Lüğətlərdə axtarış.

Respirator — nəfəs orqanlarını zərərli maddələrdən və müxtəlif növ tozlardan mühafizə edən maska. Respiratorlar əleyhqaza nisbətən daha yüngül, istifadə üçün daha sadə, rahat mühafizə vasitələridir. Lakin respiratorlar nəfəs orqanlarını havada zərərli maddələr yolverilən yüksək konesntrasiyasadan 10-15 dəfəyədək artıq olmayan hallarda mühafizə edir. Yolverilən yüksək konsentrasiya müəssisənin iş zonasının havasındakı elə elə maddələrin miqdarına deyilir ki, belə miqdar insanın bütün iş stajı dövründə, gündə 8 saat iş rejimində müasir metodlarla aşkar edilməsi mümkün olan heç bir xəstəlik törədə bilməyir. Xlordan, ammonyakdan, sionid turşusundan və başqa güclü zəhərli TKM-dən mühafizə məqsədilə respiratorlardan istifadə etmək qadağandır. Respiratorlar quruluşuna görə əsas 2 növə ayrılırş birinci növ respiratorlarda süzücü maska eyni zamanda süzücü element rolunu oynayır. ŞB-1 “Lepestok-200”, “Lepestok-40”, U-2K, RP-K məhz belə respiratorlardandır. Ikinci respiratorlarda isə süzücü növ elementlər xüsusi patronlarda yerləşdirilir. Bu növə “Astra”, F-62Ş, RPQ-67, RU-67 markalı respiratorlar aiddir. Hazırda başlıca süzücü elementlər yüksək polimer maddələr əsasında hazırlanmış materiallardan ibarətdir ki, bunlar petryanov süzgəci, FPP-15 və FPP-70 adlanırlar.

Eksikator (latınca exsiccare "qurumaq" sözündən) — havanın müəyyən bir rütubətinin (adətən sıfıra yaxın) saxlanıldığı, qalın şüşədən və ya (daha az) plastikdən hazırlanmış bir qabdır. Eksikatorun qapağı gövdəsinin yuxarı kənarının müstəvisinə qədər hamarlaşdırılır və möhkəmliyə nail olmaq üçün xüsusi vakuum yağı və ya vazelin ilə yağlanır. Eksikatorlardan otaq temperaturunda yavaş qurutmaq, hiqroskopik birləşmələrin saxlanması üçün, qravimetrik analizdə, tədqiq olunan maddələrin havadan qeyri-müəyyən miqdarda su ilə doymasının qarşısını almaq vacib olduqda, eləcə də torpaqşünaslıqda WRC (Water retention curve – su tutma əyrisi) əyrisi çəkmək üçün istifadə olunur. Bəzi məqsədlər üçün eksikatorun daxilində vakuum yaratmaq mümkündür. Eksikatorun altlığı büksləri yerləşdirmək üçün xüsusi çini materialdan qəfəsli formaya malikdir. Onun dibinə qurutmaq üçün hiqroskopik maddə və ya su buxarının qismən təzyiqini saxlayan məhlul yerləşdirilir. Eskikatorun qapağını qaldırmaqla deyil, sürüşdürməklə açmaq lazımdır, əks halda gövdə yerdən ayrılaraq düşüb sına bilər. Eksikatoru daşıyarkən qapağının sürüşməsinin qarşısını almaq üçün onu baş barmağınızla saxlayın. İsti tigelləri və digər əşyaları eksikatora yerləşdirərkən qapağı açıq qoymaq lazımdır ki, onlar soyuduqda təzyiq eksikatorun açılmasına mane olacaq səviyyəyə düşməsin. Bəzi növ eksikatorlar havanı çıxarmaq və ya eksikatoru inert qazla doldurmaq üçün kranı olan çuxurla təchiz edilmişdir.

Şok ağciyər (kəskin respirator distress sindromu) — ağciyər alveolyar sisteminə xas olan hüceyrə komponentlərinin (epitelial və endotel hüceyrələri) ciddi şəkildə təsirləndiyi kəskin bir vəziyyətdir. ARDS prosesi ağciyərlərdə geniş yayılmış iltihabın sürətlə başlaması və bütün alveolları təsir edən zədələnmə (diffuz alveolyar zədə — DAD) ilə tənəffüs çatışmazlığının bir növüdür. Əgər törədici aradan qaldırıla bilsə, xəstədə olan səthi tapıntılar qısa müddətdə yox olacaq. Törədici güclü olduğu hallarda tənəffüs dəstəyi tələb edən intensiv hipoksiya (oksigen aclığı) vəziyyəti inkişaf edir. Orta ölüm: 50% (yaşlılarda 90%). Sağ qala bilən xəstələrdə tənəffüs funksiyalarına ciddi təsir göstərən ağciyərlərdə geniş yayılmış toxuma məhvi (xroniki interstisial ağciyər xəstəliyi) baş verə bilər.