Məcməül-Xəvas
Məcməül-Xəvas - Sadiq bəy Əfşarın Çağatay türkcəsində yazdığı təzkirə əsəri. Ərəbcə “möhtərəm insanların toplaşdığı yer” mənasını verən “Məcməül-Xəvas” adlanan təzkirə müqəddimə, 8 fəsil və xətimədən ibarətdir. Sadıq bəy Əfşarın təzkirəsi Özbək şairi Əlişir Nəvayinin “Məcalisün-Nəfayis” adlı əsəri ilə həm üslub həm dil baxımından oxşarlıq göstərsə də, ondan fərqli olaraq burada fəsillər “məclis” yox “məcmuə” adlanır. Ümumilikdə 11 nüsxəsi olan əsər ilk dəfə hicri 1327/ 1948-ci ildə Təbriz Universitetinin müəllimlərindən biri olan Əbdür-Rəsul Xəyyampur tərəfindən fars dilinə tərcümə edilmiş, orijinal türkcə mətni ilə birlikdə çap edilmişdir. Bu nəşrdə əsərdəki türkcə şeir nümunələri tərcümə olunmayıb. “Məcməül-Xəvas”ın ikinci tərcüməsi məşhur Azərbaycan filoloqu Əkrəm Bağırovun Bakıda nəşr etdirdiyi kitabdır. Bu araşdırmada Təbriz Milli Kitabxanasındakı külliyyat nüsxəsi (Külliyyat-ı Sadiqi-i Əfşar) əsas götürülmüş və sözügedən nüsxə Xəyyampurun Təbrizdə nəşr olunmuş kitabı ilə müqayisə edilərək müqayisəli mətn kimi oxucuya təqdim edilmişdir. Əsərin yalnız tərcüməyi-hal hissələri müəllif tərəfindən Azərbaycan türkcəsinə çevrilmiş, türk və fars şeir nümunələri isə Azərbaycan-latın əlifbasına köçürülmüşdür.
Görkəmli Azərbaycan şairi, xəttatı, rəssam-naqqaşı, musiqi-şünası Sadiq bəy Əfşar həm də təzkirəçi idi. Sadiq bəy Əfşar hicri 940-cı ildə (miladi 1533-1534) Səfəvi dövlətinin paytaxtı Təbriz şəhərinin Vicuyə (Vərci) məhəllləsində anadan olmuşdur.