Lüğətlərdə axtarış.

Cunko — Yaponiya qadın adı. Cunko İşida — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. Cunko Ozava — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu.

Cunko Ozava (d. 7 dekabr 1973) — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 21 oyun keçirib.

Cunko Tabey (田部井 淳子, Tabey Cunko, 22 sentyabr 1939, Miharu[d], Fukuşima prefekturası – 20 oktyabr 2016, Kavaqoe[d], Saytama prefekturası) – Yaponiya alpinisti. 1975-ci ildə Everest dağının zirvəsini fəth edən ilk qadın, 1992-ci ildə isə Yeddi zirvəni fəth edən ilk qadın olmuşdur. == Həyatı == Cunko Tabey 22 sentyabr 1939-cu ildə Yaponiyanın Miharu şəhərində doğulmuşdur. Dördüncü sinifdə oxuyanda Nasu dağlarına edilən məktəb ekskursiyası nəticəsində ilk dəfə alpinizmlə tanış olmuşdur. Edmun Hillari onun ən böyük ilham mənbəyi olmuşdur.1992-ci ildə Şova Qadınlar Universitetindən ingilis və amerikan ədəbiyyatı üzrə dərəcə əldə etmişdir. O, bir neçə alpinizm klubuna qatılmış, 1969-cu ildə isə Yaponiyada ilk dəfə qadınlar üçün alpinizm klubu yaratmışdır.Tabey 1970-ci ildə Annapurna III zirvəsini fəth edən ilk qadın və yapon olmuşdur. 16 may 1975-ci ildə isə Everest dağının zirvəsini fəth etmiş və bunu bacaran ilk qadın olmuşdur. O, zirvəyə dırmaşarkən qar uçqunu ilə üzləmiş, lakin qrupunda heç kim yaralanmamışdır. Tabey bundan sonra Yeddi zirvənin fəthini tamamlamağa qərar vermişdir. O, 1980-ci ildə Kilimancaro, 1987-ci ildə Akonkaqua, 1988-ci ildə Denali, 1989-cu ildə Elbrus, 1991-ci ildə Vinson, 1992-ci ildə isə Caya zirvəsini etmiş, beləcə, Yeddi zirvəni fəth edən ilk qadın olmuşdur.Bunlardan əlavə, Tabey hər ölkənin ən hündür zirvəsini də fəth etməyə çalışmışdır və bu kateqoriya üzrə hədəflədiyi 196 zirvədən 60-nı fəth etmişdir.

Cunko Tanaka (田中順子, Tanaka Cunko, 2 oktyabr 1973, Şizuoka) — Yaponiyanı təmsil edən sinxron üzgüçü. == Karyerası == Cunko Tanaka Yaponiyanı 1996-cı ildə Atlanta şəhərində baş tutan XXVI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib. Komanda turnirində Cunko Tanaka Olimpiadanın bürünc medalına sahib olub.

Cunko Tabey (田部井 淳子, Tabey Cunko, 22 sentyabr 1939, Miharu[d], Fukuşima prefekturası – 20 oktyabr 2016, Kavaqoe[d], Saytama prefekturası) – Yaponiya alpinisti. 1975-ci ildə Everest dağının zirvəsini fəth edən ilk qadın, 1992-ci ildə isə Yeddi zirvəni fəth edən ilk qadın olmuşdur. == Həyatı == Cunko Tabey 22 sentyabr 1939-cu ildə Yaponiyanın Miharu şəhərində doğulmuşdur. Dördüncü sinifdə oxuyanda Nasu dağlarına edilən məktəb ekskursiyası nəticəsində ilk dəfə alpinizmlə tanış olmuşdur. Edmun Hillari onun ən böyük ilham mənbəyi olmuşdur.1992-ci ildə Şova Qadınlar Universitetindən ingilis və amerikan ədəbiyyatı üzrə dərəcə əldə etmişdir. O, bir neçə alpinizm klubuna qatılmış, 1969-cu ildə isə Yaponiyada ilk dəfə qadınlar üçün alpinizm klubu yaratmışdır.Tabey 1970-ci ildə Annapurna III zirvəsini fəth edən ilk qadın və yapon olmuşdur. 16 may 1975-ci ildə isə Everest dağının zirvəsini fəth etmiş və bunu bacaran ilk qadın olmuşdur. O, zirvəyə dırmaşarkən qar uçqunu ilə üzləmiş, lakin qrupunda heç kim yaralanmamışdır. Tabey bundan sonra Yeddi zirvənin fəthini tamamlamağa qərar vermişdir. O, 1980-ci ildə Kilimancaro, 1987-ci ildə Akonkaqua, 1988-ci ildə Denali, 1989-cu ildə Elbrus, 1991-ci ildə Vinson, 1992-ci ildə isə Caya zirvəsini etmiş, beləcə, Yeddi zirvəni fəth edən ilk qadın olmuşdur.Bunlardan əlavə, Tabey hər ölkənin ən hündür zirvəsini də fəth etməyə çalışmışdır və bu kateqoriya üzrə hədəflədiyi 196 zirvədən 60-nı fəth etmişdir.

Cunko İşida (11 mart 1966, Yaponiya) — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 3 oyun keçirib.

Rio-de-Janeyro Texnoloji Təhsil Federal Mərkəzi (port. Centro Federal de Educação Tecnológica Celso Suckow da Fonseca və ya qısaca Cefet-RJ) – Braziliyanın Rio-de-Janeiro şəhərində yerləşən dövlət universiteti.

Sergey Alekseyeviç Tuçkov (rus. Серге́й Алексе́евич Тучко́в, 1 oktyabr 1767, Sankt-Peterburq — 3 fevral 1839, Moskva) —Rusiya hərbçisi və dövlət xadimi, şair. == Həyatı == 1804-ci il İyunun 14-də P.D.Sisianovun komandanlığı altında rus qoşununun əsas qüvvələri Gümrüdə gеnеral mayor S. Tuçkovun dəstəsi ilə birləşdi. Ümumi rus qoşunlarının sayı bеlə idi: piyada- 1100 nəfərdən ibarət 3 batalyon qafqaz qranador alayı, 650 nəfərdən ibarət 2 batalyon Tiflis muşkеtyor alayı, 1200 nəfərdən ibarət 2 batalyon saratov muşkеtyor alayı, 400 nəfərdən ibarət 2 batalyon 9-cu yеgеr alayı. Piyadaların ümumi sayı 3350 nəfər təşkil еdirdi. Süvarilər isə 300 nəfərdən ibarət üç еskadron Narva draqun alayından, 350 kazak və 370 gürcü dəstəsindən ibarət idi. Gеnеral-mayor S. Tuçkovun dəstəsindən əlavə, S.D.Sisianovun 20 səhra topa malik 4370 əsgəri var idi. Gеnеral mayor Tuçkovun dəstəsi bura əlavə еdilsə bütünlükdə rus qoşunlarının ümumi sayı 28 səhra topundan, 6170 əsgərdən ibarət olmuşdu. Sonradan Хoylu Cəfərqulu хanın 200 nəfərdən ibarət dəstəsi də rus qoşununa qoşulmuşdu. Qеyd еtmək lazımdır ki, H.M.İbrahimbəyli öz əsərində Xoy хanının dəstəsini azərbaycanlı könüllü qoşunları adlandıraraq, onların fəaliyyətini хеyli şişirtmişdi.

Vasili İvanoviç Çuykov (rus. Василий Иванович Чуйков; 31 yanvar (12 fevral) 1900 və ya 12 fevral 1900[…], Serebryannıy Prud, Tula quberniyası[d] – 18 mart 1982[…], Moskva) — Sovet İttifaqı Marşalı (1955). Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (1944, 1945). == Həyatı == === Uşaqlığı === Vasili İvanoviç Çuykov 12 fevral 1900-cü ildə çoxuşaqlı kəndli ailəsində (8 qardaşı və 4 bacısı olub.) indiki Moskva vilayətinin Serebryannıy Prud kəndində anadan olub. Milliyyətcə rusdur . Atası — İvan İonoviç Çuykov (3.03.1865 — 27.06.1958), Serebryannıy Prud kəndində kəndli olub. Anası — Yelizaveta Fyodorovna Çuykova (5.09.1865 — 29.03.1958) Şirobokov kəndində kəndli olub. Vasili Çuykov 4 sinifli kilsə məktəbini (1907 — 1911) bitirmiş, 12 yaşında Petroqrada getmiş, usta yanında şagird olmuşdur. 1917-ci ildə Kronştadt şəhərində xidmət etmişdir. 1919-cu ildə Sov.İKP-nın üzvü olmuşdur.

Vladislav Romanoviç Puçkov (rus. Владислав Романович Пучков; 18 yanvar 1999-cu ildə anadan olub) — Rusiya Peşəkar Futbol Liqası təmsilçilərindən olan Kuban-2 Krasnodar klubunda müdafiəçi kimi çıxış edən Rusiyalı professional futbolçudur. == Karyerası == Puçkov öz peşəkar karyerasında debütünü 2 sentyabr 2017-ci ildə Kuban-2 Krasnodar klubu ilə Rusiya Peşəkar Futbol Liqasında Afips Afipski klubuna qarşı oyunda etmişdir.

Çuykov Semyon Afanasyeviç — Semyon Afanasyeviç (17 (30) oktyabr 1902, Bişkek, Rusiya Türkistanı general-qubernatorluğu – 18 may 1980, Moskva) — rus boyakarı. SSRİ xalq rəssamı (1963). SSRi Rəsamlıq Akademiyasının həqiqi üzvü (1958), SSRİ Dövlət mükafatıtı laureatı (1949, 1951). Beynəlxalq Nehru mükafatı laureatı (1967). == Həyatı == Moskvada Ali Bədii-Tekniki Emalatxanalarda-Ali Bədii-Tekniki İnstitutda oxumuşdur (1924-1930). Moskvada Rəssamlıq Akademiyasında (1930-1932) və V.İ.Surikov ad. Rəsamlıq İnstitunda (1947-1948) dərs demişdir. Uzun illər Qırğızıstanda yaşayıb-yaratmışdır. == Yaradıcılığı == "Bizim Qırğızıstanda" (1946-1967), "Bizim qardaşlar" (1952-1967) və s. silsilə əsərləri, "Səhər" (1947), "Yolda", "Himalay dağları" Bombeydə axşam sahil küçəsində" (hamsı 1954), "Qara madonna" (1962), "Dirilik suyu" (1966), "Onlar yaşamaq istəyirlər" (1967), "Əbədiyyətə qovuşma" (1973), "Arzular" (1975), "Heykəl ilə avtoportret" (1979) və s.

Çukot dili və ya luoravetlan dili (ԓыгъоравэтԓьэн йиԓыйиԓ) — Çukot-kamçat dilləri ailəsinə daxil olan çukçaların dilləri. Rusiyanın Çukot Muxtar Dairəsində, Koryak muxtar dairəsində, həmçinin Saxa (Yakut) Respublikasının Nijne-Kolım rayonunda yayılıb. 1989-cu il siyahıyalınmasına görə sayları 15 min nəfərdir, onlardan 70 % çukot dilini doğma dil sayırlar. 1920-ci illərdə çukot dili luoravetlan dili adlandırılsa da, termin işləmədi. == Çukot dilinin gender xüsusiyyətləri == Çukot dilində kişi və qadınların danışığı üçün fərqli sözlər mövcuddur. Qadınlar ərinin qohumlarının adlarını və ona oxşar sözlərin tələffüzünə qadağa var. == Həmçinin bax == Kiril qrafikalı əlifbalı dillər siyahısı == Mənbə == Языки народов Сибири, находящиеся под угрозой исчезновения: Чукотский язык Arxivləşdirilib 2008-03-05 at the Wayback Machine "Шарль Венстен. Чукотский язык, чукотская литература (грамматика, тематический словарь, литература)". 2011-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-06-20.

Çukot dənizi — (rus. Чуко́тское мо́ре) Şimal Buzlu Okeanında yerləşən dənizdir. Alyaska yarımadası ilə Çukot yarımadası arasında yerləşir. Dəniz qərbdən Lonq boğazı, şərqdən Alyaska yarımadasında yerləşən Borrou burnu ilə əhatə olunmuşdur. Şimaldan isə o, Şimal Buzlu okeanının kontinental yamacı ilə sərhədlənir. Berinq boğazı onu cənubda Sakit okean da yerləşən Berinq dənizi ilə birləşdirir. Dənizin əsas limanı olan Uelen Rusiya Federasiyasında yerləşir. == Ədəbiyyat == Шамраев Ю. И., Шишкина Л. А. Океанология. Л.: Гидрометеоиздат, 1980.

Çukot platosu — böyük Orta-Okean silsiləsinə daxil silsilə Şimal Buzlu okean ərazisində yerləşir. İl boyu buzla örtülü olur. Çukot platosu Alyaskanın Barrou burnundan başlayaraq 800 km uzanır. Plato «Şimal qütbü-2» (1950—1951) elmi ekspedisiyasının fəaliyyəti nəticəsində aşkarlanmışdır.

Çukot rayonu (çuk. Чукоткакэн район) — Rusiya Federasiyası, Çukotka muxtar dairəsi tərkibindəki inzibati ərazi vahidi. Rusiya Federasiyasının ən şərqdə yerləşən rayonudur. İnzibati mərkəzi Lavrentiya kəndidir. == Coğrafi yerləşmə == Çukot rayonu dairənin şimal-şərqində yerləşir (demək olar ki, hamısı Çukot yarımadasındadır) və şimalda Çukot dənizinin və şərqdə Berinq boğazının suları ilə yuyulur. ABŞ ilə dəniz sərhədi vardır. Onun təbii olaraq iki okeana birbaşa çıxışı olan - Şimal Buzlu okean və Sakit okean - Rusiyanın yeganə bölgəsidir. Rayonun Çukot dənizinin sahil zolağının uzunluğu 580 km, Berinq dənizinin isə 370 km-dir. Cənubdan Çukot Muxtar Dairəsinin Providenski rayonu ilə, qərbdən İultinski rayonu ilə həmsərhəddir. İqlimRayonun iqlim son dərəcə sərtdir.

Çukot yarımadası (rus. Чукoтка) — Avrasiya mmaterikinin uzaq şimal-şərqində qərar tutur. Sahillərini Şimal Buzlu okeanına daxil olan Çukot dənizi və Sakit okeana daxil olan Berinq dənizi yuyur. Alyaskadan dar Berinq boğazı ilə ayrılır. Yarımadanın şərq hissəsində Arakamçeçen adası yerləşir. Yarımadanın şərq qutaraçağında materikin ən ucqar şərq nöqtəsi olan Dejnyov burnu yerləşir. Bura Asiyanın yeganə ərazisidir ki, qərb yarımkürrəsində yerləşir. Yarımada inzibati cəhətdən Rusiya Federasiyası Çukot Muxtar Dairəsinə daxildir. Burada Providenski və Çukot rayonlarına bölünür. == Tarixi == Yarımada ilk dəfə 1728-ci ildə Berinq tərəfindən yerli əhali olan çukçaların şərəfinə adlandırmışdır.

Çuçoro döyüşü Reç Pospolita (Boğdan Knyazlığı Birliyinin dəstəyi ilə) və Osmanlı qüvvələri (Noğayların dəstəyi ilə), 17 sentyabr-7 oktyabr tarixləri arasında Prut çayı yaxınlığındakı Moldovada (Boğdan) baş vermişdir. == Başlanğıc == 1620-ci ilin əvvəllərində Reç Pospolitanın İstanbuldakı diplomatik nümayəndəliyinin uğursuzluğu və hər iki tərəfdən Busza müqaviləsinin pozulması nəticəsində ikitərəfli münasibətlər sürətlə pisləşdi. Osmanlılar 1620-ci ildə Polşaya müharibə elan etdilər və 1621-ci ilin yazında hücum etməyi planlaşdırdılar. Birliyin Seym məclisi, atamanların tələb etdiyi çoxlu yardımı rədd etdi. 1620-ci ildə Habsburq nümayəndəsinin razılığı ilə senatın gizli məclisi nəhayət qoşunlara qoşulmağa razı oldu. 70-li yaşlarındaki hetman Stanislav Zolkievski, Osmanlı İmperiyası ilə meydana gələcək qarşıdurmanı düşünərək Osmanlı qoşunları ilə xarici torpaqlarda görüşməyi qərara aldı və Boğdanı seçdi. Ancaq Osmanlı sultanı Polşa ilə ittifaq quran Hospodar Qaspar Grazianı məğlub etmək üçün İsgəndər Paşanı Boğdana göndərdi.Hetman Zolkievski və Koniekpolski öz qoşunlarını Rumıniya sərhədindəki Tutoraya, Xan Təmir üzərinə istiqamətləndirdi. Ordu 5000 ilə 9000 əsgərdən (təxminən 2000 piyada və 1600 kazak süvarisi)) ibarət idi. Bir çox alaylar zadəgan insanların Koreskis, Zaslavskis, Kazanovskis, Kalinovskis və Potoskis xüsusi təyinatlılarından ibarət idi. Ordu sentyabr ayında Boğdana girdi.

Çuykov Semyon Afanasyeviç — Semyon Afanasyeviç (17 (30) oktyabr 1902, Bişkek, Rusiya Türkistanı general-qubernatorluğu – 18 may 1980, Moskva) — rus boyakarı. SSRİ xalq rəssamı (1963). SSRi Rəsamlıq Akademiyasının həqiqi üzvü (1958), SSRİ Dövlət mükafatıtı laureatı (1949, 1951). Beynəlxalq Nehru mükafatı laureatı (1967). == Həyatı == Moskvada Ali Bədii-Tekniki Emalatxanalarda-Ali Bədii-Tekniki İnstitutda oxumuşdur (1924-1930). Moskvada Rəssamlıq Akademiyasında (1930-1932) və V.İ.Surikov ad. Rəsamlıq İnstitunda (1947-1948) dərs demişdir. Uzun illər Qırğızıstanda yaşayıb-yaratmışdır. == Yaradıcılığı == "Bizim Qırğızıstanda" (1946-1967), "Bizim qardaşlar" (1952-1967) və s. silsilə əsərləri, "Səhər" (1947), "Yolda", "Himalay dağları" Bombeydə axşam sahil küçəsində" (hamsı 1954), "Qara madonna" (1962), "Dirilik suyu" (1966), "Onlar yaşamaq istəyirlər" (1967), "Əbədiyyətə qovuşma" (1973), "Arzular" (1975), "Heykəl ilə avtoportret" (1979) və s.

Çukot-kamçat dilləri — Şimal-şərqi Sibirdə dil ailəsi. == Həmçinin bax == Kiril qrafikalı əlifbalı dillər siyahısı == Mənbə == Чукотско-камчатские языки — статья А. П. Володина в сборнике «Языки мира: Палеоазиатские языки». М., 1997.

Çukotka Muxtar Dairəsi — Rusiya Federasiyasının subyektlərindən biri.

Tayvan və ay rəsmi adı ilə Çin Respublikası (çin. 中華民國, 中华民国 — Zhōnghuá Mínguó, Çjunxua Minqo, ing. Republic of China) – Şərqi Asiyada qismən tanınan dövlət. Qeyri-rəsmi, yerləşdiyi Tayvan adasının adına uyğun olaraq Tayvan adlanır Çin Respublikası çox ölkə tərəfindən tanınmayan, Tayvan adasında yerləşən və əksəriyyətlə bu adanın adı ilə xatırlanan uzaq şərq ölkəsidir. 1912-ci ildə bu günkü Çin Xalq Respublikası torpaqlarında qurulan ölkə Birləşmiş Millətlər Cəmiyyətinin üzvü idi. Tayvan da daxil olmaq üzrə ətraf adalarla birlikdə İkinci Dünya Müharibəsindən sonra sərhədlərini müəyyən etmişdir. 1949-cu ildə Çin Vətəndaş müharibəsində Çin Milli Partiyasının hakimiyyəti itirməsindən sonra ölkə Çin Kommunist Partiyası rəhbərliyinin əlinə keçir. Bunula da Çin Xalq Respublikası qurulur. Çin Milli Partiyasının lideri Chiang Kai Shek Tayvan adasına qaçmalı olur. Çin Respublikasının fəaliyyətinin buradan davam etdiyini dünyaya elan edir.

Sarac-Çuko — Rusiya, Kabarda-Balkariya Respublikasının Baksan rayonunda arxeoloji abidə. == Yerləşməsi == Sarac-Çuko mağarası Fanduko çayının sol sahilində (yerli adı — Sarajuko; Kişpek çayının qolu — Baksan çayının qolu — Terek çayı hövzəsi), Rusiyanın Kabardia-Balkariya Respublikasında Nalçikdən 20 km şimal-qərbdə, Zayukovo kəndindən 4–6 km aralıda yerləşir. Sarac-Çuko mağarasının dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 940 m-dir. Mağaranın hündürlüyü çayın indiki səviyyəsindən 30 m yüksəklikdədir. Sahəsi 300 kvadrat metrdən çoxdur. == Tarixi == 2016-cı ildə Sankt-Peterburq arxeoloqu E. V. Doroniçeva tərəfindən Sarac-Çuko mağarası arxeoloji yer olaraq kəşf edildi. Mağarada 2017-ci ildən bəri hərtərəfli araşdırmalar aparılır. Sarac-Çuko mağarasının tədqiqində Rusiyanın aparıcı elmi mərkəzlərindən olan arxeoloqlar, geomorfoloqlar, geoloqlar, geokimyacılar, fiziklər, palinoloqlar və paleontoloqlar iştirak edirlər. Sarac-Çuko mağarasının 6B qatında mövcud olan yer, Orta paleolit ​​dövründə Kabarda-Balkariya ərazisində məskunlaşma olduğunun ən qədim sübutudur. == Aparılan araşdırmalar == Sarac-Çuko mağarası, Şimali Qafqazdakı qədim zamanlarda vulkan mənşəli xammal yatağı — yeganə obsidian yatağından 4–7 km aralıda yerləşir.

Sarac-Çuko — Rusiya, Kabarda-Balkariya Respublikasının Baksan rayonunda arxeoloji abidə. == Yerləşməsi == Sarac-Çuko mağarası Fanduko çayının sol sahilində (yerli adı — Sarajuko; Kişpek çayının qolu — Baksan çayının qolu — Terek çayı hövzəsi), Rusiyanın Kabardia-Balkariya Respublikasında Nalçikdən 20 km şimal-qərbdə, Zayukovo kəndindən 4–6 km aralıda yerləşir. Sarac-Çuko mağarasının dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 940 m-dir. Mağaranın hündürlüyü çayın indiki səviyyəsindən 30 m yüksəklikdədir. Sahəsi 300 kvadrat metrdən çoxdur. == Tarixi == 2016-cı ildə Sankt-Peterburq arxeoloqu E. V. Doroniçeva tərəfindən Sarac-Çuko mağarası arxeoloji yer olaraq kəşf edildi. Mağarada 2017-ci ildən bəri hərtərəfli araşdırmalar aparılır. Sarac-Çuko mağarasının tədqiqində Rusiyanın aparıcı elmi mərkəzlərindən olan arxeoloqlar, geomorfoloqlar, geoloqlar, geokimyacılar, fiziklər, palinoloqlar və paleontoloqlar iştirak edirlər. Sarac-Çuko mağarasının 6B qatında mövcud olan yer, Orta paleolit ​​dövründə Kabarda-Balkariya ərazisində məskunlaşma olduğunun ən qədim sübutudur. == Aparılan araşdırmalar == Sarac-Çuko mağarası, Şimali Qafqazdakı qədim zamanlarda vulkan mənşəli xammal yatağı — yeganə obsidian yatağından 4–7 km aralıda yerləşir.