a və b-nin ən kiçik ortaq bölünəni deyilir və ƏKOB (a;b) kimi işarə olunur. ƏKOB (a;b)-ni tapmaq üçün a və b sadə vuruqlarına ayrılıb qüvvət kimi göstərilir. Bütün sadə vuruqlardan qüvvəti böyük olanlar seçilir. == Nümunə == Nümunə: ƏKOB (16;24) = ? 16=2×2×2×2 24=2×2×2×3 ƏKOB(16;24)=2×2×2×3×2=48 42=2×3×6×7×14×21 70=2×7×10×35 ƏKOB(42:70)=210 Yəni böyük ədədin sadə vuruqlarını kiçikdə olub böyükdə olmayan sadə vuruqlara vururuq. == Xüsusi hallar == Birdən başqa ortaq bölənləri olmayan natural ədədlərə qarşılıqlı sadə ədədlər deyilir. Qarşılıqlı sadə ədədlərin ən kiçik ortaq bölünəni onların hasilinə bərabərdir. Ardıcıl ədədlər qarşılıqlı sadə ədədlərdir. Məsələn, ƏKOB (10, 11)=110 Ardıcıl tək ədədlər də qarşılıqlı sadə ədədlərdir. Məsələn, ƏKOB (5, 7)=35 Ədədlərdən biri digərinin bölənidirsə, ƏKOB bu ədədlərdən böyüyünə bərabərdir.
Otöy
Otöy (fr. Auteuil Fransızca tələffüz: [otœj]) — Parisin 70 inzibati məhəlləsindən biri. 1860-cı ildə şəhərin 16-cı bələdiyyəsinin bir hissəsi olmuşdur. Otöy istixanalar bağı Bulon meşəsinin cənub kənarında yerləşən böyük bir istixana kompleksi içərisində yerləşən bir botanika bağıdır. Marsel Prust Otöydə dünyaya gəlir. "Azərbaycan Evi" Otöydə, Jeneral Delestren (Général Delestraint) küçəsində, № 31-də yerləşir.
Anthemis cota
Anthemis cota (lat. Anthemis cota) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin anthemis cinsinə aid bitki növü.
Atom kütləsi
Atom kütləsi - bir atomun kütləsi olub, atom kütlə vahidi (a.k.v.) ilə müəyyən olunur. Hal-hazırda atom kütlə vahidi ən geniş yayılmış izotop olan karbonun neytral atomunun kütləsinin 1/12-i qəbul edilir. Buna görə də, bu izotopun atom kütləsi təyinata görə düz 12 a.k.v.-nə bərabərdir. İzotopun atom kütləsi ilə onun kütlə ədədi arasındakı fərqə izafi kütlə deyilir. Bu fərq həm müsbət, həm də mənfi ola bilər. Onun yaranma səbəbi nüvə ilə proton və neytronlar arasında əlaqə enerjisinin qeyri xətti olmasında, həmçinin proton və neytronun kütlələri arasındak fərqdədir. Karbon atomunun etalon seçilməsinin əsas səbəbi onun 12C izotopunun 98,9% təşkil etməsidir ki, bu isə demək olar ki, götürülmüş nümunədə bütün Karbon atomlarının eyni sayda nuklonlardan təşkil olunması deməkdir. Kimyəvi elementin atom kütləsi (eləcə də "orta atom kütləsi", "standart atom kütləsi") verilmiş kimyəvi elementin təbiətdə mövcud olan bütün izotoplarının, onların yerdə və atmosferdə yayılma xarakterini nəzərə alaraq orta məxrəcə gətirilmiş kütləsidir. Mendeleyev cədvəlindədə bu kütlələr göstərilmişdir. Kimyəvi elementin nisbi atom kütləsi, onun təbii izotoplarının orta atom kütləsinin a.k.v-yə olan nisbəti ilə müəyyən olunur.
Atom nüvəsi
Atom nüvəsi – onun əsas kütləsinin və strukturunun cəmləşdiyi atomun mərkəzi hissəsi olub, atomun aid olduğu kimyəvi elementi təyin edir. Atom nüvəsi haqqında bilik radioaktivliyin, nüvə parçalanmasının başa düşülməsi üçün əhəmiyyətlidir. == Ümumi məlumat == Atomun nüvəsi bir femtometr ölçüsündədir, bu atomun ölçüsündən 100 dəfə kiçikdir. Nüvənin çəkisi atoma daxil olan elektronların çəkilərindən 4000 dəfə böyükdür və bu ona daxil olan zərrəciklərin sayından və enerjisindən kəskin asılıdır. Atom nüvəsi nüvə fizikasında öyrənilir. Atom nüvəsi nukleonlar – müsbət yüklənmiş protonlar və neytral neytronlardan ibarətdir. Bu hissəciklər bir-biri ilə möhkəm əlaqədədirlər. Nüvədəki protonların sayına (Z) onun atom nömrəsi deyilir. Bu elementin dövrü cədvəldə sıra nömrəsinə uyğun gəlir. Nüvədəki protonların sayı neytral atomun üz qatının strukturunu və bununla uyğun elementin kimyəvi xassələrini təyin edir.
Atom saatı
Atom saatı - zamanın ölçülməsi üçün istifadə edilən elektron cihaz. Bu saat Atom rezonansı əsasında işləyir. Atom saatının 3 mln il müddətinə xətası 1 saniyə ola bilər. Radionaviqasiyada, vaxtın astronomik ölçülməsində və fiziki hesablamalarda tezlik etalonu kimi istifadə olunur. Atomun 1 saniyə içərisindəki fırlanmasına bərabərdir və maxsimim soyuq şəraitdə laser vasitəsilə ölçülür. Hazırda atom qol saatı üzərində çalışırlar. Dünyanın vaxt ölçüsünün Big-Ben (İngiltərə) vasitəsilə ölçüldüyü düşünülsə də, əslində Amerikadakı atom saatı ilə ölkələrarası saat qurşağı fərqi ilə ölçülür.
Atom spektrləri
Atom spektrləri— əgər günəş işığını və ya adi lampa işığını prizmadan keçirərək ekrana yönəltsək, onun üzərində müxətlif rəngli işıq zolaqları yaranacaq. Bu rənglərin hər biri müəyyən konkret dalğa uzunluğuna malikdir. İşığın bu cür spektrlərə ayrılmasına kəsilməz spektr deyilir. Lakin əgər işıq mənbəyi kimi içərisinə qaz halında müəyyən bir element doldurulmuş qaz boşalması borusu istifadə olunarsa, onda qara fonda müxtəlif rəngli xəttlərdən ibarət spektr yaranacaq. Bu spektr atomun buraxma spektri (atom emission spektr) və ya xətti spektr adlanır. Buraxma spektrlərini istənilən maddə üçün almaq mümkündür. Bunun üçün onu hər hansı bir yolla (ondan elektrik cərəyanı buraxmaqla və ya alovda qızdırmaqla) həyəcanlandırmaq lazımdır. Atom spektrləri işıq spektrinin görünən hissəsindən ultrabənövşəyi hissəsinə qədər olan aralığı ehtiva edir. Hər bir maddənin özünəməxsus atom spektri mövcuddur. Məsələn, əgər natrium və onun birləşmələrini alova tutsaq, onda 590 nm dalğa uzunluğuna malik işıq şüası buraxılır və alov sarı rəngə boyanır.