Lüğətlərdə axtarış.

Generator - elektrik maşını olub mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirir və quruluşca elektrik mühərriki ilə oxşardır. Generatorlar ingilis fiziki Maykl Faradeyin 1831-ci ildə elektromaqnit induksiyası qanununu kəşf etdikdən sonra düzəldilməyə başlanmışdır. Generatorların hamısının işləmə prinsipi eynidir. Mexaniki enerji generatorun valını fırlatmağa sərf olunur. Çevrilmə lorens qüvvəsinə əsaslanır. Lorens qüvvəsi elektrik yükünün maqnit sahəsində hərəkəti zamanı ona təsir edən qüvvəni izah edir. Əgər keçirici maqnit sahəsində eninə hərəkət edərsə onda lorens qüvvəsi keçiricidə olan yükləri bu keçirici boyunca hərəkətə gətirir. Yükün hərəkəti keçiricinin uclarında gərginlik fərqi yaradır. Gərginliyi artırmaq üçün dolaq şəklində olan keçiricilərdən istifadə edirlər. Generatorda rotor gövdəyə nisbətən fırlanır.

Proqramlaşdırmada generatorlar — hər bir icra zamanı əvvəlki dəyərini bərpa edərək, bu dəyəri növbəti dəyərin emalında istifadə edə bilən altproqramdır. Generator funksiya adi funksiyalara bənzəyir; onun da parametrləri var, adi funksiya kimi çağırılır və məlumatları emal edir. Ancaq generatorun icrası fasiləsiz deyil. Yəni, məsələn hər hansı bir sıranın bütün elementlərinə tətbiq edilməli olan əməliyyatlar, adi funksiyadan fərqli olaraq növbə ilə aparılacaq. Belə olan təqdirdə, daha az yaddaş tələb olunur və əməliyyatlara nəzarət daha rahat olur. == İşləmə prinsipi == Əksər proqramlaşdırma dilləri generator-funksiyaları dəstəkləyir. Ümumi olaraq, hər bir generator-funksiya Iterator interfeysini implementasiya etməklə, aşağıdakı abstraksiyalardan ibarətdir: Aşağıdakı nümunədə JavaScript proqramlaşdırma dili ilə yazılmış aşağıdakı primitiv generator-funksiya nümunəsini göstərilir: Göründüyü kimi, counter adlı funksiyanın daxilində sonsuz dövrdə davam edən inkrementasiya əməliyyatı yerinə yetirilir. Analoji alqoritmi adi funksiyalar ilə reallaşdırmaq mümkün deyil. Lakin, generator-funksiyalar icra-kontekstini mərhələli şəkildə apardığı üçün iterasiya əməliyyatı düzgün şəkildə yerinə yetiriləcək. Burada, hər bir icra nəticəsi yield vasitəsilə (əksər proqramlaşdırma dillərində olduğu kimi) geri qaytarılır.

Buz generatoru — sudan süni buz almaq üçün soyuducu qurğu. Buz generatorunda müxtəlif formalı (kub, blok, tava, kristal) və ölçülü texniki və qida buzu hazırlanır. Buz generatoruları iki tipə ayrılır. Birinci tip bilavasitə (birbaşa) soyuduculu Buz generatorunda buz buxarlandırıcı aparatın səthində dondurulur. İkinci tip Buz generatorunda buz qəlibləri –10 °C-dən –12°C-yədək temperaturda sirkulyasiya edən duz məhlulu vasitəsilə soyudulur. Borulu, pulcuqlu və qarlı (kristal) buz yaradan Buz generatoruları daha intensivdir, onlarda buz qəlibləri olmur. Suyu təbəqə-təbəqə fasiləsiz dondurmaqla buz alınır; bu, donmuş səth vahidindən daha çox buz almağa imkan verir. Belə Buz generatorunun məhsuldarlığı sutkada 40 t-a çatır.

Report generator ~ генератор отчетов ~ rapor üreteçi ~ hesabat generatoru – verilənlər bazasından alınan informasiyanı çap etmək üçün istifadəçinin yaratdığı “formalar” şəklində hesabtlardan istifadə edən tətbiqi proqram növü (adətən, verilənlər bazasının idarəolunması proqramının bir hissəsi). Hesabat generatorundan avtomatik olaraq başlığı, kolontitulu, səhifə nömrələri və b. qoyulmuş rahat oxunan sənəd, yaxud blank yaratmaqan ötrü yazının müəyyən sahələrini, yaxud yazılar qrupunu seçmək üçün istifadə olunur. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Marks generatoru, ilk dəfə 1924-cü ildə Ervin ato Marks tərəfindən təsvir edilən bir elektrik dövrəsidir.

Sabit cərəyan generatorları elektrik maşınlarının elə sinfidir ki, mexaniki enerjini sabit cərəyanın enerjisinə çevirir. Sabit cərəyan generatorları quruluşu cəhətdən digər elektrik maşınları qarşılaşdırldığında daha sadə bir görüntü sərgiləyir. Generatorda sabit hissədən təşkil olunan və stator adalandırılır. Bu hissə maqnitlənməyi təmin edən əsas və yardımçı qütblərlə, onların sarğılarını daşıyır. Generatorda hərəkətli hissə rotor adlandırılır. Sabit cərəyan maşınları həm generator, həm də mühərrik kimi istifadə olunur. Sabit cərəyan mühərrikləri daha çox tətbiq edilir. Onların tətbiq ashələri kifayət qədər genişdir. Sabit cərəyan maşınlarıdan avtomatik qurğuların intiqallarında, şaxta liftlərində, yayma dəzgahında və başqa merxanizmlərin intiqallarında istifadə olunur. Sabit cərəyan mühərriklərindən həmçinin ağırlıq qaldıran mexanizmlərdə, nəqliyyat vasitlərinin intiqallarında geniş istifadə olunur.

Təsadüfi nömrələrin yaradılması — yalnız təsadüfiliyə əsaslanaraq ağlabatan şəkildə proqnozlaşdırıla bilən nömrələr və ya simvollar ardıcıllığını yaratmaq üçün cihazdan istifadə edən bir prosesdir. Təsadüfi verilənlər yaratmaq üçün bir çox üsul var, bəziləri qədim zamanlardan bəri mövcuddur. Tanınmış klassik nümunələr: zar atmaq, sikkələr atmaq, oyun kartlarını qarışdırmaq və saysız-hesabsız digər üsullar. Bu üsulların mexaniki təbiətinə görə, çoxlu sayda kifayət qədər təsadüfi ədədlərin (statistikada mühüm əhəmiyyət kəsb edən) yaradılması çox əmək və vaxt tələb edirdi, ona görə də belə ədədlər üçün bəzən «təsadüfi rəqəmlər cədvəli» tərtib edilirdi. İndiki vaxtda cədvəllər təsadüfi ədəd generatorları ilə əvəz edilmişdir.

== Rəqəm və ya rəqəmsal generatorlar == Bu tip generatorlar sabit cərəyan qida mənbəyinin enerjisi hesabına toplanana enerjinin (enerjinin toplanma prosesi kondensator və induktiv doloqlar vasitəsilə yerinə yetirilir) çıxışda azad olması hesabına yaranana qeyri-harmonik rəqslər yaranır ki, belə generatorlara releksasiya heneratorları deyilir. Burada qeyri-harmonik siqnallar (rəqslər) deyərkən xətti dəyişən, düzbucaqlı, eksponensial və başqa xüsusi formaya sahib xüsusi siqnallar nəzərdə tutulur. Multivibrator, təkvibrator, trigger, bloking generatorları releksasiya generatorlarına aid etmək olar. Müvazinətli vəziyyətin saxlama xarakteri düzbucaqlı impuls generatorlarının təsnifat əlamətidir. Müvazinətli vəziyyət uzun müddətli dayanıqlı və kvazidayanıqlı (demək olar ki-nisbətən dayanıqlı) olmaqla iki çür olur. Uzun müddətli dayanıqlı vəziyyət: Bu vəziyyətdə generator öz stabil halını istəlinən ana qədər saxlaya bilər və generatoru xarici təsirin köməyilə bu vəziyyətdən çıxarmaq olar. Kvazidayanıqlı vəziyyət: Bu vəziyyətdə generator öz stabil halını müəəyən sonlu müddət ərzində saxlayır və bu müddət generatorun daxili parametrləri və strukturu ilə müəyyən edilir. Bu tip generatorlarda bir dayanıqlı vəziyyətdən digərinə keçid üçün xarici təsirlər tələb edilmir. Düzbucaqlı impuls generatorları dayanıqlı vəziyyətin xarakterinə görə üç qrupa bölünür. Triggerlər: Belə generatorlar iki uzun müddətli dayanıqlı vəziyyətə sahib olurlar və bistabil düzbucaqlı impuls generatoru adlanırlar.

Girls Generation — qızlardan ibarət Cənubi Koreya musiqi qrupudur. Girls Generation musiqi qrupu 9 üzvdən ibarətdir. Qrup 2007-ci ildə qurulub. SM Entertainment şirkətinə bağlıdır. Qrupun koreyaca adı "So Nyuh Shi Dae" olub qısaca SNSD kimi işlədilir. Bundan başqa "SoShi" də qrupun taxma ləqəblərindən biridir. Qrup Çində "Shao Nü Shi Dai" Yaponiyada isə "Shōjo Jidai" olaraq tanınır. == Qrup üzvləri == Taeyeon Jessica Seohyun Tiffany Hyoyeon Yuri Sooyoung Yoona Sunny == Koreya diskoqrafiyası == Albomlar 2007: Girls' Generation 2010: Oh! Yenidən buraxılmış albomlar 2008: Baby Baby (Girls' Generation albomunun yenidən buraxılması) 2010: Run Devil Run (Oh' albomunun yenidən buraxılışı) Kiçik albomlar 2009: Gee 2009: Tell Me Your Wish (Genie) 2010: Hoot Xüsusi albomlar 2008: Sweet Memories with Girls' Generation 2008: Heart 2 Heart with Girls' Generation Tək albomlar 2007: The First Single Album (Into The New World adıyla da bilinir) == Yaponiya diskoqrafiyası == Tək albomlar 2010: Genie 2010: Gee == Xarici keçidlər == Generation Oh!

Girls Generation — qızlardan ibarət Cənubi Koreya musiqi qrupudur. Girls Generation musiqi qrupu 9 üzvdən ibarətdir. Qrup 2007-ci ildə qurulub. SM Entertainment şirkətinə bağlıdır. Qrupun koreyaca adı "So Nyuh Shi Dae" olub qısaca SNSD kimi işlədilir. Bundan başqa "SoShi" də qrupun taxma ləqəblərindən biridir. Qrup Çində "Shao Nü Shi Dai" Yaponiyada isə "Shōjo Jidai" olaraq tanınır. == Qrup üzvləri == Taeyeon Jessica Seohyun Tiffany Hyoyeon Yuri Sooyoung Yoona Sunny == Koreya diskoqrafiyası == Albomlar 2007: Girls' Generation 2010: Oh! Yenidən buraxılmış albomlar 2008: Baby Baby (Girls' Generation albomunun yenidən buraxılması) 2010: Run Devil Run (Oh' albomunun yenidən buraxılışı) Kiçik albomlar 2009: Gee 2009: Tell Me Your Wish (Genie) 2010: Hoot Xüsusi albomlar 2008: Sweet Memories with Girls' Generation 2008: Heart 2 Heart with Girls' Generation Tək albomlar 2007: The First Single Album (Into The New World adıyla da bilinir) == Yaponiya diskoqrafiyası == Tək albomlar 2010: Genie 2010: Gee == Xarici keçidlər == Generation Oh!

"Next Generation" — ABŞ videooyun jurnalı. "Imagine Media" tərəfindən nəşr olunmuşdur. Birləşmiş Krallıq jurnalı "Edge" ilə sıx əməkdaşlıq edirdi və ümumi redaksiyaya sahib idi. "Next Generation" 1995-ci ilin yanvarından 2002-ci ilin yanvarına qədər çap olunmuşdur. Jurnal Conatan Simpson-Bint tərəfindən nəşr edilmişdir və redaktoru Nil Vest idi. Digər redaktorlar arasında Kris Çarla, Tom Russo və Bleyk Fişer var idi. "Next Generation" jurnalı əvvəlcə "3DO", "Atari Jaguar", "Sony PlayStation" və "Sega Saturn" kimi konsollar haqqında idi. Rəqibləri "GamePro" və "Electronic Gaming Monthly"dən fərqli olaraq, jurnal fərdi oyunlara deyil, sənayenin özünə fokuslanaraq fərqli oxucu kütləsini hədəf almışdır.

Girls Generation — qızlardan ibarət Cənubi Koreya musiqi qrupudur. Girls Generation musiqi qrupu 9 üzvdən ibarətdir. Qrup 2007-ci ildə qurulub. SM Entertainment şirkətinə bağlıdır. Qrupun koreyaca adı "So Nyuh Shi Dae" olub qısaca SNSD kimi işlədilir. Bundan başqa "SoShi" də qrupun taxma ləqəblərindən biridir. Qrup Çində "Shao Nü Shi Dai" Yaponiyada isə "Shōjo Jidai" olaraq tanınır. == Qrup üzvləri == Taeyeon Jessica Seohyun Tiffany Hyoyeon Yuri Sooyoung Yoona Sunny == Koreya diskoqrafiyası == Albomlar 2007: Girls' Generation 2010: Oh! Yenidən buraxılmış albomlar 2008: Baby Baby (Girls' Generation albomunun yenidən buraxılması) 2010: Run Devil Run (Oh' albomunun yenidən buraxılışı) Kiçik albomlar 2009: Gee 2009: Tell Me Your Wish (Genie) 2010: Hoot Xüsusi albomlar 2008: Sweet Memories with Girls' Generation 2008: Heart 2 Heart with Girls' Generation Tək albomlar 2007: The First Single Album (Into The New World adıyla da bilinir) == Yaponiya diskoqrafiyası == Tək albomlar 2010: Genie 2010: Gee == Xarici keçidlər == Generation Oh!

Bonito Generation — Böyük Britaniyanın indi-pop qrupu Kero Kero Bonito-nun debüt studiya albomu. 21 oktyabr 2016-cı ildə Double Denim Records tərəfindən buraxılıb.

Generativ linqvistika — dilin strukturunu və qaydalarını riyazi və nəzəri çərçivədə təsvir etmək məqsədi ilə dilin təbii qaydalarını izah edən dilçilik istiqaməti. Bu nəzəriyyə, dilin sonsuz sayda ifadəni meydana gətirə biləcək məhdud qaydalardan ibarət olduğunu iddia edir və dilin insan beynində necə təmsil olunduğunu araşdırır. Generativ linqvistikada əsas ideya, dilin quruluşunun formal qaydalar sistemi ilə idarə olunduğudur və insan beynində dil üçün müəyyən bir doğma mexanizmin olduğuna inanılır. == Generativ linqvistikanın əsas cəhətləri == Generativ linqvistikanın əsas nəzəriyyələrindən biri Noam Xomskiy tərəfindən irəli sürülmüşdür. O, universal qrammatika adlanan nəzəriyyəni təklif etdi. Bu nəzəriyyəyə görə, bütün insanlar genetik olaraq dil öyrənmək üçün təchiz olunmuşdur və bütün dillərin ortaq universal qaydaları var. Bu, dilin doğuşdan gələn təbiəti ilə bağlı bir fikirdir və fərqli dillərin səthi fərqliliklərinə baxmayaraq, onların dərin strukturunun oxşar olduğunu iddia edir. Xomskiyin təklifi olan X-Ləyaqəti anlayışı dilin insanların beynindəki potensialını, bacarığını izah edir. Bu anlayışa görə, insanlar dilin qaydalarını və strukturlarını anadangəlmə bilirlər, sadəcə onları yaşadıqları mühitdə konkret dillə doldururlar. Generativ linqvistikada dilin strukturu formal qaydalar toplusu ilə təsvir olunur.

Next-generation network (NGN; azərb. Yeni nəsil şəbəkə‎) — telekommunikasiya nüvəsi və giriş şəbəkələrində əsas memarlıq dəyişikliklərinin məcmusu. NGN-nin arxasında duran ümumi ideya ondan ibarətdir ki, bir şəbəkə bütün məlumat və xidmətləri (səs, məlumat və video kimi bütün növ media) onları internetdə istifadə olunanlara bənzər IP paketlərinə daxil etməklə nəql edir. NGN-lər adətən internet protokolu ətrafında qurulur və buna görə də bütün IP termini bəzən əvvəllər telefon mərkəzli şəbəkələrin NGN-ə çevrilməsini təsvir etmək üçün də istifadə olunur. == Tərifi == BTİ Telekommunikasiya Standartlaşdırma Sektoruna görə NGN-nin tərifi belədir: == Tətbiqi == Birləşmiş Krallıqda BT (British Telecom) tərəfindən başqa bir məşhur abreviatura olan 21CN kimi təqdim edilmişdir. Bu, NGN üçün başqa bir termindir, 2006–2008-ci illərdə BT-nin NGN açarlarını və şəbəkələrini yerləşdirmək və idarə etmək təşəbbüsünü ifadə edir. Burada məqsəd 2008-ci ilə qədər BT-də öz şəbəkələrində yalnız tam IP açarlarının olması idi. Bununla belə, bu konsepsiya mövcud nəsil avadanlıqların saxlanması lehinə tərk edilmişdir. Niderlandda KPN "all-IP" adlı şəbəkə transformasiya proqramında NGN inkişaf etdirir. "Next Generation Networks" həmçinin, mesajlaşma domenini əhatə edir və İrlandiyada "Openmind Networks" bütün IP şəbəkələrinin tələb və tələblərini idarə etmək üçün "Traffic Control"u layihələndirmiş, inşa etmiş və yerləşdirmişdir.

Generativ süni intellekt — generativ modellərdən istifadə edərək mətn, şəkil və ya digər media yarada bilən süni intellekt. Generativ süni intellekt modelləri daxil edilmiş təlim məlumatlarının nümunələrini və strukturunu öyrənir və sonra oxşar xüsusiyyətlərə malik yeni məlumatlar yaradır. 2020-ci illərin əvvəllərində transformer əsaslı dərin neyron şəbəkələrindəki irəliləyişlər təbii dil göstərişlərini daxil edilən mətn kimi qəbul edən bir sıra generativ Sİ sistemlərini işə saldı. Bunlara ChatGPT, Copilot, Bard və LLaMA kimi böyük dil modeli çatbotları və Stable Diffusion, Midjourney və DALL-E kimi mətndən-şəklə süni intellekt sənət sistemləri daxildir. Generativ süni intellekt incəsənət, yazı, ssenari, proqram təminatının inkişafı, məhsul dizaynı, səhiyyə, maliyyə, oyun, marketinq və dəb daxil olmaqla geniş sənaye sahələrində istifadə edilir. 2020-ci illərin əvvəllərində Microsoft, Google və Baidu kimi böyük şirkətlər, eləcə də generativ süni intellekt modellərini inkişaf etdirən çoxsaylı kiçik şirkətlər sayəsində generativ süni intellektə investisiyalar artdı. Bununla belə, kibercinayətkarlıq və ya insanları aldatmaq və ya manipulyasiya etmək üçün istifadə edilə bilən saxta xəbərlər və ya deepfake-lər yaratmaq da daxil olmaqla, generativ Sİ-nin potensial sui-istifadəsi ilə bağlı narahatlıqlar da var. == Tarixi == Süni intellektin akademik intizamı 1956-cı ildə Dartmut Kollecində tədqiqat emalatxanasında qurulmuşdur və o vaxtdan bəri bir sıra irəliləyiş və optimizm dalğaları yaşamışdır. Yarandığı gündən bu sahədə tədqiqatçılar insan şüurunun təbiəti və insana bənzər intellektə malik süni varlıqların yaradılmasının nəticələri haqqında fəlsəfi və etik arqumentlər irəli sürmüşlər. Bu məsələlər daha əvvəl antik dövrdən bəri mif, bədii ədəbiyyat və fəlsəfə tərəfindən araşdırılmışdır.