Lüğətlərdə axtarış.

Cizrə (türk. Cizre, pronounced [ˈdʒizɾe]; ərəb. جَزِيْرَة ٱبْن عُمَر‎, Cəzirət ibn Ömər, kürd. Cizîr, Cizîra Botan və ya Cizîre; süry. ܓܙܪܬܐ ܕܒܪ ܥܘܡܪ, Qazarta) — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda şəhər. Dəclə çayı üzərində Suriya–Türkiyə sərhədində və İraq–Türkiyə sərhədinə yaxın yerləşir. Cizrəşəhəri Cəzirə tarixi regionunda və Türkiyə Kürdüstanı mədəni regionundadır. 2021-ci ildə şəhərin əhalisi 130,916 nəfər idi. Birinci Dünya müharibəsindən sonra şəhər XX əsrin ikinci yarısında yenidənqurma yolu ilə bərpa olunmağa başlamışdır. Cizrə əhalisi 1984-cü ildən etibarən Türkiyə–PKK münaqişəsindən qaçanların çoxu sığınacaq yeri kimi böyük artım görmüşdür.

Ümid Cizrə (türk. Ümit Cizre; 1946, Türkiyə) — Türkiyə akademiki və Türkiyədə mülki-hərbi əlaqələr üzrə ekspert. İstanbul Şəhər Universitetində siyasət elmləri və beynəlxalq əlaqələr üzrə professor olmuşdur. O, Türkiyədə ictimaiyyətin diqqətini cəlb edən "Almanac Turkey 2005 – Security Sector and Its Democratic Oversight" (2006) jurnalının redaktoru olmuşdur. Ümid Cizrə 1946-cı ildə anadan olmuşdur. O, 1968-ci ildə London Universitetini bitirdikdən sonra 1982-ci ildə Orta Şərq Texniki Universitetində magistr, 1987-ci ildə Ankara Universitetində doktorluq dərəcəsi almışdır. Cizrə Ankarada Bilkənd Universitetində idi, daha sonra 2010-cu ildə İstanbul Şəhər Universitetində Müasir Türk Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru olmuşdur. Secular and Islamic politics in Turkey. The making of the Justice and Development Party (London and New York: Routledge, 2008) Almanac Turkey 2005 – Security Sector and Its Democratic Oversight (2006), TESEV AP-Ordu İlişkileri-Bir İkilemin Anatomisi, Istanbul: İletişim Yayınları, Second Edition, November 2002.

Aşağıqonaq — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarix == Kəndin köhnə adı 1928-ci il qeydlərində kürd mənşəli Xolan zir kimi qeyd olunur.

Aşağıçeşmə — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1916-cı il qeydlərində kürdcə "Tahir əmi" mənasını verən Tahar Mamo, 1928-ci il qeydlərində isə Bəyaqub kimi qeyd olunur.

Bağlarbaşı — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarix == Kəndin köhnə adı 1929-cu il qeydlərində Serdahil kimi qeyd edilmişdir ki, bu da kürdcə "meşə başı" deməkdir. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir. 1993-cü ildə PKK ilə müharibə səbəbi ilə boşaldılan kənd 2006-cı ildə yenidən məskunlaşmağa açılmışdır.

Bozalan — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1928-ci il qeydlərində Bəhmur və ya Behmor kimi istinad edilir. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir.

Daşhöyük — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Dirsəkli — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1946-cı il qeydlərində kürdmənşəli Baska və ya Baskiyan kimi istinad edilir. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir.

Düzova — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1850-ci il qeydlərində Əvsər, 1865-ci il qeydlərində Hoser kimi tanınır. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir.

Güclü — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1928-ci il qeydlərində kürdmənşəli Cibri kimi istinad edilir. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir.

Gürsu — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarix == Kəndin köhnə adı 1928-ci il qeydlərində kürdcə "qozca" mənasını verən Qozik kimi qeyd olunur. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir.

Hovuzlu — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixu == Kəndin köhnə adı 1928-ci il qeydlərində kürdcə "quyu" mənasını verən Birke kimi qeyd olunur.

Kebeli — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarix == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Keruh — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Təpəönü — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Ulaş — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Uğur — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Varlıq — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Yalıntəpə — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Yaxacıq — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1928-ci il qeydlərində Fərisi kimi istinad edilir.

Yaşılyurd — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Çatalköy — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1928-ci ilin qeydlərində İstavrik olmuşdur, kürdcə "yük" deməkdir. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir. 1993-cü ildə PKK ilə müharibə səbəbi ilə boşaldılan kənd 2006-cı ildə yenidən məskunlaşmağa açılmışdır.

Çavuşköy — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin köhnə adı 1902-ci və 1928-ci il qeydlərində Arnabad və ya Ernebat kimi istinad edilir. Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilmişdir.

Çağıl — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarix == Kənd uzun müddət eyni addadır.

Qatran — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Cizrə rayonunda kənd. == Tarixi == Əvvəllər Mardin vilayətinin Cizrə rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Cizrə rayonuna birləşdirilib.

Cizə, ə l - C i z ə (الجيزة) – Misirdə şəhər. Qahirənin cənub-qərbində şəhərətrafı. Cizə mühafazasının inzibati mərkəzi. Əhalisi 3,6 mln. (2012); Əhalisinin sayına görə Qahirə və İsgəndəriyyə şəhərlərindən sonra ölkənin üçüncü şəhəri. Nil çayının sol sahilində port. Nəqliyyat qovşağı; Metro xətti ilə Qahirəyə bağlanır. Turizm mərkəzidir. Cizə yaxınlığında fironların IV sülaləsinin nümayəndələri Xeops (Xufu), Xefren (Xafra) və Mikerinin (Menkaurun) e.ə. 3-cü minilliyin 1-ci yarısında tikilmiş və ellinizm dövrü ədəbiyyatında Dünyanın yeddi möcüzəsi sırasına daxil edilmiş əzəmətli Memfis nekropolu qalmışdır.

Çeçen İçkeriya Respublikası (çeç. Nóxçiyn Paçẋalq Noxçiyçö; rus. Чеченская Республика Ичкерия) — Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Rusiya SFSR-in aid olan keçmiş Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibindəki qismən tanınan dövlət. 1991-ci ilin iyulunda müstəqilliyini elan etdi; Cövhər Dudayev ilk prezidenti olub. Çeçenistanın birtərəfli müstəqilliyini elan etməsi, Rusiya hökuməti ilə separatçılar arasında uzun sürən hərbi qarşıdurma və ciddi itki və dağıntılar yaradaraq, tədricən Şimali Qafqazda gərginliyin artmasına və hərbi qarşıdurmalara səbəb oldu. 1994-1996-cı illərdəki döyüş əməliyyatları nəticəsində Rusiya Silahlı Qüvvələri ÇİR-ni Rusiya Federasiyasına zorla yenidən qatmağa çalışsa da, bu cəhdlər uğursuz oldu. 1996-cı ildə keçiriləcək prezident seçkiləri ilə əlaqədar olaraq, Rusiya rəhbərliyi Çeçenistandan qoşunlarını geri çəkməli və statusuna dair qərarı 2001-ci ilə qədər təxirə salmaq məcburiyyətində qaldı və bununla da faktiki olaraq separatçı rəhbərliyini tanıdı. 1999-cu ildə İkinci Çeçenistan müharibəsi başladı və 2000-ci ilin yazında Çeçen İçkeriya Respublikası dövlət olaraq faktiki olaraq ləğv edildi. 2007-ci ildə isə Sürgündəki hökumət ləğv edildi, yerinə Qafqaz Əmirliyi quruldu.