Lüğətlərdə axtarış.

Transept bazilikanın planını şaquli olaraq kəsərək, kilsə ərazisini xaç şəklində vurğulayan çarpaz nefdir

Transept meydanı kilsə memarlığında transeptlə əsas nefin birləşməsindən əmələ gələn dörd tərəfli və dolayı yolla dördbucaqlı və ya kvadrat formasında ola bilən mərkəzi hissəyə verilən addır. Transept kvadratının üzərindəki çarpazlama tağlı hissəyə transept çarpazı deyilir. Romanesk memarlığında, əsasən bütün binanın nisbətlərini təyin edərkən ölçü olaraq götürülən transept meydanının bəzi hallarda üzərində bir qüllə və ya bir günbəz ola bilər. Bu tip transept meydanı formasında olan kvadrat qüllələr Qotika memarlığında da geniş yayılmışdır. Transept meydanları kilsənin qərbindəki nefə keçidi təmin edərkən, daha çox qərbdəki xor sahəsinə bağlıdırlar. Cənubda və şimalda transept qolları mövcuddur.

Transfert (fr. transfert, lat. transfero — köçürmək, köçürürəm): bir ərazinin əhalisinin yaşadıqları ərazinin bir dövlətdən digərinə keçməsi ilə əlaqədar bir vətəndaşlıqdan digər vətəndaşlığa keçməsi. Məsələn, 1922-1923-cü illərdə Lozanna konfransı zamanı imzalanmış yekun sənədlərdən birinə əsasən Türkiyənin yunan təbəələrinin Yunanıstanın müsəlman təbəələri ilə qarşılıqlı mübadiləsi (bəzi istisnalarla); xarici valyutanın və ya qızılın bir ölkədən digərinə köçürülməsi; qanunvericiliyin sistemləşdirilməsi və kodlaşdırılması prosesində normanın bir qanundan (məcəllədən) digərinə tərcüməsi; adlı qiymətli kağızlara sahib olmaq hüququnun bir şəxs tərəfindən digər şəxsə verilməsi. Qiymətli kağızların mülkiyyətində dəyişiklik reyestrdə qeydlərin dəyişdirilməsi ilə rəsmiləşdirilir; digər vahidə mal, xidmət və ya aktiv (maliyyə və ya qeyri-maliyyə) təqdim edən institusional bölmənin müqabilində heç bir ödəniş (mal, xidmət və ya aktiv şəklində) almadığı əməliyyat; sosial ödənişlər. Daha yüksək səviyyəli büdcədən aşağı səviyyəyə maliyyə yardımı (büdcələrarası transfer). Məsələn, federal büdcədən regional büdcəyə və ya regional büdcəyə maliyyə yardımı ; təşkilatda daxili qiymət prosesi. Məsələn, banklarda kreditlər üzrə gəlirlər elə bölüşdürülür ki, həm krediti verən bölmə, həm də bu krediti maliyyələşdirən əmanət cəlb edən bölmələr üçün mənfəət təmin edilsin.

Transfert ödənişi və ya köçürmə ödənişi (ing. transfer payment) — hökumət və ya şirkət tərəfindən ev təsərrüfatına və ya şirkətə pul (mallar, xidmətlər) ödəməsi, bunun müqabilində ödəyici birbaşa mal və ya xidmət almır. K.R. Makkonnell və S.L. Bryuya görə köçürmə ödənişi dövlət və ya şirkət tərəfindən ev təsərrüfatına və ya şirkətə pul (mal və ya xidmətlər) tərəfindən ödənilən ödənişdir, bunun müqabilində ödəyici birbaşa mal və ya xidmətləri almır. Bir sıra iqtisadçılar dövlət transfert ödənişini dövlət tərəfindən vətəndaşlara əvəzsiz ödəmə kimi müəyyən edirlər K.R. Makkonnell və S.L. Bryuya görə dövlət satınalmaları və transfer ödənişləri müxtəlif təsirlərə malikdir: dövlət satınalmaları birbaşa olaraq resursları istehlak etdiyindən və əldə edilən məhsul daxili məhsulun bir hissəsini təşkil etdiyindən, “tam” fəaliyyət formasıdır; köçürmə ödənişləri “tam olmayan” fəaliyyət formasıdır, çünki onlar özləri resursları mənimsəmirlər və istehsalla əlaqəli deyillər, yəni ölkənin ÜDM-inə daxil edilmirlər. Dövlət satınalmaları resursları özəl sektordan əmtəə istehlakına yenidən bölür, transfer ödənişləri isə özəl sektorun mal istehsalının strukturunu dəyişir. Dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsinin nəticələri dövlət satınalmaları ilə müqayisədə transfer ödənişlərində daha az nəzərə çarpır.

Sic transit gloria mundi — "dünyanın şöhrəti belə keçir" mənasını verən latınca ifadə. Bu ifadə 1409-cu il (V Aleksandrın tacqoyma mərasimində istifadə edildiyi zaman) və 1963-cü illər arasında papanın tacqoyma mərasimlərində istifadə edilmişdir. Yeni seçilmiş papa öz sedia gestatorunda (mərasim taxtı) Müqəddəs Pyotr bazilikasının müqəddəs mərasimindən çıxış edərkən yürüş üç dəfə dayandı. Hər dəfə bir papanın mərasim ustası əlində gümüş və ya mis qamış tutaraq, yanan kətan yedəyində papanın qarşısında diz çökərdi. Ardıcıl olaraq üç dəfə parça yanan kimi o, yüksək və kədərli səslə deyirdi: "Pater Sancte, sic transit gloria mundi!" (“Müqəddəs Ata, dünya şöhrəti belə keçir!”). Papaya ünvanlanan bu sözlər həyatın keçici təbiətini və yer üzündəki şərəflərin xatırladıcısı olaraq xidmət etdi. İfadənin bir forması Tomas Kempisin 1418-ci ildə Məsihin Təqlidi adlı əsərində meydana çıxdı: "O quam cito transit gloria mundi" ("Dünyanın izzəti necə də tez keçib gedir"). İdiomatik kontekstlərdə bu ifadə "şöhrət keçicidir" mənasında istifadə edilmişdir. Amerikalı şair Emili Dikinsonun ilk nəşr olunan şeiri "Sic Transit Gloria Mundi" adlanırdı. İngilis illüstratoru Corc Kruikşank tərəfindən 1819-cu ildə çəkilmiş qravürü "Dənizçilərin Tərəqqi: Sic transit gloria mundi" adlanır.